Morgunblaðið - 08.03.1969, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 8. MARZ 1969.
Var árásin gerð á Breznev eða
setti hann leiksýningu á svið
Harðnandi átök i forustuliði Sovétríkjanna
SERFRÆÐINGAR í „Kreml-
fræðum" geta valið um
þrjár skýrkigar á þessu til-
ræði, sem er eiinstæður at-
burður í Sovétr í kj uinum. —
Átti að hæfa geimfarana, var
þetta pólitisk morðtilraun
eða einigönigu ögrum við sjálft
lögreglurveldið? — Kúiunum
' var skotið að geirmföruwum,
en kanmske áttu þær að hitta
Leonid Brezmev, aðaLritara
komim ú nistaif loikks Sovétríikj-
anma?
Vitanlega væri það áhygigju
mmmist fyrir sovétleiðtogana
ef það sanmaðist að kúlumar
hefðu verið ætlaðar geimför-
unum, að tilræðismaðurinn
væri aðeins geðtrutflaður
maður og að póLitisk öfi
stæðu ekki á bak við gerðir
hams. Af því msetti þá ein-
göngu draga þann lærdóm,
að „górillurnar" (lögreglu-
mennim'ir), sem bera ábyrgð
á lífi og limum höfðingjanna
yrðu að vera betur á verði í
framitíðinni. Þegar Tassfrétta-
stofan birti fyrstu tiillkynn-
ingu sína um tilræðið lagði
hún mikla áherzlu á að ó-
dæðismaðurinn væri geðveik-
ur.
Sé hinsvegar gert ráð fyr-
ir að tilræðið hafi verið af
pólitíákum toga spunnið verð
ur að tengja það þeirri
spennu, sem fer vaxandi í
vissum sópum hins sovézka
þjóðskipulaigs. Það voru mdlkil
mistök, ef skotið átti að hætfa
Breanev, að það skyldi í stað
hans hætfa bílstjóra geimíar-
anna. Níhíiismi er ekki ný
bóla í Rússlandi og þetta er
þá ekki í íyrsta skiptd sem
öfgamaður úr þeim flokki
Kosygin.
Suslov.
reynir að ráða niðurlögum
valdamesta manns ríkisins. í
byrjun aldarinnar var sprengj
um varpað að vagni zarsins.
Níhílismi þróast eirugöngu til
þess að kollivarpa ríkjandi
þjóðskipulagi. Ætli hin mátt-
vana andspyrna mennfa-
manna og ungu kynslóðarinn
ar gegn sjáltfsstjóm ríkjandi
skrifstofuveldis, sem úreldisit
meir og meir mieð degi hverj-
um, sé ekki á góðri leið með
Brezhnev.
að verða þjóðfélagsttegt og
sáltfræðilegt vandamál. Gæti
ekki ólgan brotizt út í hemd-
arverkum fyrr en varir? —
Tító marsikáikuir á nýlega að
hafa sagt: „Ætli fari ekki að
sjóða upp úr pottunum hjá
þeim“.
Þótt ofangreindar ásfæður
liggi ef til vill á bak við til-
ræðið má ekki útiloka þann
möguleika, að það hatfi verið
„sett á svið“ í þeim tiLgangi
að réttlæta meiri harðneskju
heima fyrir og út á við vegna
„aukinmiar íhlutunar heims-
valdasinna, flugumamma
þeirra og vina, jatfrwel í
sjálfu Rússlandi". Ef litið er
á ti'lræðið í þesisu ljósi verð-
ur að meta skynisamleg rök
og pölitískar ástæður, sem
gætu tegið að bafci þess. Kúl-
unuim er skotið að geimför-
unium, sem eru manma mest
dáðir í Sovétríkjunium. Út-
varpið i Mosfcvu skýrir ekki
frá þesisuim atbuiði fyrr en
mörgum kluklkustundum eft-
ir að hann á sér stað. Emginn
vestrænm blaðamaður eða
Eitrun gegn ref um, eða ekki
MIG langar að koma á framfæri,
að gefnu tilefni, atihugasemd
viðvíkjandi eitrun fyrir refi.
Mér er tjáð að í marz næst-
komandi renni út bann það, sem
lagt var á, vegna eitrunar fyrir
refi. Þá hlaupa eflaust flestir,
sem eitrið hafa undir höndum,
upp um fjöll og firnindi, og
sáldra þá þessari ólyfjan hvar
sem því verður við komið.
Eitrun fyrir refi er ekkert
nýtt fyrirbæri. Um árið 1885 var
farið að nota svokallað „strykn-
in“-eitur. Var þetta eitur notað
^gvotil eingöngu, þar til bannið
var sett. Fyrstu árin eftir að
eitrun var leyfð, bar það næst-
um því tilætlaðan árangur. Var
þá refurinn allt að því aldauða
í eínstökum landshlutum.
f bók sinni „Á Refaslóðum",
lýsir Theodór Gunnlaugsson
eiturherferðinni, sem mislukk-
aðri herferð og telur hana betur
Þetta ráð átti að vera óbrigðult,
að þeirra dómi. En refir, sem
átu hræ, sem eitruð voru á þenn
an hátt veiktust aðeins, nema
því meira magn af eitri .væri
notað. Refur, sem lifir eftir að
vera búinn að eta illa eitrað hræ
og veiktist aðeins, lærir af reynsl
unni og lætur ekki ginna sig í
annað sinn. Aftur á móti freist-
gleymda. Er ekki lengur hægt að
taka tillit til þess, sem Theo-
dór segir? En hann mun hafa
manna mest vit á sögu og lifn-
aðarháttum refsins hér á landi.
Sú aðferð, sem yfirleitt var
notuð, var sú að koma eitrinu
fyrir, í kjötið, með því að skera
í það, var síðan eitrinu komið
fyrir í skurðinum.
