Morgunblaðið - 05.02.1982, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 5. FEBRÚAR 1982
* spurt og svarad
Lesendaþjonusta MORGUNBLAÐSINS
HÉR FARA á eftir spurningar, sem lesendur Morgunblaðsins hafa beint til
þáttarins Spurt og svarað um skattamál, og svörin við þeim. Þjónusta þessi er í
því fólgin, að lesendur geta hringt í síma Morgunblaðsins, 10100, klukkan 13 til
15 virka daga nema laugardaga og borið upp spurningar sínar um skattamál.
Mbl. leitar síðan svara hjá Skattstofunni í Reykjavík og birtast þau í þessum
þætti að nokkrum dögum liðnurn.
Við minnum í að skilafrcstur
skattframtals einstaklinga er nk.
miðvikudagur, 10. febrúar, á mið-
nætti.
Jón Sturluson, Spóahólum 2,
Reykjavík:
Eg hætti sveitabúskap mitt
árið 1980, en ég bjó félagsbúi og
á ennþá minn hlut í jörðinni, úti-
húsum og ræktun, sem ég læt
mótbýlismanni mínum eftir til
afnota leigulaust. Má ég fyrna
þessar eignir mínar á sama hátt
og ég gerði meðan ég notaði þær
sjálfur til búrekstrar?
Svar:
Frádráttarheimildir, þar með
taldar fyrningar, III. kafla
skattalaganna, eru bundnar því
að enn sé um að ræða gjöld til
öflunar tekna við atvinnurekstur
eða sjálfstæða starfsemi.
Enn er námsfrádrátturinn til
umræðu og margir spyrja hvort
hægt sé að hækka hann vegna
lengra náms en 6 mánaða og
hvort hann sé misjafn eftir skól-
um. í fyrra var hann 725 þús. kr.
Svar:
Fullur námsfrádráttur er nú
kr. 10.875 og miðast við 6 mán-
aða nám eða lengra á tekjuárinu.
Sé nám stundað erlendis er frá-
drátturinn 20.750 kr. Sé nám
stundað skemur en 6 mánuði
lækkar frádrátturinn hlutfalls-
lega. Telst brot úr mánuði heill
mánuður ef um reglulegt nám er
að ræða og námsfrádráttur skal
hækkaður í heila krónu.
Ef um er að ræða óregluiegt
nám eða námskeið skal náms-
tími reiknaður í kennslustund-
afjölda á tekjuárinu og telst þá 6
mánaða nám samsvara 624
klukkustundum. I öldungadeild-
um menntaskóla eru 23 stig talin
samsvara 6 mánaða námi.
Elías Þórðarson, Akranesi, Gylfi
Bjarnason, Hafnarfírði og Bjarni
Gestsson á ísafirði spyrja um sjó-
mannafrádrátt. Segja þeir mis-
jafnt hvernig litið sé á skrán-
ingu áhafna, hvort þær séu
skráðar á skip alit árið, hvernig
eða hvort sumarleyfi og vinnu-
dagar við viðhald báts séu frá-
dráttarbærir.
Svar:
Samkvæmt reglugerð nr.
310/1980 um sjómannafrádrátt
skal dagafjölda ákvarða sem hér
segir:
„Hjá sjómanni á fiskiskipi,
þ.m.t. sel- og hvalveiðiskipi, skal
miða við þá daga sem hann er
lögskráður á skipið að viðbætt-
um þeim dögum þegar hann
þiggur laun eða aflahlut sem sjó-
maður, t.d. þá er skip liggur í
höfn vegna tímabundinna tafa
frá veiðum vegna viðgerða eða
þegar skipt er um veiðarfæri,
enda sé hann háður ráðningar-
samningi og á launum sem sjó-
maður við útgerðina á því tíma-
bili. Sama á við þá daga sem sjó-
maður fær greiðslur fyrir hjá út-
gerðinni þegar hann er í orlofi
eða veikur. Frídagar án launa
teljast ekki með í þessu sam-
bandi."
Einhleypur Einstætt for. með tvö börn 8 og 6 ára Hjón barnlaus Hjón með tvö börn 8 og 6 ára
Tekjusk. 25.635 23.207 14.220 14.220
Útsvar Kirkjug.- 15.870 15.560 15.100 14.800
gjald Gjald í fram- 365 357 347 340
kv.sjóð aldraðra Barnab. 200 200 200 200
(frádr.) 0 13.594 0 9.354
Samtals kr. 42.070 25.730 29.867 20.206
í öllum tilfellum eru brúttótekjur kr. 140.000 og 10% eða lágmarksfrádráttur notaður. Þegar um
hjón er að ræða aflaði aðeins annað þeirra allra teknanna.
