Morgunblaðið - 07.09.1988, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, JMIÐVIKUDAGUR 7. SEPTEMBER 1988
Bann við fjölda-
fundum í mið-
borg Santiago
Santiago. Reuter.
BORGARSTJÓRINN í Santiago lagði á mánudag bann við pólitískum
fjöldafundum í miðborginni eftir að upp úr sauð milli mótmælafólks
og lögreglu í lqölfar umfangsmestu andófsaðgerða í borginni í 15
ára sögu herstjómarinnar.
„Fjöldafundir verða framvegis
haldnir utan miðborgarinnar og
utan íbúðarhverfa," sagði borgar-
stjórinn, Sergio Badiola hershöfð-
ingi. Embættismenn sögðu, að 304
hefðu verið handteknir og 17 særst,
þar af tveir lögreglumenn, þegar
tugþúsundir manna söfnuðust sam-
an við forsetahöllina á sunnudag
til þess að mótmæla ráðagerð Aug-
ustos Pinochets forseta um að leita
eftir kosningu fyrir næsta átta ára
Dubcek
máfara
tilítalíu
Vín. Reuter.
ALEXANDER Dubcek, fyrr-
um leiðtogi tékkneska
kommúnistaflokksins, hefur
fengið vegabréfsáritun og
leyfi til að fara til Ítalíu síðar
á árinu. Talsmaður stjómar-
innar í Prag skýrði frá þessu
í gær.
Dubcek beitti sér fyrir „Vor-
inu í Prag“ eða sósíalisma með
mannlegu yfirbragði en Sov-
étríkin og önnur Varsjárbanda-
lagsríki bundu enda á þær
umbætur með innrásinni í
Tékkóslóvakíu 1968. 12. nóv-
ember nk. verður Dubcek gerð-
ur að héiðursdoktor við háskól-
ann í Bologna á Ítalíu en hann
hefur ekki farið úr landi síðan
1970 þegar hann var sendi-
herra í Tyrklandi um skamman
tíma. Var hann síðan gerður
að starfsmanni skógræktarinn-
ar í Bratislava og var þá hljótt
um hann í mörg ár. A þessu
ári hefur hann þó aftur látið í
sér heyra og fordæmt innrás-
ina 1968 í viðtölum við vest-
ræna fréttamenn.
kjörtímabil. Óeirðalögi-egla dreifði
fundarmönnum með táragasi og
háþrýstivatni.
Pinochet aflétti neyðarástandi
fyrir tíu dögum, en það hefur verið
í gildi allt frá valdaráni hans árið
1973. Yfirvöld áskilja sér samt rétt
til að ákveða, hvar fjöldafundir eru
haldnir.
Skipuleggjendur fundarins á
sunnudag segja, að um 300 þúsund
manns hafi sótt hann. Samfylking
16 stjómarandstöðuflokka í Chile
ætla að efna til kröfugöngu í lok
september, þremur dögum fyrir
þjóðaratkvæðagreiðsluna, og á
göngunni að ljúka með útifundi í
miðborg Santiago.
Pinochet sagði á sunnudag, að
hann væri öruggur um sigur í kosn-
ingunum, en þetta em fyrstu for-
setakosningar í Chile, frá því að
Salvador Allende-var kjörinn forseti
í almennum kosningum árið 1970.
Allende féll í valdaráni hersins
þremur áram síðar.
V* . '■., ' ,,
■
Reuter
Olíuskip rifnaði ísundur
Starfsmaður skipasmíðastöðvar í Aþenu mælir rifu, sem kom á
skrokk 42 þúsunda tonna olíuskips í gífurlega öflugri spreng-
ingu í gær. Viðgerð stóð yfir á skipinu þegar sprengingin varð.
Talið er að neisti frá logsuðutækjum hafi komist í eldfimar
gufur í tönkum og pípuleiðslum skipsins. Skipið lá við festar
um 100 metra undan skipasmíðastöð. Rifnaði það i sundur í
sprengingunni og lagðist á botninn. Að minnsta kosti 10 verka-
menn biðu bana og óttast var að allt að 20 hefðu lokast neðan
þilja.
íran:
Forsætis-
ráðherra
fékk ekki að
segja af sér
Nikósíu. Reuter.
AYATOLLAH Khomeini, trúar-
leiðtogi írana, gagnrýndi í gær
Mir-Hossein Mousavi, forsætis-
ráðherra írans, fyrir að bjóðast
til þess að segja af sér. Sagði
Khomeini að Mousavi ætti að
hætta að kvabba og halda áfram
að sinna starfi sínu.
Mousavi, forsætisráðherra, skilaði
inn afsögn sinni á mánudag og sagði
hana stafa af ágreiningi við Ali
Khameini, íransforseta, um skipan
í ráðherrastöður. Stjórnmálaský-
rendur telja hana þó frekar stafa
af grandvallar ágreiningi meðal for-
ystumanna þjóðarinnar um stefnuna
í efnahagsmálum.
Mousavi var einn helsti talsmaður
harðrar stjómar ríkisins af efna-
hagslífinu, á meðan á stríðinu við
íraka stóð, og hefur opinberlega
verið ósammála Khamenei hvemig
standa eigi að stjómun efnahagslífs-
ins nú þegar stríðinu er lokið.
Mousavi er andvígur því að al-
þjóðleg fyrirtæki fái að taka þátt í
uppbyggingunni en Khamenei segir
einkageirann vera nauðsynlegan fyr-
ir efnahagslega þróun landsins og
að erlenda sérfræðiþekkingu eigi að
nýta þar sem þess sé þörf.
íranska fréttastofan IRNA sagði
í gær að Khameini hefði hafnað af-
sagnarbeiðni Mousavis.
