Morgunblaðið - 12.02.1983, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 12. FEBRÚAR 1983
25
ríngsögunni
skapa möguleika á stuttri utan-
dagskrárumræðu.
Að þessari umræðu lokinni
Hjörleifur Guttormsson, ráðherra,
sagðist reiðubúinn til, að umræðu um
bráðabirgðalögin lokinni, að taka
þátt í umræðu um ákvarðanir dagsins
í samskiptum Alusuisse.
Ég veit ekki um neitt stærra
mál á líöandi stund
Albert Guðmundsson (S) sagðist
ekki vita um neitt annað mál sem
værri stærra á líðandi stund en það,
sem hér væri spurt eðlilegra og
óhjákvæmilegra spurninga um. Hér á
Sjálfstæðisflokksins, kvatt sér hljóðs
utan dagskrár vegna innrásar Sovét-
ríkjanna í Ungverjaland en Einar
synjað honum um orðið. Alexander
Stefánsson, varaforseti deildarinnar,
fetar hér slóð Einars Olgeirssonar.
Það er lítilsvirðing við Alþingi að
synja því um upplýsingar í viðkvæmu
máli, sem undir það heyrir, en við-
komandi ráðherrar gátu þó haldið
blaðamannafund um í dag. Tveir
þingflokkar hafa sett fram ákveðnar
óskir til forseta. Það er ekki stoð í
þeirri meintu röksemd fyrir synjun
hans, að einn ráðherra neiti að svara
spurningum, sem beint til ráðherr-
anna tíu. í gjörvallri þingsögunni er
ekkert fordæmi fyrir slíku, annað en
Formenn þingflokka Alþýðuflokks og Sjálfstæðisflokks, Sighvatur Björgvinsson og
Ólafur G. Einarsson, ræða málin.
í hlut fyrirtæki, sem veitir hundruð
manna atvinnu, og vegur þungt sem
slíkt á atvinnumarkaði höfuðborg-
arsvæðisins, sem er ekki of burðugur
um þessar mundir. Ég spái ekki lokun
þessa fyrirtækis, en ég spyr, hvernig
á að bæta skaðann, ef til kemur. Ég
ræði heldur ekki rekstrarstöðu þess,
en ítreka, að hér er mál á ferð, sem
ráðherrar þurfa að gera Alþingi grein
fyrir. Ég tek því eindregið undir
kröfu Birgis ísleifs Gunnarssonar og
Sighvatar Björgvinssonar til forseta
og ráðherra.
Valdníðsla, sem langt þarf
að sækja fordæmi fyrir
Birgir ísleifur Gunnarsson (S) sagði
fordæmi fyrir þvílíkri valdníðslu sem
hér væri beitt vera fá, ef nokkurt
annað en sögulega synjun Einars
Olgeirssonar á forsetastóli þingsins
1956. Þá hafi Ólafur Thors, formaður
það sem ég hefi nú nefnt. Heiguls-
skapur einstaks ráðherra og lítils-
virðing gagnvart Alþingi styður
enganveginn slíka valdníðslu úr hendi
forseta.
Ég endurtek áskorun til forseta að
verða við þinglegum óskum.
Ekki nema með
samþykki ráðherra
Alexander Stefánsson, forseti, endur-
tók, er hér var komið sögu, að hann
yrði ekki við þessari beiðni vegna þess
að viðkomandi ráðherra væri ekki
reiðubúinn til þátttöku og svara í um-
ræðunni.
Forseti ekki einn í ráðum
Ólafur G. Einarsson, formaður þing-
flokks sjálfstæðismanna, sagði ólíkt
brugðizt við tilmælum er bærust frá
þingflokkum til deildarforseta. Sverr-
Ragnar Arnalds, fjármálaráðherra, sem
hlut átti að umræðuefninu, hlustaði á
mál manna en þagði sem fastast.
ir Hermannsson, aðalforseti þing-
deildarinnar, hefði þannig brugðizt
vel við áþekkum tilmælum frá þing-
flokki Framsóknarflokksins á dögun-
um. Nú synjaði Alexander Stefánsson
(F), varaforseti, formlegri beiðni
þingflokks sjálfstæðismanna, sem
formaður þingflokks Alþýðuflokksins
hefði tekið sterklega undir. Ég efast
raunar um, sagði Ólafur, að starfandi
forseti hafi verið einn í ráðum, því
bæði forsætisráðherra og formaður
þingflokks Framsóknarmanna, hafa
staðið hér við hlið hans til skiptis.
Við höfum óskað svara við ýmsum
spurningum í viðkvæmu máli, sem
beint hefur verið til ráðherranna
allra. Það eru því engin rök fyrir því
að synja um umræðuna þótt Hjörleif-
ur Guttormsson hafi neitað að gefa
þinginu upplýsingar í máli, sem raun-
ar heyrir undir Ragnar Arnalds, fjár-
málaráðherra.
Það er heldur ekki röksemd að það
þurfi að rjúfa umræðu í máli, sem
stjórnarliðar hafa oftlega rofið áður,
og látið önnur mál hafa forgang fram
yfir. Ég ítreka kröfu bæði alþýðu-
flokks og sjálfstæðismanna um að
þetta mál fái umfjöllun hér og nú.
