Morgunblaðið - 14.09.1975, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 14. SEPTEMBER 1975
19
Það varð hljótt um þessa til-
lögu Péturs eftir þáttinn og er
það þó ekki lfkt manninum að
láta tillögur sínar liggja i
þagnarlág. Líkast til hefur ein-
hver bent honum á að forsend-
urnar fyrir banninu ættu sér þá
náttúrlegu annmarka, sem lík-
legt væri að andstæðingar
okkar kæmu auga á, sem sé þá
að lífrænn botngróður eins og
þari og þang, vex ekki á meira
en 30 metra dýpi eða svo og á
þvf dýpi eru engar botnvörpu-
veiðar stundaðar við Norðaust-
ur-Atlantshaf. Blessað sólar-
ljósið nær ekki öllu dýpra til að
vekja upp lífrænan gróður á
þessu hafsvæði og það er hreint
ekki ólíklegt að einhverjir
þeirra vondu manna sem mót-
þægja okkur hefðu munað
þessa staðreynd úr barnaskóla-
fræðum sinum.
Að síðari tillögunni, éld-
flaugahernaði okkar Islend-
inga, vik ég sfðar.
Hamagangur Péturs var
heldur ekki aldæla. Pétur var
hér og Pétur var þar, hann var I
sjónvarpinu, hann var í hljóð-
varpinu hann var i öllum dag-
blöðum landsins, enginn mann-
fundur var um tíma svo hald-
inn, að ekki væri Pétur þar
kominn, bæði fyrstur um orðið
og talaði flaumósa langt mál.
Hann sagðist hafa kynnt sér
alþjóðarétt, hafréttarmál, fiski-
fræði, fiskihagfræði og fisk-
veiðimál um gjörvallan heim en
sérfróðastur sagðist hann þó
vera i hernaðarlistinni. Það
þykir gott æviverk venjulegum
manni að vera vel heima í ein-
hverri einni ofangreindra
fræðigreina, en Pétur karlinn
hafði hesthúsað öll þessi fræði i
hjáverkum frá annasamri
kaupsýsiu. Þess er nokkur von,
að svo gáfaðir menn uni því illa
að vera ekki hafðir með I
ráðum.
Strfðsávarplð 21. fúlf
Þó að allur stríðsæsingur fari
I taugarnar á mér, eins og fleiri
kjarklitlum mönnum, sem lítið
kunna til vopnaburðar, og
mega ekki mannsblóð sjá, án
þess hland hlaupi fyrir hjartað
á þeim, þá hafði ég lúmskt
gaman af striðsávarpinu. Pétri
hafði legið svo mikið á að koma
stríðshvatningu sinni til þjóðar-
innar í tæka tið, að hann sló öll
sin fyrri met í afglapahætti.
Mér er næst að halda, að
hann hafi talað blaðalaust, svo
samhengislaust og botnlaust
var allt erindið. Ég fer hér ekki
i neinn sparðatíning, svo sem
eins og þann, að hann sagði
þorsk vera 54% af vöruút-
flutningi okkar tslendinga og
hefur þá ruglazt á þorski og
þorskútflutningi í skýrslum, en
þá er þar átt við allan botnlæg-
an fisk. Pétur fer oft léttar með
tölur, ef honum liggur á, karlin-
um.
Fór Pótur of
snemma helm?
Eins og kunnugt er byggja
Englendingar og Vestur-
Þjóðverjar andóf sitt við út-
færslu okkar á þeirri kenningu,
að það valdi úrslitum í útgerð
úthafstogara þeirra, ef þeir
missa afla sinn á Islandsmið-
um. Þeir geti ekki náð þessu
aflamagni annars staðar og þvi
sé útgerð skipanna vonlaus, ef
þessa aflahlutar missi við, og
hún hljóti að stöðvast. Þeir
halda því svo fram, að þessi
útgerð sé alls ekki svo lítilsvert
hagsmuna atriði fyrir þá, þar
sem 30—40 þús. manns, til sjós
og lands, hafi atvinnu af þess-
um úthafsveiðum í hvoru land-
inu um sig. Ég ætla ekki að
rekja hér gagnrök okkar við
þessum kenningum, þau eru
öllum kunn, og eru I megin-
atriðum þau að það geti svo sem
satt verið, að þessar þjóðir hafi
nokkurra hagsmuna að gæta,
en það sé miklu meira i húfi
fyrir okkur, auk þess sem fiski-
miðin séu okkar og því í allan
máta rétt að við sitjum einir að
þeim afla, sem af þeim fæst.
