Morgunblaðið - 19.06.1979, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 19. JÚNÍ1979
Vorheimsókn á
Snæfjallas tröntí
N
yrzta byggð við ísafjarðardjúp er Snæfjallaströnd.
Blasir hún við handan djúpsins, þegar komið er
Texti og myndir: Finnbogi Hermannsson
mn á Súðavikurhlíð frá Isafirði. Eru sveitarskil við
Langadalsströnd inni í Kaldalóni og að utan við Míganda,
sérkennilega ársprænu sem fellur niður í Vébjarnarnúp,
sem í daglegu tali er nefndur Bjarnarnúpur, mörg
hundruð metra fall. Snæfjallaströnd er sérstök sókn og
þjónað frá Vatnsfirði. Um fjörutíu manns eru nú í
sókninni á fimm bæjum: Bæjum, Lyngholti, Tyrðilmýri,
Æðey og svo á kirkjustaðnum Unaðsdal.
Tíðindamaður Mbl. renndi út á Strönd svo að segja í
kjölfar snjómoksturstækja að gaumgæfa mannlíf á hörðu
og erfiðu vori.
Lítið verið sofið
Engilbert Ingvarsson bóndi á
Tyrðilmýri í Snæfjailahreppi
kvaðst enn eiga nóg hey. „Svona í
hálfan mánuð. Annars lítur illa út
með gras, en það grænkar annars
vel hérna á ströndinni, og nú er
lítið frost í jörðu vegna snjó-
þyngsla." „Ég er með á þriðja
hundrað fjár, slátraði kúnum á
kalárunum. Það þarf að vera
margt fé til að vit sé í því. Ég er
auk þess dálítið í félagsmálum,
það tekur sinn tíma.“
Afleiðingar olíuverðshækkunar
fyrir líf manna á Snæfjalla-
strönd?
„Þetta er bölvað, við höfum þó
rafmagns héðan og kyndum með
rafmagni. Hins vegar verðum við
að taka mestu toppana með olíu.“
Að öðru leyti var hljóðið ekki
sem verst í Engilbert, sauðburður-
inn hafði gengið vel og lífið í
jafnvægi.
Sauma sloppa fyr-
ir frystihúsin
Húsfreyjan á Tyrðilmýri,
Kristín Daníelsdóttir, var að
hræra í uppstúfi þegar tíðinda-
maður gekk í eldhús að kanna
kvenlegg Tyrðiimýrar. Kristín var
hin hressasta þrátt fyrir erfitt
vor. „Allt verið á kafi í sauðburði
og gengið ágætlega." Aöspurð um
tómstundir þá kom í ijós að konur
þar um slóðir sitja ekki auðum
höndum þegar búverkum sleppir.
A einum sex bæjum hafa konur
tekið sig saman um að sauma
sloppa fyrir frystihúsin við Djúp,
og til stendur að sauma einnig
sloppa fyrir húsin vestan heiða,
þ.e. Flateyri, Þingeyri og jafnvel
enn vestar. Kvað Kristín þetta þó
nokkurt starf með þvi að sloppar
ganga úr sér eins og fara gerir og
þarf að endurnýja.
Hvað um menningarlifið? Kem-
ur fólk eitthvað saman hér?
„Nei, eiginlega aldrei síðan
sjónvarpið kom.“
Það sést vel hér?
„Alveg prýðilega, hvergi betra,
það er geisli hingað frá Bæjum.
Við förum á böll á sumrum, þegar
við getum, erum spólvitlaus í böll,
förum meira að segja með þá
litlu.“
Nú lifir þú í einangraðri byggð
og verður að una við þitt, finnst
þér líf þitt vera mjög frábrugðið
lífi vinkvenna þinna t.d. á ísafirði,
ef við orðum það svo? „Ja, mér
finnst ég ekki eiga samleið með
þeim, hreint ekki. Það er mikið
rætt um fisk í sjávarstöðum,
maður lifir og hrærist í öðru.“
Finnst þér þú verða af ein-
hverju, til að mynda því sem
snertir þann heim sem sjónvarpið
boðar í tískubransanum?
„Ég hef gaman af að fylgjast
með tískunni, en ég stæli það ekki.
Ég lifi í öðru. Ég er búinn að koma
upp sex strákum og einni stelpu.
Þrjú eru enn þá heima.“
Hvað um menntun krakkanna?
„Þau hafa verið á Héraðsskólan-
um í Reykjanesi, nema Grettir sá
elsti, hann var annars staðar.
Hver er reynsla ykkar af heima-
vistarskólum?
