Morgunblaðið - 28.12.1976, Blaðsíða 14

X 4 MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 28. DESEMBER 1976
JMtogtmltfiifrtfe
Utgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
hf. Arvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson
Aðalstræti 6, simi 10100.
Aðalstræti 6. simi 22480.
Áskriftargjald 1 100.00 kr. á mánuði innanlands.
í lausasölu 60.000 kr. eintakið.
Fyrsta þingmál liðins
hausts var frumvarp
að fjárlögum ársins 1977.
Óvenju vel var til þessa
frumvarps vandað, en það
að sjálfsögðu byggt á þeim
launa- og verðlagsgrunni,
sem þá var til staðar, eins
og mál horfðu við upp úr
miðju líðandi ári.
Launaliðir fjárlaga hafa
alla tíð verið miöaðir við
laun á hverjum tíma, er
fjárlög vóru samin, án hlið-
sjónar af hugsanlegum
launabreytingum á fjár-
lagaári. Að þessu sinni var
tekin inn í fjárlagadæmið
umsamin grunnkaups-
hækkun til ríkisstarfs-
manna á árinu 1977, 5% 1.
febrúar og 4% 1. júlí nk.,
en launakostnaður hækkar
samkvæmt fjárlagafrum-
varpinu, eins og það var
upphaflega lagt fram, um
5800 m. kr. eða 49.8% frá
fyrra frumvarpi. Þá er og
gert ráð fyrir hækkun
tryggingabóta á árinu
1977, til samræmis við
greindar kauphækkanir,
sem einnig er nýjung. Þá
vóru einnig teknir inn í
fjárlagadæmið nokkrir lið-
ir, sem þar vóru ekki áður,
eins og olíugjaldið eða olíu-
styrkur vegna húshitunar.
Þetta breytta fjárlagaform
gerði frumvarpið raunhæf-
ara. Hins vegar hækkaði
það niðurstöðutölur þess
verulega meira en ella
hefði orðið. Þetta er nauð-
sýnlegt að hafa í huga við
beinan talnasamanburð á
niðurstöðum fjárlaga milli
ára.
Fjárlagafrumvarpið
hefur, eins og vænta mátti,
tekið nokkrum breytingum
í meðferð Alþingis. Gjöld
færð á rekstrarreikning og
fjárfestingarútgjöld
hækkuðu úr 84 milljörðum
í tæpa 90 milljarða króna,
eða um tæpa 6 milljarða.
Meginhluti þessarar hækk-
unar á rætur að rekja til
nýs launa- og verðlags-
grunns eða nýrra fjárlaga-
forsendna frá Þjóðhags-
stofnun og fjárlaga- og hag-
sýslustofnun í þessum
mánuði. Fjárlaga- og hag-
sýslustofnun hefur áætlað,
að til þessarar breytingar
einnar megi rekja hvorki
meira né minna en 4.200 m.
kr. af umræddri fjárlaga-
hækkun. Að þessu at-
huguðu sést, að fjárlaga-
frumvarpið hefur í raun
hækkað um 1800 m. kr. í
meðferð Alþingis. Þessi
hækkun dreifist á fjöl-
marga liði. Þeirra á meðal
má nefna: grunnskóla-
byggingar, hafnargerð,
sjúkrahúsabyggingar,
fiskileit o.fl.
Fjarmálaráðherra,
Matthías Á. Mathiesen,
sagði við 3ju umræðu fjár-
laga, að heildarútgjöld
ríkissjóðs, tæpir 90
milljarðar, væru um 29%
af áætlaðri þjóðarfram-
leiðslu 1977, sem er svipað
hlutfall og á yfirstandandi
ári. Hæst kemst þetta hlut-
fall á árinu 1975, 31,5%.
Það hefur því tekizt að
halda áætluðum rfkisút-
gjöldum innan þess hlut-
falls af þjóðarframleiðslu,
sem ráðherra hafði sett
sér, þ.e. að ríkið yki ekki
hlut sinn í ráðstöfun
þjóðartekna á næsta ári.
Á yfirstandandi ári tekst
væntanlega í fyrsta sinn
um árabil að ná hallalaus-
um ríkisbúskap. Þetta er
mikilvægur árangur, ekki
aðeins í stjórnun ríkisfjár-
mála, heldur ekki síður í
viðnámi gegn verðbólgu og
viðskiptahalla. Fjárlaga-
frumvarpið stefnir og að
hallalausum ríkisbúskap á
komandi ári. Tekjur um-
fram gjöld fjárlaga ársins
1977 eru áætluð u.þ.b. 890
m.kr. og miðað við
áætlaðan halla á lánahreyf-
ingu verður greiðsluaf-
gangur nálægt 260 m.kr.