Pétur er með miklu harðari
röksemdafærslu gegn þessum
skúrkum. Hann sagði einfald-
lega, að þessar ofangreindu
þjóðir hefðu ekki hugmynd um,
hvað þeir væru að segja, Eng-
lendingar hefðu háð við okkur
„tvö þorskastrið á alröngum
forsendum" og Vestur-
Þjóðverjar „þessi mikla þjóð“
væri að þæfast fyrir af hreinum
„barnaskap“.
Úthafsveiðar Englendinga
skipta þá engu máli, sagði
Pétur, nema þá nokkra auð-
menn I Grímsbæ og Húll, sem
skipuðu rfkisstjórn Heaths og
nú Wilsons fyrir verkum. Þjóð-
verjarnir voru nú svo úti að aka
í „barnaskap" sínum að það
voru ekki 40 þús. manns, sem
atvinnu höfðu af úthafsveiðum,
heldur 400, — strikaði sem sé
tvö núll aftan af og er nú vand-
séð af hverju hann strikaði þau
ekki öll burtu og gerði þá eina
ferðina, þvi að hin fjúka sjálf-
sagt í burtu í næsta erindi, —
og þá væru eftir fjórir.
Það stendur ekkl á
sambykki okkar
Alveg efalaust getum við öll
hér heima fallizt á, að andstæð-
ingar okkar, þessar gamal-
heimsku þjóðir, Englendingar
og Vestur-Þjóðverjar, ýmist
ljúgi þvi sem þær segja eða
vita ekki hvað þær segja, eins
og Pétur heldur fram. En likast
til gerir.Pétur sér ekki fyllilega
grein fyrir vandanum. Hann er
nefnilega sá, eins og jafnan I
deilum, að það nægir manni
. sjaldan að trúa þvi sjálfur að
andstæðingurinn sé fífl og fúl-
menni, heldur þarf að sann-
færa hann sjálfan um það, ef
sigur á að vinnast. Pétur vill
berja þetta ofaní þá, Englend-
ingana og Þjóðverjana, og lik-
ast til dugir ekkert minna. Það
verður erfitt að sannfæra þá
með öðrum rökum en bareflinu
um að þeir viti ekkert um sín
eigin mál, heldur eigi að hlíta
forsjón okkar. Pétur segist þó
hafa unnið að þessu með frið-
samlegum hætti I sumar.
Einhvern veginn finnst mér
liggja I loftinu, að hann hafi
komið of snemma heim.
„ó.bessl mikia blóð”
Pétur klökknaði, þegar hann
minntist á „Barnaskap“ og
önnur örlög hinnar „miklu
þjóðar", Þjóðverjanna. I leið-
inni fór hann nokkrum orðum
um Austur-pólitík Willy
Brandts og sagði hana á fáfræði
byggða, en Pétur er vel að sér I
alþjóðastjórnmálum ekki siður
en áðurnefndum 6 vlsinda-
greinum.
Víst eru Þjóðverjar mikil
þjóð, en það munu margir ætla,
að þeir hafi nú sannað ágæti
sitt og atgervi meir I friði á
nokkrum árum en áður I
mörgum styrjöldum. En það er
rétt, sú var tíðin, að Þjóðverjar
hefðu verið fljótir að afgreiða
þorskastríðið við okkur með
haldkvæmum aðferðum. Þá
áttu þeir sér Stór-Pétur og land
þeirra einnig fuilt af smá-
pétrum, sem töluðu og
hugsuðu, eins og okkar eigin
litlipétur. — skjóta, skjóta —.
En nú er þeirra Stóri-Pétur
allur og enginn slíkur til að
leiða þá til stærri verkefna I
styrjöld en senda vopnlausa
fiskimenn sína I þorskastríð
norður I höf. Og þessi mikla
þjóð, sem átti sér þann draum
að kúga allan heiminn með
vopnum sínum reynir nú að
kúga smáþjóð með viðskipta-
banni.
Æ, að hin mikla þýzka útgáfa
af honum Pétri væri nú við
völd I Þýzkalandi, þá væri hér
ekkert þorskastrið við Þjóð-
verja. Kannski ættum við að
senda Þjóðverjum Pétur. Við
megum vel missa hann. Þjóð-
verjarnir könnuðust
áreiðanlega fljótlega við þessa
öreindarútgáfu af sínum Stóra-
Pétri.
Okkur féll hvort eð er aldrei
þessi mjóa rödd, sem var ævin-
lega á mörkum þess að bresta
— eða brast — af taugaæsingi.
