Morgunblaðið - 20.12.1966, Blaðsíða 3

Þriðjudagur 20. ctés.^986
MORGU NBLAÐIÐ
3
//
Með köldu bSóði kom á óvart"
Margar sögupersónur gamlir
kunningjar Guðm. Daníelssonar
EINS og kunnugt er hefur
ísafold gefið út hina heims-
þekktu metsöluhók Truman
Capote, „Með köldu blóði“,
en hún fjallar um sannsögu-
legan atburð, er varð í
Kansas 1959, er heil fjöl-
skylda var ráðin af dögum
af tveimur morðingjum. Hef-
ur bók þessi vakið gífurlega
athygii erlendis og í Banda-
ríkjunum hefur hún selzt í
svo stóru upplagi, að slíks
munu fá dæmi. Fyrir tilstilli
þessarar bókar hafa augu
heimsins beinzt að lítilli borg
í Kansas, Garden City, ýms-
um íbúum borgarinnar og ná-
grennis, þar sem atburðir
þeir, sem bókin lýsir, áttu
sér stað. Mbl. var kunnugt
um, að Guðmundur Daníels-
son, rithöfundur, var á ferða-
Iagi um Bandaríkin árið 1959,
og var þá einmitt staddur í
Kansas um tíma. Er blaðið
átti tal við Guðmund í gær,
kom á daginn, að hann hafði
dvalizt í Garden City aðeins
nokkrum mánuðum áður en
morðið á Clutter-fjölskvld-
unni átti sér stað skammt ut-
an borgarinnar, og þekkir
Guðmundur ýmsa þá, sem
við sögu koma í „Með köldu
blóði." Hafði Guðmundur
rajinar staðið í bréfaskriftum
við lögreglustjórann í Gard-
en City, sem skýrði honum
frá morðunum í bréfi árið
1960, en ekki hafði Guð-
mundur hugmynd um að bók
Capote fjallaði einmitt um þá
atburði fyrr en hann las bók
ina um sl. helgi.
Af þessu tilefni átti frétta-
maður Mbl. stutt viðtal við
Guðmund Daníelsson.
„f>að er rétt, að ég var í
Garden City um táma sum-
MORGUNBLAÐIÐ hafði í gær
eamband við nokkrar bókaverzl
anir í borginni og spurði eftir
söluhæstu bókunum í ár. Fram
kom, að sala bóka er yfirleitt
dræmari en fyrir jólin í fyrra,
hins vegar munu bækur Al-
menna bókafélagsins seljast tals
vert betur en í fyrra. Þeir verzl-
unarstjórar er blaðið ræddi við
voru þó bjartsýnir á að salan
ykist og töldu, að fólk væri yfir
leitt heldur í seinna lagi með
bókakaup sín.
Verzlunarstjórinn í ísafold
tjáði blaðinu, að söluihæstu bæk
urnar í ár væru I fótspor feðr-
anna, eftir Þorstein Thorarensen.
Landið þitt, eftir Þorstein Jóseps
son, Sagt frá Reykjavík, eftir
Árna Óla, og fleiri bækur um
þjóðleg efni. Af þýddum skáld-
eögum er Með köldu blóði eftir
Truman Capote söluhæst. Þá
njóta bækur um dulræn efni mik
Ula vinsælda eins og fyrri ár.
Hjá bókabúð Sigfúsar Ey-
fnundssonar eru söluhæstar bók
Árna óla sem áður er nefnd,
í fótspor feðranna og Landið
þitt. Af þýddum skáldsögum
njóta mestra vinsælda Njósnari
á yzbu nöf; Orrustan um Bret-
land og Veizla í farángrinum,
eftir Hemingway. Bók Guðrúnar
arið 1909“, sagði Guðmundur.
