Morgunblaðið - 24.10.1972, Blaðsíða 17

MQRGUN1BLA.ÐIB, ÞRIÐJUDAGUR 24. OKTÓBER 1972
17
Matthías Johannessen:
S j ón varp o g spilling,
Island og Evrópa
VVilly Bramlt
Oberanimergrau, okt. —
Kosningabaráttan harðn-
ar hér í Vestur-Þýzkalandi
með degi hverjum. Flokkarn
ir halda þing og leiðtogar
þeirra gefa út yfirlýsingar
hver í kapp við annan, en
minnst hefur borið á Frjáls-
um demókrötum, þeir fara sér
hægt, enda hefur Scheel leið
togi þeirra verið á ferðalög-
um, komið við á þingi S.Þ.
og í Kina. Helztu víg-
orð Frjálsa demókrataflokks
ins eru: Kristilegir eru ekki
betri kostur, og: Jafnaðar-
menn þurfa frjálslynt að-
hald. Kosningabaráttan fer
ekki sízt fram í sjónvarp-
inu og virðist það gegna hlut
verki dagblaðanna heima að
þvi leyti. Vonandi færist
kosningabaráttan heima
einnig sem mest inn í sjón-
varpið, þar sem frambjóðend
• ur bera sjálfir ábyrgð á sér
og orðum sínum, en skýla sér
ekki bak við stjórnmálaskrif
misjafnlega heiðarlegra víg-
orðasmiða. Flokkarnir fá,
auk þess áróðurs sem felst
óhjákvæmilega i fréttum og
fréttaskýringum, sérstaka
stutta kynningarþætti í
sjónvarpinu, en í blöðunum
fer meginþáttur stjórnmála-
baráttunnar fram samkvæmt
góðum lýðræðisregl'um: í
fréttum og yfirlitsgrein-
um, oft upplýsandi oig fróð-
legum. „Tilhneigingar“ blað-
arana, ef einhverjar eru, má
finna alls staðar annars stað
ar, t.d. í forystugreinum. Hér
er iðkuð frjáls blaðamennska
af kappi, en auðvitað sitja
þeir í fyrirrúmi i fréttum og
umræðum sem mest ber á og
atkvæðamestir eru eða
umdeildastir. Oftast er
Strauss tekinn tali
í sjónvarpinu, þvi að hann er
sífellt með einhverjar yfir-
lýsáinigar, og oft spuirður um
hitt og þetta, verðbólgu og
dýrtíð (enda ætlar hann sér
að verða fjármálaráðherra
og eins konar aðstoðar
kanslari í nýrri stjórn Bar-
zels), eða þá ýmislegt við-
víkjandi yfirlýsingu Brandts
kanslara þess efnis að spill-
ing hafi fellt stjórn hans.
Átti hann við það að „lið-
hl'auparnir" s'voraefndu
hefðu þegið fé af stjórn<airaind-
sitöðuntnd og það hefði haft
áhrif á „uppreisn" þeirra.
Þetta virðist heldur veik-
ur málflutningur: að enginn
geti haft aðra sannfæringu
en maður sjálfur og sé reiðu-
búinn að fórna einhverju
fyriir hana, án þess forsend-
ur og markmið séu peningar
og mútur. Brandt hefur líka
orðið talsvert hált á þessu,
enda átt erfitt með að leggja
sönnunargögnin á borðið. 1
sjónvarpinu eru endalausar
fréttir og umræður um þetta,
sagt frá rannsókn von Hass-
els, þingforseta, og sérstakr-
ar nefndar sem um mál-
ið fjallar og skýrt frá um-
mælum og yfirlýsingum
þessa og hins, en mér heyrist
á þeim Þjóðverjum sem ég
hef talað við, að allt fari
þetta meira og minna fyrir
ofan garð og neðan hjá þeim.
Miiller, þingmaður sósial-
demókrata hér í Bæjern, sem
snerist gegn Brandt á þingi
og hefur látið þau orð falla
síðan að ekki sé unnt
að vera hvort tvegigja i seran:
jafnaðanmaður og Bæjari.
hefur einkum verið í sviðs-
ljósinu og er sifellt verið að
spyrja hann um eitthvað.
Einn þátturinn var raunar
gífurleg árás á hann, þar sem
leitazt var við að sýna fram
á að hann hefði ýmist sagt
ósatt eða orðið tvi-
saga. Múller er doktor i við-
skiptafræðum að ég held,
harður í horn að taka og
sterkur í deilum og umræð-
um og hefur gert eftirminni-
lega hríð að vinstri tilhneig-
ingum innan Jafnaðarmanna
flokksins. Nú siðast var full-
yrt að stjórnarandstaðan
hefði keypt hann til stuðn-
ings við sig með þvi að lofa
Walter Scheel
honum prófessorsembætti í
Regensburg, en hann hló
bara, þegar hann var um
þetta spurður í sjónvarpi og
sagðist ekki sjá neina
ástæðu til að flytjast frá
Múnchen.
