Morgunblaðið - 08.08.1987, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 8. ÁGÚST 1987
Apablóm - Mimulus
Upp úr miðju sumri fjölgar
þeim plöntum í húsagörðum, sem
gleðja augu vegfarenda eða
„garðskoðenda" og m.a. er þar
ein sem nokkuð skrautleg getur
talist, sérstaklega við nánari skoð-
un. Planta þessi er Mimulus, sem
hér gengur undir því undarlega
nafni Apablóm. Af þessari
ættkvísl munu vera til um 100
teg. í heiminum, en þær sem
mest ber á f ræktun hér á landi
virðast vera komnar frá Ameríku
eða Aiaska alla leið suður til
Chile. Blóm apablómsins eru
trektlaga og liturinn er nær ætíð
guiur með brúnum eða rauðum
doppum, en einnig finnast rauð
meðal tegundanna. Þegar á heiid-
ina er litið eru plöntur þessar
fjölærar, enda þótt þær séu oft
ræktaðar hér og seldar sem sum-
arblóm. Auk þeirra tegunda sem
hér verða tíundaðar, eru að sjálf-
sögðu ótal afbrigði í ræktun, og
ber gjaman meira á þeim í görð-
um en upprunalegu tegundinni.
Flestar þeirra virðast dafna best
í rakri mold, dálítið fijósamari,
en sennilega er skynsamlegt að
stilla áburðargjöf í hóf, einkum
köfnunarefninu, til að forðast
óæskilegan ofvöxt, enda er þeim
þá hættara við að leggjast út af.
Stilkar apablómanna eru nefni-
lega vægast sagt naumast
byggðir fyrir okkar vindasama
land.
Tegundin Mimulus luteus, sem
vex frá Alaska til Mexíkó er nokk-
uð hávaxin (30—35 sm) og ber
ljósgul blóm með rauðum doppum
í kverk sinni. Þá er frænka henn-
ar M. guttatus, sem fyrirfínnst í
Alaska og eitthvað suðureftir N-
Ameríku, þeim kostum búin að
vera lágvaxin (10—15 sm) og
hafa stór, gul blóm með rauðum
eða brúnum doppum í blómgininu.
Blöð þessarar tegundar eru mjög
safarík og talin hin ágætustu til
átu sem salat. M. tigrinus (Tígur-
blóm) er svipað að hæð með
brúnum blettum í gulum blómum.
M. Cupreus frá Chile er með stór,
kopargul blóm, lágvaxin (15—25
sm). Ut af þeirri tegund eru kom-
in mörg athyglisverð afbrigði, t.d.
Bees Dazzler, með skærrauð
blóm.
Ekki verður komist hjá að
minnast á tegund eina frá Kali-
fomíu, þó hún sé kannske ekki
mjög mikið í ræktun núna, en það
er Mimulus moschatus. Planta
þessi, sem er lágvaxin og skriðul
með hreingul blóm, var dregin
fram í dagsljósið af David nokkr-
um Douglas árið 1826. Hún varð
mjög fljótt vinsæl þekjuplanta í
Englandi ekki síst vegna sér-
kennilegs ilms sem stafaði af
henni (musk). Reyndar varð
planta þessi einnig ein eftirsótt-
asta pottaplanta þar í landi vegna
fyrmefnds ilms sem barst þægi-
lega um stofur þar sem hún óx.
En svo skeður það um árið 1914,
sem erfitt hefur reynst að út-
skýra, að ilmur plöntunnar
hverfur, mörgum vísindamannin-
um til mikillar furðu. Sennileg
skýring er talin vera sú, að upp-
runalegu plöntumar eða plantan
hafí fyrir hreina tilviljum verið
einstakt „ilmandi" afbrigði, því
þegar farið var að svipast um
eftir nýjum plöntum frá Kali-
fomíu, fundust þar engar sem
báru þennan ilm. Fjölgun plönt-
unnar í Englandi átti sér nær
eingöngu stað með sáningu, en
ekki teknir græðlingar, sem e.t.v.
skýrir hvemig ilmurinn gat horfíð
úr blómi plöntunnar.
