Morgunblaðið - 31.08.1974, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 31. AGUST 1974
7
GREINARGERÐ
VEGNA VEGAGERÐAR
A KJALARNESI
I tilefni af blaðaskrifum, sem
fram hafa farið undanfarið vegna
vegargerðar á Kjalarnesi (kafli
Sverris Runólfssonar) þykir
okkur rétt' að greina frá ýmsum
atriðum, er málið varða.
I grófum dráttum má skipta
vegargerð sem þessari í þrjá
megin þætti þ.e. 1) Undirbygging
2) burðarlag 3) slitlag. Efni, sem
nota skal til undirbyggingar, þarf
að standast allstrangar kröfur um
kornadreifingu, fínefnainnihald
og fleira til að tryggja, að veg-
urinn skaðist ekki m.a. vegna
frostlyftingar eða þunga um-
ferðar.
Það mun næsta óalgengt, að
efni, sem uppfyllir þessar kröfur,
finnist f námunda við vegarstæðið
sjálft og þarf því að flytja það
með bílum á vettvang oft tals-
verðar vegalengdir.
Það má því nærri geta, að hér
geti orðið um allmíkinn kostnað
að ræða ef vegalengdir eru mikl-
ar, oft margfaldur sá kostnaður,
sem yrði ef unnt væri að nota
jarðýtur í sjálfu vegarstæðinu. I
vegarkafla Sverris Runólfssonar
á Kjalarnesi virðist sem unnt sé
að fá allt nothæft efni í undir-
voru gerðar, virðist sem hægt sé
að komast af með allt niður undir
4% sementsmagn, sem er óvenju-
lega lftið ef marka má umsagnir
þeirra fræðirita, sem við er
stuðst. Sementsverð í 15 sm
þykku burðarlagi miðað við 4%
íblöndun er um 80 krónur á fm.
Þennan kostnað þarf að réttlæta
eða vega upp á annan hátt. Lík-
lega má slá eitthvað af kröfum
um efnisgæði í undirbyggingu og
kann það að réttlæta þennan um-
framkostnað. En það, sem að okk-
ar dómi kann að skipta mestu
máli, er hugsanlegur sparnaður í
gerð slitlags.
Slitlag: Hér á landi hafa eink-
um verið notaðar þrjár gerðir af
slitlögum, þ.e. steinsteypa, malbik
og olíumöl, og hefur olíumölin
verið mest notuð við svipaðar að-
stæður og hér um ræðir. í athug-
un okkar var miðað við, að slitlag
yrði að vera ódýrara en sem næmi
markaðsverði á 5 sm þykkri olíu-
möl, og það mikið, að mismun-
urinn næmi a.m.k. verði sements-
ins, sem blandað væri saman við
burðarlagið. Þess ber að geta, að
vél sú, sem Sverrir Runólfsson
hefur fengið til landsins, er eink-
um ætluð til að blanda sementi
110 — 130, 160 — 180, og 220 —
250 kr. á hvern útlagðan ferm. í
stað u.þ.b. 340 — 370 kr. ferm. af
útlagðri olíumöl.
Um gæði yfirborðsmeðhöndlun-
ar við fslenzkar aðstæður er að
sjálfstögðu ógerlegt að spá, þar
verður reynslan að skera úr. í því
sambandi má geta þess, að
tilraunir með malbik og olíumöl
hafa staðið yfir um áratuga skeið.
Eitt versta vandamál, sem við
er að etja við slitlagsgerðir hér á
landi, er skortur á hæfni stein-
efna til að olía eða asfalt fái loðað
við þau. Þetta hefur leitt til þess
að flytja hefur þurft steinefni til
slitlagsgerðar langar vegalengdir.
Viðloðunarhæfni steinefna á
Kjalarnesi var kannað og var
niðurstaðan mjög neikvæð. Af
þeim sökum var ákVeðið að flytja
efni til slitlagsgerðar að, þannig
að ekki er notað efni á staðnum til
slitlagsgerðar. 1 fræðiritum yfir-
borðsmeðhöndlun er þess getið,
að viðloðun sé afar veigamikið
atriði, ennfremur mun ryk á yfir-
borði steinefnanna geta valdið
talsverðum erfiðleikum. Stein-
efnin vilja þá losna undan hjólum
bifreiða og kastast út af veginum
Frá tæknilegum ráðgjöfum Sverris Runólfssonar
byggingu vegarins í sjálfu vegar-
stæðinu eða í grennd við það og
að hægt sé að byggja upp veginn
með jarðýtum og svokölluðum
„scraperum", sem eru tæki, sem
virðast henta einkar vel við
flutning á efni á stuttum vega-
lengdum. Hið lága verð vegarins
er að mestu leyti afleiðing af
þessum aðstæðum. Annað mál er,
að hægt er að nota lélegra efni í
undirbyggingu með íblöndun
sements eða annarra efna, en af
okkar hálfu hefur ekki farið fram
nein athugun á arðsemi slíkrar
aðgerðar þar sem hennar hefur
ekki verið talin þörf sökum
óvenjulega hagstæðra aðstæðna.