„Þetta er lítill bær; þar búa
um 11.000 manns. Þetta sum-
ar ferðaðist ég til Bandaríkj-
anna í boði bandaríska utan-
ríkisráðuneytisins, og dvaldi
þar í tvo mánuði. Þegar við
gengum frá ferðaáætluninni
fór ég fram á að kynnast lít-
illi borg í Miðvesturríkjun-
um, þar sem telja mætti að
þjóðlífið væri með sem ame-
rískustum hætti. Fyrir valinu
varð borgin Garden City í
vesturhluta Kansasfylkis, og
þar dvaldi ég í liðlega viku.“
„Móttöku og fyrirgreiðslu
þarna annaðist verzluinarráð
borgarinnar, og sökum þess
hve hún er lítil, tel ég að tek-
izt hafi að sýna mér og kynna
mér það helzta, sem hún
hafði uppá að bjóða. Gardeu
City er sérlega snyrtilega og
menningarlega stjórnað. Hiún
er að öllu leyti hvítra manna
borg, og er staðsett í miðju
hveitiræktarhéraði, þannig,
að borgsirbúar lifa aðallega á
hveitiverzlun, auk þess sem
mi'kil holdanautarækt er
þarna allt umhverfis. Innan
borgarmarkanna eru einnig
varðveittar leifar af banda-
rísku vísundahjörðunum, tvö
eða þrjú hundruð dýr en það
er önnur saga.“
„Þarna kynntist ég bæði
kaupsýslumönnum og öðrum,
og einnig vildi svo til, að lög-
reglustjórinn í borginni varð
kunningi minn. Hann sýndi
mér m.a. fangelsin, sem voru
tvö, en þar var lítið af glæpa
mönnurn."
„Ég hitti lögreglustjórann
fyrst í skemmtigarði borgar-
innar, þair sem hann var að
leika sér við börn. Ég spurði
hann, hvort lögreglan í Gard-
frá Lundi, Dregur ský fyrir sól,
er söluhæst af innlendum skáld-
sögum, einnig selzt ágætlega bók
Grétu Sigfúsdóttur, Bak við
byrgða glugga. Af barnabókum
er söluhæst Ævintýri barnanna,
sem Þórir Guðbergsson þýddi.
Verzlunarstjórinn hjá Sigfúsi
Eymundssyni taldi bókasöluna
heldur minni en undanfarin ár.
Hjá bókabúð Máls og menn-
ingar eru söluhæstar bækurnar
Síðustu ljóð Davíðá; samtalsbók
in við Brynjólf Jóhannesson,
Karlar eins og ég, eftir ólaf
Jónsson; Prinsessan og Sá hlær
bezt, eftir Ása í Bæ. Verzlunar-
stjórinn þar taldi bókasöluna
heldur dræmari en í fyrra á sama
tíma.
Verzlunarstjórinn í bókaibúð
KRON taldi hins vegar söluna
heldur meiri en fyrir jólin í
fyrra. Söluhæstar bœkur þar
eru: Síðustu ljóð Davíðs; Veizla
í farángrinum; Sagt frá Reykja
vík; öldin 17. og baékur um þjóð
leg efni yfirleitt. Hins vegar er
salan á bók Capote’s, Með köldu
blóði, heldur minni en búizt var
við. Þá seldust vel bækur Sveins
Sæmundssonar Menn í sjávar-
háska og Björgúlfs Ólafssonar,
læknis, Æskufjör og ferðagam-
an.
en Citý gengi ekki með
skammbyssur líkt og tíðkast
annars staðar. „Við eigum
þær nú til, en venjulega lát- •
um við þessa duga“, sagði
hann og sýndi mér hraustlega
hnefa.“
„Ég ætla ekki að fara að
lýsa ánægjulegum dögum
mínum í þessari litlu, kyrr-
látu vesturríkjaborg, en mér
fannst hún sérstaklega frið-
sæl og fólkið áhyggjulaust og
ánægt.“
„Það kom mér því mjög á
óvart, er lögreglustjórinn,
kunningi minn, skirfaði mér
snemma árs 1960, og saigði að
hræðilegir atburðir hefðu
gerzt, rétt utan borgarmark-
anna. Bændahjón höfðu ver-
ið myrt á heimili sínu ásamt
tveimur börnum þeirra. Lög-
reglustjórinn kvaðst hafa átt
áhyggjusama og erfiða daga
að undanförnu við að leita
morðingjanna, sem lögregla
margra fylkja tók að vísu
þátt í um það er lauk. í bréf-
inu kom fram, að morðin
höfðu átt sér stað um fjórum
mánuðum eftir að ég var
þarna á ferð, eða nóttina
milli L og 15. nóvemiber
Guðmundur Daníelsson.
1959“
„Bréfið, sem ég fékk frá
lögreglustjóranum, var dag-
sett í marz 1960, en hann
sagði, að sem betur fer væri
nú búið að handsama glæpa-
mennina, sem væru tveir
ungiir menn. Hefði það gerzt
fljótlega eftir áramótin, og 1
næstu viku sagði hann að
mál þeirra kæmi fyrir rétt í
Garden City.“
,,Ég hélt áfram að skrifast
á við lögreglustjórann, en
þetta mál kom ekki á dag-
skrá miklu oftar.“
,;Þér kannizt þá við ýmsa,
Framhald á bls. 3)1
STAKSTEIMAB
Mikilsverð umbót
ALÞINGI hefur nú samþykkt
frumvarp ríkisstjórnarinnar um
Iðnlánasjóð, en með því er Iðn-
lánasjóði heimilað að bjóða út
25 millj. kr. skuldabréfalán vegna -
stofnunar Hagræðingarlánadeild
ar við sjóðinn, og auk þess er
hin almenna lánsheimild sjóðs-
ins aukin úr 150 í 300 millj. kr.
