Morgunblaðið - 14.02.1985, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 14. FEBRÚAR 1985
33
a fúll
iana“
eins í Bretlandi — ég skildi ekki
alla þessa brandara, sem Bret-
arnir voru að segja. Fyrst var ég
bara reiður við þá, allir sífellt að
segja kjánalega brandara! Svo
fer maður að ná húmornum og
þá er fólkið indælt og gaman að
lifa.“
— óperuhús eru að verða
talsvert stærri en þau voru áður
fyrr. Er ekki erfitt að ná sam-
bandi við 4—6 þúsund áheyrend-
ur af sviðinu?
„Já, maður heyrir stundum að
þetta sé ekki eins gott og áður,
fólk telur sig ekki heyra í söngv-
urunum, þeir hafi bara engar
raddir orðið. Þetta er mikill mis-
skilningur. Söngvarar eru bæði
miklu fleiri og betri en þeir voru
áður. Auðvitað er allt stærra en
áður var, húsin og hljómsveit-
irnar. Hljómsveitirnar eru al-
mennt orðnar 80 manns og það
hafa ekki allir stjórnendur lag á
að láta hljómsveitir hljóma stór-
ar þótt ekki sé spilað af fullum
styrk. Ég hef hlustað á upptökur
með gamla Gigli frá 1942 eða ’43,
þar sem hann syngur Tosca með
25 manna bandi. Hann var auð-
vitað stórkostlegur og margir
fleiri en sumir af þessum gömlu,
sem verið er að hrósa, hefðu ekki
einu sinni komist í kórinn í dag.
Þeir hefðu verið sendir heim af
fyrstu æfingu!"
— Ertu ekki með eilífan hnút
í maganum þegar þú ert að
syngja kvöld eftir kvöld fyrir
hundruð eða þúsundir manna?
„Það er nú orðið lítið eftir af
magahnútnum. Það er helst hér
heima sem ég er dálítið nervös,
ekki veit ég hvers vegna. Það á
sérstaklega við ef ég er með er-
lenda gesti með mér, þá er ég í
símareddingum allan daginn og
er kominn í keng á kvöldin þegar
ég á að syngja. Þetta er svöna
„yfirmátasamviskusemi" ein-
hver, sem grípur mig.“
Kristján Jóhannsson verður
35 ára í maí. Hann segist vonast
til að hann geti haldið áfram að
ferðast um heiminn og syngja í
að minnsta kosti tuttugu ár í
viðbót. „Þeir segja að söngvarar
séu upp á sitt besta 40—45 ára
og samkvæmt því á ég að geta
tekið framförum ... “
— Finnst þér þú taka fram-
förum núna?
„Já, miklum. Á síðustu
tveimur-þremur mánuðum hef
ég lært gríðarlega mikið í bæði
söng og leik. Ég hef haft mikið
gagn af að vinna með fullorðnum
Ameríkana, sem ég hef sungið
með í New Jersey. Það er ekki
bara röddin, sem mér finnst
hafa batnað, heldur líka þekking
á verkunum og vinnunni, sem
leiðir af sér minni spennu og
meiri sjálfsögun. Hún skiptir
ekki minnstu máli.“
Hann var að fara aftur vestur
um haf síðar þennan dag og
kvaðst hlakka til að leggja sig í
vélinni. „Það er það eina, sem ég
get gert í flugvélum, að sofa. Mér
er lífsins ómögulegt að læra eða
lesa eins og mjög margir kolleg-
ar mínir gera. Þeir nota hverja
mínútu á flugi eða í lest til að
læra — ég get aðeins hallað mér
út af og sofnað.“
- ÓV.
lan
kröfur
að uppfylla þennan samning.
„Það hefur komið í ljós, að
framleiðslan, sem frá iandinu hef-
ur farið til Japans, hefur fengið
misjafna dóma. í þessari fram-
leiðslu reynir á það hvort við get-
um unnið þessari vöru gott álit í
Japan. Takist það, eru miklir
möguleikar á góðu verði fyrir
hana. Við erum þarna að keppa
við fjölda annarra þjóða, sem
framleiða karfann bæði land- og
sjófrystan og Japanir gera miklar
kröfur um ferskleika og lit. Því
verðum við að standa okkur vel,
ætlum við að ná fótfestu á mark-
aðnum.
