Morgunblaðið - 18.05.1971, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐEÐ, ÞRIÐJUDAGUR 18. MAl 1971
11
Lengst til vinstri á myndinni eru Karl K. Karlsson umboðsmaðu r Bing og Gröndahl hér á landi,
og trú, hr. Kappel, sendiráðsritari i danska sendiráðinu, þá frú llitz kona útflutningsfram-
kvæmdastjóra Bing og Gröndahl, Jóhannes Bjarnason og frú og loks Aaron Bitz útfhitnings-
framkvæmdastjórL Myndin er tekin á blaðamannafundi í gær. I baksýn sjást jóladiskamir,
sem framleiddir hafa verið frá 1895. Fremst á myndinni til hægri sést postulínstafl sem
framleitt var í verksmiðjunni og er metið á hálfa milljón isL króna. — Ljósmyndari ÓL K. Mag.
Rangri fyrir-
sögn mótmælt
Sýningar á postulíni
— frá Bing og Gröndahl
I SKEYTI því, er ég sendi Morg-
un'blaðinu og birtist á 2. síðu
þess 12. þ.m., mótmælti ég, fyrir
hönd okkar sýnendanna í Kaup-
mannahöfn, falskri fyxirsögn
blaðsinis, 6. maí, um sýrángu
okkar, — en fyrinsögnin var sú,
(og talin orðrétt umsögn Ejgils
Nikolajsen í Berlingske Tidende)
að sýning okkar væri langt frá
því að vera frambærileg. Endur-
tekið var svo í athugasemd við
skeyti mitt, að þetta séu orð
Ejgiis Nikolajsen.
Það er eimmitt þessi staðhæf-
ing sem ég hef mótmælt og mun
mótmæla og krefjast að aftur-
kölluð verði sem röng þýðing á
umsögn hins dandka gagnirýn-
anda, og fyrir hana bætt á þann
hátt að viðunanidi geti talizt.
Þetta eru sem sé ek'ki orð E.
Nikolajsen í Berlingsku tíðind-
utm.
Einis og getið er um í Morg-
unhlaðinu, 6. maí, ræðir Nikolaj-
sen, í gagnrýni sinni, um kyruni
Dana af íslenzkri myndlist,
meðal amnars sýningum í Dan-
rnörku hin síðari ár, og segir:
„Með þetta sem baksvið er ljóst,
að sýningin (sýning okkar á
Charlotteniborg) er allt annað
en „repræsentativ“.“
Það er þetta orð, repræsenta-
tiv, sem þýðandinn hefur fíaskað
á, ef vægilega skal til oirða tek-
ið, — eða talið sig geta sloppið
með að þýða á sama hátt og, ef
í þess stað hefði staðið: ikke
præsentabel, sem vel mætti
þýða: ekki framibærileg. Þýðing
þessara tveggja orða er hins
vegar mjög ólik, því repræsenta-
tiv þýðir nánast, að kama í stað
eimihvers.
Ef nota dkyldi ummæli E.
Nikolajsen sem efni í einkunnar-
gjöf fyrir sýninguna, eða lýs-
ingu á henni, hefði þýðingin átt
að vera eitthvað á þeasa leið:
Sýningin er allt annað, heldur
en fulltrúi eða myná þeirrar
myndlistar, íslenzkrar, er menn
hafa kynnzt hér hin siðari ár á
framangreindum stöðum eða á
vegum framangreindra aðila.
Það er að vísu auðvelt að
vera svo illa að sér í dönsku
og erlendum tökuorðum hennar,
að svona vitleysa geti átt sér
stað, en ekki ér hægt að verja
slíka vankunnáttu í stærsta
blaði okkar íslendinga.
Menn kamast naumast hjá að
hugsa sem svo, að þýðandiwn
hafi verið að leita að nægilega
meiðandi umsögn í dönsku blöð-
unum.
„Sjaldan höfum við séð jafn
mikið af fslandi hjá okkur“,
segir í Aktuelt. Ýmsir kynnu að
telja það jafn nothæfa fyrinsögn,
og hlýlegri.
