Morgunblaðið - 09.10.1986, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 9. OKTÓBER 1986
35
Reagan ræðir við Yuri Orlov:
Mannréttíndamálín
forsenda árangnrs
- sagði Bandaríkjaforseti um sam-
skipti stórveldanna
Ronald Reagan og Yuri Orlov, á fundi i Hvita húsinu sl. þríðjudag.
Washington, AP.
RONALD Reagan, Banda-
ríkjaforseti, hyllti sovéska
andófsmanninn, Yuri Orlov,
sem “hetju okkar tíma“, á
fundi i Hvita húsinu sl. þriðju-
dag og lofaði að árangur í
mannréttindamálum yrði jafn
Skreiðarhneyksli
upplýst í Noregi
Talið að nærri 25 millj. nkr. hafi runnið til IRA
Jan Erik Laure, fréttaritari Morgunblaðins
UPPVÍST hefur orðið um gífur-
legt skreiðarhneyksli í Noregi.
Nærrí 25 milljónir norskra króna
hafa runnið til IRA, írsku hryðju-
verkasamtakanna, en þessir
peningar fengust út á skreið, sem
sagt var, að yrði seld í Nígeríu.
Líkur eru á, að sparisjóðurínn í
Tromsö tapi 50 miiy. nkr. á
ERLENT
i Ósló.
svindlinu og hætta er á, að
skreiðarútflutningsfyrirtækið
Alvestad brödrene Johnsen verði
gjaldþrota.
Maðurinn, sem stóð á bak við
svindlið, heitir James Beime, írskur
stuðningsmaður IRA, og er hans
nú leitað um allt írland. Beime var
kunnugt um, að norskir skreiðar-
verkendur sátu uppi með miklar
birgðir, sem þeir vildu selja fyrir
næstum því hvaða pening, sem
væri, og hann fékk talið Alvestad-
fyrirtækinu trú um, að hann hefði
í höndunum 150 millj. nkr. samning
um skreiðarsölu til Nígeríu. Honum
tókst að blekkja tvo bankastjóra
Midland-bankans í Englandi til að
veita ábyrgðir og í sölulaun vildi
hann fá tvær milljónir punda. Þenn-
an pening, nærri 25 millj. nkr., fékk
Haiti:
Leiðtoginn vill kom-
ast úr sviðsljósinu
Port-au-Prince, AP.
Á Haiti henda menn gaman að
þvi að hvern einasta ibúa eyjar-
innar langi til að gegna
embætti forseta. Öðru máli
gegnir um Henri Namphy hers-
höfðingja, sem staðið hefur við
stjórnvölinn á Haiti frá því Jean
Claude „Baby Doc“ Duvalier
var í útlegð 7. febrúar. Hann
vill láta af embætti forseta sem
fyrst.
Þessi 54 ára gamli fyrrum
starfsmannastjóri hersins segir að
sig hafi dreymt um að verða her-
maður, hann hafí lært til yfír-
manns og nú kveðst hann hlakka
til að snúa aftur til herbúðanna.
„Að vera forseti þessa lands
er ekki hlutskipti, sem ég hefði
kosið mér,“ sagði Namphy í við-
tali á sveitasetri sínu í úljaðri
Port-au-Prince, höfuðborgar Ha-
iti.
Namphy hefur stjómað sér-
stöku ráði borgara og yfírmanna
í hemum, sem fer með völd á
eynni, síðan Duvalier hvarf á
braut.
Namphy hefur ítrekað lýst yfír
því að stjóm sín verði aðeins við
völd þar til hægt er að halda þing-
kosningar. Ákveðið hefur verið
að þær fari fram í nóvember 1987.
„Ég hafði yndi af að slaka á í
lauginni fyrir aftan húsið mitt
með glas í hendi. En það er mér
fyrirmunað um þessar mundir,"
segir Namphy, sem er lítið hrifinn
af því að þurfa að vanrækja Ijöl-
skyldu sína á kostnað skyldu-
starfa: „En ég verð að færa
fómir.“
Þrír aðiljar að áðumefndu ráði
sögðu af sér í mars sakir óvin-
sælda. Þeir vom sakaðir um að
gæta hagsmuna Duvaliers. Aftur
á móti segja gagnrýnendur að
Namphy fari sér of hægt og
hvetja hann til að segja af sér og
hleypa borgaralegri stjóm að.
Þeir halda fram að mikið þurfí
að gera í landbúnaðarmálum og
draga þurfí úr atvinnuleysi.
Vinir Namphys og samstarfs-
menn líta öðmm augum á málið:
Namphy var ekki undirbúinn til
að setjast í forsetastól og hefur
enn ekki lagað sig að starfínu.
Alténd megi bóka það að Namphy
muni draga sig í hlé og láta völd-
in í hendur lýðræðislega kjömum
forseta í febrúar 1988 eins og
ákveðið hefur verið.
Hershöfðinginn, sem á sínum
tíma tilkynnti í sjónvarpi að Du-
valier væri á fömm, hefur ætíð
vikið sér undan spumingunni um
það hvemig á því stóð að hann
fékk völdin í hendur ásamt fimm
öðrum aðiljum að stjóm eyjarinn-
ar.