Helztu einkenni fjárlaga-
frumvarpsins, miðað við
efnahagsleg markmið ríkis-
stjórnarinnar, eru þessi:
Dregið verður úr opinber-
um framkvæmdum í því
skyni að minnka þörfina
fyrir erlendar lántökur og
stuðla þann veg að
minnkun viðskiptahallans
gagnvart útlöndum. Á það
er lögð rík áherzla að fjár-
lögin og framkvæmd
þeirra leiði til hallalauss
ríkisbúskapar, enda eru út-
gjöld metin á raunhæfari
hátt en áður. Með þessu er
m.a. stuðlað að því að draga
úr verðbólguhraðanum,
einkum þegar haft er í
huga, að auk áætlaðs
greiðsluafgangs ríkissjóðs
er gert ráð fyrir 2.252
m.kr. afborgunum (niður-
greiðslum) á skuld ríkis-
sjóðs við Seðlabankann.
Þrátt fyrir nokkurn sam-
drátt í opinberum fram-
kvæmdum að raungildi, er
þó gert ráð fyrir það háu
fjárfestingarstigi í þjóð-
félaginu á næsta ári, að full
atvinna ætti að vera
tryggð.
Hafa verður í huga,
þegar staða mála er metin í
dag, að auk þess að ná
hallalausum ríkisbúskap,
hefur tekizt að lækka við-
skiptahalla út á við, úr
12% af útfluttum verð-
mætum 1974 um 4% í ár,
lækka verðbólguvöxt úr
54% 1974 í um 30% 1976,
og halda uppi fullri
atvinnu um gjörvallt
landið, þrátt fyrir víðtækt
atvinnuleysi í flestum
nágrannaríkjum. Fjárlaga-
gerð og efnahagsstefna
ríkisstjórnarinnar er
miðuð við, að framhald
verði á jákvæðri þjóð-
félagsþróun í þessu efni.
Framhaldsárangur er þó
fleiri þáttum háður,
einkum hver framvindan
verður í kaupgjaldsmálum
innanlands og verðlags-
þróun í utanríkisviðskipt-
um okkar.
Fjárlög og framvinda
í efnahagsmálum
Anders Kung skrifar frá Sudur-Ameríku
ingjaeinræði, en það er einræði
samt. Frá mínum bæjardyrum
séð, er leið lýðræðisins hin eina
rétta. Þjóðin verður að endur-
heimta stjórnmálaréttindi sín.
Réttinn til að velja í frjálsum
kosningum þá, sem eiga að
stjórna landinu, frá sveita-
stjórnarfulltrúum til forseta Og
þingmanna.
Assad Bucaram telur sig vera
vinstrimann og nýtur stuðnings
margra fátæklinga, en hann er
enginn byltingarsinni.
— Við viljum berjast á lög-
legan hátt til hagsbóta fyrir alla
þá, sem búa við bág kjör. Við
viljum ekki taka skóna frá hin-
um efnuðu til að gefa þá fátæk-
um. En viljum nota hin nýju
oliuauðæfi til að veita öllum
klæði, fæði og menntun.
Stefnan í olíumálum er mikið
deiluefni i Equador í dag milli
þjóðlegra — og „alþjóðlegra"
hópa manna, milli þeirra, sem
vilja byggja meira á olíufélagi
rikisins i Equador, og hinna,
sem vilja hafa meiri samvinnu
við hin amerísku olíufélög.
Bróðir Assads Bucarams er
aðstoðarframkvæmdastjóri
dótturfélags Texaco-Guif i
ASSAD BUCARAM var
formaður helzta knattspyrnu-
félagsins í Equador. Hann hefði
átt að verða forseti landsins. En
hershöfðingjarnir komu í veg
fyrir það. Það var árið 1972.
Við hittumst i litlum Fíat-bíl.
Einn af fylgismönnum Assads
nær I mig. Assad vill ekki koma
til mín á hótelið. Þar býr nefni-
lega einnig einn af hinum
þremur hershöfðingjum úr
klíkunni, sem stjórnar landinu.
— Ef ég hefði komið þangað,
þá hefði engum dottið í hug, að
ég væri að hitta þig, segir Assad
hlæjandi, þegar við hittumst.
Allir hefðu haft mig grunaðan
um að eiga leynilegar viðræður
við herforingjaklíkuna.
Allt samtal okkar fer fram í
litla bílnum. Maðurinn, sem
sótti mig, ekur milli miðborgar-
innar og ýmissa úthverfa, fram
og aftur. Þetta minnir á Chile,
þar sem óvinir hershöfðingj-
anna tala ógjarna hreinskilnis-
lega, ef útlendingar geta heyrt.
Er Equador eins og Chile?