Á síðasta ári var selt nokkurt
magn af hausaðri og slægðri grá-
iúðu á góðu verði til Japan og lík-
aði sú framleiðsla vel. Við gerum
því ráð fyrir því að auka þá fram-
eiðslu verulega á bessu ári. Hins
vegar er talsverð eftirspurn eftir
grálúðu, oæði frá Þýzkalandi og
Bandaríkjunum. Aðalveiðitiminn
á grálúðunni hefst í apríl og við
höfum ekki gert neina bindandi
samninga enn sem komið er, en
margir japanskir kaupendur hafa
óskað eftir grálúðunni," sagði Eyj-
ólfur Isfeld Eyjólfsson.
AF ERLENOUM VETTVANGI
eftir SVEIN SIGURÐSSON
Ortega sver embættiseið sinn sem forseti. „Kosningar eru formsatriði vegna þess, að við sækjum vöidin til
blóðs fólksins, sem féll í baráttunni gegn Somoza,“ sagði Tomas Borge, einn leiðtoga sandinista.
Verður efnahagslegt
öngþveiti banabiti
sandinista í Nicaragua
ÁSTANDIÐ í Mið-Ameríku hefur oft verið í fréttunum enda hefur þessi
heimshluti einkennst af þjóðfélagslegri ólgu, pólitísku misrétti og yfírráð-
um tiltölulega fámennrar valdastéttar. Að þessu leytinu hafa þó ekki öll
Mið-Ameríkuríkin átt óskiptan hlut og á síðustu árum hefur átt sér stað
þar merkileg þróun í átt til aukins stöðugleika og lýðræðislegra stjórnar-
hátta. Costa Rica hefur lengi verið talið til fyrirmyndar öðrum ríkjum í
Mið-Ameríku, hefur ekki einu sinni her, og í Honduras hefur lýðræðisleg-
um stjórnarháttum tekist að þrauka í þrjú ár og virðast vera að festa sig
í sessi. Með breyttri og hófsamari stefnu hefur tekist að einangra vinstri-
sinnaða öfgamenn í Guatemala og í El Salvador virðist ekki lengur stefna
í þá allsherjarborgarastyrjöld, sem útlit var fyrir, a.m.k. ekki í bili. Þá er
eftir Nicaragua en þar virðist stefna í aðra átt, í átt til átaka, fátæktar og
efnahagslegs skipbrots.
Flest virðist benda til, að bylt-
ing sandinista i Nicaragua sé
harmleikur, sem ekki geti haft
nema einn endi og hann illan.
Kosningarnar í landinu í nóv-
ember sl. urðu ekki til að veita
stjórninni þá alþjóðlegu viður-
kenningu, sem hún hafði vonast
eftir, og það kom berlega í ljós
þegar Daniel Ortega sór emb-
ættiseið sinn sem forseti hve
sandinistar eru einangraðir.
Viðstaddir athöfnina voru þeir
Fidel Castro, Kúbuleiðtogi, Neil
Kinnock, formaður breska
Verkamannaflokksins, sendi-
nefnd frá Júgóslavíu, aðstoðar-
forsetar ríkisráðanna í Búlgaríu
og Austur-Þýskalandi og vara-
forseti Mongólíu.
Kosningarnar voru heldur
ekki sá mælikvarði á almenn-
ingsálitið, sem stjórnin vill vera
láta, enda tóku langflestir
stjórnarandstöðuflokkanna ekki
þátt i þeim vegna þess hvernig
framkvæmdin var. Sem dæmi
um það má nefna, að í kosn-
ingabaráttunni var ekki hægt að
koma sjónarmiðum Ihalds-
flokksins til skila í sjónvarpi
þrjár helgar í röð. I fyrsta sinn
var því borið við, að tæknimenn-
írnir hefðu „fyrir slysni" þurrk-
að upptökurnar út af bandinu, í
annað sinn hafði gleymst að
setja filmu i myndavélina og í
þriðja sinnið reyndust véiarnar
bilaðar þegar til kom. íhalds-
flokkurinn ákvað að taka þátt í
kosningunum til að uppfylla það
skilyrði, sem stjórnvöld setja
fyrir formlegri flokksstofnun, en
þegar komið var í veg fyrir, að
frambjóðendur hans fengju að
koma boðskap sínum á framfæri
samþykkti stjórn flokksins að
hætta við kosningaþátttökuna.