Dæmi um útreikning á skatti
Einstætt foreldri: Tekj uskattsstofn: br. tekjur kr. 140.000
+ lágmarksfrádr. kr. 20.935
Tekjuskattur: kr. 119.065
Af kr. 70.500 25%: kr. 17.625
af kr. 48.565 35%: kr. 16.997
kr. 34.622
+ persónuafsláttur kr. 11.415
Útsvar: kr. 23.207
Útsvarsstofn kr. 140.000
Af kr. 140.000 reiknast 11,88%:kr. 16.632
+ persónufrádráttur + persónufrádr. vegna kr. 762
tveggja barna kr. 206
kr. 15.560
Kirkjugarðsgjald er 2,3% af álögðu útsvari:
15.560 x 2,3%: kr. 357
Dæmi um skattlagningu af tekjum einstaklings
Tekjuskattur: Skattstigar:
Af kr. 0 til 70.500 reiknast 25%
af kr. 70.500 til 135.000 reiknast 35%
af kr. 135.000 og hærri reiknast 50%
Aðrar upplýsingar: Persónuafsláttur er kr. 11.415 Lágmarksfrád ráttu r:
Einhleypra, sé 10% reglan notuð, kr. 11.415 Einstæðra foreldra, sé 10% reglan notuð, kr. 20.935
Barnabætur: Með fyrsta barni kr. 3.263
með öðru barni og fleirum kr. 4.677
með barni einstæðs foreldris kr. 6.090
með hverju barni yngra en 7 árakr. 1.414
Útsvar:
Útsvarsprósenta í Reykjavík er 11,88% (breytilegt eftir sveit-
arfélögum).
Persónuafsláttur vegna útsvars:
Einstaklingar: kr. 762
Vegna 1., 2. og 3. barns kr. 153 (fyrir hvert)
Vegna 4. barns og fleiri kr. 306
Dæmi um útreikning á skatti
Barnlaus hjón: Tekj uskattsstof n: Br. tekjur kr. 140.000
+ 10% kr. 14.000
Tekjuskattur: kr. 126.000
Af kr. 70.500 25% kr. 17.625
af kr. 55.500 35% kr. 19.425
kr. 37.050
+ persónuafsláttur kr. 11.415
+ ónýttur persónuafsl. maka kr. 11.415
Útsvar: Útsvarsstofn kr. 140.000 kr. 14.220
Af 140.000 11,88%: kr. 16.632
+ persónufrádráttur kr. 762
+ persónufrádr. maka kr. 762
kr. 15.100
Kirkjugarðsgjald er 2,3% af álögðu útsvari:
15.100x2,3%: kr. 347
Verzlunarráð íslands um skýrslu ríkisstjórnarinnar:
Sumt er til bóta, en annað eyk-
ur vanda atvinnurekstursins
MORGUNBLAÐINU hefur borizt
álit Verzlunarráds íslands á skýrslu
ríkisstjórnarinnar um aðgerðir í
efnahagsmálum. Alit Verzlunarráðs-
ins er svohljóðandi:
1. Inngangur
Þær aðgerðir, sem boðaðar eru í
skýrslu ríkisstjórnarinnar, eru
ekki efnahagsaðgerðir í þeim
skilningi að tekizt sé á við vanda
íslenzks efnahagslífs. Þær skjóta
vandanum á frest fram yfir mitt
árið, draga örlítið úr verðbólgu
framan af, en í árslok stefnir aft-
ur í um 60% verðbólgu að mati
Verzlunarráðsins.
Skýrslu ríkisstjórnarinnar má
skipta efnislega í tvennt. Annars
vegar óljósa stefnuyfirlýsingu í
þýðingarmiklum málaflokkum
efnahagslífsins og hins vegar
niðurgreiðslur. Að mati Verzlun-
arráðs íslands, gæti sumt horft til
bóta -i stefnuyfirlýsingunni, - en
annað eykur á þann vanda, sem
fyrir er í atvinnurekstrinum. Þó
veltur á mestu hverjar verða efnd-
ir og endanleg framkvæmd á þeim
framfaramálum, sem minnzt er á.
2. Helstu
aðgerðir
2.1. Launaskattur. Lækkun
launaskatts úr S'Æ% í 2'Æ% í iðn-
aði og fiskvinnslu er fyrirtækjum í
þessum greinum fagnaðarefni.