Sveinn Guðmundsson alþm.
gerði þessi mál að umtalsefni í
efri deild Alþingis fyrir nokkru
og sagði m.a.: „Eins og ég gat
um hefur Iðnlánasjóður tekið
miklum stökkbreytingum síðustu
ár. Þegar núverandi hæstvirt
ríkisstjórn tók við völdum var
árlegt framlag ríkisins til sjóðs-
ins um 1378 þús. kr. í ár verða
hins vegar framlög ríkisins 10
millj. Útlán Iðnlánasjóðs voru
1959 um 2 millj. en í ár eru þau
áætluð 58 millj., eða hafa tutt-
ugfaldazt í tíð núverandi ríkis-
stjórnar. Lán Framkvæmda-
bankans til iðnfyrirtækja hafa
verið árlega á þessum síðustu
árum, 25-45 millj. kr. skv. yfir-
lýsingu iðnaðarmálaráðherra,
þegar hann lagði lagafrumvarp
það, sem hér um ræðir fyrir
neðri deild. Mun Framkvæmda-
sjóður ríkisins hafa hliðsjón af
þessum lánveitingum Fram-
kvæmdabankans varðandi lán-
veitingar Iðnlánasjóðs á næstu
árum, en frá áramótum er ráð-
gert að leggja starfsemi Fram-
kvæmdabankans niður. Á yfir-
standandi ári hefur Iðnlána-
sjóður haft til útlána um 58
millj. kr„ og eru þá heildarútlán
sjóðsins samtals 180 millj. Sjóð-
urinn er í örum vexti og hefur
nú orðið afgerandi þýðingu sem
fjárfestingarsjóður íslenzks iðn-
aðar. Það er mikilsvert fyrir
iðnað landsmanna, að fá nú hag-
ræðingarlánadeild við sjóðinn
með stofnfé 25 millj., sem vænt-
anlega eykst í 100 millj. á
skömmum tíma. Auk þess sem
vænta má að hin almenna láns-
heimild, 300 millj. verði fullnot-
uð sem allra fyrst“.
„Óháð öllum
stjórmnáIasclmtökmn<,
Fyrir nokkru var haldinn
hluthafafundur í hlutafélagi því,
sem gefur út blaðið „Frjálsa
þjóð“. En blað þetta hefur, svo
sem kunnugt er, veitt hinu svo-
nefnda Alþýðubandalagi stuðn-
ing á síðustu árum. Á hluthafa-
fundi þessum var samþykkt svo-
hljóðandi ályktun: „Blaðið
Frjáls þjóð er eign Ilugins h/f.
Samkv. annari grein félagslaga
skal blaðið helgað þjóðfrelsis-
og menningarmálum og berjast
fyrir félagslegu réttlæti og styðja
vinnandi stéttir til aukinna
þjóðfélagsáhrifa. Með tilliti «1
þessa, leggur félagið áherzlu á,
að Frjáls þjóð er óháð öllum
starfandi stjórnmálasamtökum
og styður engin þeirra sérstak-
lega. Jafnframt er stjórn félags-
ins falið að leita samvinnu við
sem flesta aðila, er vilja leggja
baráttumálum blaðsins lið, hvort
sem þeir eru innan stjórnmála-
flokka eða utan“. Yfirlýsing
þessi verður ekki skilin á ann-
veg en þann, að henni sé ætlað
að undirstrika, að sá stuðningur,
sem blað þetta hefur veitt AI-
þýðubandalaginu á síðustu árum
sé ekki lengur fyrir hendi og
þess vegna megi búast við nokk-
urri stefnubreytingu í samræmi
við það. Er þetta raunar í fullu
samræmi við þá staðreynd, að
margir af helztu aðstandendum
blaðsins hafa verið mjög óánægð-
ir með málalck á hinum svokall-
aða landsfundi Alþýðubandalags-
ins, sem haldinn var fyrir
nokkrum vikum.
Söluhæstu bækurnar
á jólamarkaðinum
■c
M