Allt kemur i einn stað nið-
ur: eilift þras, fullyrðingar,
mótmæli, orð gegn orði, sem
sagt: stjórnmálabarátta í al-
gleymingi. Lýðræði í reynd.
Samt vill þetta stundum
verða svo fyrirlitlegur skop-
leikur, að mörgum þykir nóg
um. Eða hvað segir fólk þeg-
ar Edward Kennedy af öll-
um mönnum er farinn
að gagrarýna Nixon Banda-
rikjiaiforsieta fyrir „braeyksli
og spillingu", maðurinn sem
setti óafmáanlegan smánar-
blett á réttarfar Bandaríkj-
anna. Bjarni Benediktsson
sagði i mín eyru að það hefði
verið mesta hneyksli í síðari
ára sögu Bandaríkjanna, þeg
ar honum var sleppt eftir
bílslysið og drukknun stúlk-
unnar og allt hafi það mál
verið gífurlegur álitshnekkir
fyrir Bandaríkin og rétt-
arfar þeirra. Og svo kemur
Edward Kennedy og þarf
endiiega að hitta á einu orð-
in sem hann mátti ekki nota:
hraeýksli, spilUirag. Getuir sl'ík
ur maður orðið forseti
Bandarikjanna?
Svona hlutir hafa þó ekki
gerzt í þeim pólitísku átök-
um sem nú fara fram án allr-
ar miskunnar hér í Vestur-
Þýzkalandi.
Hér í landi er sjónvarpið
geysisterkur fréttamiðill og
með óúkindum hvað starfs-
mönnum þess getur tek-
izt vel upp. Á sínum tima
voru ágætir menn heima á Is-
landi þeirrar skoðunar að
loka bæri Keflavíkursjón-
varpinu og eitthvað var gert
í þá átt. Mairgir þessiara
manna töldu að enskan
mundi smám saman
eyðileggja tungu vora
og menningu, aðrir
töldu einnig að her-
mannasjónvarpið væri í and
stöðu við þjóðarmetnað okk-
ar. Þessum mönnum til upp-
örvunar má geta þess
að Þjóðverjum dettur ekki í
hug að leyfa fólki að tala
annað en þýzku í sjónvarp
hér, svo að þeir virðast hafa
eitthvað svipaðar hugmyndir
um áhrifamátt þess og 60-
menningarnir forðum daga.
Mér er sagt að svona
sé þetta einnig í næsta ná-
grenni hér, Frakklandi. Ef
skýrt er t.a.m. frá ræðu
Heaths, forsætisráðherra
Bretlands, heyrast kannski
fyrstu þrjú, fjögur orðin á
ensku, en svo kemur allt tal
á þýzku og orð hans endur-
sögð jafnóðum á því máli.
Tóni Curtis og Dýrlingur-
inn fyrrverandi talast við í
einhverjum glæpamynda-
flokki á háþýzku og er það
hin mesta kómedía að hlusta
á þá, hvað þá þegar John
Wayne er að gefa kúrekun-
un sínum fyrirskipanir á
varpsins vera á erlend-
um tungumálum? Eða skiptir
það ekki lengur máli?
Þetta er sem sagt ekki
leyft í sjónvarpi hér. Það er
alþýzkt, en hefur upp á að
bjóða einhverja beztu frétta-
þjónustu frá útlöndum
sem ég hef séð.
Ekki eru allar sendingar
sjónvarpsins jafn hlutlausar.
Bæjurum finnst t.a.m. að sum
ir fréttamennirnir séu of
hlutdrægir, hlífi sumum en
linni ekki látum við aðra. Út-
lendingur á erfitt með að
koma auga á þetta, nema
hann sé þaulkunnugur öll-
um aðstæðum hér í
Þýzkalandi. En ekki er spill-
ingin svo algjör hér að frétta
menn útvarps eða sjónvarps
séu í framboði.
Athyglisvert var að fylgj-
ast með samtali við Strauss
nýlega og sjá hvað hann
gerði harða hríð að frétta-
mönnunum sem spurðu hann,
hve hastarlega hann gagn-
rýndi þá fyrir hlutdrægni í
þáttum sínum, hvernig hann
dró þá sundur og saman í
háði, svo að maður var far-
inn að vorkenna þess-
um vesalings uppstilltu
og púðruðu sjónvarps-
brúðum. Strauss er eins kon-
ar frummaður, náttúrubarn
sem getur skipt ótrú-
lega fljótt um gervi eftir því
um hvað er talað og við
hvern. Þegar hann var minnt
ur á að sumir teldu hann
hættulegan, brosti hann eins
Barzel (sitjandi) og Strauss á kosningafundi.