Ég átti tal við Nikolajsen á
ritstjómarskrifstofum Berlingake
Tidende og sýndi honum um leið
Morgunblaðið með ummælum
hans, sem ég þýddi fyriir hann
á dönsku. Hann varð furðu lost-
inn og sagði, að hver meðal-
greindur maður gæti flett upp
í orðabók og gengið úr skugga
um, hvað orðið repræsentativ
þýddi. Að beiðni hans, skildi ég
Morgunblaðið eftir hjá honum
sem sýinásborn.
Rvík. 16. 5. 1971.
Freymóður Jóhannsson.
★ ★
Ath. „Hver meðalgreindur
maður“ á hægt um vik að fletta
upp í orðabók og ganga úr
skugga um hvað orðið repræ-
sentativ merkir. Það skal gert
íyrst Nikolajsen virðist ekki
hafa haft tok á því né Frey-
móður Jóhannflson.
í dönsk-íslenzkri orðabók end-
urskoðuð og brejdt útgáfa, Rvik
1957, í umisjá Ágústs Sigurðsson-
ar, Freysteinis Guniiarssonar og
Ole Widdings segir svo, bls. 668:
repræsentativ 1. frambærilegur;
fulltrúa- umboðs-; tilsvarandi
sem kemur í stað einhvera.“ Hér
fer ekkert á milli mála, og er
þesisu vísað heim til föðurhús-
Athugasemd til
Félags íslenzkra
rithöfunda
1 TILEFNI af írett frá aðaffundi
Félags Lslenzkra rithöfunda i
Morgunblaðinu 14. maí s.l. vitja
stjórnir Mimis, félags stúdenta í
íslénzkum fræðum, og Félags
stúdenta í heimspekideild virð-
ingarfyllst benda á að fyrirles-
arastarf í íslenzkum nútímabók-
mcnntum við Háskóla Islands,
sem „ráðgert" er að ráða i „um
eins árs skeið“, er ætlað rithöf-
undi eða bókmenntafræðingi"
skv. auglýsingu menntamála-
ráðuneytisins í dagbiöðunum 6.
mai s.l.
Virðist því þakklœtið til
menntamálaráðherra „ . . . fyr-
ir að hata komið til móts við
rithöfundasamtökin og ákveðið,
að rithöfundur verðd fenginn til
fyrirlestrarhalds við Háskóla Is-
lands“ koma nokkuð snemma.
Umsóknarfrestur er til 31.
maí, og sjá stjórnirnar þvi ekki,
hvernig það fær staðizt, að þeg-
ar hafi verið ákveðið að fá rit-
höfundi starfið. Stjómir Mímis
og Félags stúdenta i heimspeki-
deild fagna að sjálfsögðu hverju
þvi, sem verða má hagsmunum
rithöfunda til framdráttar, en
telja, að menntamálaráðherra
hefði betur komið til móts við
rithöfunda með annarri tilhögun
á fyrirlesarastarfinu og visa I
því sambandi í opið bréf félag-
anna tU menntamálaráðuneytis-
ins, er birtist í Morgunblaðinu
og Timanum 16. mai s.L
F.h. Mimis, félags stúdenta í
íslenzkum fræðum.
Þórður Helgason.
F.h. Félags stúdenta í heim-
spekideikL
Friða Á. Sigurðardóttir.
annia, þ. e. danisk-íslenzkrar
orðabókar: ikke repræsentativ
merkir fyrst og fremst: ekki
frambærilegur. Getur það varla
verið sök Mor g umblaðsins. Ef
menn vilja heldur halda fast við
aðrar þýðingax er það þeirra mál.
Morgunblaðið hefur sízt af öllu
áhuga eða ástæðu til að gena
hlut íslenzkra lilstamannia erlend-
is verri en efni standa tiL Það
falsar ekki heldur þýðingar til
að þófcnast einum eða neinum.