Tíu mínútna hlé
Alexander Stefánsson, starfandi for-
seti, gerði nú tíu mínútna hlé á fund-
inum. Að því hléi loknu hélt hann
áfram umræðu um bráðabirgðalögin,
sem þýðir, að tilmælum um tafarlaus-
ar skýringar ráðherra vegna álmáls-
ins var synjað. Umræðu um bráða-
birgðalögin var fyrst framhaldið kl. 2
miðdegis í gær. Jón Baldvin Hanni-
balsson (A) tók þá til máls og talaði
frá kl. 2 til 3,3o. Þá hófust þingflokka-
fundir. Klukkan hálf fimm fór fram
þingskaparumræða, sem að framan
getur. Éftir að forseti hafði synjað
beiðni um utandagskrárumræðu sté
Magnús H. Magnússon (A) í ræðustól
en mælendaskrá var þéttsetin. Frek-
ar verður þó ekki frá sagt að sinni.
Borgarafundur f Garði um fjárhagsáætlun:
Á að setja niður
sundlaugina eða
byggja grasvöll?
(>ardi, 11. febrúar.
HREPPSNEFND Gerðahrepps
gekkst fyrir borgarafundi um fjár-
hagsáætlun hreppsins í gærkvöldi og
mættu á hann milli 50 og 60 manns.
Oddvitinn, Finnbogi Björnsson,
gerði í upphafí fundar grein fyrir
helztu tekju- og gjaldaliðum fjár-
hagsáætlunar.
Helztu tekjuliðir eru útsvar 8,8
milljónir, aðstöðugjald upp á lið-
lega 2 milljónir, fasteignagjöld
upp á liðlega eina milljón og vænt-
anlegt framlag úr jöfnunarsjóði
upp á rúmar 2 milljónir. Heildar-
tekjur eru áætlaðar 154 milljónir
856 þúsund krónur.
Af gjaldaliðum má nefna lög-
boðin framlög upp á tæpar 1,8
milljónir, stjórnunarkostnað
sveitarfélagsins upp á 1,26 millj-
ónir, framlög til skólamála upp á
1,88 milljónir og kostnað vegna
vaxta og gengismunar upp á 835
þúsund.
Áætlað er að fé til framkvæmda
verði um 5,1 milljón sem er
32,24% af heildartölum fjárhags-
áætlunarinnar. Þar er gert ráð
fyrir að 1,6 milljónir fari í-ný-
byggingu gatna og holræsa, 600
þúsund kr. í undirbúningsvinnu að
niðurlagningu sundlaugar sem
keypt hefir verið og 600 þúsund kr.
í byggingu grasvallar.
Nokkrar umræður urðu um ein-
staka liði áætlunarinnar og var
mönnum tíðrætt um væntanlegan
grasvöll og vildu ýmsir halda því
fram að peningunum væri betur
varið til að reyna að koma niður
sundlauginni sem kæmi langflest-
um íbúum þorpsins til góða. Ýms-
ar hliðar eru á þessu máli og verð-
ur að telja líklegt að þungt vegi að
búið var að lofa knattspyrnu-
mönnum og -konum að byggja
þennan grasvöll í framhaldi af
mjög góðum árangri þeirra sl.
sumar.
Umræður voru í daufara lagi og
virtist sem eining væri meðal
hreppsnefndarmanna um fjár-
hagsáætlunina og er það vel.
Arnór.
Norrænir ungbændur
þinga á Hólum í Hjaltadal
DAGANA 8.—14 mars nk. munu
samtök norrænna ungbænda halda
námskeið á Hólum í Hjaltadal. Þátt-
takendur, alls 25, eru starfandi ungir
bændur frá Norðurlöndunum 5. Þetta
er í fyrsta skipti sem slíkt námskeið
er haldið á (slandi, en áður hafa þau
verið í Danmörku og Noregi.
Markmiðið með þessu skipulega
námskeiðahaldi er: a) að auka
skilning og samskipti milli ungra
bænda á Norðurlöndum, b) að
skiptast á skoðunum, ræða og
kynna hugmyndir um félagsleg,
menningarleg og tæknileg málefni
landbúnaðar og dreifbýlis.
Á síðastliðnu ári voru samtök
norræna ungbænda formlega
stofnuð. Gert er ráð fyrir að halda
námskeið árlega og þá til skiptis á
Norðurlöndunum. Á námskeiðinu
er valin 5 manna stjórn, 1 frá
hverju landi, sem er þá jafnframt
formaður í félagskap síns heima-
lands. Formaður boðslandsins er
jafnframt formaður samtakanna.
Viðfangsefni námskeiðins, sem
haldið verður á Hólum í mars
verða:
a) Grunnþarfir landbúnaðarins.
b) Staða landbúnaðarins.
c) Gildi landbúnaðarins fyrir
umheiminn.
d) Samvinna Norðurlandanna.
