Morgunblaðið - 06.05.1986, Blaðsíða 44

44
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 6. MAÍ1986
Kristinn H. Hákonarson
fv. yfirlögregluþjónn
Fæddur9.júlí 1897
Dáinn 28. apríl 1986
Þegar ég frétti lát Kristins vinar
míns, brutust fram í huga mér ótal
myndir frá liðnum samverustundum
okkar, sem flestar eru tengdar
hestum og hestamennsku. Einna
skýrust er minningin um velheppn-
aða ferð, sem við fórum ásamt
eiginkonum okkar á fjórðungsmót
hestamanna á Hellu sumarið 1972.
Við lögðum af stað frá Hafnarfirði
nokkrum dögum fyrir mótið og
þegar austur kom, riðum við upp í
Holt og Landsveit og tókum hús á
frænda mínum, Sigurði bónda og
fjallkóngi Sigurðssyni á Skamm-
beinsstöðum. Linntum við ekki lát-
um fyrr en við höfðum fengið Sig-
urð, sem allar leiðir þekkti eins og
puttana á sér, til að ríða með okkur
um héraðið, því víða þurfti að koma
við á leiðinni. Öll vorum við vel
hestuð og því erfitt að halda aftur
af reiðskjótunum, enda var oft
sprett úr spori á rennisléttum
grundum upplandsins. Sigurði
nægði þetta þó ekki. Hann vildi
einnig að við kynntumst fleiri hlið-
um hestamennskunnar á þessum
slóðum. Valdi hann bakaleiðina
þannig að við urðum að sundríða
Rangá og var það að mestu ný
reynsla fyrir þann, er þessar línur
ritar. Síðan var farið niður í Réttar-
nes, þar sem ferðalanganir fengu
gott tækifæri til að vinda og þurrka
föt sín. Kristinn var, eins og ávallt
á ferðalögnm, hrókur alls fagnaðar.
Lét hann óspart íjúka í kviðlingum
og hafði jafnan tiltæk spaugsyrði á
vörum þar sem við átti. Hið fagra
og tignarlega umhverfí ásamt blíð-
viðrinu, gerðu sitt til að auka á
andagiftina og skapa þau geðhrif,
sem engan lét ósnortinn. Þetta voru
sannarlega eftirminnilegir dýrðar-
dagar.
Kristinn Hákonarson fæddist í
Stað á Reykjanesi vestur 9. júlí
1897. Hann fluttist komungur með
foreldrum sínum, Amdísi Bjama-
dóttur og Hákoni Magnússyni, að
höfuðbólinu Reykhólum á Barða-
strönd, þar sem þau tóku við búi
afa hans, hins þjóðkunna bónda
Bjama Þórðarsonar. Kristinn ólst
upp hjá foreldmm sínum að Reyk-
hólum, þar sem heimilisfólkið var
oft um og yfír 50 manns. Gefur
auga leið að umsvifin hafa verið
mikil á svo stóru búi enda voru
Reykhólar á þeim tíma ein af þrem-
ur stærstu jörðum landsins. Vandist
hann frá blautu bamsbeini, ef svo
má segja, öllum venjulegum bú-
störfum, uns hann, 14 ára gamall
var sendur í tógvinnuskóla suður í
Reykjavík, þar sem hann jafnframt
stundaði nám í iðnskóla. Þama var
hann í 3 ár en hélt síðan vestur
aftur og dvaldist í foreldrahúsum
uns hann hóf búskap á eigin spýtur.
Síðan flytur hann aftur suður og
gerist fangavörður, fyrst í Reykja-
vík en síðan á Litla-Hrauni.
Árið 1937 verða þáttaskil í lífi
hans í fleiri en einum skilningi. Þá
ræðst hann sem lögreglumaður til
Keflavíkur, en sinnir þar jafnframt
margskonar opinberum störfum
fyrir embætti sýslumanns Gull-
bringu- og Kjósarsýslu. Vom störf
hans í Keflavik gríðarlega um-
fangsmikil, því auk þess að þurfa
að sinna starfí sínu sem lögreglu-
maður jafnt að degi sem nóttu, ef
svo bar undir, þá tók hann einnig
að sér tímafrek félagsmálastörf.
Þannig var hann ásamt Sverri Júl-
íussyni, þáverandi símstöðvarstjóra
og formanni ungmennafélagsins í
Keflavík, aðal drifijöðrin að bygg-
ingu sundlaugar í Keflavík, sem
ungmennafélagið beitti sér fyrir.
