Morgunblaðið - 15.11.1983, Blaðsíða 32

40
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 15. NÓVEMBER 1983

Votheyid gefið úr vagninum á garðana í fjárhúsinu.
MorgunblaJiJ/AS
Brcdurnir á Bjargshóli og Ytra-Bjargi slá votheyið með sláttutsturum sem
blása heyinu beint upp á vagn.

Heyinu er ekið heim á vögnunum og sturtað fyrir framan flatgryfjurnar.
„Mikið má ganga á
til þess að ekki sé hægt
að ná inn góðu fóðri“
- Rætt við Eggert Pálsson bónda á Bjarghóli
í Miðfirði sem verkar allt sitt hey í vothey
ingu sumra að þeir vilji ekki fara út
í votheysverkun af því þurrheyskap-
urinn sé svo miklu skemmtilegri?
„Ég veit ekki hvað segja skal um
slíkt. Að því leyti er skemmtilegra
að verka í vothey að maður lýkur
við hvert tún fyrir sig og þarf síð-
an ekki að hafa áhyggjur af því
túni meira. Einnig get ég sagt að
ekki er skemmtilegt að fást við
þurrheyskap á óþurrkasumri eins
og var í sumar. Svarið gæti verið
það að báðar aðferðirnar eru
skemmtilegar við vissar aðstæð-
ur.“
— Hvað með lyktina, sumir segja
að hún fæli bændur frá votheysverk-
un?
„Það verða aðrir að dæma um.
Ég held þó að óþarfi sé að láta
hana hindra sig í að velja hag-
kvæmustu heyverkunaraðferðina.
Auðvelt á að vera að koma í veg
fyrir slíkt með því að skipta um
föt, en eitthvað fer lyktin líka eftir
verkuninni. En allavega er ég ekki
með neina „komplexa" yfir lykt-
inni.“
— Eru bændur hvattir til að taka
upp votheysverkun í meira mæli?
„Ráðunautarnir gerðu það ekki,
en ég held að þetta hafi verið að
breytast. Við byggðum hér
1975—’77. Þá og fyrir þann tíma
var enginn hvattur til að byggja
fyrir vothey en ég held að þetta sé
að breytast. Áhuginn vaknar líka
alltaf á rigningarsumrum. Ekki
hefur heldur verið tekið tillit til
þessa við veitingu lána og styrkja
í sambandi við byggingar. Vot-
heysgeymslur eru dýrari í bygg-
ingu en ekkert er tekið tillit til
þess við lánveitingar. Ef mögu-
leikar eiga að vera til að breyta
þurrheyshlöðum í votheyshlöður
síðar, þarf að byggja þær með til-
liti til þess. Veggirnir þurfa að
vera burðarmeiri og einnig þarf að
vera hægt að koma vélum við,
annars fælir það menn frá breyt-
ingum síðar. En það að ekki skuli
vera tekið tillit til þessa auka-
kostnaðar fælir menn frá því að
byggja í upphafi með þeim mögu-
leikum að breyta síðar til í sam-
bandi við heyverkunina.“
Þekkingarskortur
— Af hverju fara bændur ekki
meira út í votheysverkunina?
„I og með er það þekkingar-
skortur. Menn hafa verið ákaflega
Eftir rigningasumarið 1983 hef-
ur umræða um hagkvæmni hey-
verkunaraðferða vaknað upp að
nýiu, ekki síst meðal bænda, en
um nokkurt árabil hefur verið
hljótt um þau mál. Ekki eru mörg
ár síðan umræður á opinberum
vettvangi um kosti og galla vot-
heysverkunar voru heitar svo líkt
var við trúarbragðadeilur. Er blm.
Morgunblaðsins var á ferð í Mið-
firði í Vestur-Húnavatnssýslu í
haust heimsótti hann Eggert
Pálsson bónda og oddvita á
Bjargshóli í Fremri-Torfustaða-
hreppi og ræddi við hann um hey-
verkunaraðferðir hans.
Eggert á Bjargshóli býr ein-
göngu með sauðfé og verkar svo til
eingöngu í vothey. Hann er með
nýleg fjárhús og við þau flatgryfj-
