Morgunblaðið - 02.04.1976, Blaðsíða 14

14
MOHGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 2. APRlL 1976
Járnabindingamenn
Við óskum eftir að ráða nokkra
járnabindingamenn , sem hafi a.m.k.
2ja ára reynslu í slíku starfi.
Skriflegar umsóknir séu sendar
á skrifstofu vora í Reykjavík,
Suðurlandsbraut 12, þar sem greint
sé frá reynslu umsækjanda, og
tilgreint hjá hvaða vinnuveitanda
viðkomandi hafi unnið við
járnabindingar
Energoprojekt
Sigölduvirkjun
glaiy
margar gerðir
fyrirliggjandi
- einhver þeirra hlýtur
að henta yður.
Instamatic
myndavélin
frá Kodak hefir farið sigurför um heiminn.
Þetta er skemmtileg og nytsöm gjöf,
sem heldur áfram að
gleðja — aftur og aftur
Gunnar Jóhannsson bóndi:
Innlend fóður-
öflun og nýting
húsdýraáburðar
Þar sem innlend fóðuröflun í
landbúnaði hefur verið talsvert
til umræðu að undanförnu og all-
flestir er eitthvað hafa til mál-
anna lagt, hafa verið á einu máli
um ágæti og arðsemi þeirra til-
rauna með grasköggla íblandaða
tólg eða lýsi í stað erlenda kjarn-
fóðursins, finnst mér tími til að
einhver reyni að koma til og
kippa í spottann til að reyna að
toga forustusauð þessara æsi-
fregna niður úr skýjunum, þar
sem hann er því miður kunnur
fyrir að hafa dvalið helst til lengi.
Fyrst vil ég vefengja að þau
íblöndunarefni sem um ræðir séu
til í nægjanlegum mæli, þar sem
t.d. lýsi er ekki hægt að nota
mikið þar sem geymsluþol þess er
takmarkað nema geymt sé í nærri
lofttæmdum umbúðum.
Sagt er, að ef til komi muni
sparast um 2000 milljónir á ári í
gjaldeyri og eru þær tölur fengn-
ar með því að margfalda árs-
notkunina sem er um 50.000 tonn
með útsöluverði á kjarnfóðri 40
kr_ per kg. Ef slíkur útreikningur
er tekinn gildur, þá er vist ekki
lengi verið að rétta þjóðarskútuna
við. I fyrsta lagi er innifalið í
verðinu svo sem flutningur, möl-
un á korni, blöndun og annar
vinnslukostnaður.
I öðru lagi er þess einnig ógetið
að hið svokallaða erlenda kjarn-
fóður er ekki eingöngu erlent því
í fóðurblöndurnar er notað
íslenzkt grasmjöl, fiskmjöl, kalk,
þangmjöl svo eitthvað sé nefnt.
Þegar þessir liðir hafa verið
frádregnir má ætla að gjaldeyris-
eyðslan sé um 25 kr. per kg. Strax
er því hægt að lækka þessar 2000
milljónir í 1250 milljónir, en þar
með er ekki allt komið þar sem
ekki er hægt að fóðra alla gripi
með grasmjöli svo sem svín og
hænur. Ekki trúi ég því, að allir
vilji leggja niður eggjafram-
leiðslu í landinu því fátt getur
komið í hennar stað, nema þá að
hafin yrði tinsla á eggjum frá
villtum fuglum, en ekki er líklegt
að það yrði neitt framtíðar úr-
ræði, því ekki eru þeir allir í
náðinni hjá Búnaðarþingi þessa
dagana.
I þriðja lagi á eftir að reikna í
þessu dæmi þá gjaldeyriseyðslu
sem á sér stað í framleiðslu á
grasmjöli og segir mér svo hugur
þegar allir þessir liðir hafa verið
teknir með í reikninginn verði
útkoman sú að 2000 milljóna
gjaldeyrissparnaðurinn verði orð-
inn að engu. Þó ég hafi hér mót-
mælt nokkuð þessum gjaldeyris-
sparnaði má ekki líta svo á að ég
sé almennt á móti grasmjölsfram-
leiðslunni því fáar þjóðir geta
státað af betra grasmjöli en
Islendingar. Þrátt fyrir gæðin er
hver fóðureining í grasmjöli mjög
dýr eða um 60 kr. og í grasköggl-
um rúmar 52 kr., en sá munur
liggur í því að graskögglar eru
ódýrari í framleiðslu. Aftur á
móti kostar hver fóðureining í
maísmjöli kr. 35.00. Til að brúa
þetta bil hefur verið gripið til
þess ráðs að blanda tólg í gras-
kögglana, sem kostar um 50 kr.