Burðarlag: Hér á landi hafa
mest verið notuð svokölluð malar-
burðarlög, þar sem gerðar eru
mjög strangar kröfur um korna-
stærðir og dreifingu korna og
fleiri atriði, sem þarflaust er upp
að telja. Ástæðan fyrir vali á
malarburðarlögum umfram aðrar
gerðir er hagræns eðlis.
I aðferð Sverris Runólfssonar
er möl notuð í burðarlagið en er
blönduð vissu magni af sementi,
sem við hörðnun styrkir burðar-
lagið verulega.
Þykkt sementsbundins burðar-
lags er venjulega 10 — 15 sm og
jafnvel meir fyrir mjög umferðar-
þungar götur. Sementsinnihald er
venjulega 6 — 12% en í undan-
tekningartilfellum er unnt að
komast niður undir 4% sements-
magn.
Af þeim efnisprufum, sem
teknar voru úr vegarstæðinu, og
þeim rannsóknum, sem á þeim
eða öðrum efnum saman við jarð-
veg og er í þessu tilfelli heppileg
við gerð burðarlagsins. Eftir
nokkrar athuganir komumst við
að þeirri niðurstöðu, að heppi-
lcgasta slitlag með sements-
bundnu burðarlagi væri svoköll-
uð „surface-treatment" eða „yfir-
borðsmeðhöndlun" eins og aðferð
þessi mun hér eftir vara nefnd.
Yfirborðsmeðhöndlun er í því
fólgin, að sprautað er heitu asfalti
á burðarlagið. Strax á eftir er lögð
í asfaltið perlumöl af vissri stærð.
Þessi aðferð er venjulega endur-
tekin einu sinni eða oftar, og er
næsta malarlag jafnan með minni
kornastærð en það fyrra. Sam-
kvæmt þeim fræðiritum, sem við
höfum stuðst við, mun tvöföld
yfirborðsmeðhöndlun vera mjög
algeng ofan á sementsbundin
burðarlög og er þess sérstaklega
getið, að með því að sementsbinda
burðarlög megi þynna slitlögin
frá því sem ella þyrfti að vera á
malarburðarlögum. Þykktir á
yfirborðsmeðhöndlunum eru frá
1,5 — 2,5 sm eða meir en helmingi
þynnri en olíumölin, sem miðað
var við. Þar sem segja má, að verð
á olíumöl og yfirborðsmeðhöndl-
un sé nokkurn veginn í hlutfalli
við efnismagn má ætla, að yfir-
borðsmeðhöndlun geti orðið
nokkuð dýrari en 5 sm olíumöl
sökum hins þunna lags.
Á þessu atriði er fyrst og fremst
byggð sú skoðun okkar, að vel sé
verjandi að ráðast í Kjalarnesveg-
inn. Okkur hefur reiknast til, að
verð á einfaldri, tvöfaldri og þre-
faldri yfirborðsmeðhöndlun sé kr.
Til þess að bæta úr þessum van-
köntum er f fræðiritum ráðlagt að
húða steinefnin fyrirfram með
u.þ.b. 1% af asfalti, sem mun, að
sögn, tryggja mun betri árangur
en ella. 1 verklýsingu okkar er
þess vegna gert ráð fyrir, að allt
steinefni í slitlagið sé húðað eins
og að ofan greinir. Við höfum
mælt með, að þau steinefni, sem
notuð eru til slitlagsgerðar hafi
beztu olíumalarviðloðun. Fróðlegt
væri þó að fá úr því skorið með
rannsóknum hvort með forhúðun
steinefna mætti draga úr kröfum
um viðloðunarhæfni þeirra
þannig að vfðar mætti fá hæft
efni til slitlagsgerðar.
Þar sem við lftum á verk þetta
sem tilraun höfum við valið
að vegarkaflanum á Kjalarnesi sé
skipt f 9 smærri kafla þar sem
bornir eru saman jafnmargir
valkostir á mismunandi samsetn-
ingu burðarlaga og slitlaga.
Þannig er blandað saman þrem
valkostum á þykktum burðarlaga,
10 sm, 12,5 sm og 15 sm, og þrem
valkostum á yfirborðsmeðhöndl-
un, einfaldri, tvöfaldri og
þrefaldri. Það er einlæg von
okkar að af niðurstöðum
tilraunarinnar megi draga
ályktanir, sem að gagni geta
komið.
