Morgunblaðið - 07.05.1977, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 7. MAÍ 1977
MISPILL
Cotoneaster — Bermispill
Til bermispla teljast um 50
tegundir. Þetta eru fallegir og
skemmtilegir runnar ýmist
sumargrænir eöa sigrænir.
Flestir þeirra eru blaðsmáir og
blaðfagrir. Ýmsir eru blómsæl-
ir og mynda fallegt aldin, sem
ýmist er rautt eða svart stein-
epli. Þessir runnar hafa yfir-
leitt mjög failega haustliti, oft
gula og hárauða. Vaxtarlag
þeirra er mjög margbreytilegt,
frá lágvöxnum, skriðulum
runnum í 3—4 m háa runna.
Notagildi þeirra við gerð garða
er margþætt, það má nota þá
sem limgerðisplöntur, stak-
stæða runna og þekjurunna í
steinhæðir. Þessum runnum
hefur ekki verið nægur gaumur
gefinn fram að þessu, en nokkr-
ar tegundir hafa þó verið
reyndar hér og mun ég geta
nokkurra þeirra sem álit-
legastir eru til ræktunar hér á
landi.
stilkum, blöð gagnstæð, dauf-
glansnadi ausulaga. Blóm lítil,
hvít eða bleik. Aldin rauð ber.
Þessi tegund er nokkuð reynd
hér og reynist vel í steinhæðir
og til að þekja með. Afbrigðið
praecox hefur líka verið reynt
hér og gefist vel.
IIELGIMISPILL (C.
horizontalis D.) er lágvaxinn
runni. Blöð gljáandi, jaðrar
ekki bylgjaðir. Greinar láréttar,
útstæðar, mjög reglulegar.
Blóm og aldin rauð. Heldur
blöðum gjarnan lengi fram
eftir vetri. Tegundin er
stundum nefnd veggjamispill.
SKRAUTMISPILL (C. multi-
florus B. ) verður allt að 3 m á
hæð, með grönnum bogadregn-
um greinum. Blöð 2—5 sm á
lengd. Blóm 6—20 í klösum á
greinunum endilöngum, hvít að
lit. Aldin ljósrauð með 1—2
kjörnum. Þetta er sérlega
GLANSMISPILL (C. acuti-
folia T.) Blöð dökkgræn, breið-
egglaga, gljáalaus, ný blöð oft
hærð. Haustlitir blaða gjarnan
rauðir eóa gulir. Greinar
skástæðar. Blómin hvít eða
rauðleit, aldin fagurrauð.
Aldinsteinar tveir. Lik tegund
er C. Lucida S. sem er að þvi
leyti frábrugðin að blöð eru
gljáandi og hárlaus og aldin-
steinarnir 3—4. Þessar teg-
undir báðar éru sérstaklega
harðgerðar og henta mjög vel
t.d. i limgerði og lika sem stak-
stæðir runnar.
ÍGULMISPILL (C. bullata B)
getur orðið um 3 m á hæð og er
hraðvaxinn. Yfirborð blaða
hrukkótt og glansandi á efra
borði, blöð egglaga. Aldín rauð
í klösum líkt og reyniber. Þessi
runni er tæplega nógu
harðgerður hérlendis en getur
vaxið sæmilega í skjólsömum
görðum og er ljómandi
fallegur.
DÚNMISPILL (C. tomentosa
L.) verður allt að 3 m á hæð.
Blöð breiðegglaga, snubbótt,
3—6 sm á lengd, hærð bæði á
efra og neðra borði. Blóm 3—12
saman í skúfum, gráhvit. Aldin
rauð með 3—5 steinum. Litur
dúnmispils gerir hann sér-
stæðan í ræktun. Hann þrifst
hér nokkuð vel, en er fágætur.