— Nei, alls ekki, segir Assad
með áherzlu. Hér eru engir
pólitískir fangar og engin pólj-
tísk morð framin. Og slíkt mun
heldur aldrei verða hér, því að
fólkið í landinu mun sigra!
Við beygjum inn á aðalgöt-
una í Guayaquil, 9. nóvember
breiðgötuna. Nakkrir vegfar-
endur koma auga á Bucaram og
taka að klappa saman lófunum.
Aðrir taka undir og brátt
hljómar um alla breiðgötuna:
„Lifi Bucaram! Assad forseti!"
Assad Bucaram dregur niður
rúðuna og veifar á móti. Hann
ber kennsl á marga vegfar-
endur og heilsar þeim með per-
sónulegum kveðjum. Bílarnir
umhverfis okkur byrja að
flauta flokksmerkið — þrjú
sutt flaut, eitt fyrir hvern bók-
staf í skammstöfun flokksins
CFP. Það tákar „Einingarflokk-
ur hinna þjóðlegu afla“, sem er
vinstrisinnaður umbótaflokk-
ur.
— Gerðu byltingu fljótt!
hrópa nokkrir ungir menn á
vðrubilspalli, um leið og þeir
aka framhjá okkur. Assad dreg-
ur aftur niður rúðuna og
hrópar á eftir þeim:
— „Verið rólegir! Ég kem
aftur!“
Assad Bucaram er enn vin-
sæll meðal alþýðu í Guayaquil,
stærstu borginni í Equador,
sem liggur niðri við ströndina.
Hann varð borgarstjóri í Guaya-
quil 1962, var settur frá völdum
eftir herforingjabyltinguna
árið eftir, leiddi flokk sinn til
sigurs I þingkosningunum 1966,
var aftur kjörinn borgarstjóri í
Guayaquil 1967 og þremur
árum siðar fylkisstjóri l
Guayas-fylki. Síðar á sama ári
var hann gerður útlægur úr
landi, sneri heim aftur ólöglega
og var vísað úr landi á ný.
Frá 1972 hefur Equador
verið stjórnað af mildri herfor-
ingjastjórn, sem hrifsaði völdin
meðal annars til að koma i veg
fyrir, að Assad Bucaram yrði
forseti. Þegar ég spyr, hvað sé
það bezta, sem herforingja-
stjórnin hafi gert, hreytir
Assad út úr sér, að það bezta,
sem hún gæti gert væri að segja
af sér.
— Víst er þetta milt herfor-
Dæmigert þorp við banana-ekru.
„Vcrið rólegir!
Eg kem aftur!”
Equador. Hver er svo afstaða
Assads sjálfs i olíumálinu?
— Auðvitað væri það ákjós-
anlegt, ef við gætum séð um
alla olíuvinnsluna, en það er
bara ekki hægt. Okkur vantar
faglærða menn og þá tækni,
sem þarf til að vinna oliuna,
hreinsa hana og selja til út-
landa.
Assad Bucaram beitir sem
sagt sömu söksemdum og þeir,
sem opinberlega ganga erinda
hinna amerísku oliufélaga. En
Texaco-Gulf hefur tæpast keypt
hann. Heiðarleiki Assads er
ekki dreginn í efa, ekki heldur
af pólitískum andstæðingum
hans. Hann er hvorki hættuleg-
ur vinstrisinni né sendisveinn
erlendra hagsmunaaðilja. En af
hverju hefur þá herforingja-
klikunni staðið stuggur af hon-
um? Hvernig geta þeir staðið
við loforð sitt um frjálsar kosn-
ingar 1978 og þó stöðvað hann?
— Hershöfðingjarnir hafa
tortryggt alla stjórnmálaflokka
og stjórnmálamenn og ekki
alltaf að ástæðulausu. En nú er
þeim ljóst, að það er ekki alltaf
auðvelt að stjórna fyrir þá
sjálfa.
Þeir reyna einnig að setja
mig í bann 1978. Með því að
stöðva alla frambjóðendur til
forsetakjörs, ef foreldrar
þeirra eru ekki fæddir í
Equador.
Fornafn Assads er hið sama
og ættarnafn forseta Sýrlands.
Assad Bucaram er Arabi, for-
eldrar hans komu frá Libanon,
þar sem Assad sjálfur hefur
búið nokkur ár. Hann segir
stoltur nokkrar setningar á
arabisku. Hinn arabiski upp-
runi Assads gerir hann enn
óæskilegra sem forseta frá
sjónarmiði sumra hópa í olíu-
landinu Equador.
En Assad hefur ekki gefið
upp vonina. Þegar við höfum
lokið samræðum okkar og ég
skreiöist út úr litla bilnum,
lofar hann mér í kveðjuskyni
— að næst þegar við hittumst,
skuli ég fá að heimsækja hann i
forsetahöllina.