Morgunblaðið - 20.01.1988, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 20. JANÚAR 1988
Fiskmarkaðirnir:
Engin verðhækkun á ýsu
í nóvember og desember
Gefur jafnvel tilefni til að endurskoða útsöluverð,
segir Guðmundur Sigurðsson hjá Verðlagsstofnun
VERÐLAGSSTOFNUN heimil-
aði 11. janúar sl. 15% hækkun á
útsöluverði ýsu, úr 240 krónum
í 276 krónur kílóið (304 krónur
með 10% söluskatti), því inn-
kaupsnótur tveggja stórra fisk-
sölufyrirtækja og fiskmarkaðs-
dálkar dagblaða höfðu leitt í Ijós
að ýsuverð á Fiskmarkaðinum
hf. í Hafnarfirði og Fiskmarkaði
Suðurnesja í Njarðvík hafði
hækkað verulega í nóvember og
desember sl., að sögn Guðmund-
ar Sigurðssonar deildarstjóra hjá
Verðlagsstofnun. Samkvæmt
upplýsingum Morgunblaðsins frá
mörkuðunum tveimur var ýsu-
verðið þar lægra í nóvember og
desember en næstu mánuði á
undan. Guðmundur sagði að ver-
ið gæti að fisksalarnir hefðu
einungis sýnt stofnuninni nótur
frá þeim dögum sem verðið á
ýsunni var hæst á mörkuðunum;
stofnunin hefði ekki beðið mark-
aðina sjálfa um upplýsingar. Ef
upplýsingar fisksalanna reynd-
ust ekki gefa rétta mynd af
innkaupsverðinu gæti það ,jafn-
vel gefið tilefni til að endurskoða
hækkunina á útsöluverðinu 11.
janúar sl.“
Að sögn Guðmundar reiknar
Verðlagsstofnun með 68 króna
meðalinnkaupsverði fyrir kílóið á
ýsu en samkvæmt upplýsingum
Morgunblaðsins frá fískmörkuðun-
um var meðalverð ýsu á Fiskmark-
aðinum hf. í Hafnarfírði 54,52
krónur í nóvember og desember og
57.64 krónur í ágúst, september
og október en útsöluverð ýsu hafði
síðast hækkað í júlí og reiknaði
Verðlagsstofnun þá með 60 króna
meðalinnkaupsverði ýsu.
Á Fiskmarkaði Suðumesja í
Njarðvík var meðalverð ýsu í nóv-
ember og desember 54,65 krónur,
í október 55,63 krónur og í septem-
ber 65,49 krónur,. sem er eina
skiptið sem meðalverð ýsu á mörk-
uðunum hefur náð 60 króna
markinu, en Fiskmarkaður Suður-
nesja tók til starfa 14. september
sl. Meðalverðið á markaðnum frá
14. september til áramóta var 55,03
krónur og á því tímabili voru seld
þar 525 tonn af ýsu. Meðalverðið
á fískmarkaðinum í Hafnarfírði frá
því að hann tók til starfa, 15. júní
sl., til áramóta var hins vegar 54,69
krónur og á þvf tímabili voru seld
þar 770 tonn af ýsu.
Þegar Verðlagsstofnun reiknaði
út innkaupsverð ýsu tók hún ekki
tiilit til ýsuverðs á Faxamarkaði hf.
í Reykjavík. Þar var meðalverðið í
nóvember og desember 52,18 krón-
ur en í ágúst, september og október
51,72 krónur. Meðalverðið frá því
að markaðurinn tók til starfa, 23.
júní sl., til áramóta var hins vegar
49.65 krónur og á því tímabili voru
seld þar 277,5 tonn af ýsu.