per kg, til þess að auka fóðurgildi
þeirra, og væri því ekki úr vegi að
spyrja hvort ekki væri eðlilegt að
gera hið sama við maísinn og
auka þar með fóðurgildi hans. Ef
það reyndist jafnvel og grasmjöls-
íblöndun kæmi talsverður gjald-
eyrissparnaður fram. Ef þessar
vangaveltur mínar reynast réttar
væri ekki úr vegi að beina kröft-
um okkar og fjármagni að þvi að
reyna að lækka framleiðslu-
kostnað á grasmjöli með því að
reyna að nýta verksmiðjurnar
betur. Á síðast liðnu ári tók til
starfa ný grasmjölsverksmiðja í
Flatey sem kemur til með að
Gunnar Jóhannsson
kosta rúmar 200 milljónir og er
afkastageta hennar um 3000 tonn
á ári sem miðast þó aðeins við 3ja
mánaða vinnslutímabil. Afskriftir
og vextir af slikri verksmiðju eru
nálægt 50 milljónir á ári, og sé því
deilt á framleiðsluna kemur í ljós
að aðeins þessir liðir eru um 17
kr. á hvert kg eða 50% af útsölu-
verði grasköggla. A þessu má sjá
að vonlaust er að rekstur slíkrar
verksmiðju borgi sig, því til
glöggvunar hef ég tekið saman
rekstrarkostnað einnar starfandi
verksmiðju á síðast liðnu ári, með
þeirri breytingu þó, að verk-
smiðjan sé byggð i árslok 1975:
pr kg
Vinnulaun 8,42
Olia. rafmagn umbúdir
viðhald o.fl. í verksmiðju 11,35
ræktun og jarðvinnsla 8,12
annar kostnaður 1,95
Afskriftir og vextir 16,62
kr. 46,46
Söluverð grasköggla er 34 kr.
per kg. Raunverulegt tap er því
kr. 12,46 per kg. Með 3000 tonna
framleiðslu verður tapið því kr.
37.380.000,00 á ári.
A þessu sést að það er engin
grundvöllur fyrir byggingu slíkr-
ar verksmiðju í dag, á þeim for-
sendum, sem þær eru reknar á í
dag. En þar með vil ég ekki láta
leggja niður grasmjölsvinnslu í
landinu heldur reyna að nýta
verksmiðjur þær, sem fyrir eru
betur, til að lækka framleiðslu-
kostnaðinn. Þær verksmiðjur sem
byggðar yrðu í framtíðinni verða
að vera staðsettar þannig, að hægt
verði að nýta þær til apnars en
grasmjölsþurrkunar. Sá mögu-
leiki sem ég hef hugsað mér til að
nýta verksmiðjurnar betur, er í
því fólginn að þurrka skít úr
hænsnum og ef til vill svínum.
Víða erlendis, svo sem í Dan-
mörku er farið að gera þetta í
talsverðum mæli. Þurrkaður
hænsnaskítur er þá notaður til að
fóðra með nautgripi og sauðfé og
má nota hann t.d. sem 40% af
kjarnfóðurgjöf þegar miðað er við
þá reynslu sem komin er á notkun
hans. Greinilegt er því að geysileg
verðmæti fara hér forgörðum því
flestum hænsnabændum verður
lítið úr skitnum og er hann allt að
vandamál hjá mörgum.
Vinnslan ætti að verða mjög
hagkvæm og eru eftirfarandi
kostnaðartölur um vinnslu skits-
ins fengnar miðað við grasmjöls-
þurrkun. Framleiðslukostnaður
er miðaður við 3000 tonna gras-
mjölsverksmiðju sem rekin er allt
árið.
per kg
Vinnulaun 3,30
Olía, rafmagn. viðhald
umbúðir o.fl. f verksm. 11,35
Flutningskostn að verksm. 4,00
Afskriftir og vextír % 4,16
22.81