Morgunblaðið - 08.08.1987, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 8. ÁGÚST 1987
Bretland:
Kynntu fyrstu tal-
þýðingartölvuna
Reuter
Hvassir vindará Filippseyjum
Að undanförnu hefur verið stórviðrasamt í Austurlöndum fjær — fellibylir og- flóð dunið á lýðum.
Meðfylgjandi mynd var tekin í úthverfi Manilu, höfuðborgar Filippseyja, í gær. Nokkrir fiskimenn
létu lífið, en að öðru leyti var ekki um mikla eyðileggingu að ræða.
Mannfjöldaþróun í heiminum:
Hlutfall aldraðra
fer hratt vaxandi
Martlesham Heath, Englandi. Reuter.
FÓLKI sem á í erfiðleikum með
að læra erlend tungumál hefur
borist góð liðveisla úr heimi
hátækninnar — vél sem annast
getur þýðingar fyrir það.
Þeir, sem talið hafa, að góð
enskukunnátta, leysti þá undan
frekara málanámi, munu nú geta
átt samræður á frönsku fyrir til-
stilli tækis, sem breska símafélag-
ið British Telecom segir að sé
fyrsta hraðvirka tal-þýðingartöl-
van.
Fyrirtækið kynnti þessa nýjung
í rannsókna- og tilraunastöð sinni
í Martlesham Heath í Suðaustur-
Englandi á miðvikudag.
Setjum svo, að notandinn ætli
í viðskiptaferð til Frakklands.
Kína:
Kynlíf aldr-
aðra enginn
brandari held-
ur heilsubót
Peking. Reuter.
KYNLIF aldraðra er „heilsubót",
sem hægir á öldruninni og kemur
í veg fyrir kvilla, sagði
Kínverska Dagblaðið á miðviku-
dag. „Og þess vegna ætti ekki
að hafa það í flimtingum.“
Kínverska þjóðin ætti að breyta
gömlu vanahugmyndum sínum um,
að kynlíf sé eingöngu fyrir ungt
fólk, en sé hlægilegt og skammar-
legt, þegar aldraðir eigi í hlut, segir
blaðið í fréttafrásögn frá ráðstefnu
í Shanghai, þar sem íjallað var um
heilbrigðisvandamál aldraðra.
Sérfræðingar sögðu, að rann-
sóknir sýndu, að það væri „ekki
einasta skynsamlegt fyrir aldrað
fólk að lifa eðlilegu kynlífí, heldur
er það heilsubót". Kynlíf hjálpaði
öldruðu fólki einnig við að komast
fram úr erfíðleikum daglegs lífs,
sagði blaðið.
Nýleg könnun sýndi, að af 1000
manns á aldrinum milli 60 og 70
ára, höfðu 600 enn áhuga á kynlífi.
„Sérfræðingar á ráðstefnunni
kvörtuðu yfir því, að kynlíf aldraðra
hefði lengstum verið hunsað og
jafnvel átt undir högg að sækja
vegna gamalla hleypidóma," sagði
blaðið.
Lundúnum, Reuter.
VERÐ breskra verðbréfa er nú
lágt eftir metsölu í fyrradag,
sem varð vegna óvæntrar útl-
ánsvaxtahækkunar breskra
banka.
Kauphallarvísitala The Financ-
ial Times yfír 100 helstu verðbréf
var tæplega 30 stigum lægri við
opnun kaupahallarinnar í gær-
morgun en við lokun kvöldið áður
og klukkan tíu hafði hún enn fall-
ið um 34,7 stig íu viðbót. Markað-
urinn i Frankfurt og París varð
stöðugari eftir vöxt í Wall Street
og Tókíó.
í fyrradag lækkaði vísitalan í
fyrstu um 70,6 stig — mesta fall
frá upphafi — en áður en dagurinn
Hann hringir þá til gestgjafa síns
þar í landi til að biðja hann að
útvega sér gistingu. Þegar við-
komandi hefur náð sambandi,
segir hann á ensku: „Gjörið svo
vel að panta eins manns herbergi
með baði.“ Tölvan hefur sam-
stundis þýðingarstarfíð og kemur
skilaboðunum á framfæri á
frönsku með vélrænni rödd. Síðan
tekur hún við svarinu og skilar
því til baka á ensku.
„Þetta er umtalsverður áfangi
frá tæknilegu sjónarmiði," segir
David Merlo, forstöðumaður rann-
sóknastöðvarinnar.
Það versta við þetta allt saman
er, að þýðingargeta tölvunnar er
mjög takmörkuð, og eru ár og
dagar, þangað til tækið nær um-
talsverðri fæmi.
