Morgunblaðið - 12.08.1984, Blaðsíða 46

46
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 12. ÁGÚST 1984
Minningar á 65 ára brúðkaupsafmæli:
Helga María Jónsdóttir
f og Þórður Halldórsson
í dag, 12. ágúst 1984, eiga heið-
urshjónin Helga María Jónsdóttir
og Þórður Halldórsson, fyrrum
búendur á Laugalandi í Skjald-
fannardal, sextíu og fimm ára
hjúskaparafmæli. Þótt þau hafi
látið af búskap fyrir sextán árum
hafa þau ekki yfirgefið torfuna.
Búa þau nú hjá Guðrúnu dóttur
sinni á nýbýli hennar, Laugar-
holti, sem byggt er úr landi
Laugalands.
Bæði eru þau hjónin komin af
valinkunnum ættum úr byggðum
Djúpsins og Breiðafjarðar, sem
kunnar eru af góðum gáfum,
margbreytilegum hæfileikum,
tápi og dugnaði.
Helga María er fædd 2. febrúar
1898. Foreldrar hennar voru hjón-
in Kristín Matthíasdóttir og Jón
Egilsson á Skarði á Snæfjalla-
f strönd, síðar í Hraundal í Naut-
eyrarhreppi. Börn hjónanna á
Skarði voru mörg og eiga marga
afkomendur, vel gefið og vel gert
fólk. Á unglingsárum sínum
dvaldi Helga María á heimili
læknishjónanna á Ármúla, Sig-
valda Kaldalóns, göfugmennisins
og tónskáldsins ljúfa, og konu
hans. Á hún um þau ljúfar og
dýrmætar minningar. Sjálf hefur
hún verið engill síns húss, hús-
freyja á stóru heimili, ástrík móð-
ir barna sinna og staðið traust og
dygg við hlið bónda síns í lífsbar-
áttunni.
Þórður Halldórsson er fæddur
22. nóvember 1891 að Rauðamýri í
Nauteyrarhreppi, sonur hjónanna
Ingibjargar Jónsdóttur frá Barmi
á Skarðströnd og Halldórs Jóns-
sonar, Halldórssonar, stórbónda
■ og athafnamanns á Laugabóli í
ísafirði. Eru að Laugabóls-
mönnum kunnar ættir, sem óþarft
er að rekja nánar. Ingibjörg móðir
Þórðar var af Burstarfellsætt.
Móðir hennar var Hólmfríður
Vigfúsdóttir, kona Jóns Bjarna-
sonar bónda á Barmi, systir dr.
Guðrbrandar Vigfússonar í Ox-
ford og Sigurðar fornfræðings í
| Reykjavík. Frá þeim er ætt auð-
f rakin til Burstarfellsmanna, Guð-
brandar Hólabiskups, Árna Gísla-
sonar á Hlíðarenda og fleiri
stórmenna.
Þeir Laugabólsmenn voru engir
hversdagsmenn. Mikil atorka og
dugnaður annarsvegar, hinsvegar
brennandi áhugi framfara og hug-
sjóna. Halldór á Rauðamýri var
við búnaðarnám f Noregi m.a.
fyrir atbeina Jóns Sigurðssonar
forseta. Hann hafði brennandi
áhuga á öllu, er horfði til fram-
fara allt fram á efstu ár sín. Hann
er mér minnisstæður maður.
Þórður Halldórsson vann að búi
foreldra sinna á æskuárum. Hann
nam í Heydalsárskóla í Stranda-
sýslu 1909—10. Var það merkur
skóli undir stjórn gáfaðs hug-
sjónamanns. Ungum mun Þórði
hafa hlaupið kapp í kinn, að tak-
ast á við búnaðarframkvæmdir,
svo sem gert höfðu faðir hans og
afi. Hugur hans stóð til heima-
haga og á langri og starfsamri ævi
hefur hann ekki þaðan hvikað.
Árið 1915 kaupir Þórður jörðina
Laugaland í Skjaldfannardal, nær
húsalausa, og nytjar hana tvö
fyrstu árin heiman frá sínum föð-
urgarði, Rauðamýri. Árið 1917
byggir hann íbúðarhús og reisir
við peningshús að þeirra tíðar
hætti.
Árið 1919, þ. 12. ágúst, gengur
hann að eiga heitmey sína, Helgu
Maríu Jónsdóttur. Síðan hafa þau
staðið saman sem einn maður í
önn daganna og borið byrðar
hvors annars í athöfnum búskap-
arins og uppeldi dugmikilla og vei
gefinna barna sinna. Starfsævi
þeirra nær yfir vítt svið, mestu
byltingartíma í atvinnulífi þjóðar-
innar, frá frumstæðum búnaðar-
háttum til tæknibúskapar. Af
ölduróti verðlagsbreytinga og
gengi fémuna hefur kynslóð þeirra
orðið að standa af sér margt ólag-
ið. Nægir að nefna í því sambandi
kreppuna alræmdu uppúr 1930 og
verðþenslu eftirstríðsára. Allt
slíkt rót og óstöðugleiki hefur orð-
ið þungbært þeim, sem í fram-
kvæmdum hafa staðið.