ur þar sem hann kemur við vélum
til að leysa við gegningar á vetr-
um. „Já, ég verka allt það hey í
vothey sem ég nota sjálfur. Ég
þurrka lítinn hluta heysins og
köggla og gef fénu þá í staðinn
fyrir fóðurbæti, sem ég þarf ekki
lengur að kaupa,“ sagði Eggert.
Samvinna um heyskapinn
— Þið hafid ad einhverju leyti
samvinnu um heyskapinn. þú og
Þorvaldur bróðir þinn á Ytra-Bjargi?
„Já, við stöndum alveg saman að
heyskapnum. Við byrjum á að slá
það tún sem okkur þykir mest
liggja á og fyllum eina gryfju og
lokum. Síðan fyllum við yfirleitt
gryfjurnar á þessum tveimur bæj-
um til skiptis."
— Hvað vinnst með þessu, þetta
fyrirkomulag sparar auðvitað véla-
kost?
„Samstarfið sparar að einhverju
leyti vélakost. En aðalkosturinn er
sá að geta fyllt og lokað hverri
Því er ekið inn í flatgryfjuna með heykvísl i dráttarvél og troðið um leið.
Þorvaldur Pálsson á dráttarvélinni.
Ðráttarvélar eru notaðar til að leysa votheyið úr stæðunum f flatgryfjunum
i veturna.
Það er sett beint í vagna. Eggert Pálsson að störfum.
gryfju á sem stystum tíma. Við
véltroðum gryfjurnar og reynum
að loka hverri gryfju á 4—5 dög-
um.“
— Ég hef heyrt menn bera því við
að vinnan við votheyið sé erfiðari en
við þurrheyið, hvað er til í því?
„Þá er sennilega átt við að erfið-
ara sé að gefa votheyið. Mín
reynsla er sú að það sé ekkert erf-
iðara við þær aðstæður sem við
höfum skapað, það er að segja með
flatgryfju og leysingu með vélum
— eða þarf allavega ekki að vera
það. Og vinnan við heyskapinn er
miklu auðveldari en við þurr-
heyskapinn — allt er unnið með
vélum og kemur mannshöndin
hvergi nærri. Ef góður þurrkur er
gengur votheyskapurinn ekki bet-
ur en þurrheyskapurinn en á
slæmu þurrkasumri eins og var í
sumar gengur votheysverkunin
miklu fyrr fyrir sig.“
— Þú vilt þá ekki skipta?
„Ég hef prófað hvort tveggja og
hef engan áhuga á að skipta, enda
byggði ég upp hérna með votheys-
verkunina fyrir augum."
— Hefðu meiri möguleikar til
votheysverkunar sparað bændum
óhyggjur á óþurrkasumri eins og var
í sumar?
„Já, ég hefði haldið það. Mikið
má ganga á ef ekki er hægt að ná
inn góðu fóðri með þessu móti, ef
menn passa sig á að slá nógu
snemma. Menn geta bjargað sér
með votheyinu á meðan úrkoman
er ekki það mikil að hægt er að
komast um túnin.“
Þurrheyskapurinn
skemmtilegri?
— En hvað segirðu um þá fullyrð-
hræddir við að drepa skepnurnar
úr „Hvanneyrarveikinni" svoköll-
uðu. Einnig kemur það til að menn
hafa ekki hugsað fyrir þessu í
upphafi þegar byggt var, og skipta
síðan ekki svo glatt.“
— Telurðu að eintóm votheys-
verkun sé framtíðin?
„Ég tel að framtíðin sé að
byggja eingöngu fyrir vothey. Það
er síðan alltaf hægt að nota hlöð-
urnar fyrir þurrhey eða verka í
þurrhey og vothey jafnhliða.
Votheysgeymslurnar gefa meiri
möguleika, til dæmis er hægt að
koma þar við súgþurrkun í lausum
stokkum í sumum gryfjunum eða
setja þurrheysbakka ofan á vot-
heyið.“
— Skiptir það máli fyrir afurða-
semi eða frjósemi fjárins hvor hey-
verkunaraðferðin er notuð?
„Það á ekki að skipta máli, ef á
annað borð er hægt að ná góðum
heyjum — en hinsvegar eru betri
líkur til að ná góðu votheyi,“ sagði
Eggert Pálsson að lokum.