„Hún er yfirleitt góð, þó með
undantekningum.“
Að lokum, hefðirðu viljað skipta
á öðru hiutverki í lífinu?
„Nei, ég held ekki. Þetta er
nokkuð gott þó meður komist ekki
til Kanarí enda höfum við ekki
áhuga á að liggja eins og dauðar
skepnur á ströndinni."
Nú mætti halda að uppstúfið
hjá henni Kristínu á Tyrðilmýri
væri orðið kekkjalaust, því fólki
var sagt að gera svo vel.
Hefur ekki vorað
jafn illa síðan ’49
„Ætlarðu að fara að taka upp
einhvern kjafthátt eftir okkur?“
Þetta var auðvitað tilsvar frá Jens
í Kaldalóni sem býr í Bæjum á
Snæfjallaströnd. „Það er rétt svo
Maður er rétt farinn að tína út
lambærnar. Það er enginn and-
skotans beit. Þetta er annað vorið
síðan ég fæddist sem þetta er
svona. Hitt var fjörutíu og níu.
Maður er orðinn svo sljór, að
maður er kominn inn í aðra
tilveru. Þetta er eins og til sjós í
gamla daga, þá var ekki spurt um
annað en veður og þrælað þar til
Guð gaf okkur rok eða fiskurinn
hvarf.
Þá voru menn oft rænulausir
eins og maðurinn sem var kominn
í báða sokkana á sama fótinn og
kom þannig upp á dekk. Vökur
núna hjá bændum eru svakalegar,
kannski 2—3 tíma svefn. Svona er
þetta búið að vera síðan um
miðjan máí, kuldatíð fram undir
þetta. Átta stiga frost á nóttu
umfram miðjan maí og versnandi.
Þú spyrð um olíumálin. Þetta er
náttúrlega algert siðleysi. Þeir
þykjast ætla að lækka hitunar-
kostnaðinn með því að lækka
húsaolíuna en taka það svo aftur í
bensíni. Þeir haga sér eins og fífl
þessir menn. Og bílabröltið hjá
ráðherrunum í þessari tíð, þegar
allt er í kalda koli. Kreppan kemur
aftur, væni minn, við stefnum
fram af hengifluginu beint í bláan
dauðann."
Hvernig hefur veturinn verið?
„Hann hefur verið góður, Ágæt-
ur og snjóléttur en mikl frost. Það
er sjaldgæft, til að mynda að
Mjóifjörður hefur ekki verið skip-
gengur fram undir þetta. En vorið
hefur verið rosalegt. Það gerir sér
enginn grein fyrir kostnaðinum,
bæði af fóðurbæti og þessari
miklu heygjöf, það gerir enginn.
Það eru ekki nema fimm til sex
tommur niður á klaka og hvergi
hægt að reka niður girðingar-
staur.“
Hvað finnst þér um afgreiðslu
mála á Alþingi þarna í lokin
varðandi bændur?
„Það er hreint og krókalaust
verið að fara kringum heita graut-
inn. Ég get ekki ímyndað mér
annað en ríkið verði að grípa til
sinna ráða í sambandi við þetta,
en auðvitað þyrfti þetta að vera
framlag en ekki lán.“
Þú ætlar samt að halda áfram?
„Maður hugsar ekki um það
núna, maður er eins og á ísjaka,
hugsar bara um að komast til
næsta lands, marka lömbin og
snúast við féð.“
Hvað um samgöngur við sveit-
ina?
„Báturinn er okkar lífakkeri,
það er búið að loka flugvellinum,
bíll á að koma tvisvar í viku að
sækja mjólkina. Menn treysta á
Fagranesið. Það er það eina sem
getur bjargað ef slys eða veikindi
ber að höndum.“
Hvernig líst þér á ástandið
almennt?
„Stórt er spurt, en í stuttu máli.
Ég held að þjóðin sé að tapa áttum
?g gleyma því að við erum á
íslandi. Það þarf enn að sækja fisk
á mið eins og forðum. Það halda
margir að skip komi bara með
hann inn um fjarðarkjaftinn. Svo
öfundast menn yfir þeim launum
sem þessir menn fá og fjargviðr-
ast yfir því, að þeir hafi ekki
háskólapróf á sjóinn. Þetta þurfa
menn að fara að athuga.“
Klukkunni var nú tekið að halla
í átta og farið að bregða birtu á
Ströndinni.
Jens í Kaldalóni hvílir lúin bein á hörðu vori. Séra Baldur í Vatnsfirði húsvitjaði aðeins í leiðinni.
Engilbert á Tyrðilmýri.
maður dregur andann, ég man
varla eftir öðrum eins þrældómi
síðan ég var á sjó í gamla daga.
\