„45 til 60% verð-
hækkun á mörkuðum"
Guðmundur Óskarsson, fisksali í
Sæbjörgu á Grandagarði, sem á
fískbúðimar á Bragagötu 22 og
Dunhaga 18 í Reykjavík, sagði að
innkaupsverð á ýsu hefði hækkað
„hægt og sígandi á fiskmörkuðun-
um,“ sagði Guðmundur. „Verðið
hækkaði um 45 til 60% á mörkuðun-
um frá þvi í kringum 20. september
fram að hækkuninni á útsöluverð-
inu 11. janúar sl. Hörðust var þó
hækkunin í nóvember og desember.
Ég sýndi verðlagsstjóra nótur frá
fískmörkuðunum og bað hann um
18 til 20% hækkun á útsöluverðinu
en hann var fastur á 15% hækkun.
Um 85% af þeim físki sem seldur er
í fiskbúðunum er keyptur á físk-
mörkuðunum.
Við gerum fasta viðskiptasamn-
inga við báta og semjum við þá um
fast verð sem er undir fiskmarkaðs-
verðinu. Við það losna þeir við
áhættuna sem fylgir verðsveiflum
á fískmörkuðunum. Álagningarpró-
sentan er mjög hlaupandi á ýsunni
en meðaltalið er svona 25 til 30%
sem við fáum fyrir okkar snúð. Með
tilkomu fískmarkaðanna hefur físk-
verðið hækkað en það er þó kostur
fyrir okkur að við þurfum ekki leng-
ur að fara t.d. alla leið vestur á
Rif og Hellissand til að sækja físk-
inn. Við seljum físk alla leið til
Akureyrar, Stykkishólms og Hvera-
gerðis," sagði Guðmundur.
Óskar Guðmundsson, fisksali í
Sæbjörgu og sonur Guðmundar
Óskarssonar, sagði í viðtali, sem
birtist í Morgunblaðinu 12. septem-
ber sl., að fískmarkaðimir í
Reykjavík og Hafnarfírði hefðu
„ÞETTA er algjör misskilningur
hjá utanríkisráðherra. Lands-
virkjun er ekki að byggja nýtt
skrifstofuhús og slíkt er ekki á
dagskrá,“ sagði Halldór Jónat-
ansson, forstjóri Landsvirkjunar,
í samtali við Morgunblaðið i til-
efni af ummælum Steingríms
Hermannssonar, utanríkisráð-
herra, á fundi Framsóknarfélags
Reykjavíkur á dögunum.
Steingrímur Hermannsson sagði
á þessum fundi að spuming væri
hvort Landsvirkjun þyrfti að byggja
undir sig skrifstofuhúsnæði nú þeg-
ar nauðsynlegt væri að draga úr
fjárfestingum til að minnka þenslu
í efnahagslífínu. „Á hinn bógin er-
um við að reisa nýja stjórnbyggingu
við Bústaðarveg fyrir kerfíráð
Landsvirkjunar," sagði Halldór.
Þessari nýju byggingu væri ætl-
að að hýsa nýjan tölvuvæddan
ijarstýri- og fjargæslubúnað fyrir
raforkukerfí Landsvirkjunar og
kæmi sá búnaður í staðinn fyrir
eldii og úreltan búnað af svipuðu
tagi sem staðsettur væri við spenni-
stytt vinnutíma hins almenna físk-
sala í Reykjavík um 20 til 30%.
„Áður en þessir markaðir tóku til
starfa þurftu fisksalar á höfuð-
borgarsvæðinu jafnvel að bíða eftir
físki upp úr bátum í Grindavík,
Sandgerði og Keflavík til klukkan
átta á kvöldin. Fiskurinn var þá
stundum ekki kominn í hús hjá físk-
sölunum fyrr en klukkan ellefu á
kvöldin. Hins vegar kaupa þeir nú
fiskinn almennt á fískmörkuðunum.
Það er einnig þægilegra að skipta
við fískmarkaðina heldur en að vera
með fost viðskiptasambönd við
báta, því að á fískmörkuðunum er
hægt að kaupa hvort heldur sem
er eitt eða fímm tonn af físki hveiju
sinni," sagði Óskar í Morgunblaðinu
12. september.