I þessari sjálfvirku tal-þýðing-
artölvu sameinast þrenns konar
tækni: Raddskynjari, sem tekur á
móti boðum; gervigreind, sem leit-
ar uppi orðasambönd í þar til
gerðri rafeindaskrá; og hljóðger-
vill, sem kemur boðunum á
framfæri á erlenda málinu.
Að sögn Merlo er það einkum
fyrstnefnda atriðið, raddskynjun-
in, sem takmarkar getu tölvunnar.
Enn sem komið er, er tölvan „háð
mælandanum“; hún verður að
„þekkja rödd húsbónda síns“. Hún
kannast aðeins við orðasamband,
ef það hefur verið hljóðritað með
rödd notandans og vistað í hug-
búnaðinum í þeirri mynd.
I öðru lagi ræður tölvan einung-
is við afmarkaðar hljóðeiningar -
og verður að hafa þögn á eftir
hveiju orði, til þess að hún þekki
það.
Loks háir orðfæðin mikið, þar
sem skráin tekur aðeins 100 lykil-
orð. Þó getur tölvan greint á milli
um 400 orðasambanda, sem al-
geng eru í viðskiptabréfum.
En að sögn tæknimanna British
Telecom verður unnt að auka
fæmina og fjölga í orðaskránni,
svo að tækið geti gert samræður
mögulegar, ekki aðeins millj ensku
og frönsku, heldur einnig þýsku,
spænsku, ítölsku, sænsku og ann-
arra tungumála.
Fyrirtækið vonast til, að innan
fimm ára verði tölvan orðin álitleg-
ur kostur við hlið dýrra þýðenda
og túlka, þegar fjölþjóðafyrirtæki
þurfa á þýðingarþjónustu að
halda.
var allur reyndist fallið „aðeins"
nema um 56 stigum, sem samt sem
áður er met. I upphafi árs var vísi-
talan 1.680 stig og hinn 16. júlí
var hún orðin 2.443 stig, sú hæsta
frá upphafí.
Á gjaldeyrismarkaðnum er nú
talið — verði hagtölur eitthvað í
líkingu við það sem spáð hefur
verið — muni vextir hækka enn
meira. Að undanfömu hefur getum
verið að því leitt að verðbólga
muni gera vart við sig á næstunni
og hefur það enn aukið á óvissu
og verðfall á verðbréfamarkaðn-
um. Þá hefur gull- og olíuverð
einnig verið óvisst að undanfömu,
ekki síst með tilliti til hræringa á
Persaflóa.
Hlutfall aldraðra af heildar-
mannfjölda í heiminum fer sífellt
vaxandi og 23 ríki hafa nú meira
en tvær milljónir aldraðra þegna
hvert fyrir sig. Þá er miðað við
að aldraðir séu þeir er náð hafa
65 ára aldri. I skýrslu, sem
bandaríska manntalsskrifstofan
hefur gefið út og nefnist „An
aging world“ (Aldraðri heimur),
er sagt að fjölgun aldraðra sé
„einstaklega skýr vitnisburður
þess að lífskilyrði hafi batnað“
og bent er á betri heilbrigðis-
þjónustu sem orsök þess að fólk
lifi nú lengur en áður.
„Hrattvaxandi fjöldi aldraðra er
félagslegt fyrirbrigði sem ekki á sér
fordæmi í sögunni og þessi þróun
mun breyta stöðluðum hugmyndum
um aldraða" segir í skýrslunni sem
birt var fyrir skömmu. Höfundar
hennar eru Barbara Boyle Torrey,
Kevin G. Kinsella og Cynthia M.
Taeuber.
Hlutfall aldraðra af fjölda heims-
búa hækkar að meðaltali um 2,4%
á ári. Þetta er mun meiri aukning
en á heildarmannfjölda heimsins
árlega. Áætlað er að tala aldraðra
muni hækka úr núverandi 290 millj-
ónum upp í 410 milljónir árið 2000.
Heimsbúar eru nú taldir vera rétt
um fímm milljarðar og er árleg
§ölgun um 1,7%.
Lífslíkur hafa einnig aukist hratt
og- fólk yfír áttræðu er nú 14% af
samanlögðum fjölda aldraðra í
heiminum. Sums staðar er talið að
háöldruðu fólki muni fjölga hlut-
fallslega meira en öðrum hópum
aldraðra fram á miðja næstu öld.
Lífslíkur í Japan eru um 77 ár og
með þeim hæstu í heimi.
„Óvænt fjölgun aldraðra hefur
ýmis konar efnahagslegar afleið-
ingar fyrir einstaklinga, fjölskyldur,
stjómendur og skipuleggjendur um
allan heim, sérstaklega hvað varðar
aukna heilbrigðisþjónustu fyrir
aldraða", segir einnig í skýrslunni.
