Morgunblaðið - 16.11.1980, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 16. NÓVEMBER 1980
25
Birgir ísl. Gunnarsson:
I>ingmál Sjálfstæðismaima
Hlutverk stjórnarandstöðu á
Alþingi kemur oft inn í stjórn-
málaumræðurnar. Algengustu
gagnrýnisatriði á stjórnarand-
stöðu eru þau, að hún sé slöpp,
málefnasnauð og láti ekki nógu
mikið að sér kveða. I lýðræðis-
þjóðfélagi hefur stjórnarand-
staða mikla þýðingu. Hún á að
veita ríkisstjórn á hverjum tíma
aðhald og halda uppi réttmætri
gagnrýni á gerðir hennar. Slíkt
verður að sjálfsögðu ávallt að
gera af fullri ábyrgðartilfinn-
ingu.
Annað mikil ægt hlutverk
stjórnarandstöð' er að benda á
aðrar leiðir til rlausnar þeim
vandamálum, m ríkisstjórn
flytur tillögur um hverju sinni.
Stjórnarandstaða flytur þá til-
lögur til breytinga, þannig að
þingið og kjósendur geti gert upp
hug sinn um þá kosti, sem til
greina koma.
Þriðja hlutverk stjórnarand-
stöðuflokka er að vinna að und-
irbúningi nýrra þjóðþrifamála.
Þegar flokkur er í stjórnar-
andstöðu gefst hlé og gott tæki-
færi til að vinna að margskonar
málefnaundirbúningi, sem oft er
erfitt að koma að í þeim önnum,
sem stjórnarsetu fylgja. Þetta
starf skilar sér síðan í tillögum á
Alþingi eða í stefnuskrám
flokka.
Að undanförnu hefur verið
unnið mikið starf að málefna-
undirbúningi á vegum Sjálf-
stæðisflokksins. Hluti þessa
starfs hefur þegar skilað sér í
tillöguflutningi á Alþingi og
fleiri tillagna er að vænta. Til-
gangur þessarar greinar og fleiri
greina, sem á eftir koma, er að
vekja athygli á þeim málum,
sem þingmenn Sjálfstæðis-
flokksins hafa haft forgöngu um
á því Alþingi, sem nú situr.
Verður hvers máls hér stuttlega
getið í þeirri röð, sem þau komu
fram á Alþingi.
Rafknúin
samgöngutæki
Pétur Sigurðsson og Sverrir
Hermannsson flytja þingsálykt-
unartillögu um að fram fari
athugun á kostnaði þess að tekin
verði í notkun rafknúin sam-
göngutæki hér á landi. Athugun-
in skal beinast bæði að sam-
göngum innan þéttbýlissvæða og
á lengri leiðum.
Listskreytingar
opinberra
bygginga
Greinarhöfundur, Halldór
Blöndal og Ólafur G. Einarsson
flytja frumvarp þess efnis að
skylt sé að verja 1—2% af
byggingarkostnaði opinberra
bygginga til listskreytinga utan
húss eða innan.
Útboð opinberra
framkvæmda
Greinarhöfundur og Friðrik
Sophusson flytja frumvarp til að
taka af öll tvímæli um það, að
meginreglan hjá ríkisstofnunum
eigi að vera sú að bjóða út
verklegar framkvæmdir, til að
sem mest hagkvæmni náist. All-
mikið vantar á að svo hafi verið.
Grænlandssjóður
Matthías Bjarnason er fyrsti
flutningsmaður að frumvarpi
um Grænlandssjóð, sem stuðla
eigi að nánari sambúð Islend-
inga og Grænlendinga. Gert er
ráð fyrir að sjóðurinn veiti
styrki til kynnisferða, námsdval-
ar, listkynninga, íþróttasýninga
og annarra málefna á sviði lista,
vísinda og tæknimála, er geti
stuðlað að nánari sambúð Is-
lendinga og Grænlendinga.
Stóriðjumál
Geir Hallgrímsson og 18 þing-
menn Sjálfstæðisflokksins flytja
þingsályktunartillögu, um
stefnumótun í stóriðjumálum. I
tillögunni er gert ráð fyrir því að
Alþingi kjósi nefnd til að vinna
að slíkri stefnumótun. I greinar-
gerð með tillögunni kemur fram,
að í orkuiindum landsins sé að
finna grundvöll að nýrri sókn til
betri lífskjara, líkt og sjávarút-
vegurinn hafi verið í upphafi
þessarar aldar. Það sé nú megin-
verkefni að hagnýta hin gífur-
legu verðmæti, sem fólgin eru í
orkulindum landsins. Mest sé
um vert að móta stefnuna í
stóriðjumálum með það fyrir
augum að hagnýta orkulindir
landsins til framleiðslu iðnaðar-
vara til útflutnings. í þessu
mikilvæga máli hefur ekkert
verið gert að undanförnu og því
er þörf á nýjum framkvæmdum
og öflugri sókn. Mál þetta er eitt
af grundvallaratriðum í íslenzk-
um atvinnumálum í dag.