Kostnaðurinn innifal-
inn í markaðsverðinu
Einar Sveinsson, framkvæmda-
stjóri Fiskmarkaðar hf. í Hafnar-
stöð Landsvirkjunar á Geithálsi.
Kvað Halldór upphaflega hafa kom-
ið til álita að byggja hina nýju
stjómstöð á Geithálsi en að vel at-
huguðu máli hefði það verið talið
of áhættusamt með tilliti til jarð-
skjálfta sem gætu reynst henni
skeinuhættari þar en innanbæjar
vegna þess hve jarðlög eru óvenju
mikið sprungin á Geithálsi.
Undirbúningsvinna við stjóm-
stöðina hófst í mars á síðastliðnu
ári og er nú verið að ljúka við að
grafa fyrir húsinu. Húsið verður
steypt upp á þessu ári og byijað
að koma tölvubúnaði fyrir í því
snemma á næsta ári. Ætlunin er
að Ijúka byggingunni á næstá ári
og koma stjómstöðinni í rekstur
síðla árs 1989.
Hin nýja stjómbygging verður
tvær hæðir og kjallari, alls 200 fer-
metrar og verður 30 metra hátt
fjarskiptamastur á lóðinni. Frá
hinni nýju stjómbyggingu verður
ekki aðeinst unnt að ijarstýra afl-
og spennistöðvum Landsvirkjunar
sunnanlands eins og hægt er við
fírði, sagði að mest allur sá
kostnaður sem físksalamir hefðu
lagt í við að sækja fískinn, t.d. alla
leið vestur á Snæfellsnes, áður en
fiskmarkaðimir komu til sögunnar,
væri innifalinn í fískverðinu á mörk-
uðunum. „Við höfum fengið t.d.
fengið físk frá Snæfellsnesi og
Akureyri," sagði Einar.
Guðmundur Sigurðsson, deildar-
stjóri hjá Verðlagsstofnun, sagði
að stofnunin vissi af því hagræði
sem fisksalamir hefðu af fiskmörk-
uðunum en ekki hefði verið tekið
tillit til þess þegar útsöluverð ýsu
var hækkað 11. janúar sl. „Síðasta
hækkun á útsöluverði ýsu fyrir
hækkunina 11. janúar var í júlí sl.
Þá byggðust útreikningar Verð-
lagsstofnunar á 60 króna innkaups-
verði ýsu en þegar hækkunin 11.
janúar var reiknuð út byggðust
þeir á 68 króna innkaupsverði.
Upplýsingar Verðlagsstofnunar
um innkaupsverð ýsu eru byggðar
á gögnum frá tveimur stórum físk-
sölufyrirtækjum. Fisksalamir létu
okkur hafa nótur yfír innkaupsverð
á ýsu í nóvember og desember á
fiskmörkuðunum í Hafnarfírði og
núverandi aðstæður heldur einnig
stöðvum Landsvirkjunar á Norður-
landi að meðtalinni Blönduvirkjun
þegar hún kemur í rekstur árið
1991.
Varðandi kostnaðarhliðina upp-
lýsti Halldór að á þessu ári væri
ætlunin að veija 70 m.kr. til fram-
kvæmda við bygginguna en alls er
Rannsóknadeild ríkisskattstjóra
auglýsti um helgina eftir viðskipta-
fræðingi og lögfræðingi til starfa
við rannsóknir og eftirlit með bók-
haldi og skattskilum fyrirtækja.
Guðmundur Guðbjamason skatt-
rannsóknastjóri sagði í samtali við
Morgunblaðið að hér væri ekki um
nýjar stöður að ræða heldur stæði til
að auka áherslu á söluskattseftirlit
og þess vegna vantaði fleira fólk.