Langvarandi hrömunarsjúkdómar
gætu skyndilega orðið stórfellt
vandamál í þróunarlöndum þar sem
fyrirbyggjandi aðgerðir í heilbrigð-
ismálum em ekki útbreiddar og er
skortur á þjónustu við aldraða þeg-
ar orðinn áberandi hjá þessum
þjóðum.
„Allar þjóðir heims verða að fjár-
festa gífurlega í heilbrigðisgeiran-
um ef þær ætla sér að veita áfram
jafn góða þjónustu og nú“, segja
skýrsluhöfundar að lokum.
í Svíþjóð voru 17% þjóðarinnar
yfír 65 ára aldri árið 1985 og er
þetta hærra hlutfall aldraðra en hjá
nokkurri annarri milljónaþjóð. Þetta
er svipað hlutfall og í Florida-fylki
í Bandaríkjunum en þar hefur fjöldi
eftirlaunaþega sest að. Hlutfall
aldraðra í Japan vex ótrúlega hratt.
Næstu 26 árin er gert ráð fyrir að
hlutfall aldraðra þar í landi muni
vaxa úr 7 af hundraði í 14 en sam-
ÞRÁTT fyrir að flokksmenn
Jafnaðarmannaflokksins breska
hafi í fyrradag samþykkt að
ganga til sameiningar við Frjáls-
lynda flokkinn, er ekki þar með
sagt að flokkamir séu nú eitt.
Mjótt var á mununum í atkvæða-
greiðslunni, aðeins munaði sex
hundraðshlutum og David Ow-
en, sem nú hefur sagt af sér sem
leiðtogi jafnaðarmanna, segir
að fimmtíu og sjö hundraðshluta
meirihluti sé alls ekki sannfær-
andi.
Owen sagði í sjónvarpsviðtali í
gær að hann myndi áfram sitja á
þingi fyrir kjördæmi sitt, Plymo-
uth, sem jafnaðarmaður og halda
áfram baráttu sinni fyrir jafnaðar-
stefnu.
Einnig eru ýmsar hindranir enn
í vegi sameiningarinnar í flokks-
kerfi beggja flokka. í fram-
kvæmdastjóm Jafnaðarmanna-
flokksins hafa stuðningsmenn
Owens — andstæðingar samein-
ingarinnar — meirihluta. Það er í
verkahring ffamkvæmdastjómar-
innar að skipa nefnd, sem semja
svarandi þróun tók 66 ár í Banda-
ríkjunum.
Á Islandi eru 65 ára og eldri nú
um 10% þjóðarinnar. Starfshópur á
vegum Framkvæmdanefndar um
framtíðarkönnun, er þáverandi for-
sætisráðherra skipaði 1984, gerði
mannQöldaspá og er í henni gert
ráð fyrir að þetta hlutfall verði kom-
ið upp í rúm 17% um árið 2020.
Þær tilraunir, sem nú eru gerðar
til að lækka fæðingatíðnina í Kína,
gætu haft í för með sér að 40 af
hundraði þjóðarinnar yrðu 65 ára
eða eldri um miðbik næstu aldar.
Ibúafjöldi { Kína er nú liðlega einn
milljarður.
á drög að flokkslögum og stefnu-
skrá fyrir hinn nýja flokk og leiða
samningaviðræðumar við Fijáls-
lynda flokkinn. Einnig er eftir að
kjósa um sameininguna innan raða
fijálslyndra, og til þess kemur ekki
fyrr en í haust, eftir að báðir flokk-
ar hafa haldið landsþing.
Hið stefnumarkandi „Ráð jafn-
aðarstefnunnar" innan Jafnaðar-
mannaflokksins þarf einnig að
samþykkja breytingu á flokkslög-
um og til þess að hún gangi í gegn
þarf tvo þriðju atkvæða. Búist er
við að ráðið taki málið fyrir í jan-
úar. Að lokum þurfa svo jafnaðar-
menn að taka lokaákvörðun um
sameininguna í nýrri allsheijarat-
kvæðagreiðslu.
David Steel, formaður fijáls-
lyndra, sagði í gær að hann byggist
við að flokkamir yrðu sameinaðir
að fullu á næsta vori. Hann sagði
jafnframt að hann efaði að hann
gæfí kost á sér í embætti flokks-
formanns. „Ég lít þannig á málið
að það þurfí mann, sem er hvorki
David Steel né David Owen,“ sagði
hann.
Viðskipti:
Verðbréf lækka
og gengi óstöðugt
Verðbólguspár kynda undir
Sameining miðflokkanna í Bretlandi:
Enn er langt í land
Lundúnum, Reuter.