Að síðustu viljum við segja, að
samstarf við alla aðila málsins,
ekki síst Vegagerð ríkisins, hefur
verið með mestu ágætum.
Virðingarfyllst,
f.h. Verkfræðiþjónustu
Guðmundar Öskarssonar
19/8 ’74 Edgar Guðmundsson.
Planó Píanó óskast til kaups. Sími-35604. Keflavík — Njarðvík 2ja — 3ja herb. íbúð óskast sem fyrst. Upplýsingar i sima 3196.
íbúð til leigu 4ra herb. íbúð til leigu á Mel- unum. Tilboð er greini fjölskyldu- stærð leggist inn á afgr. Mbl. merkt: „15 — 7259" fyrir 5. sept. Suðurnesjamenn Utvega fyllingarefni i grunna o.fl. Geri tilboð ef óskað er. Upplýsingar i sima 92—3196.
Af sérstökum ástæðum er .til sölu JCB 3D traktorsgrafa. Vélin er árs gömul. Upplýsingar i síma 81 700. Byggingalóð. Óska eftir að kaupa lóð undir ein- býlis- eða tvíbýlishús í K *'pc'vogi. Uppl. í síma 41303 40240 næstu daga.
Árbær Okkur vantar góða konu til að gæta 1 árs barns i vetur. Upp- lýsingar í sima 82791. Saab 96 1972 Til sölu er Saab 96 árgerð 1 972 i góðu lagi. Upplýsingar i sima 73084.
Óskum eftir matreiðslukönu nú þegar út á land. Upplýsingar í sima 9 5 — 5265. Peningaskápur Óska eftir að kaupa peningaskáp. Upplýsingar i sima 99 — 3625 og 99 — 3635.
Góður rafsuðumaður óskast. Góð laun. Uppl. í sima 5321 2. Vil taka á leigu íbúð eða hús, helzt i Reykjavik. Vinsamlega hringið i sima 43180.
Óska eftir rafstöð á leigu ekki minni en 1 5 kílówött. Uppl. i síma 5321 2. Til leigu Góð þriggja herbergja íbúð til leigu^i Fossvogi frá 1. okt. Fyrir- framgreiðsla. Tilboð sendist Mbl. fyrir 6. sept. merkt: 8502
íslenski bifreiða- og vél- hjólakiúbburinn AÐALFUNDURINN verður haldinn í dag, að Hótel Sögu, kl. 1,30 eh. — Kvikmyndasýning. Undirbúningsstjórn. Ráðskona óskast í sveit ekki yngri en 3 5 ára. Upplýsingar i sima 34957.
Olíumiðstöð i 20 farþega bifreið óskast til kaups. Simi 83839. Túnþökur — Tækifæri Get útvegað ódýrar, góðar túnþök- ur næstu daga. Simi: 20856.
Pennavinir um allan heim Kynningarþjónusta um allan heim. Myndskreyttur alþjóðapennavina bæklingur. Ókeypis. Skrifið i dag: Five Continents Ltd., Waitakere, New Zealand. JWereMnþlaöth RUCIVSinCRR ^->•22480
Frá Flensborgarskóla
Nemendur menntadeifdar komi í skólann mánudaginn 9. september,
3. og 4. bekkur kl. 9, 1. og 2. bekkur kl. 1 0.
Nemendur annarra deilda komi i skólann mánudaginn 16. september,
3. bekkur, landspróf og valgreinadeildir kl. 1 0, 4. bekkur kl. 1 3, 5. og
6. bekkur framhaldsdeildar kl. 14.
Fræðslustjórinn i Hafnarfirði.
Frá
barnaskólum
Kópavogs
Barnaskólarnir i Kópavogi hefja starf sem hér segir, skólaárið Í974-
1975:
Mánudaginn 2. sept. kl. 1 4 — kennarafundir.
Þriðjudaginn 3. sept. — skólasetning.
Börnin komi í skólana sem hér segir þann dag:
12 ára bekkir börn fædd 1962 kl. 9
11 ára bekkir börn fædd 1963 kl. 10
10 ára bekkir börn fædd 1964 kl. 11.
9 ára bekkir börn fædd 1965 kl. 1 3
8 ára bekkir börn fædd 1966 kl. 14
7 ára bekkir börn fædd 1 967 kl. 1 5.
6 ára börn í forskólabekkjum verða kvödd í skólana
siðar.
Börn úr Snælandshverfi komi í Digranesskóla á ofangreindum tíma.
Fræðslustjórinn í Kópavogi.