Þessi aðferð við lækkun skattsins
felur hins vegar í sér áframhald-
andi mismunun, þar sem landbún-
aður og fiskveiðar greiða ekki
launaskatt, iðnaður og fiskvinnsla
munu greiða 2lÆ%, en allur annar
atvinnurekstur 3Vi%.
Af þessu tilefni hlýtur Verzlun-
arráðið að ítreka þá stefnu sína,
að allur atvinnurekstur greiði
sömu skatta og eftir sömu reglum.
Æskilegt er að fella niður launa-
skatt hjá öllum atvinnugreinum,
en reynist það ekki unnt nú, er
Verzlunarráðið sömu skoðunar og
Starfsskilyrðanefnd, að allur at-
vinnurekstur eigi að sitja við
sama borð miðað við þá lækkun,
sem möguleg er.
2.2. Verðlagsmál. Um sl. áramót
rann skeið sitt á enda sú gagns-
lausa og jafnframt skaðlega
verðstöðvun, sem í gildi hefur ver-
ið frá árinu 1970. Verzlunarráðið
fagnar því, og einnig yfirlýstri
stefnubreytingu í verðlagsmálum,
og væntir þess, að innan skamms
fái frjáls verðmyndun að njóta sín
í fleiri greinum iðnaðar, verzlunar
og þjónustu en varð með afnámi
verðstöðvunarinnar. Ef rétt er á
málum haldið, getur aukið frjáls-
ræði í verðmyndun orðið áhrifa-
ríkasta og varanlegasta aðgerðin
til verðhjöðnunar af þeim, sem
ríkisstjórnin boðar nú.
2.3. Gjaldfrestur á aðflutnings-
gjöldum. Verzlunarráðið fagnar
því, að ríkisstjórnin ætli að koma
því framfaramáli í höfn að inn-
leiða gjaldfrest á aðflutnings-
gjöldum (tollkrít). Hins vegar er
með öllu óverjandi að leggja um
leið ný gjöld á innflutning. Hæg-
lega má innleiða gjaldfrestinn í
áföngum og sleppa því að skylda
innflytjendur að taka gjaldfrest á
allan innflutning sinn. Verði slíkt
gert, benda athuganir Verzlunar-
ráðsins til, að tekjutilfærsla hjá
ríkissjóði verði óveruleg.
2.4. Aðstöðugjald. Verzlunarráð-
ið vill taka undir nauðsyn þess að
breyta álagningu aðstöðugjalds.
Að lágmarki er nauðsynlegt að
stemma stigu við óhóflegri notkun
þess til tekjuöflunar. Á það eink-
um við í Reykjavík, þar sem heim-
ildir til álagningar gjaldsins voru
nýttar til fullnustu á árinu 1978 af
núverandi borgarstjórnarmeiri-
hluta. Olli það gífurlegri hækkun
aðstöðugjalds í mörgum greinum.
Verzlunarráðið vill hins vegar
ítreka þá stefnu sína, að jafnmiklu
skiptir að afnema aðstöðugjaldið
eins og til stóð fyrir rúmum ára-
tug. Er fyllilega tímabært, að
þessi rangláti skattur verði af-
numinn og sveitarfélögum fenginn
eðlilegri tekjustofn.
2.5. Stimpilgjald. Með lækkun
stimpilgjalda úr 1% í 0,3% af af-
urðalánum er stigið stutt skref til
að lækka þessa sérstæðu gjald-
töku. Af þessu tilefni vill Verzlun-
arráðið hvetja til þess, að reglur
um innheimtu stimpilgjalda af
lánsfé og hlutafé verði endurskoð-
aðar í heild, í ljósi þeirra breyttu
aðstæðna sem verðtrygging lána
og gjaldmiðilsbreytingin hefur
skapað. Núverandi reglur hindra
að hlutabréf séu gefin út í minni
félögum og eldri bréf sameinuð
eftir gjaldmiðilsbreytinguna. Þeg-
ar lánsfé er einnig orðið verð-
tryggt, eru stimpilgjöld orðin
verulegur skattur á uppbyggingu
atvinnurekstrar.
2.6. Sparnaður í ríkisrekstri.
Verzlunarráðið fagnar því að
reynt skuli að skera niður útgjöld
ríkissjóðs, þótt skammt sé gengið,
en bendir jafnframt á, að fyrri
ráðagerðir í þeim efnum hafa
oftast reynzt nær orðin tóm. Er
orðið brýnt að taka opinber út-
gjöld til gagngerrar endurskoðun-
ar og gera sömu kröfur til hag-
ræðingar í opinbðmm rekstri emsf 11