Kristinn var sundmaður góður og
hafði áður verið virkur félagi í
ungmennafélagshreyfíngunni og
vildi gjarnan, eftir að hann fluttist
til Keflavíkur, taka upp þráðinn að
nýju og láta gott af sér leiða á
því sviði, þótt ekki væri hann féiags-
maður í ungmennafélaginu á staðn-
um. Barðist hann ötullega fyrir
þessu áhugamáli sínu og lét svo
sannarlega ekki sitja við orðin tóm,
þegar hafíst var handa við fram-
kvæmdina. Segja mér kunnugir
menn að það hafi verið undravert
hversu afkastamikill hann var, enda
notaði hann hveija frístund sem
gafst, til að drífa bygginguna
áfram. Er á þetta minnst hér, sem
eitt ágætt dæmi um dugnað hans
og ósérhlífni. Má raunar með sanni
segja að heimili hans hafí ekki
aðeins verið miðstöð stjómsýslu
sýslumannsembættisins í Keflavík
þann tíma, er Kristinn gegndi þar
störfum, heldur einnig höfuðstöðvar
margskonar félagsmálastarfs á
staðnum að því er mér er sagt.
Heiðarleiki og samviskusemi
Kristins Hákonarsonar fór ekki
fram hjá yfirboðurum hans í Hafn-
arfírði. Eftir hernám Breta var
mikill fjöldi hermanna staðsettur í
Hafnarfirði. Skapaðist þá oft vand-
ræðaástand í löggæslumálum kaup-
staðarins vegna fámennis lögregl-
unnar, en þeir voru aðeins 3. Bæjar-
fógeti hafði oft farið fram á að
fjölgað yrði í lögregluliði bæjarins,
en bæjarstjóm jafnan synjað þeirri
ósk vegna þess hve fjárhagur bæj-
arsjóðs var bágorinn. Sumarið 1940
endurnýjaði bæjarfógeti óskir sínar
um að lögregluþjónum yrði fjölgað,
þannig að þremur yrði bætt við og
bæjarsjóður greiddi laun þeirra.
Nokkru síðar ákvað ríkisstjórnin að
ríkissjóður skyldi greiða launin. Að
áeggjan sýslumanns hafði Kristinn
áður sótt um starf lögreglumanns
í Hafnarfírði og jafnframt sagt
lausu starfí sínu í Keflavík. Hann
endurnýjaði nú umsókn sína og var
veitt starfíð frá og með 1. október
sama ár. Árið 1948 var Kristinn
Eiginmaöur minn,
LEÓ SVEINSSON
fyrrverandi brunavörður,
Hávallagötu 5,
andaðist á öldrunardeild Landspítalans, Hátúni 10 B, sunnudag-
inn 4. maí.
Fyrir hönd aðstandenda.
Margrét Lúðvíksdóttir.
Systir okkar,
JÓNA S. ÁGÚSTSDÓTTIR
frá Sauðholti,
Laugarnesvegi 48,
lést i Reykjalundi 4. maí.
Jónína Ágústsdóttir
og bræður.
t
Móðir min,
INGIBJÖRG JÓNÍNA JÓNSDÓTTIR,
Hrafnistu, Hafnarfirði,
andaðist 4. mai í Landakotsspítala.
Sigurður Sigurgeirsson.
+
Eiginmaður minn,
JÓN EIRÍKUR JÓNSSON,
Skipasundi 75,
andaðist í Borgarspítalanum 4. maí. Fyrir hönd aðstandenda,
Maja Jónsson.
+
Eiginkona mín og móðirokkar,
KRISTRÚN E. HARALDSDÓTTIR,
Drápuhlíð 40,
lést i Landspítalanum aðfaranótt laugardagsins 3. maí.
Bjarni R. Jónsson,
Valgerður Bjarnadóttir, Halla Bjarnadóttir.
+
Eiginmaður minn,
PÉTURLÁRUSSON,
Suðurgötu 15-17,
Keflavik,
lést í sjúkrahúsinu i Keflavík þann 4. apríl. Fyrir hönd aðstandenda.
Kristín Danivalsdóttir.
Lokað
vegna jarðarfarar BÁRÐAR ÓLA PÁLSSONAR frá kl.
12.30 í dag, þriðjudaginn 6. maí 1986.
