Morgunblaðið - 23.08.1988, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 23. ÁGÚST 1988
Keuter
Kappsigling yfir Atlantshafið
í gær hófst kappsigling frá borginni Quebec í Kanada yfir Atl-
antshafið til fiskibæjarins St. Malo á norðurströnd Frakklands.
Keppnisskúturnar voru ræstar á St. Lawrence-ánni og var mynd-
in tekin er sú fyrsta lagði af stað.
Fráfall forseta Pakistans:
Hluti flaksins flutt-
ur til Bandaríkjanna
700 manns hafa verið yfirheyrðir vegna flugslyssins
Islamabad, Moskvu. Reuter.
BANDARÍSKIR sérfræðingar hófu á sunnudag rannsókn á flaki flug-
vélar Zia-ul-Haqs, fyrrum forseta Pakistans, en að sögn embættis-
manna munu nokkrir dagar liða áður en unnt verður að kveða upp
um orsakir flugslyssins á miðvikudag. Hluti flaksins verður sendur
til Bandaríkjanna en bæði vestrænir og pakistanskir embættismenn
segjamjög ólíklegt að flugvélin hafi hrapað vegna bilunar í tækjabún-
aði. Útför Zia-ul-Haqs fór fram á laugardag og fylgdu þúsundir
manna honum til grafar.
Að minnsta kosti 700 manns
hafa verið yfirheyrðir vegna rann-
sóknar á tildrögum flugslyssins en
grunur Ieikur á um að sprengju
hafi verið komið fyrir um borð eða
að flugvélinni hafi verið grandað
með eldflaug. 20 bandarískir sér-
fræðingar eru komnir til Pakistans
og áforma þeir að flytja hluta flaks-
ins til Bandarílq'anna. „Ég vona að
þeir finni vísbendingar og geti sagt
nákvæmlega til um hvað gerðist,"
sagði Gulham Ishaq Khan, starf-
andi forseti landsins, á blaðamanna-
fundi á sunnudag en 30 manns fór-
ust í slysinu þeirra á meðal sendi-
herra Bandaríkjanna í Pakistan.
Að sögn ónefndra stjómarerind-
reka hafa 80 menn verið hand-
teknir og munu flestir þeirra vera
öryggisverðir og hleðslumenn á
flugvellinum í Bahawalpur en flug-
vél forsetans fórst skömmu eftir
flugtak frá borginni. Þúsundir
stjómarhermanna eru á þessum
slóðum og hafa þeir kannað skilríki
íbúanna.
Þusundir manna fylgdu Zia-ul-
Haq til grafar á laugardag og fjöldi
erlendra sendimanna var viðstaddur
útförina. Fulltrúar afganskra
skæruliða kváðust sannfærðir um
að sovéskir og afganskir leyniþjón-
ustumenn hefðu myrt forsetann.
Þessu hafa stjómvöld í Afganistan
þegar vísað á bug. Pravda, málgagn
sovéska kommúnistaflokksins,
veittist í gær harkalega að Lund-
únablaðinu The Times en í forystu-
grein blaðsins þann 18. þessa mán-
aðar sagði að grunurinn hlyti að
beinast að flugumönnum stjóm-
valda í Afganistan og Sovétríkjun-
um ef í ljós kæmi að flugvél forset-
ans hefði verið grandað. í grein
Prövdu í gær sagði að það væri
mjög sérkennilegt að „virt“ dagblað
birti slíkar ásakanir. Annaðhvort
væm starfsmenn blaðsins einfald-
lega óhæfír eða tilgangurinn væri
sá að spilla því andrúmslofti sem
ríkt hefði eftir að samningurinn um
brottför sovéska herliðsins frá Afg-
anistan var undirritaður í Genf í
aprílmánuði. Ritstjórar Prövdu
kváðust heldur hallast að hinu
síðamefnda og vitnuðu til skrifa
annarra breskra blaða þar sem get-
um var að því leitt að ráðamenn
innan herafla Pakistans hefðu stað-
ið að baki ódæðinu.
Sovéskir andófsmenn minnast innrásarinnar:
Mótmæli brotin á bak
aftur af mikilli hörku
Hundruð öryggisvarða handtóku tæplega 100 manns í miðborg Moskvu
Moskvu. Reuter.