Egill Skallagrímsson lét aldrei
svona.
eftir ÁSGEIR
JAKOBSSON
Fálróðlr öðmenflur
Pétur fór heldur betur háðu-
legum orðum um dómarana við
Haagdómstólinn og þeir áttu
það svo sem skilið, hvort sem
það nær nú eyrum þeirra eða
ekki. Hann sagði, að þeir kynnu
fjandann ekkert fyrir sér I
alþjóðarétti, auk þess sem þeir
hefðu algerlega farið eftir þvl,
sem Bretar sögðu þeim, svo að
þarna virðast þá Bretagarmarn-
ir ehn eiga nokkur ítök, þó að
flest gangi þeim annars á móti
á alþjóðavettvangi. Það fannst
Pétri gegna mestri furðu um
fáfræði Haagdómaranna, að
hann var þó búinn að skrifa
þeim (kannski þar sé fundin
skýringin á dómnum?) og
leggja alit vandlega niður fyrir
þeim. Kannski líka að bréfið
hafi aldrei komið fram? Það
hefur oft verið svo mikið ólag á
póstsamgöngum I Evrópu
vegna verkfalla undanfarin ár.
Kannski hafa þeir heldur ekk-
ert kannast við þennan íslenzka
sérfræðing I alþjóðarétti og
hafréttarmálum, og bara litið á
undirskriftina og slðan ekki
lesið bréfið. Þessir lærðu menn
sumir eru fullir af hroka, þó að
þeir viti ekki neitt. Hver sem
orsökin er þá er hvergi vitnað
til bréfsins hans Péturs I for-
sendunum fyrir dómnum, og
dómurinn ber þess engin merki
að bréfið hafi borizt þeim I
hendur og er þó líklegra að efni
þess hafi ekki komizt til skila i
kolli þessara fáfróðu manna og
kölkuðu og að auki á mála hjá
Bretum.
Pétur kom með sönnun I
alþjóðarétti, sem er dálítið
klungin, og gæti hafa þvælzt
fyrir kölkuðum dómurum.
Hann sagði eitthvað á þá leið,
að alþjóðaréttur væri enginn til
I hafréttarmálum, sem er nú
máski fulldjúpt tekið I árinni,
og af því leiddi að alþjóða-
réttur væri allsstaðar. Svona
sannanir tíðkuðust mjög á mið-
öldum hjá hinum gáfaðri
mönnum, til dæmis I þrætunum
um vængfjöldann á Gabríel
erkiengli. Slgild sönnun af
þessu tagi er hin gamla góða: —
enginn köttur hefur nlu rófur,
eirn köttur hefur einni rófu
fleiri en enginn köttur, af því
leiðir að kötturinn hefur tfu
rófur...
Þetta er einfaldasta kenning,
sem enn hefur verið fundin
upp I alþjóðarétti, og það mátti
Pétur vita að gamlir menn
áttuðu sig ekki á henni.
Það bjargaöl mér
ekkert annaö
Pétur rifjaði upp Goðafoss-
slysið hér við Garðskagann 10.
nóv. 1944, er þýzkur kafbátur
sökkti Goðafossi og 24 manns
fórust, og var þetta hið hörmu-
legasta slys, svo skammt, sem
skipið var undan, án þess björg-
un bærist I tæka tíð. Nú brá svo
undarlega við I ræðu Péturs,
þessa ódeiga stríðsmanns, að
hann fór hörðum orðum um þá
óskammfeilni Þjóðverja að
ráðast inn fyrir íslenzka land
helgi. „Hugsið ykkur,“ sagði
hann, „þeir fóru inn fyrir 3.
sjóm. landhelgina.“ Já, það er
mikið, hvernig þjóðir geta látið
I heimsstyrjöld. Þær virða ekki
einu sinni fslenzka landhelgi,
ekki einu sinni þrjár mílurnar.
Þessi ásökun á hendur Þjóð-
verjum er dálítið ný fyrir mér,
sem man vel þennan tíma, því
að Þjóðverjar voru margsinnis
búnir að rjúfa bæði loft- og
lagarhelgina, þegar þetta var,
og það sem þeir voru • mest
ásakaðir fyrir var að skjóta
tundurskeyti að farþegaskipi,
sem enga styrjaldarþýðingu
hafði og þeir vissu, að gat ekki
verið með annað en farþega og
matvæli til þessara vesölu
eyþjóðar, sem var aðeins að
berjast við að lifa af strlðið, en
var ekki þá farin að hugsa til
hernaðar, ef frá er talin tillaga
Brynólfs Bjarnasonar nokkru
Framhald á bls. 20