Hann spyr aðeins á móti:
„Hvaða rétt hefur fallin ríkisstjóm
til að velja arftaka sinn?“
Namphy segir að samskipti sín
við Francois „Papa Doc“ Duvalier
og „Baby Doc“ hafí verið innileg:
„Eg sagði honum [Francois Du-
valier] það, sem mér bjó í hjarta,"
sagði Namphy. „Ég útgkýrði lögin
fyrir honum og hann tók sínar
ákvarðanir. Samviska mín hefur
alltaf verið hrein.“
Namphy hefur sjaldan farið út
fyrir landsteinana. Hann var gerð-
ur að hershöfðingja 1982 er hann
stjómaði árás á hendur uppreisn-
armönnum, sem réðust til upp-
göngu á norðurströnd eyjarinnar.
En hann komst fyrst til met-
orða innan hersins 22 ára þegar
Francois Duvalier, sem kom á
grimmúðlegu einræði á Haiti eftir
kosningar árið 1957, veitti honum
foringjatign.
Namphy segir nú að útrýma
þurfi fátækt á eynni, efla menntun
og undirbúa jarðveginn fyrir lýð-
ræði: „Ég hef aldrei kosið og ég
veit varla um hvað kosningar snú-
ast. Fyrst þannig er ástatt með
mig hlýtur þjóðin öll einnig að
þurfa á aukinni menntun að
halda.“
Forsetinn dregur heldur ekki
dul á að hann ætli að ljúka starfs-
ferli sínum í hemum: „Ég hef eitt
að segja þeim, sem tekur við af
mér sem forseti: Það borgar sig
fyrir hann að koma tímanlega til
embættisvfgslunnar því ekki ætla
ég að bíða eftir honum."
ofarlega á baugi og takmörk-
un vígbúnaðar, á leiðtoga-
fundinum í Reykjavík um
næstu helgi.
Reagan sagði að aukinn
skilningur Sovétmanna á mann-
réttindum væri forsenda þess,
að árangur næðist í öðrum
málum. Orlov og kona hans,
Irina L. Valitova, sem komu til
Bandaríkjanna sl. sunnudag
hittu Reagan í einrúmi fyrir
fund með baráttumönnum fyrir
mannréttindum. Reagan sagði
við fréttamenn að meðferð Sov-
étmanna á Orlov hefði betur en
nokkuð annað sýnt lítilsvirðingu
þeirra fyrir mannréttindum.
Bandaríkjaforseti sagði að
mannréttindabrot Sovétmanna
yrðu á dagskrá Reyjavíkurfund-
arins, svo og hernaðaríhlutun
þeirra og fylgiríkja þeirra víða
um heim. Einnig yrði unnið að
því að auka samskipti þjóðanna
tveggja. Reagan kvað Sovét-
menn þurfa að taka sig á í
mannréttindamálum, annars
yrði tvísýnt um leiðtogafund í
Bandaríkjunum á ár.
Blaðafulltrúi Shultz segir af sér:
Kveðst saklaus af
ásökunum blaða
Frá Jóni Ásgeiri Sigurðssyni, fréttarítara Morgunblaðsins i Bandaríkjunum
25 mil[)ónir nkr. runnu til hryðju-
verkamanna IRA
hann borgaðan.
Síðan hefur ekkert spurst til
Beime og skreiðin liggur nú að
hluta í Hamborg. Bankastjóramir
við Midland-banka hafa verið rekn-
ir og talið er vist, að Beime hafí
látið peningana renna til IRA.
BLAÐAFULLTRÚI George P.
Shultz utanríkisráðherra, Bern-
ard Kalb, sagði af sér í gær
vegna frétta af tilraunum ríkis-
stjómar Ronalds Reagan til að
blekkja blaðamenn um Líbýu.
“Þetta mál fellur kannski í
gleymsku og dá, en maður getur
ekki varið það fyrir sjálfum sér,“
sagði Kalb klökkur á blaða-
mannafundi í gær og kvaðst vilja
varðveita trúverðugleika sinn
með afsögninni.
Dagblaðið Washington Post full-
yrti síðastliðinn fímmtudag, að
forsetaembættið hefði skipulagt
víðtæka herferð til að dreifa röng-
um fréttum af Gaddafí Líbýuleið-
toga og fölsuðum sögum um
ótrausta stöðu hans.
Talsmenn Hvita hússins hafa lýst
því yfír að þessar uppljóstranir
skaði trúverðugleika forsetaemb-
ættisins gagnvart fréttastofum á
mjög viðkvæmum tíma, rétt fyrir
leiðtogafundinn á íslandi. Bemard
Kalb sagðist ekkert vilja segja um
einstök atriði fullyrðinga Washing-
ton Post og sjálfur hefði hann ekki
verið beðinn að dreifa neinum sög-
um af þessu tagi.
Dagblaðið New York Times
skýrði frá því siðastliðinn sunnu-
dag, að talsmenn forsetans viður-
kenni að ráðgjafí forsetans í
öryggismálum, John M. Poindexter
aðmíráll, hafí í sumar hvatt til þess
að ríkisstjómin dreifði fölskum upp-
lýsingum til að veikja stöðu
Gaddafis. í Washington Post var
því haldið fram að fréttir byggðar
á heimildarmönnum innan
ríksstjómarinnar hefðu byrjað að
birtast í ágúst.en þar verið sagt að
Líbýu væri ógnað bæði innanlands
og erlendis og Gaddafí hefði end-
umýjað stuðning sinn við alþjóðlega
hryðjuverkamenn.