Morgunblaðið - 15.10.1967, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 15. OKT. 1967
3
Sr. Jón Auðuns dómpróf.:
heldur sefur hún“
Á sunnudaginn var urðum við
<sa.mJerða inn í sorgarheimilið,
jþar sem menn héldu að litla
istúlkan væri dáin. Og þar heyrð
um við Jesúm segja: „Litla
istúlkan er ekki dá in, heldur
sefur hún.“
Það er auðsætt. hvað hann á
við, er hann segir að hún sé
ekki dáin. En hvað á hann við,
er hann segir að hún sofi?
Guðspjöllin herma, að hann
hafi tíðum séð það, sem öðrum
var hulið. Gat hann ekki þann-
ig séð, að með stúlkunni leynd-
ist líf? Sá hann, að „silfurþráður
inn“, sem sagt er i Gamlatm, að
tengi saman sál og líkama var
enn ekki slitir.n, og að því var
litla stúikan enn ekki dáin?
Nútímaheimildir virðast fyrir
því, að þótt viðstaddir héldu
sjúkling dáinn, var svo í raun-
inni ekki, því að hinn sjúki
vaknaði aftur til lifs og kvaðst
hafa lifað eins og á landamær-
um tveggja veraida og skynjað
merkilega hluti, meðan líkam-
inn var í dái.
Slík frásögn ensks blaða-
manns er mér minnisstæð.
Um það verður að sjálfsögðu
ekkert fullyrt, að Jesú hafi
ekki. Og s'kiljanlegt er, að menn
•'spyrji.
„Ekki dáin, heldur sefur hún.“
Svo er þeim, sem ódauðleika-
sannfæringu eiga, eðliLegt að
hugsa við dánarbeð.
Vinur minn er ekki diáinn, —
heldur sefur hann. En um hvers
konar svefn er þá eðlilegt að
tala.
Ekki grafarsvefninn, sem
kennt er að vara muni til dóms-
dags við endi heims.
Þeim svefni vísaði Jónas ein-
dregið á bug er hann orkti sín
dýrðlegu dánarljóð um vin sinn
Tómas Sæmundsson. „Sízt ég
tala um svefn við þig“, — segir
hann. Svo óhugsandi, svo frá-
leitt þótti honum að hugsa um
grafarsvefn í sambandi við séra
Tómas, fjörmanninn, starfs-
manninn, sem enn gat ekki unnt
sér hvíldar, deyiandi austur á
Breiðabólstað.
I í hvsrjum skilningi er þá eðli
legt að hugsa og tala um svefn
í sambandi við nýlátinn mann?
í þeim skilningi, að sú líkn
sé deyjandi manni lögð, að með
vitundarlausum svefni fái hann
að sofa meðan andlátið er að
gerast, svo að hann verði um-
skiptanna sem minnst var, —
og að nærandi hvíldarsvefns
fái hann að njóta meðan þess
er honum þörf, unz hann vakn-
ar í nýrri dögun líkt og við
miida morgurbirtuna.
í þessum skilningi einum tel
ég eðlilegt að hugsa um svefn
í sambandi við nýlátinn mann.
Þessum svefni 'ern flestir sofn-
aðir alllöngu fyrr en andlátið
kemur.
Suma fegur.stu útfararsálm-
ana hafa skáld skemmt með út-
málun grafarsvefnsins, og það
af svo ótrúliegu hugsunarleysi,
að stundum er í sama sálmin-
um gert'fyrir hvoru tveggja ráð,
svefninum í gröfmni til dóms-
dags, þegar lúðuvinn kallar lík
amina fram úr gröfunum, —
og hinu, að Ufandi, vakandi sé
hinn l'átni maður, þótt líkami
hans, eða leifar, séu að sam-
einast moldinni.
Suma skáldiega og gulifagra
útfararsálma er fólk hætt að
mota af þessum ástæðum.
Þé eru ekki atlir sjálfur sér
samkvæm.r í þessum efnum.
Kveidljóð og svefnsálma lætur
fóik ptundum syngja við útför
látins vinar. þótt það segist trúa^
fastlega að látinn lifi og dauð-
inn boði hina miklu vöku, en
ekki hinn mikla svefn.
Þegar Jesús kom inn í hús
forstöðumannsins, sagði hann:
„Litla stúlkan er ekki dáin, ^
heldur sefur hún.“
í kristnum neimi á sá boð-
skapur að vera öllum borinn,
sem harma nýlátinn vin: Hann
er ekki éáinn, en værðum og
svefni var hann vafinn, meðan
umskiptin voru að verða. Sú
milda likn var honum lögð.