SKRIÐMISPILL (C.
adpressus B.), Mjög Iágvaxínn
runni, jarðlægur og skýtur oft
rótum út úr hinum jarðlægu
Skrautmispill.
fallegur runni hvort sem er í
blómi eða með aldin. Varla
nægilega reyndur hér ennþá en
gefur góðar vonir.
Fleiri tegundir mispla hafa
verið reyndar hér og væri þess
virði að geta um fleiri tegundir
en plássið leyfir ekki meiri
upptalningu aðsinni.
V. Sigtr.
Til þess að verða við óskum
lesenda um að birta þætti um
fallega og hentuga skrautrunna
í garða, var þess farið á leit við
forstöðumann Skógræktar-
innarí Fossvogi, að hann semdi
nokkra þætti þess efnis. Brást
hann vel við og er þátturinn í
blaðinu i dag annar tveggja
sem birtir verða á þessu vori, —
og verða vonandi fleiri síðar
meir þvi af nógu er að taka.
úmsjm.
JT
„Islendingar
gerdu rétt”
Edinborg, 5. maí. AP.
ÞAÐ VAR rétt hjá tslendingum
að gera það sem þeir gerðu i
þorskastrfðinu 1975 og Bretar
ættu að gera það sama fyrir sinn
sjávarútveg, sagði þekktur
brezkur lögfræðingur f dag.
Donald MacAulay hæstaréttar-
lögmaður (QC) sagði aó stjórn-
málamenn ættu að mynda skjald-
borg um kröfuna um 50 milna
einkafiskveiðilögsögu við Bret-
land. Virk og fljót varðskip ættu
að sjá til þess að enginn erlendur
veiðiþjófur komist undan án
hegningar, sagði hann.
„Hversu margir segja í dag að
íslendingar hafi gert rangt í að
berjast eins og þeir gerðu fyrir
löghelgum rétti sinum og sann-
gjörnum hluta af sjávarauðæf-
unum?“ spurði hann. „Mjög fáir“,
hélt hann áfram. „Meirihlutinn
álitur að íslendingar hafi gert
rétt og að við ættum að sýna sömu
ráðdeild og berjast fyrir lífi
sjávarútvegs okkar, sérstaklega
hins skozka.“
íslendingar hrósa sér gjarnan
af því að vera miklir ferða-
menn. Stundum leitum við þó
langt yfir skammt. Einna næst
okkur liggur eitt aðgengileg-
asta og ódýrasta ferðamanna-
landið í Evrópu, — írland. Og
eftir að hafa ferðazt um þetta
land í fyrrasumar er það líka
að mínum dómi eitt fjölbreytt-
asta landið til sumarferðalaga.
Mun ég í örstuttri frásögn
reyna að finna þessum orðum
stað. Verða menn svo að dæma
um sjálfir, hvort þeir séu lik-
legir til að hafa smekk fyrir það
sama.
Ferðin tók 18 daga og hafði
þann kost að vera algerlega
óskipulögð, nema flugferðin til
og frá islandi — gegnum Glas-
gow i annarri leiðinni og Lond-
on i hinni. Ög fyrsta hótelið var
pantað í Dublin til að svigrúm
fengist til að kynnast aðstæðum
og verðlagi í nokkra daga i upp-
hafi. Mont Clair-hótelið reynd-
ist vera gamalt, hreinlegt hótel
í miðborginni, í göngufæri við
flest það sem við vildum skoða
og kostaði innan við 10 pund á
dag fyrir tveggja manna her-
bergi með sturtubaði og
morgunverði fyrir tvo, sem er
eins og brezkur morgunverður
raunar jafnan, undirstöðumál-
tíð fyrir daginn. Herbergið var
ekki „fínt“, en í hótelinu var
sjónvarpsherbergi, borðstofa
og setustofubar, sem sóttur var
jafnt af Dublinarbúum sem
hótelgestum.
í Dublin er ótal margt að
skoða, sem of langt yrði upp að
telja i svo stuttri ferðagrein og
þar byrjar maður að fá veður af
írum, sem eru hið ljúfasta fólk.