Sumir tóku upp það níðings-
verk að þynna eitrið út í vatni
og heitu því síðan ofan í skepn-
una lifandi. Þegar svo áhrifin
fóru að segja til sín með krampa
köstum, var skepnan drepin.
ar sauðfé bænda þegar hungnð
sverfir að, á hörðum vetrum.
Það er staðreynd að á þess-
um árum, er eitrið var hvað
mest notað, jókst dýrbítur stór-
lega á öllu landinu. Var þá fé
bitið alveg heima vi'ð bæi. Reynd
ar gerist það enn þann dag í dag,
en ekki í líkt því eins ríkum
mæli og áður. Núna er það al-
gengara að hundar leggist á fé
heima við bæi, og oftast eru það
sendiráðsmað<ur er sjóinarvott
ur að tilræðiimi. Allt er þetta
mjög undarlegt. Nýlega hef-
ur Brezniev lýst yfiir mikil'li
böLsýni vegna þróuinar í ai-
þjóðamiákum. Han.n telur að
ástandið versni mjög á nœstu
mánuðum. Hin nýja stjóm
Banidaríkjainina hetfur ekki
viljað hraipa að þvi að eiga
viðræður við Sovétríkin um
hernaðarmiál, eldflaugar og
eldÆlauigavarnir, svo og vanda
stórveldanna fjöguxra við að
finna lausn á deilum land-
anna fyrir botni Miðjarðar-
hafs.
Við þetta bætist að Brez-
nev á í höggi við menn innan
ftekksi'ns, sem eru andvígir
því að tekin verði upp „hörð
lina“. Hann gæti því hafa
orðið að grípa til „leiksýn-
ingar" eins og tilræðisins til
þess að skapa jarðveg fyrir
„sáltfræðitegar aðgerðir" gegn
sovézku sjóðinni. Menn minn-
ast morðsins á Kyrov, sem
Stalín hafði að yfinskini árið
1934 til að herða tökin á
þjóðinni.
Deilur fyrir opnum tjöldum
SMkar vangavel'tur gætu
virzt vatfasamar, etf þær væmi
ek'ki styrktar atf þrálátum
orðrómi, sem hefur nú verið
á kreiki í um það bil þrjá
mánuði, þess etfnis að miikil
valdabairátta sé nú háð í
æðsta ráði komimúnistaflokks
Sovétrí’kjanna.
Raddir verð.a æ háværari
um að tveir andstæðlr hópar
æðstu sovétleiðtoga eigist við
fyrir opnum tjöldum. Annar
hópurinn vill fara að öllu
með gætni. Ebki ákuli rasað
um ráð fram við að hraða
væntainlegum viðræðum við
Bandaríkin og að mieginlþunigi
verði lagður á uppby'ggingu
efnahagslífsins. Hinn hópur-
hundar fólks, sem nota þá ekki
við fjárbúskap og því illa vand-
ir. Þeir menn, seni slíka hunda
eiga, ættu að sjá sóma sinn í því
að iðka ekki óþarfa hundaeldi í
næsta nágrenni við bútfjárbænd-
ur.
Gott dæmi um ástandið, hvern
ig það var ííðustu árin, sem
eitrun var leyfð, er, að hér í
inn vill fylgja harðari sitefnu
bæði utan Lands og innan.
Þeir vilja að flokksmálgögn-
in séu betur nýtt til að herða
tökiin á þjóðinni og að rauði
herinn verði efldur og hanin
notaður óspart til að sýna
veldi Sovétríkjaninia út á við.
í fyrmefnda hópnum eru
sömu menn og vom á önd-
vcrðaim meiði við ákvörðum
miðstjórnarininar þegar hún
eftir milkið þóf ábvað vopn-
aða íhlutuin í Tékkósióvakíu
19. og 20. ágúst sl. Enn er otf
smemmt að spá um hivorir
muni hafa betur í þessum
deilum. í hópi hinna gætnu
em auik Kosygins, þeir Sustt-
ov, Katouchev og Potomarev.
Breznev er auðvitað forinigi
harðilíniumanna og honuim
fylgja meðal annarra Shele-
pin og Úkraníumaðuriinin Che
lesit, en völd þess mamns fara
mjög vaxandi. Valdastreiitan
milli hópanna fer dagharðn-
Framliald á I)Is. 9
Refur við fallið fórnarlamb.
sveitinni var mjög vart dýrbíta
yfir vetrarmánuðina. Fá varð
vanan veiðimann til að vinna
bug á þeim, sem voru orðnir
mjög ágengir við fé bænda. Ef
ég man rétt, voru sum þessara
dýra komin vel til ára sinna.
Þessi dýr höfðu lært að vara sig
á eitruðum hræjum, og hver er
kominn til með að segja að slíkt
geti ekki endurtekið sig.
Að sjáltfsögðu eru skiptar skoð
anir um þetta imál eins og önn-
ur, og allsstaðar menn, sem taka
afstöðu með málum án þess ið
vera búnir að afla sér þekking-
ar á þeim. Vildi ég éíka að svo
væri ekki um sveitunga mína,
því ég ber þeirra hag fyrir
brjósti.
Ég er ekki með friðun refsins
í huga, því fer fjarri. En mann-
úðlegri aðferðir hljóta að eiga
rétt á sér, og svo er sýnt að
eitrið gagnar ekki.
En þó eitrun yrði leyfð aftur og
aðeins vönum mönnum fengið
eitrið í hendur, miá búast við að
sagan um geirfuglinn muni end-
urtaka sig, og hef ég þá í huga
fækkun arnarins, vegna eiturs-
ins. Hversvegna að tefla í tví-
sýnu með hann, og naga sig svo
Framhald á bls. 9