Prentsmiðja
Árna Valdemarssonar hf.
skipaður varðstjóri í lögreglunni í
Hafnarfírði og yfírlögregluþjónn
varð hann eftir lát Jóns heitins
Guðmundssonar árið 1962. Því
starfí gegndi hann þar til hann lét
af störfum fyrir aldurs sakir árið
1968. Eftir það sinnti hann ýmsum
mikilvægum störfum fyrir bæjar-
fógetaembættið um langt árabil,
eða meðan að heilsan leyfði.
Starfíð í lögreglunni fullnægði
þó ekki athafnaþrá Kristins Hákón-
arsonar. Eins og ráða má af upp-
hafsorðum þessarar greinar og
flestum er kunnugt, voru þau hjónin
alla tíð miklir aðdáendur íslenzka
hestsins. Ég þykist vita að á fyrstu
búskaparárum sínum hafí efnin
ekki verið ýkja mikil hjá þeim,
fremur en mörgum örðum á kreppu-
árunum fyrir stríðið. Þó býst ég við
að þau hafi verið tilbúin að láta
flest annað fremur á móti sér, en
hestana sína. Þeir voru þeirra líf
og yndi enda hafa þau átt margan
gæðinginn um dagana. Fljótlega
eftir komu sína til Hafnarfjarðar
kynntust þau hafnfírzkum hesta-
mönnum og ekki liðu mörg ár þar
til Kristinn varð einn aðal hvata-
maður þess að stofnað yrði hesta-
mannafélag í bænum. Stofnfundur
Hestamannafélagsins Sörla var
haldinn þann 7. febrúar 1944 og
var Kristinn kosinn fyrsti formaður
félagsins. Sat hann í stjóm þess
um langt árabil, ýmist sem formað-
ur eða ritari, enda má segja að
hann hafi verið lífið og sálin í félag-
inu um langan tíma. Er ómæld sú
vinna sem hann lagði af mörkum í
þágu hafnfírzkra hestamanna á
fyrstu árum félagsins. Á 25 ára
afmæli þess árið 1969 voru honum
þökkuð störf hans öll með því að
gera hann að heiðursfélaga í Hesta-
mannafélaginu Sörla. Kristinn kom
víðar við í málefnum hestamanna
en hér í Hafnarfirði. Hann tók virk-
an þátt í stofnun Landssambands
Hestamannafélaga, sem fulltrúi
Sörla árið 1949 og sat í stjóm þess
í nálega aldarfjórðung.
Kristinn Hákonarson var tví-
kvæntur. Fýrri kona hans var Stef-
anía Ingimundadóttir og eignuðust
þau 4 böm. Þau slitu samvistum.
Síðari kona Krisins er Sólveig Bald-
vinsdóttir frá Súluholtshjáleigu í
Villingaholtshreppi. Þau hófu bú-
skap er Kristinn fluttist til Keflavík-
ur árið 1937. Hygg ég að sambúð
þeirra hafí verið með miklum ágæt-
um. Hún tók alla tíð virkan þátt í
lífi hans og starfi og stóð honum
þétt við hlið, bæði í blíðu og stríðu.
Enginn má skilja orð mín svo að
skoðanir þeirra á mönnum og mál-
efnum hafí ætíð farið saman. Því
fór víðsfjarri. Þau voru bæði skap-
rík og höfðu hvort um sig einkar
sjálfstæðar skoðanir. Stundum fer
það illa saman í hjónabandi en það
sem gerði gæfumuninn í þessu til-
felli var það að þau bám takmarka-
lausa virðingu hvort fyrir öðm. Það
er svo kapítuli út af fyrir sig, sem
ekki verður rakinn hér, hvemig
Sólveig reyndist Kristni eftir að
hann missti heilsuna. Umhyggju-
semi hennar og nærfærni var slík
að fátítt er. Það er ekki ofmælt þótt
sagt sé að hún hafí, í bókstaflegri
merkingu, borið hann á höndum sér
öll þau ár, sem hann þurfti hennar
mest með. Þetta kunni Kristinn svo
sannarlega að meta enda vildi hann
hvergi frekar vera en í návist henn-
ar.
Eina dóttur eignuðust þau hjónin,
Ernu Sigþóm, sem gift er Guð-
mundi L. Jóhannessyni, dómarafull-
trúa við embætti bæjarfógetans í
Hafnarfirði og eiga þau 3 dætur.
Hafa þær verið sannkallaðir auga-
steinar og gleðigjafar á heimili afa
og ömmu.