Þeír eru sýnilega ekkert stáss-
fólk, klæða sig ekki upp á og
setja upp hátíðasvip, þó þeir
skreppi í leikhús eða i veitinga-
hús eða bjórkrá til að hitta
kunningjana — og það getur
sparað farangurinn. Og þessar
notalegu bjórkrár — margar
mjög gamlar og viðarklæddar
— eru sýnilega samkomustaðir
þar sem ungir og gamlir koma
til að hittast um stund og
spjalla. Þær eru lika á hverju
götuhorni og í hverju einasta
smáþorpi um allt landið. í sum-
um horfa menn saman á sjón-
varpsdagskrána og ræða hana, i
öðrum er gripið í billiard, að
ógleymdum „sing along“ bör-
unum, þar sem allir taka undir
söng. Víða er bara spjallað og
skiptzt á léttum athugasemd-
um. Flestir hafa spaugsyrði á
vörum og á veggjum eru gjarn-
an skilti með þessum skemmti-
legu athugasemdum þeirra, svo
sem: Guð skapaði timann, en
hann nefndi hvergi flýti! og
góðum ráóum: Ertu þreyttur,
hvildu þig! Þetta gildir jafnt
um allt írland.
Þá eru hvergi betri leikhús á
máli, sem við ráðum flest betur
við en önnur, enskunni. Við sá-
um mörg frábær leikrit bæði í
kjallaraleikhúsum, stúdenta-
leikhúsi og stóru leikhúsunum
m.a. hinu fræga Abbey, og jafn-
vel úti á landi. T.d. sáum við í
Galway frábæra sýningu á
tveimur leikritum eftir Synge.
Þegar uppselt var, mátti fá
miða með því að fara nógu
snemma í biðröðina eftir óseld-
um pöntunum á sýningar-
kvöldi. Þó pöntuðum við miða á
ferðaskrifstofu úti á landi í
Abbey-leikhúsið, þegar séð
varð hvenær við yrðum aftur í
Dublin. Um klukkutímaferð
norðan við borgina er bær,
sem áætlunarvagnar ganga til,
Howth, með frægu veitingahúsi
og þjóðlegri dagskrá, sem gam-
an er að koma til. Við lentum
þar við borð með írskum presti
frá Ameriku með systur sinni
frá Dublin og tveimur konum í
leyfi frá Norður-lrlandi, sem
sungu af hjartanslyst baráttu-
söngva íra.
Utan Dublin-borgar ókum við
í bílaleigubíl, sem við tókum á
staðnum. Hann reyndist raunar
heldur dýrari en okkur hafði
verið sagt og kom út með 13
pund á dag og 2—3 pund i ben-
zín, enda ókum við ótakmarkað-
an mílufjölda — alltaf yfir 100
mflur á dag. Þetta skiptist á
okkur tvær, en rúm var fyrir
fjóra i bílnum. Hefði að sjálf-
sögðu komið betur út á mann
í fullsetnum bíl. Það hafði aftur
á móti þann kost, að við gátum
tekið upp heimafólk oft bænda-
fólk á leið á markað, og spjallað
við það á stuttri ökuferð —
fengum iðulega hjá því upplýs-
ingar um eitthvað skemmtilegt
til að sjá og reyna, sem ekki var
í ferðamannabókinni okkar.
Upphaflega höfðum við allt
eins ætlað að taka lítinn bát á
leigu og ferðast eftir Shannon-
ánni og skurðunum eða taka
landnemahestvagn — en í
hvoru tveggja farartækinu er
lfka búið — en það reyndist
þurfa meiri undirbúning og
skipulag. T.d. þurfti að taka
bátinn i viku, frá miðvikudegi
eða laugardegi að telja og skila
honum á sama stað, og hestvagn-
arnir fara um ákveðið svæði á
vesturlandinu — ákaflega fall-
egt svæði — á föstum dagleið-