Það væri ekki repræsentativ
afstaða. Hitt er svo anrnað mál
að blaðið hefði getað haft aðra
fyriraögn en ummælin úr Ber-
llngatíðindum. Rétt mat á sýn-
ingunni virðist vera að hennd
hafi verið misjafnlega tekið af
döniskum gagnrýnemdum. En
spyrja má: Hvaða máli skiptir
hvaða afstöðu þeir hafa? íslenzk
list stendur varla né fellur með
misjafniega ónákvæmu orðalagi
gagnrýnenda.
1 KVÖLD kl. 9 verður sýning að
Hótel Sögn á framleiðslu hins
þekkta danska fyrirtækis Bing
og Gröndahl. Verður þar sýnd
kvikmynd frá Danmörku þar
sem m. a. er sýnt hvernig hið
fræga postulín Bing og Grön-
dahls er mótað og brennt. Heild
arsafn af jóladiskunum sem fyr-
irtækið hefur framleitt frá 1895
verður einnig til sýnis en það
er orðið mjög verðmætt. Þá
Verður einnig sýnt postulinstafl
sem metið er á hálfa milljón
íslenzkra króna og tesett
sem sé.rstaklega er framleitt
fyrir dönsku konungsfjölskyld-
una, sem er fastiir viðskipta-
vinur verksmiðjunnar. Sýningin
verður endurtekin á fimmtudag-
iun í Sjálfstasðishúsinu á Akur-
eyri.
Dauska verksmiðjan Bing og
GröndaM er 119 ára gömul og
var upjihaifliega starfrætot með
það fyrir angum að framleiða
smækkaðar eftinmyndir af högg-
myndum dawsk-íaSenzka mynd-
höggvarans Bertels Thorvald-
sen. Gekk sú fraardeiðsla vdl og
óx fyrirtækið ffljótiega. Var þá
farið að framleiða matarsteH
svo sem Hegrasebt, Máfastell,
Haiusfflaiuf og Jólarósina og ffl.
Árið 1895 var haíin fram-
leiðsia á svokölluðum jóladisk-
um og er frasndeiddur eiim á ári.
Eru diskar þessir orðnir eftir-
sóttir saifmgripir ag sem dæmi
má nefna að disikurimn frá 1895
hefiur hækbað i verði úr 2 dönsk-
um krónum í 2100 dolllara og nú
þegar er diskurinn frá 1959 orð
inn 250$ virði. Sem stendur er
verið að vinna að littum vegg-
diskum í verkamiðjunni, sem
kvenfélagið Hringurinn lætur
framleiða. tsienzkur listamaður
teiknaði fyrirmyndina og verða
þeir tilbúnir von bráðar.
Við verksmiðj'unsft starfa nú
1200 mamms, en af þeim eru
rúmíliega 300 lisitmálarar.
Kynningunni hér á landi
stjórnar Aaron Ritz, útflutnings-
framikvæmdastjóri verksmiðj-
unnar.
Stytta af H. C. Andersen
úr postulíiiL
Ágætt heilsufar
í borginni
HEILSUFAR hefur verið ágætt
að undanförnu í Reykjaivlk, en
þó hefur nokkuð borið á kvef-
sótt og infiúensu. Tiifellum hef-
ur þó ekki fjölgað síðan í byrj-
un maí, en auk fyrrgreindra
tveggja farsótta hefur háls-
Ibólga einnig verið á kreiki.
M. Jóh.
NÝ HLJÓMPLATA:
KARLAKÓR REYKJAVÍKUR
FJÓRTÁN LÖG CFTIR
SIGVALDA KALDÁLÓNS
Einsöngvarar: Guörún Á. Símonar, Sigurður
Björnsson, Jón Sigurbjörnsson og Friðbjöm G.
Jónsson.
Hljóðfæraleikarar úr Sinfóníuhljómsveitinni aðstoða.
Útsetningar, kór- og hljómsveitarstjórn:
PÁLL P. PÁLSSON.
Hljóðritun hljómplötunnar er í stereo.
Engu hefur verið til sparað, til að gera útgáfu þessarar hljómplötu, sem
bezta og er þetta ekki aðeins bezta platan, sem við höfum nokkru
sinni gefið út heldur og lang bezta platan, sem Karlakór Reykjavikur
hefur sungið inn S.
SGHLJÓMPLÖTUR