SEX félagar í samtökum sovéskra andófsmanna, sem nefnast Lýð-
ræðisbandalagið, hafa verið dæmdir i allt að 15 daga fangelsi vegna
mótmæla sem samtökin stóðu fyrir í Moskvu á sunnudag er þess
var minnst að 20 ár voru liðin frá innrásinni í Tékkóslóvakíu. 15
manns var gert að greiða allt að 100 rúblna sekt (um 7.300 ísl. kr.).
Hundruð þjóðvarðliða og lögreglumanna auk sérsveita öryggislög-
reglunnar, KGB, komu i veg fyrir mótmæli á Púshkín-torgi í mið-
borg Moskvu og beittu mikilli hörku er andófsmennirnir voru hand-
teknir.
TASS, fréttastofan hafði í gær
eftir Lev Belyjanskíj, aðstoðarlög-
regiustjóra Moskvu-borgar, að 96
manns hefðu verið handteknir í
mótmælunum á Púshkín-torgi. Ekki
var greint frá þvi hversu margir
væru enn í haldi. Kvöldblaðið Vetsj-
emyaja Moskva skýrði frá því í gær
að Valería Novodvorskaja, einn
helsti leiðtogi Lýðræðisbandalags-
ins, hefði verið dæmd til 15 daga
fangelsisvistar auk manns eins sem
ekki var nefndur á nafn. Aðrir tveir
félagar samtakanna hefðu verið
dæmdir í fímm daga fangelsi og
tveimur til viðbótar hefði verið gert
að dvelja tvo daga innan fangelsis-
múra.
Talið er að um 500 manns hafí
tekið þátt í mótmælunum á Púsh-
kín-torgi en stjómvöld í Moskvu
höfðu áður lagt bann við þeim. Um
það bil sem fundahöldin áttu að
hefjast birtust hundruð lögreglu-
manna og þjóðvarðliða auk KGB-
manna. Fólkinu var tilkynnt að
samkunda þessi væri ólögleg og
létu öryggissveitimar þegar til
skarar skríða. Öryggisverðimir
mynduðu keðju og þröngvuðu fólk-
inu af torginu. Að sögn sjónarvotta
voru þeir sem sýndu mótspymu
beittir mikilli hörku. Margir voru
dregnir á hárinu yfír torgið að
þremur langferðabifreiðum sem
biðu í nágrenninu. Aðrir .fengu að
kenna á kylfum lögreglumannanna,
sem einnig spörkuðu í andófsmenn-
ina sýndu þeir minnsta mótþróa.
Einn mannanna reyndi að hefja
fána með áletmn á loft en öryggis-
verðir þeyttu honum til jarðar og
hrifsuðu hann af honum. Annar
reyndi að lesa yfírlýsingu upp fyrir
vestræna fréttamenn sem fylgdust
með en var handtekinn. „Nú sjáið
þið hvemig kommúnistaflokkur
okkar starfar," sagði einn vegfar-
andi er hann fylgdist með því þegar
fímm andófsmenn voru dregnir á
brott. Vegfarendur gerðu hróp að
lögreglumönnunum er þeir brutu
mótmælin á bak aftur sem tók þá
um 20 mínútur.
Að sögn Vetsjernyaja Moskva
töldu yfirvöld í Moskvu sýnt að
mótmælin ógnuðu röð og reglu í
borginni. í frétt blaðsins sagði að
Lýðræðisbandalagið hefði verið
stofnað til að grafa undan valdi
sovéska kommúnistaflokksins.
Meðlimir bandalagsins hefðu reynt
að sverta stefnu stjómvalda og
haft í frammi „ögrandi athæfí".
Lýðræðisbandalagið var stofnað í ■
maímánuði og er yfírlýstur tilgang-
ur samtakanna sá að skapa nýtt
stjómmálafl í Sovétríkjunum til
mótvægis við kommúnistaflokkinn.
Reuter
Fána Tékkóslóvakíu haldið á lofti við Wenceslas-torg i miðborg
Prag á sunnudag en þá voru 20 ár liðin frá innrásinni í Tékkóslóvakíu.