Skattar barna
Halldór Blöndal, Pétur Sig-
urðsson og Matthías Bjarnason
flytja tillögu um niðurfellingu á
opinberum gjöldum barna á ár-
inu 1980. Þegar skattalögum var
breytt 1978, var gert ráð fyrir
því að börn innan 16 ára skyldu
skattlögð sérstaklega. Það kom í
fyrsta sinn til framkvæmda í ár,
en þá á þann óheppilega hátt, að
skattaálagning fór fram nú fyrir
stuttu, eftir að sumaratvinnu
barna lauk og börn almennt
þurftu að leggja í þann kostnað,
sem því fylgir að hefja skóla-
göngu að hausti. Það er því
eðlilegt að þessir skattar verði
felldir niður að þessu sinni.
Sveigjanlegur
vinnutími
Friðrik Sophusson, Salome
Þorkelsdóttir og Ragnhildur
Helgadóttir flytja tillögu til
þingsályktunar um að ríkis-
stjórnin láti kanna að hve miklu
leyti hægt sé að koma við
sveigjanlegum vinnutíma starfs-
manna ríkisfyrirtækja og ríkis-
stofnana og að slíkri vinnutil-
högun verði komið á, þar sem
henta þykir. Slík vinnutilhögun
tekur tillit til mismunandi
einkaaðstæðna starfsfólks, og
hefur víða þótt gefast vel.
Hér hefur verið greint frá sjö
málum, sem þingmenn Sjálf-
stæðisflokksins hafa flutt í upp-
hafi þings. í næstu grein verður
áfram getið fleiri mála.
hvetja til þess, að þeir aðilar, sem
stuðlað geta að úrbótum, vakni til
vitundar um nauðsyn skjótra að-
gerða.
I áliti Ólafs Ólafssonar land-
læknis á þessu máli, sem birtist
hér í blaðinu á þriðjudaginn, koma
fram athyglisverð viðhorf og
ábendingar. Telur landlæknir
brýnast að bæta úr miklum skorti
á hjúkrunarrúmum fyrir aldraða í
Reykjavík, um leið og efla beri
heimahjálp til hins ítrasta og þá
megi trúlega draga úr dýrum
stofnanabyggingum. Segir land-
læknir, að stofnanavistun sé í
flestum tilvikum neyðarúrræði.
Og enn segir landlæknir: „Lang-
tímalausn á vandamálum eldra
fólks er ekki eingöngu fólgin í því
að hella steypu í mót. Hér er
víðtækra aðgerða þörf á sviði
félags- og atvinnumála, fjármála,
þjónustu og ekki síst fjölskyldu-
rnála."
Ólafur Ólafsson er ómyrkur í
máli, þegar hann greinir frá því,
hvað helst hafi tafið framvindu
þessara mála á undanförnum ár-
um. Hann segir, að „skrifstofu-
pólitíkusar" hafi eyðilagt hug-
myndir um að fá einhverja af
„hálftómum" skólum Reykjavíkur
til afnota fyrir ellisjúk gamal-
menni og B-álma Borgarspítalans
hafi tafist í 7 eða 8 ár vegna
„skrifstofudeilna". Á undanförn-
um árum hafi verið haldnar 15 eða
20 meiriháttar ráðstefnur um
málið og nefndargreiðslur borgar
og ríkis gefi til kynna, að ekki hafi
skort á nefndarfundina.
Þetta eru þung orð frá æðsta
embættismanni landsins í heil-
brigðismálum. Hér er um stórpóli-
tískt mál að ræða, því að skyn-
samleg heildarstefna verður ekki
mótuð nema stjórnmálaflokkarnir
taki af skarið og lyfti málinu upp
yfir þras og „skrifstofudeilur“. Sá
ráðstefnufjöldi, sem landlæknir
nefnir, gefur til kynna, að mönn-
um ættu að vera ljósar allar hliðar
vandans og fyrir ættu að liggja
haldgóðar upplýsingar, sem nauð-
synlegar eru til mótunar fram-
sýnnar stefnu.
Sjálfstæðiskvennafélagið Hvöt
hefur nýlega beint athygli manna
að fjölskyldumálum með útgáfu
bókar um þau. Það væri vissulega
þarft, ef sá ágæti félagsskapur
hefði að því frumkvæði innan
Sjálfstæðisflokksins, að mótuð
yrði á hans vegum alhliða stefna í
fjölskyldumálum og byrjað þar
sem þörfin sýnist mest, á úrbótum
í öldrunarmálum.