Njarðvík og við höfum einnig hald-
ið fískmarkaðsdálkum úr blöðunum
til haga. Við reiknuðum það út frá
þessum upplýsingum að vegið með-
altal á innkaupsverði ýsu á mörkuð-
unum hefði verið 70 krónur í
nóvember, desember og fyrstu dag-
ana í janúar. Við lækkuðum það
hins vegar niður í 68 krónur þegar
við reiknuðum út hækkunina á út-
söluverðinu 11. janúar. Það má
vera að það sé ekki rétt að taka
fyrstu dagana í janúar inn í meðal-
talið, þar sem lítið framboð er á
físki þá vegna jólanna.
„Nóturnar e.t.v. frá því
að ýsuverðið var hæst“
Við höfum ekki beðið fískmark-
aðina um upplýsingar um ýsuverðið
á mörkuðunum. Við höfum fengið
þær upplýsingar frá aðilum sem við
eigum ákveðið trúnaðarsamband
við en hins vegar má það vera að
þeir hafí eingöngu sýnt okkur nótur
frá dögum þegar ýsuverðið var
hæst á mörkuðunum. Ef þessar
upplýsingar þeirra eru ekki réttar
gefur það jafnvel tilefni til þess að
endurskoða þessa hækkun á útsölu-
verðinu 11. janúar sl.,“ sagði
Guðmundur.
Ólafur Jóhannsson, fram-
kvæmdastjóri Fiskmarkaðs Suður-
nesja, sagðist ekki trúa því að
fisksalar keyptu 85% af þeim físki
sem þeir seldu í fiskbúðunum á físk-
mörkuðunum. „Fisksalarnir koma á
markaðina þegar þá vantar fisk og
bjóða þá í hann upp úr öllu valdi,
því þeir geta velt innkaupsverðinu
út í verðlagið. Þeir greiða fískverð-
ið niður með þessum föstu samning-
um sem þeir gera við bátana.
Ýsuverðið á mörkuðunum hefur
farið niður í 42 krónur kílóið og
það væri fróðlegt að sjá hvort físk-
salamir lækka útsöluverðið á henni
þegar' innkaupsverðið lækkar,"
sagði Ólafur.
Bjami Thors, framkvæmdastjóri
Faxamarkaðar í Reykjavík, sagði
að það væri „skrýtin yfírlýsing hjá
fisksölunum að þeir þyrftu að fá
hækkun á útsöluverði ýsu vegna
hækkunar á innkaupsverði hennar
á fískmörkuðunum. Þetta er algjör-
lega út í hött og ég kom af fjöllum
þegar ég sá þessa hækkun 11. jan-
úar sl. Fisksalamir ráða sjálfír
ýsuverðinu á mörkuðunum, því þeir
bjóða sjálfír í hana þar. Það er ekk-
ert vit í því að taka verðið á ýsunni
fyrst eftir áramótin inn í útreikn-
inga Verðlagsstofnunar, því það er
svo lítið framboð á fiski þá,“ sagði
Bjami.
áætlað að hún muni kosta um 111
m.kr. Hann sagði fjárfestingu þessa
vera nauðsynlega til að tryggja sem
best rekstraröryggi raforkukerfís
landsins og stuðla að sem hag-
kvæmastri nýtingu þess. Það væri
því misskilningur að hér væri um
að ræða fjárfestingu vegna skrif-
stofuhúsnæðis, sagði Halldór
Jónatansson að lokum.
Sagði hann að alltaf hefði verið
erfítt að fá háskólamenntað fólk til
starfa við skattkerfíð.
„Margir líta á þessi störf sem fram-
haldsnám. Það fær hér góða reynslu
og hverfur svo í betur launuð störf
hjá einkafyrirtækjum," sagði hann.
„Hér vinnur fjöldi fólks með góða
bókhaldsþekkingu en á þessu stigi
erum við að leita eftir fólki með há-
skólamenntun."
Frá uppboði á fiskmarkaði.
Halldór Jónatansson forstjórí Landsvirkjunar:
Stjórnbygging til að tryggja
rekstraröryggi raforkukerfisins
Misskilningnr hjá Steingrími Hermannssyni að um skrifstofuhúsnæði sé að ræða
Skattrannsóknastj óri:
Aukið söluskattseftirlit