Innrásarinnar í Tékkóslóvakíu minnst í miðborg Prag:
Hvað hræðist þið - Við segj-
um satt, þið sigið hundunum!
- hrópaði fólkið að sveitum öryggisvarða
Prag. Reuter.
TALIÐ er að um 10.000 manns hafi tekið þátt í göngu um miðborg
Prag á sunnudag en þá voru 20 ár liðin frá því herafli Varsjárbanda-
lagsins réðist inn í Tékkóslóvakíu til að bijóta á bak aftur umbóta-
stefnu Alexanders Dubceks, þáverandi leiðtoga tékkneska komm’uni-
staflokksins. Líkt og fyrir 20 árum safnaðist fólkið saman á Wen-
ceslas-torgi til að mótmæla hernáminu. Rúmum tveimur klukkustund-
um síðar dreifðu lögreglumenn mannfjöldanum og beittu til þess
kylfum og tárgasi. Þetta eru fjölmennustu mótmæli í Tékkóslóvakíu
frá árinu 1969 og þykja þau marka tímamót í flestu tilliti.
„Lengi lifi Dubcek,“ hrópaði fólk-
ið í kór er það gekk um miðborgina
en Dubcek var handtekinn og flutt-
ur til Moskvu er herafli Varsjár-
bandalagsins hafði brotið á bak
aftur „Vorið í Prag," eins og tíma-
skeið þetta í sögu Tékkóslóvakíu
er jafnan nefnt. Við Wenceslas-torg
var þjóðsöngur landsins sunginn en
síðan hélt gangan af stað. „Rússar,
farið heirn" hrópaði fólkið en aðrir
sungu í kór: „Sannleikurinn mun
sigra að lokum". Gangan hélt eftir
bökkum Vltava-árinnar en lög-
reglumenn höfðu lokað brúm sem
liggja yfír hana. „Hvað 'hræðist
þið?“ hrópuðu göngumenn að lög-
reglusveitunum. „Við segjum satt!
Þið sigið hundunum!". Að lokum fór
svo að flestir göngumanna sneru
við en óeirðalögreglumenn girtu um
1.000 manns af fyrir framan Þjóð-
leikhúsið. Er fólkið hugðist snúa
aftur til Wenceslas-torgs réðust
öryggissveitimar að því og dreifðu
mannfjöldanum. Torginu var síðan
lokað af og fylgst var náið með
ferðum manna í nágrenninu.
Ceteka, hin opinbera fréttastofa
landsins, sagði um 4.000 manns
hafa tekið þátt í mótmælunum. „í
þessum hópi var að fínna æsinga-
menn og athæfí þeirra gat af sér
villimennsku," sagði í einni tilkynn-
ingu fréttastofunnar.
Þetta eru fjölmennustu mótmæli
í Tékkóslóvakíu frá árinu 1969 er
landsmenn minntust eins árs af-
mælis innrásarinnar. Vestrænir
embættismenn og leiðtogar andófs-
manna kváðust i gær vera undrandi
á því hversu margir hefðu tekið
þátt í mótmælunum á sunnudag og
kváðu þau marka tímamót. Menn
hefðu almennt verið teknir að hall-
ast að því að 20 ára alræði harðlínu-
manna hefði gert það að verkum
að almenningur áræddi ekki að taka
þátt í fjöldafundum sem þessum.
Kváðust menn vænta þess að þetta
yrði til að treysta stöðu andófs-
manna og samtaka þeirra, sem
barist hafa fyrir því að grundavall-
arréttindi manna verði virt í Tékkó-
slóvakíu. „Það sem ef til vill er stór-
kostlegast er sú staðreynd að 90
prósent þeirra sem þátt tóku í
göngunni voru ungt fólk sem hefur
alla sína ævi búið við þetta kerfi,“
sagði andófsmaður einn í samtali
við fréttamann Reuters á mánudag.
„Þetta er mjög mikilvægur atburð-
ur,“ sagði andófsmaðurinn Vaclav
Maly. „Það er mikilvægt að fólk
hafði í frammi mótmæli og nánast
ekkert gerðist. Þetta mun verða því
hvatning til þess að mótmæla á
ný,“ sagði hann.