þýzku. En svona vilja Þjóð-
verjar hafa þetta. Menn-
irnir sem hvað harðast hafa
ráðizt gegn útlenzkunni
heima, stjórna nú útvarps-
ráði og gætu hvenær sem er
útrýmt þessari sifelldu útt-
lenzku í íslenzka sjónvarp-
inu, ef hugur fylgdi máli. En
trúa þeir ekki á fulil'yrðiinigar
sínar? Hvers vegna eru ekki
allar myndir í íslenzka sjón-
varpinu á íslenzku fyrst það
er lífsspursmál að dómi þess-
ara manna, og má vel vera að
þeir hafi meira til sins máls
en ég hefði haldið. Eða hef-
ur íslenzk menning eitthvað
sterkari bein, þegar þeir eru
við völd heima á Fróni?
Hvað skyldu mörg pró-
sent af tali íslenzka sjón-
og hvert annað saklaust
barn, baðaði út höndunum
og sagði eins og vandræða-
lega: Ég, hættulegur?
Strauss er einkennilegur
maður, barnslegur, viðkvæm
ur og eitilharður. Sumir segja
að hann hafi lært af Hitler
og ástandið í Bæjern
nú minni talsvert á upphaf
nasismans. Ég get ekki merkt
neitt óvenjulegt andrúmsloft
hér i Bæjern og lýðræði er
hér við ágæta heilsu,. En
hvað framtíðin ber í skauti
sér veit enginn. En hitt er
vafalaust að vindurinn í segl
um þeirrar hörðu stefnu
sem Strauss boðar er einræði
kommúnista austan og sunn-
an landamæranna. Enginn
Þjóðverji sem ég hef hitt ósk
ar eftir því að slíkt verði
hliutskipti Vesitur-Þýzka-
lands. Auk þess ber þess að
geta að Strauss hefur áður
átt aðild að lýðræðis-
legri ríkisstjórn hér í landi
og lotið lýðræðislegum leik-
reglum. En hann á sér einnig
hugsjón, ekki síður en komm
únistar og sterka fylgismenn
ekki síður en þeir. Kaþólsk
Mfsviðihorf eru honum leiðar-
ljós eins og flestu því fólki
sem hefur fvlkt sér um hann.
Hvað sem um kaþólikka má
segja (maður heyrir þá gagn
rýnda fyrir ofríki), hafa þeir
alls staðar reynzt sterkustu
andstæðingar kommúnista, -
jafnvel bjargað heilum þjóð-
löndum undan yfirvof-
andi valdatöku þeirra. De
Gaulle hafði sínar skoðanir
eins og Strauss, engum datt
þó í hug að kalla hann nas-
ista, eins og sumir halda fram
að Strauss sé í raun og veru.
Samt var de Gaulle á engan
hátt sérlegur fulltrúi lýð-
ræðis og barði einræðisöfl
miskunnarlaust niður með
sterku gaullistisku alræði.
Það var, þrátt fyrir allllt,
gæfa Frakklands.
Allt þetta er vert að hafa
í huga, þegar Strauss er til
umræðu. Og enginn kemst
undan þvi að ræða um hann,
sem á annað borð hef-
ur áhuga á stjórnmálaþróun
hér í Þýzkalandi og framtið
Evrópu. Samt hitti ég aldrei
neinn hér i Bæjern sem seg-
ist styðja hann. Allir gera
grín að honum eins og öðr-
um sitjórnimáliamöranuim, en
samt hlýtur einhver að
styðja hann og flokk hans,
því að hann hefur hreinan
meiirihluta hér í Bæjern eða
52% atkv.
í kosningabaráttunni nú
eru efst á baugi verðlags- og
dýrtiðarmálin, afstaðan til
kommúnistalandanna, spill-
ingin sem Brandt segir að
hafi fellt stjórn sína, mennta
málin sem Barzel hefur lagt
mikla áherzlu á og þróunin
til vinstri innan flokks sósial
demókrata. Bæði Barzel og
Strauss hafa varað við
henni, hún gæti leitt til
sósialistisks Vestur-Þýzka-
lands. Um hir.a geigværalegu
dýrtíðarþróun sagði Barzel á
landsfundi kristilegra demó-
krata að hún væri versti
óvinur frjáls framtaks.
Einnig gagnrýndi hann harð
lega glundroða í fjármálum
og síhækkandi sikaitt'a. Lítill
vafi leikur á því að stjórnar-
andstaðan fær meiri hluta í
kosningunum, ef innanríkis-
málin verða höfuðatriði
þeirra, en ef utanrikismálin
verða í brennidepli má búast
við því að srtjórraarf 1 okkarn-
ir haldi meiri hluta sínum á
þingi. í örstuttum kynning-
arþáttum flokkanna í sjón-
varpi hefur Brandt lagt alla
áherzlu á utanríkisstefnu
sína og stjórnar sinnar, eða
Ostpolitik, og samstarfið við
vestræn vinaríki. Sýndar
hafa verið myndir af honum
með þjóðaleiðtogum og lögð
áherzla á að hann einn geti
haldið virðingu Vestur-Þjóð-
Framhald á bls. 21