Brátt var hafist handa um
framkvæmdir í ræktun og bygg-
ingum. Fjós byggt 1932 og þegar
bú þeirra var stærst taldi það 500
fjár og tólf kýr. Yfir þennan bú-
stofn voru byggð hús og fóður-
gejrmslur.
Árið 1959 stofnaði Jón Fanndal,
sonur þeirra Laugalandshjóna,
nýbýlið Laugarás úr landi Lauga-
lands og hefur rekið þar gróðrar-
stöð. Árið 1968 stofnar Guðrún
dóttir þeirra nýbýlið Laugarholt,
einnig úr Laugalandi. Þá láta þau
Helga og Þórður af búskap og
flytja í Laugarholt til dóttur sinn-
ar en Halldór sonur þeirra tekur
þá við jörðinni Laugalandi og býr
þar. Kotbýlið Laugaland 1915 varð
að góðbýli, sem fleytti 500 fjár og
12 kúm, varð síðan að þremur býl-
um, sem rúmar hefðbundinn bú-
skap með sauðfé og kýr og ræktun
í gróðurhúsum. Þar kemur jarð-
hitinn við sögu, en einnig sá
manndómshugur sem til þarf, að
ævintýrin gerist og verði að hag-
rænum veruleika.
Þórður á Laugalandi gegndi
fjölda trúnaðarstarfa fyrir sveit
sína, sýslufélag og bændasamtök-
in í landinu. Hann var oddviti
Nauteyrarhrepps, fulltrúi á fund-
um Samb. ísl. sveitarfélaga frá
stofnun þess og til 1970. Hann átti
sæti í fulltrúaráði þess. Hann var
sýslunefndarformaður Norður-
Isafjarðarsýslu um árabil. Hann
átti sæti í skólanefnd Reykja-
nesskólans, var formaður Búnað-
arfélags Nauteyrarhrepps, fulltrúi
á fundum Búnaðarsambands Vest-
fjarða og á fundum Stéttarsam-
bands bænda. Börn Helgu Maríu
og Þórðar Halldórssonar eru sjö:
Halldór, bóndi á Laugalandi,
kvæntur Ásu Ketilsdóttur. Ingi-
björg, kennari, gift ólafi S. Ólafs-
syni, kennara í Reykjavík. ólafur,
bóndi á Rauðamýri, kvæntur Jónu
Ingólfsdóttur. Jóhann, lögmaður í
Reykjavík, kvæntur Guðrúnu
Halldórsdóttur. Kristín, húsfreyja
á Melgraseyri, gift Guðmundi
Magnússyni bónda þar. Jón Fann-
dal, bóndi í Laugarási til síðastlið-
ins vors, kvæntur Margréti Marí-
usdóttur. Guðrún, húsfreyja og
bóndi í Laugarholti, stoð og stytta
foreldra sinna á efri árum þeirra.
Afkomendur Þórðar og Helgu
Maríu eru nú um fjörutíu talsins.
Öll eru börn þeirra vel gefið af-
bragðsfólk að dugnaði og dreng-
skap, sem hefði getað haslað sér
völl svo að segja hvar sem var í
þjóðfélaginu, á ýmsum sviðum
þess. Það talar sínu máli um upp-
eldi þeirra og gerð að fimm þeirra
hafa kosið að lifa og starfa í
heimahögum á ættarjörðunum
Rauðamýri, Melgraseyri og
Laugalandi og nýbýlunum Laug-
arási og Laugarholti.
Fyrstu kynni okkar af þeim
Lauglandshjónum eru orðin um
hálfrar aldar gömul. Urðu þau við
stofnun Reykjanesskólans
1933—1934 og fyrstu starfsár
hans. Börn þeirra voru nemendur í
skólanum og báru þau öll foreldr-
um sínum og heimili fagurt vitni
um góða siði og snyrtimennsku.
Ljóst var að bóndinn á Laugalandi
var enginn veifiskati. Hann var
kappsfullur atorkumaður, sem
ekki var tamt að láta undan síga.
Festa og einarðleg afstaða í sókn
mála, hvort sem var í önnum dag-
legra starfa eða á vettvangi trún-
aðarstarfa hafa ávallt verið ein-
kenni hans og aðal. Bregður hon-
um um margt til beggja ætta for-
feðra sinna, þeirra Burstarfells-
manna og Laugarbólsmanna, en
jafnframt er hinn kappsfulli mað-
ur eftirminnilega hjartahlýr og
elskulegur vinur vina sinna.
Hin sextíu og fimm ára gömlu
brúðhjón, hann bráðlega 93 ára,
hún 86 ára, sitja nú í sæmd og
virðingu í sínum ranni í skjóli
elskulegrar dóttur sinnar, Guð-
rúnar, á fallegu og vistlegu heimili
hennar, umvafin umhyggju og ást-
úð barna sinna, tengdabarna og
barnabarna.