Samband viö
kjósendur
Helsta nýjung í starfi stjórn-
málamanna hér á landi síðustu ár
hafa verið svonefndir vinnustaða-
fundir. Eiga þeir rætur að rekja
til þess, hve fólk er orðið tregt á að
sækja fundi stjórnmálafélaga. í
stað þess að kalla á menn til að
hlusta á sig, hafa stjórnmála-
mennirnir valið þann kost að
ganga fyrir kjósendur í kaffi- eða
matarhléum á vinnustöðum. Þessi
vinnubrögð eru til þess fallin að
treysta samband stjórnmála-
manna og kjósenda, og fátt er
nauðsynlegra í lýðræðisþjóðfélög-
um en að þau gagnkvæmu tengsl
séu sem mest. Hingað til hafa
stjórnmálamennirnir látið sér
duga að ræða við kjósendur með
þessum hætti rétt í þann mund
sem atkvæðaveiðarnar standa sem
hæst. Davíð Oddsson, formaður
borgarstjórnarflokks sjálfstæð-
ismanna, hefur breytt út af þessu,
því að síðustu vikur hefur hann
rætt við fjölmarga Reykvíkinga
um málefni borgarinnar á vinnu-
staðafundum.
Fátt er brýnna en að Reykvík-
ingum sé gerð glögg grein • fyrir
því, hvernig málum borgarinnar
er komið eftir rúmlega tveggja ára
stjórn vinstri manna. Forsenda
eðlilegrar þróunar í þéttbýli er
fastmótuð stefna í skipulagsmál-
um, þannig að fyrir liggi sá
rammi, sem mótar vöxt borgar-
innar og viðgang. Meirihluti
vinstri manna í Reykjavík hefur
ekki komið sér saman um neina
stefnu í skipulagsmálum. Undir
stjórn sjálfstæðismanna hafði
verið staðið þannig að þessu verki,
að það var komið á lokastig við
síðustu kosningar. Að þeim lokn-
um tóku „róttækir" skipulags-
frömuðir vinstrisinna við verkinu
og síðan hefur ekkert gerst. Blasir
nú við stöðnun og úrræðaleysi,
sem leiðir til samdráttar, þegar
fram líða stundir, bæði í fólks-
fjölda og atvinnumálum.
Nú kann það að vera á stefnu-
skrá vinstri flokkanna að fækka
íbúum Reykjavíkur og minnka
atvinnutækifærin í borginni, gera
hana að aðsetri opinberra stofn-
ana og þjónustufyrirtækja, þar
sem matsölustaðir þrífast en ekki
atvinnugreinar tengdar fram-
leiðslustörfum. Sé svo, væri heið-
arlegra hjá þessum flokkum að
lýsa því yfir berum orðum, í stað
þess að fara með veggjum og láta
ráðleysið í skipulagsmálum leiða
þessa breytingu yfir borgarbúa.
Eins og nú horfir er ljóst, að á
kjörtímabilinu verður einungis
tveimur fyrirtækjum úthlutað lóð-
um undir atvinnuhúsnæði í borg-
inni, Sambandi íslenskra sam-
vinnufélaga og KRON.
Mikið verk
Flest af því, sem aflaga hefur
farið í stjórn íslenskra efna-
hagsmála á undanförnum áratug,
má rekja til óráðsíunnar, sem
ríkti á árinum 1971 til 1974, þegar
fyrri vinstri stjórn Ólafs Jóhann-
essonar sat að völdum. Þá var á
örskömmum tíma spillt þeirri
traustu fótfestu, sem myndast
hafði í landsstjórninni á viðreisn-
arárunum, stofnað var til útgjalda
án þess að huga að annarri
tekjuöflun en þyngri skattaálög-
um og seðlaprentun. Horfið var
frá stefnu stórvirkjana og stóriðju
og þar með látið undir höfuð
leggjast að treysta undirstöður
þjóðarbúsins. Við erum enn að
súpa seyðið af þessu og ekki hefur
vandinn minnkað við það, að
núverandi iðnaðarráðherra, Hjör-
leifur Guttormsson, er á móti
þeim stórhuga framkvæmdum,
sem einar duga til að auka þjóðar-
framleiðsluna og þar með bæta
lifskjörin með raunhæfum hætti.
Millifærslustefnan, sem einungis
leiðir til sóunar á fjármunum með
auknu streymi þeirra í gegnum
ríkishítina, er allsráðandi hjá nú-
verandi ríkisstjórn og blekkingar-
iðjan eykst í stað þess að minnka.
Það er alvarlegt, þegar þessi
stefna hefur einnig orðið ofan á
við stjórn höfuðborgarinnar.
Vinstri meirihlutinn í Reykjavík
hefur ástundað eyðslustefnu og
fer síðan ofan í vasa skattborgar-
anna til að brúa bilið. Skattar
hafa stórhækkaö í Reykjavík í tíð
vinstri manna, og þeir hafa ekki
lagt sig fram um að skapa neinar
nýjar forsendur fyrir arðbærri
atvinnustarfsemi í borginni. Þess
vegna blasir hið sama við í rekstri
hennar og þjóðarbúsins, að hlut-
unum er velt á undan sér með
sífellt verðminni krónum og raun-
verulegur hagur allra rýrnar.
Sjálfstæðismenn hafa mikið
verk að vinna við að sýna öllum
landsmönnum fram á haldleysi
þessarar óráðsíu og skapa þær
pólitísku forsendur, sem eru skil-
yrði stefnubreytingar.