Apablóm má nota í görðum á
ýmsa vegu, en oftast reynist best
að planta þeim fyrir framan eða
á milli annarra heppilegra plantna
t.d. einhverra sem lokið hafa
biómgun áður en apablómið fer
að blómstra, þannig getur það
notið stuðnings frá plöntunum í
kring.
Þórhallur Jónsson
BLÓM
VIKUNNAR
62
Umajóit:
Ágústa BJÖrnsdóttHr
[ raöauglýsingar — raðauglýsingar —
Umsóknir um framlög
úr f ramkvæmdasjóði
aldraðra 1988
Sjóðsstjóm Framkvæmdasjóðs aldraðra aug-
lýsir eftir umsóknum um framlög úr sjóðnum
1988.
í umsókn skal vera nákvæm lýsing á hús-
næði, fjölda vistrýma, sameiginlegu rými,
byggingakostnaði, fjármögnun og verkstöðu.
Eldri umsóknir óskast endurnýjaðar.
Sérstök umsóknareyðublöð liggja frammi í
heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytinu.
Umsóknir skulu hafa borist sjóðsstjórninni,
Laugavegi 116, 105 Reykjavík, fyrir 20. sept.
nk- 6. ágúst 1987.
Stjórn Framkvæmdasjóðs aldraðra.
SÍNE-félagar athugið
Sumarráðstefna SÍNE
Sumarráðstefna SÍNE verður haldin í félags-
stofnun stúdenta við Hringbraut laugardag-
inn 8. ágúst kl. 14.00.
Félagar, mætum öll. Stjórnin.
Lokað vegna sumarleyfa
Endurskoðunarskrifstofa Eyjólfs K. Sigur-
jónssonar verður lokuð vegna sumarleyfa frá
10. ágúst til 1. september 1987.
EyjólfurK. Sigurjónsson,
löggiltur endurskoðandi,
Húsi verslunarinnar,
sími 687900.
íþróttakennarar
Aðalfundur íþróttakennarafélags íslands
verður haldinn miðvikudaginn 19. ágúst kl.
20.00 í íþróttamiðstöðinni, Laugardal.
Venjuleg aðalfundarstörf.
Stjórnin.
húsnæöi öskast
Kennari
við Menntaskólann í Hamrahlíð óskar eftir
lítilli íbúð eða herbergi sem næst skólanum.
Reglusemi og öruggar greiðslur.
Upplýsingar í síma 28944 á kvöldin.
raöauglýsingar
Sjálfstæðiskonur
Þær sem áhuga hafa á að sækja landsþing Landssambands sjálf-
stæðiskvenna, sem haldiö verður á Akureyri dagana 28.-30. ágúst,
vinsamlegast hafið samband við skrifstofu Hvatar sem alira fyrst í
símum 82779 og 82900.
Þar verða veittar upplýsingar um dagskrá og ferðakostnað.
Hvöt, félag sjálfstæðiskvenna.
Borgarnes
Fundur hjá ungum sjálfstæðismönnum í Borgarnesi verður haldinn
mánudaginn 10. ágúst kl. 21.00 i Sjálfstæöishúsinu, Brákarbraut 1
Dagskrá:
1. Húsnæðismálin.
2. Önnur mál.
Kemur Baldrún af fjöllum? Stiórnin
Aðalfundur Fylkis, FUS
Aöalfundur Fylkis, FUS, verður haldinn í Hafnarstræti 12, 2. hæð,
sunnudaginn 9. ágúst kl. Í6.00.
Dagskrá:
1. Venjuleg aðalfundarstörf.
2. Kosning fulltrúa á SUS-þing.
3. Önnur mál.
Mætið stundvislega. F ...
Með einu símtali er hægt að breyta inn-
heimtuaðferðinni. Eftir það verða áskriftar-
gjöldin skuldfærð á viðkomandi greiðslu-
kortareikning mánaðarlega.
JHtogtmlftfifrfr
SÍMINN ER
691140
691141