Þegar við hjónin heimsóttum
þau fyrir nokkrum dögum var loft
nokkuð þungbúið yfir dalnum
fagra, Skjaldfannardal, og regn-
dögg á jörðu. En birta og fögnuður
sat að völdum á heimilinu í Laug-
arholti þegar gestum var fagnað
af höfðinglegri hjartahlýju. Bjart-
ast var yfir hjónunum öldnu, sem
saman hafa staðið hvort við ann-
ars hlið í sæld og þrautum lífsbar-
áttunnar svo langan dag. Á þeim
sannast orð Steingríms: „Fögur
sál er ávallt ung, undir silfurhær-
um.“
Öll hafa börn þeirra Lauga-
landshjóna valið sér gott hlut-
skipti í lífinu í störfum og sex
þeirra í uppeldi barna sinna.
Vafalaust er að yngsta barn
þeirra, Guðrún, hefur valið sér
„hið góða hlutskipti", er hún tók
foreldra sína undir sinn verndar-
væng, af þeim myndarskap og ást-
úð, sem það er gert, enda vel metið
af allri fjölskyldunni, og gerði
þeim hjónum mögulegt að lifa efri
ár ævinnar eftir einni af innstu
þrám hjartans og falin er í orðum
Jónasar Hallgrímssonar, sem
hann leggur Gunnari á Hlíðar-
enda á tungu, er hann horfði við
sinni fögru hlíð: „Hér vil ég una
ævi minnar daga alla, sem guð
mér sendir."
Kvöldfegurð getur verið mikil
og fjölbreytileg í ísafjarðardjúpi
og fegurð himinsins oft undur-
samleg. Það er einlæg ósk okkar
að fegurð og friður kvöldkyrrðar
Djúpsins megi í sem ríkustum
mæli umvefja og einkenna ævi-
kvöld þessara heiðurshjóna, vina
okkar. Jafnframt vottum við þeim
virðingu okkar og færum þeim og
jörnum þeirra þökk fyrir trygga
/ináttu, sem ekki fyrnist þótt
fundum hafi fækkað hin seinni ár-
in. Megi heill fylgja ykkur öllum í
nútíð og framtíð.
Með vinarkveðjum,
Bjarnveig og Aðalsteinn
Eiríksson.
„Karlahatarar“
myrtu einn
og særðu annan
10. ágÚNt. AP.
TVÆR ungar stúlkur gáfu sig fram
við lögregluna í Virginíu í dag, eftir
að stefnumót þeirra við tvo tyrkn-
eska háskólanema endaði með að
annar þeirra var skotinn til bana og
hinn særður.
Stúlkurnar, önnur 18 ára og hin
tvítug, eru í hópi sem kallar sig
„Peck’s Bad Girls", kylfuknatt-
leiksliði sem leystist upp og hefur
nú karlahatur á stefnuskrá sinni.
Stúlkurnar höfðu hitt mennina í
almenningsgarði í Pittsburgh,
Pennsylvaníu á þriðjudagskvöld
og hélt hópurinn út í skóg, rétt við
flugvöllinn í Pittsburgh. Þegar
þangað var komið dró önnur stúlk-
an upp hníf og hélt að hálsi ann-
ars mannsins. Hin tók þá upp
byssu og skaut tveimur skotum.
Lést annar mannanna, en hinn
særðist á öxl og komst undan. Leit
að stúlkunum hófst þegar maður-
inn komst til byggða og skýrði frá
atburðinum. Hann gat borið
kennsl á stúlkurnar úr myndabók
frá menntaskólaárum þeirra.
IÐNAÐARVOGIR
Póls-Iönaöar- og skömmtunarvogir er hægt aö fá meö
lyklaboröi, prentara og tölvutengingu!
Vigtunarsviö frá 2 g upp í 1500 kg.
Helstu notkunarsviö:
Sælgætisiönaður
Mjólkuriðnaður
Kjötiðnaður
Efnaiðnaöur
Lyfjaiönaöur
Fuglabú
Refa og minkabú
Almenn vöruvog.
Viö hjá Pólnum vinnum af krafti
meö ýmsar nýjungar og endurbætur
á vogum fyrir atvinnurekstur
og alltaf er veriö aö prófa nýjar leiðir
til aö bæta eldri vinnubrögö
meö hjálp tölvunnar.
Fullkomin viögeröa og varahlutaþjónusta.
Veitum fúslega frekari upplýsingar.
IV- 46 Póls-Iðnaðarvog:
Stærð vogarpalls 28x25 cm.
Handvirk eða sjálfvirk törun.
©
PÓLLINN H/F
SKEMMUVEGUR 22A
P.O. BOX. 343
200 KÓPAVOGUR
SÍMI: 78822
AÐALSKRIFSTOFA:'AÐALSTRÆT! 9, P.O. BOX 91
400 ÍSAFJÖRÐUR, TLX 2253 POLES ÍS SÍMI 94-4092