Þessum umræðuefnum er deilt í
smærri einingar. Þátttakendum er
skipt niður í hópa og álytkunum er
skilað í skýrslu, sem verður gefin
út að námskeiðinu loknu.
Farið verður í skoðunarferðir og
heimsótt bændabýli, kaupfélög og
fiskeldisstöð. Fluttur verður fyrir-
lestur um landbúnaðarpólitík á ís-
landi.
Námskeiðið endar á því, að full-
trúm fjölmiðla og öðru fólki verður
boðið að taka þátt í umræðum um
niðurstöður námskeiðsins.
Leiðbeinandi og stjórnandi nám-
skeiðsins er Guðmundur Jóelsson.
Kréttatilkyning.
isjóður
ÍÍSAL
Endurreikningur framleiðslu-
Jaldsins fyrir umrædd ár er gerður
t grundvelli niðurstöðu sérstakrar
■ndurskoðunar Coopers & Lybrand
t verðlagningu súráls og rafskauta
il ÍSALs árin 1976—1979 og endur-
;koðunar sömu aðila á ársreikning-
im félagsins 1980. Jafnframt er
ituðst við álit Álviðræðunefndar,
;em sett var fram í bréfi til iðnað-
trráðherra, dags. 21. nóvember 1982,
m þar segir:
„Það er skoðun Álviðræðunefndar
tð niðurstöður Coopers & Lybrand
;éu haldbærasta matið á verðlagn-
ngu Alusuisse á þessum mikilvægu
íráefnum til ÍSALs með hliðsjón af
tkvæðum í grein 27.03 í aðalsamn-
ngi um „viðskipti óháðra aðila“ og
Ráðherrar skýra frá skattkröfum á
hendur ÍSAL á fundi með blaða-
mönnum. Hjörleifur Guttormsson iðn-
aðarráðherra (t.v.) og Ragnar Arnalds
fjármálaráðherra. Ragnar hafði orð
fyrir þeim, enda kröfurnar gerðar af
fjármálaráðu neytinu.
(Ljósm. Kmilía)
ákvæði í grein 2.03 (c) í aðstoðar-
samningi um rekstur, er kveður á
um að Álusuisse skuli aðstoða ÍSAL
við að útvega þau á „bestu fáanlegu
kjörum."
Yfirverð á aðföngum ÍSAL
1975—1981 samkvæmt niðurstöðu
Coopers & Lybrand reyndist vera:
Ár Súrál Rafskaut Alls
þús/USD þús/USD þús/USD
1975 5.838 1.343 7.171
1976 3.162 962 4.124
1977 679 2.192 2.871
1978 2.532 3.038 5.570
1979 2.279 2.463 4.742
1980 2.160 3.119 5.279
1981 965 717 1.682
Þús/IJSD
samtals 17.605 13.834 31.439
Yfirverð á aðföngum á tímabilinu
1975—1981 reyndist því samtals
nema 31,4 milljónum Bandaríkja-
dala, eða tæpum 600 milljónum ís-
lenskra króna miðað við gengi 10.
febrúar 1983.
Við endurskoðun á ársreikningum
fyrir árið 1980 og 1981 voru reikn-
ingar ÍSALs ennfremur leiðréttir
vegna afskrifta um samtals 4,4
milljónir Bandaríkjadala, eða um 84
milljónir ísl. króna miðað við gengi
10. febrúar 1983.
Samtals hefur hagnaður ÍSALs á
tímabilinu 1975—1981 því reynst um
35,8 milljónum Bandaríkjadala
hærri en ársreikningar félagsins
gáfu til kyrina. Þessi upphæð jafn-
gildir 683 milljónum íslenskra króna
á gengi 10. febrúar 1983.
Fyrir liggur lögfræðileg álitsgerð
Benedikts Sigurjónssonar fyrrver-
andi hæstaréttardómara og Ragn-
ars Aðalsteinssonar hæstaréttar-
lögmanns, dags. 13. október 1982,
um álagningu framleiðslugjalds á
fslenska álfélagið hf.
Meginniðurstöður álitsgerðarinn-
ar eru:
1. Ein af almennum grundvallar-
reglum skattaréttar, sem orðuð
er í íslenskum skattalögum nr.
75/1981, er að endurákvarða megi
skatt á skattaðila, ef í ljós kemur
að honum hefur ekki verið gert að
greiða skatt af öllum tekjum sín-
um eða eignum og skiptir þá ekki
máli hvort um refsiverða hátt-
semi er að ræða eða ekki.
2. Réttur stjórnvalda til að endur-
ákvarða skattaðila skatt sætir
þeim takmörkunum í íslenskum
skattalögum, að endurákvörðun
getur aðeins náð til skatts vegna
tekna og eigna síðustu sex ára á
undan því ári sem endurákvörð-
unin fer fram. Eðlilegt er því tal-
ið að þessi regla eigi við um fram-
leiðslugjald ÍSALs og megi
endurákvarða framleiðslugjald
vegna ársins 1976 og síðari ára.
Alusuisse hefur með telexskeyti i
dag verið tilkynnt um þessa endur-
álagningu."