Þegar Kristinn sótti um starf
lögreglumanns í Keflavík á sínum
tíma, gerði sýslumaður honum ljóst
að stundum væri ærið óróasamt á
staðnum, sérstaklega á vetrarver-
tíð. Það væri því ekki heiglum hent
að halda þar uppi löggæslu, svo vel
væri. Kristinn svaraði því til að
hann ætlaði sér ekki að vinna þetta
starf með kröftum. Ég held að þetta
svar lýsi honum betur en mörg orð
fengju gert. Kristinn var að eðlisfari
ljúfur maður, þótt hann héldi jafnan
fast á sínu. Komu þessir eðlisþættir
vel fram í starfí hans í lögreglunni.
Sérstaklega bar hann umhyggju
fyrir ungmennum, sem hann þurfti
að hafa afskipti af og reyndi af
megni að leiða þá á betri brautir.
Það kom því sjaldan fyrir að hann
þyrfti að grípa til þekkingar sinnar
í grísk-rómverskri glímu, en þá
íþrótt stundaði hann sem ungur
maður. Hefur það eflaust átt sinn
þátt í því að hann var líkamlega
mjög vel á sig kominn enda hraust-
menni mikið, sem sjaldan varð afl-
fátt.
Kristinn Hákonarson var trúaður
maður og einn af þeim sem sótti
styrk í trú sína. Kom þetta oft fram
í boðskap hans, en Kristinn var vel
hagmæltur og átti létt með að
yrkja, þegar sá gállinn var á honum.
Eru ófáar vísurnar sem undirrituð-
um hlotnaðist frá hans hendi, við
ýmis góð tækifæri.
Kristinn gekk í reglu frímúrara
árið 1957 og reyndist þar sem
annars staðar góður liðsmaður.
Skulu honum nú við umbreytinguna
fluttar þakkir bræðra sinna, fyrir
ótal samverustundir og gleðiríkt
samstarf á þeim vettvangi. Jafn-
framt er honum óskað fararheilla á
þeim brautum, sem hann nú heldur.
Kannski hafa góðvinir hans, hest-
arnir, sem famir voru á undan,
beðið hans og þeysa nú með hann
um sléttar grundir til fyrirheitna
landsins. Hver veit.
Ástvinum hans öllum sendum við
samúðarkveðjur.
Eggert ísaksson
í dag, þriðjudag, kl. 15.00 fer
fram frá Hafnarfjarðarkirkju útför
Kristins Hákonarsonar fyrrverandi
yfírlögregluþjón í Hafnarfirði, en
hann lést 28. apríl sl. á 89. aldurs-
ári. Með Kristni er genginn mætur
og mikilhæfur maður af aldamóta-
kynslóðinni, en hún lyfti því grettis-
taki að breyta íslensku, aldagömlu
bændaþjóðfélagi í það velferðar-
samfélag, sem við búum í nú, þrátt
fyrir allt það sem við fínnum því
til foráttu og gerum kröfu til að
það sé.
Kristinn gerði fyrst og síðast
strangar kröfur til sjálfs síns, en
var hófsamur í kröfum til samfé-
lagsins.
Kristinn Hans Hákonarson, en
svo hét hann fullu naíni, var fæddur
á Stað á Reykjanesi í Barðastrand-
arsýslu 9. dag júlímánaðar árið
1897, fímmti í röðinni af 10 bömum
hjónanna Amdísar Bjamadóttur og
Hákonar Magnússonar, bónda á
Reykhólum og víðar.
Árndís var dóttir Bjama Þórðar-
sonar eiganda höfuðbólsins Reyk-
hóla og bónda þar í þrjátíu ár.
Bjami var nafnkunnur maður á
sinni tíð fyrir atorku og orðlagður
dugnaðarmaður. Hákon faðir Krist-
ins var líka vel þekktur. Af honum
fóm sögur um hjálpsemi og gjaf-
mildi til þeirra sem minna máttu
sín, eða höfðu farið halloka í lífs-
baráttunni. Kristinn ólst upp á
Reykhólum á mannmörgu heimili,
því auk barnahópsins höfðu þau
Reykhólahjón böm í fóstri um lengri
og skemmri tíma. Einnig var þar
margt hjúa, því Reykhólar vom um
aldir höfuðból, sem hlunnindi mikil
fylgdu, en þau útheimtu mikinn
mannafla, en þau Amdís og Hákon
vom hjúasæl og það svo að dæmi
vom um að sama fólkið var hjá
þeim alla sína starfsævi. Innan við
tvítugs aldur hélt Kristinn til
Reykjavíkur til náms í tógvinnslu,
sem þá var mikilsmetin iðngrein og
þá þegar talinn eiga sér mikla fram-
tíð, en samhliða iðnnáminu aflaði