Þú veizt ekki, hve lengi hann
þarf að njóta þeirrar hvíldar,
þess nærandi svefns. En inn í
morguninn liggui leið hans, þeg
ar tíminn er til þess fullnaður.
Er unnt að játa þá trú, sem
á staðreynd upprisunnar er
grundvölluð, og trúa ekki því,
að þangað liggi leiðip?
Lýðræöið dautt í S-Ameríku
/.
— segir Juan Bosch
EFTIR ROBERT
BERRELLEZ
SANTO DOMINGO, (Associa-
ted Press).
— Juan Bosch, fyrrverandi
forseti, sem stjórnaði upp-
reisn hér í landi fyrir tveim-
ur árum í þeim tilgangi að
koma aftur á fót lýðræðislegu
stjórnskipulagi, segir nú, að
lý’ðræði með vestrænu sniði
sé útdautt í Mið- og Suður-
Ameríku.
Þá fullyrðir hann, að að-
eins undir stjórn „vinsælla
einræðisherra" geti íbúar
þessara landa leyst efnahags-
leg og félagsleg vandamál
sín, án þess að komast f klær
kommúnista. Hann kveður
slíkt einræði aðeins geta orð-
ið til með valdbeitingu.
Foringi Dóminikanska bylt-
ingarflokksins, sem býr í
sjálfviljugri útlegð á Spáni,
setti fram þessar skoðanir í
harðorðum greinaflokki, sem
a'ðallega er beint gegn Banda
ríkjunum, og hér hefur birzt
á undanförnum vikum. í einni
greininni segir hann: „Ég
vildi heldur deyja kommún-
isti, en Bandaríkjasinni."
Undirtektir í leiðurum dag-
blaða, bréf til ritstjóra og í
viðtölum í útvarpi og sjón-
varpi hafa sýnt andúð manna
á þessari einræðiskenningu
hér í höfuðborginni, þar sem
Bosch sigraði Joaquin Balan-
guer með talsverðum at-
kvæðamun í kosningunum
1966. Dófninikanski kommún-
istaflokkurinn fagnaði hins
vegar kenningunni og kvað
hana bera vott. um óvæntan
þroska róttækari arms Bosch-
flokksins.
Meðal gagnrýnenda Bosch,
allt frá íhaldsmönnum til
hægfara vinstrimanna, hafa
síðustu st j órnmálayfirlýsing-
ar hans valdið heilabrotum
um það, hvort Byltingarflokk
urinn kunni að vera flæktur
í samsæri gegn Balanguer-
stjórninni, sem sagt er áð
borgarar og hermenn taki
þátt i og sé stjórnað af Eliasi
Wessin y Wessin, fyrrverandi
hershöfðingja, míkils and-
kommúnista, sem nú er í út-
iegð. Flokkur Bosch hefur
lýst sig andvigan stjórn Ba-
languers og haldið því fram,
að brögð hafi verið í tafli í
kosningunu.n 1966. Sam-
kvæmt opinberum tölum
hlaut Balanguer þrjú atkvæði
gegn hverjum 'tveimur Bosch-
flokksins, — sveitahéruðin
vógu upp á móti' meirihluta
Bosch í Santo Dómingo.
Boscch vék að einræði
„með stuðningi fjöldans" i
ræðu, sem hann hélt á ung-
lingaþingi sósialista í Svíþjóð
í sumar. Að beiðni bla'ðs hér
í borg, útskýrði hann og út-
færði nokkur atriði máls
síns. Hann sagði ekki berum
orðum, hvernig slík einræðis-
stjórn ætti að komast til
valda, en öllum hlaut að skilj
ast, að samkvæmt skoðun
hans og nánustu samstarfs-
manna, sé leiðin til valda of-
beldi.
Bosch hefur búið í.Dómini-
kanska lýðveldinu aðeins 35
mánuði á sfðastliðnu 31 ári.
En hann sagði í einni grein-
anna: „Ef i Dóminikanska
lýðveldinu finnst nokkur
maður, sem unnið hefur til
þess að tala í nafni lýðræðis,
þá er það ég. Og ef ég segi,
að þetta land þarfnist ein-
ræðis með stuðningi þjóðar-
innar, þá segi ég það, vegna
þess að ég trúi því af öllu
hjarta, að hi'ð svokallaða
lýðræði okkar getur ekki leyst
þann fjölda vandamála, sem
steðja að landinu."