Til að leggja formlega blessun
yfir þá samþykkt var boðað til
flokksþings en þar gafst enginn
tími til að ákveða eitt eða annað
því að fjölmennt lið sandinista
hleypti þinginu upp og blöðin
voru ritskoðuð til að ákvörðun
stjórnarinnar bærist ekki út.
Við kosningarnar var stjórn-
arandstöðuflokkunum, þeim,
sem tóku þátt í þeim, leyft að
hafa eftirlitsmenn á hverjum
kjörstað en var þó bannað að
ganga úr skugga um hve margir
hefðu kosið á hverjum stað.
Kosningaþátttakan þótti flest-
um, sem með fylgdust, með ólík-
indum mikil og er það m.a. rakið
til þess, að eftir að búið var að
setja saman kjörskrá var bætt
við 400.000 manns, miklu fleiri
en líklegt er að hafi bæst við frá
síðasta manntali. Án þessara
400.000 hefði fylgi sandinista að-
eins verið þriðjungur gildra at-
kvæða í kosningunum.
Hvað sem þessu iíður höfðu
sandinistar tekið það skýrt fram
fyrir kosningar, að þeim væri
ekki ætlað að breyta neinu.
Völdin yrðu áfram , þeirra hönd-
um.
Ástandið Nicaragua fer
versnandi með hverjum degin-
um, sem líður Skæruliðar í
landinu, sem nú 'nafa sameinast,
eru sandinistum þungir í skauti
en erfiðari eru þeim efnahags-
málin, sem eru í algjörum
ólestri. Á tíu árum hefur
þjóðarframleiðsla á mann
minnkað úr 970 dollurum í 500
og fyrir dollarann fást nú 400
cordobar á svarta markaðnum
þótt opinbert gengi sé 10. Ekki
er lengur um neina einkafjár-
festingu að ræða í landinu og
framlög hins opinbera minnka
stöðugt enda fer um helmingur
ríkisútgjaldanna í herinn.
Erlendar skuldir voru árið
1983 3,8 milljarðar dollara,
höfðu aukist um milljarð frá ár-
inu áður, og sandinistastjórnin
er nú hætt að greiða af þeim
vexti. Vestrænt fjármagn stend-
ur því ekki lengur til boða en
talið er, að framlög kommún-
istaríkjanna til sandinista nemi
um :100 milljónum dollara á ári.
Um 400 austur-evrópsk og kúb-
önsk skip koma árlega til hafn-
arborgarinnar Corinto og Sov-
étmenn sjá þeim fyrir tveimur
þriðju olíunnar.
I Nicaragua er það ekkert
nýtt, að fólk sé vannært en nú er
þar víða hrein hungursneyð.
óeirðir gætu hvenær sem er
brotist út af þeim sökum og vit-
að er, að til uppþota hefur komið
í sambandi við herskráninguna.
I stjórn sandinista, sem er
skipuð níu mönnum, er mikill
ágreiningur. Annars vegar eru
harðlínumennirnir undir forystu
Tomas Borge, Nunez, Arce og
Ruiz, og hinsvegar þeir hófsam-
ari undir forystu Daniels
Ortega, m.a. yfirmaður hersins,
bróðir hans Humberto og Jaime
Wheelock. Ortega telur einhvers
konar samkomulag við Banda-
ríkjamenn óhjákvæmilegt en
Borge vill koma á marxisma
hvað sem það kostar.
Mjög ólíklegt er, að sandinist-
um ,akist að halda völdum til
frambúðar ef þeir semja ekki
sátt við Bandaríkjamenn. Nicar-
agua er ólíkt Kúbu að bví ieyti,
að iandsmenn geta risið jpp og
ógjörningur er að hafa eftirlit
með iandamærum ríkisins. Ef
raunverulegar kosningar verða
ekki haldnar í landinu munu
skæruliðar eflast að styrk og
fólkið flykkjast til liðs við
stjórnarandstöðuna.
SS (Heimild: Observer)