í grein þessari stóð með
brc-yttu letri: „Orðið einræði
getur ekki lengur haft þá
ómerkilegu og glæpsamlegu
merkingu, sem það hefur haft
í sögu okkar." í fyrri grein
hafði hann sagt, að ef vinsælt
einræði yrði ekki stutt til að
tryggja það, áð vilji fólksins
næði fram að ganga í lönd-
um Mið- og Suður-Ameríku,
þá „mundi hin óumflýjanlega
bylting í þessum ríkjum
verða undir stjórn kommún-
ista.“
„Unga fólkið trúir ekki
lengur á lvðiæðisstofnanir í
Mið- og Suður-Ameríku,“
sagði hann. „Það trúir ekki á
fuiltrúadeildir, öldungadeild-
ir, öldungadeildarþingmenn
og fuiltrúa Þeir kæra sig ekki
um nð trúa á skipulag, sem
ailta* hefur misheppnazt í
löndum okkar síðastliðin 150
ár.“
Lýðræ'ði í Mið- og Suður-
Ameríku, er „dautt og graf-
ið", hélt hann áfram, og í
lö.ndum, þar sem áhrif Banda
Juan Bosch
rikjanna eru allsráðandi,"
eins og í Dóminikanska lýð-
veldinu" verður árangurinn
eintómar kosningablekkingar.
Þá sagði Bosch, að Fidel
Castro hefði hvað eftir ann-
að lýst þvi yfir, að Washing-
ton væri „ninn eini og sanni"
merkisber: alheir.isyfirráða-
stefnu auövaldsins „og eng-
inn hefði trúað honum."
Bosch nc-fndi nafn We-’S-
ins, er hann minntist á aðra
hhð Bandaiískrar íhlutunat
hér. Mann mótmælti útleg'ð-
ardómt hans. á þeim forsend-
um, að enginn, og alira sízt
erlent ríki, hafi íétt til að
reka Dónúnikana af föður-
landi sfnu. Þarna átti hann
vi5 það, að heriið Bandaríkj-
anna, sem þá hafði setu hér,
sá um brot'ílutning Wessins
úr landi, samkvæmt beiðni
bráðabirgðastjórnar þoirrar,
sem þá sat.
Hart hefur verið lagt að
stjórninni að leyfa Wessin að
koma aftur til landsins, eink-
um af hálfu hægrt flokkanna.
Þó segja margir í Santo Do-
mingo, að stuðningshreyfing
Wessins sé áð undirlagi Eosch
og jafnvel einnig öfgamanna
til vinstri.
Fyrir slíkum vangaveltum
gefa menr. eftirtaida ástæðu:
Ef Wessin fengi að koma aft-
ur j'rði erf’tt að neita Fran-
cisco Caamano Deno, ofursta,
leiðt iga byltingarhersins ár-
íð 1965, að snúa einnig heim.
Svipaðar herferðir árið
1964 til að fá Balanguer og
Bosch, sem þá voru báðir í
útlegð, leiddu af sér þann
óróa meðal borgara og her-
manna, sem var undanfari
hinnar blóðugu bvltingnr ár-
ið 1965.
Skoðun margra Dóminik-
ana er sú, að yfirlýsingar
Bosch séu til þess ætlaðar að
efna til æsinga og misklíðar,
og hafi hann þá ó prjónunum
að endurtaka atburðina 1965,
steypa stjórn Balanguers og
koma á fót „vinsælu einræði."
Árum saman var land þetta
undir einræðisstjcSrn Trupil-
los. Árið 1962 varð Bosch
fyrsti lýðræðislega kosni for-
seti iandsins síðan 1924. Hann
tók við embætti í febrúar
1963, en var settur af í sept-
ember san.a ár fyrir tilverkn-
að hersins á þeim forsendum,
að hann hefði opnað komm-
únist ím dyr stjóinaibygging-
ar si.nnar.
85 ha. vél. Breiðari milli hjóla — verður stöðugri
ó vegi. 12 volta rafkerfi. Tvöfalt hemlakerfi, tvö-
föld bakkljós. Þægilegir stólar að framan. Nýtt
og alfóðrað mælaborð. Loftræsting með lokuð-
um rúðum. Mynda- og verðlistar fyrirliggjandi
UMBOÐIÐ
SVEINN EGILSSON H.F.
LAUGAVEG 105 SÍMI 22466
WWM

14 verhomenn
bíðn bnnn
í S-Atríhu
Carltonville, 14. okt. NTB.
Fjórtán verkamenn biðu bana m
í tveimur slysum, sem urðu djúpt
niðri í stórri nám.u í grennd við
Carltonville í Transvaal í Suður-
Afríku. Slys þessi áttu séir stað
í nótt og í morgun.
Fyrst misstiu 12 verkamenn, 11
hörundsdöikkir og einn hvítur,
lífið í mikilili sprengingu, sem
varð nær 2.750 metra niðri í
námunni og í morgun létu aðrir
tveiir hörundsdökkir menn lífið,
er námugöng féllu saman 1.920
metraniðri í jörðinni.