Bilanir valda sovézkum geimförum erfiðleikum:
Tvær tilraunir til að stýra
Soyuz-fari til iarðar mistókust
Moskvu. Reuter.
TVÆR tilraunir til að stýra
sovézka geimfarinu Soyuz TM-5
til jarðar í gær mistókust vegna
bilana í sjálfvirkum lendingarbún-
aði þess. Þriðja tilraunin var fyrir-
huguð klukkan eitt í nótt að
íslenzkum tíma.
Að sögn Izvestíu, málgagns
sovézka kommúnistaflokksins, hafa
geimfaramir ekki mat og aðrar vist-
ir nema til morgundagsins og hafi
lending ekki tekizt fyrir _þann tíma
blasi dauðinn við þeim. „Astandið er
mjög alvarlegt en sérfræðingar
geimvísindastofnunarinnar gera sér
vonir um að geimförunum takist að
lenda fari sínu með eðlilegum hætti
á morgun," sagði blaðið í gær.
Geimfaramir héldu frá MIR-
geimstöðinni klukkan 22:55 að
íslenzkum tíma í fyrrakvöld og áttu
að lenda þremur tímum síðar í Kaz-
akhstan. Skömmu eftir að þe:r af-
tengdu Soyuz TM-5 frá MIR stöðvað-
ist sjálfvirkur lendingarbúnaður
geimfarsins fyrirvaralaust. Síðdegis
í gær höfðu tvær tilraunir þeirra til
að stýra farinu sjálfir til jarðar mis-
tekizt.
Að sögn TASS-fréttastofunnar
misheppnaðist fyrri tilraunin þegar
geislar sólarinnar gerðu infrarauða
skynjara í áttavita geimfarsins
óvirka. Af þeim sökum kom stjóm-
tölva geimfarsins í veg fyrir að geim-
faramir gætu hægt á því og svifið
til jarðar. Þegar skynjaramir hins
vegar tóku við sér að nýju var of
seint að reyna lendingu því þá hefði
geimfarið að öllum líkindum lent ein-
hvers staðar í Kína. Seinni tilraunin
mistókst vegna bilunar í lendingar-
hreyflum.
Um borð í Soyuz-geimfarinu er
fyrsti afganski geimfarinn, Abdul
Ahad Mohmand, og Sovétmaðurinn
Vladimír Ljakhov.
Kýpur:
Samtök óháðra ríkja í til-
vistarkreppu á ráðstefnu
Reuter
Nikósíu, Reuter.
SAMTÖK óháðra rikja eiga nú við tilvistarkreppu að etja, að því er
heimildarmenn innan þeirra segja. Um 400 fulltrúar aðildarríkja sam-
takanna sitja nú ráðstefnu í Nikósíu á Kýpur og leggja nótt við nýtan
dag til þess að semja lokaályktun utanríkisráðherrafundar samtak-
anna, sem hefst á Kýpur i dag.
Aðaldeilan stendur um Kambódíu
og Afganistan. „Málið snýst um það
hvort að samtökin ætla að taka á
málunum eða vera áfram samtök
áhugamanna um almenningstengsl,"
sagði einn fulltrúanna frá Suðaust-
ur-Asíu.
Júgóslavneskur fulltrúi tók undir
þessi orð og sagði ágreininginn hafa
komið fram á fyrsta degi viðræðn-
anna. Hann kvað þó meira liggja að
baki og sagði framtíð samtakanna
vera hið raunverulega ágreinings-
mál. „Margir okkar aðhyllast ferskar
hugmyndir," sagði hann. „Við viljum
ekki bara hafa yfir gömul slagorð
og grundvallarstefnumið."
í gær ræddi nefnd, sem skipuð er
fulltrúum sex ríkja, friðarhorfur í
Kambódíu. Þegar munu menn hafa
skipst í flokka, en Indveijar og
Zimbabwe-menn fóru fyrir sitt hvorri
fylkingunni. Fulltrúi Zimbabwe lagði
áherslu á að hlutverk nefndarinnar
væri einungis að stunda þreifingar.
Fulltrúar Indlands, Víetnam, Kúbu
og Frelsissamtaka Palestínu vilja
hins vegar að nefndin verði gerð að
fastastofnun, sem fari með æðsta
vald í friðarviðræðum Kampútseu og
nágrennis.
Víetnamar gerðu innrás í
Kambódíu árið 1978 og steyptu ógn-
arstjóm Rauðu khmerana af stóli.
Síðan hafa þeir hersetið landið, en í
Phnom Penh situr leppstjóm þeirra.
Kommúnistastjómin í Hanoi hefur
sagt að herir hennar verði á brott
úr Kambódíu í lok 1990.
Ekki stendur minni styrr um Afg-
anistan, en opinber afstaða samtak-
anna er sú að það vandamál sé úr
sögunni eftir friðarsamninga Pakist-
ans og Afganistans, sem undirritaðir
voru í Genf í vor. Mörg Asíuríkjanna
hafa hins vegar miklar efasemdir um
ágæti samningsins.
Margir fulltrúar sögðu tíðinda-
mönnum Reuters í Nikósíu að málið
snerist í raun um framtíð samtak-
anna. „Hér eru þrjú raunveruleg
málefni til umfjöllunar: framtíðarfor-
ysta samtakanna, Kambódía og Afg-
anistan," sagði einn háttsettur emb-
ættismaður á fundinum. „Þau snúast
á hinn bóginn aðeins um eina spurn-
ingu. Viljum við að samtökin séu
aðeins áróðursvél eða viljum við njóta
einhvers trúverðugleika?"
Muammar Gaddafi, Líbýuleiðtogi, sýnir Zine Al-Abidine Ben Ali,
forseta Túnis, olíuturna á Bouri-olíuvinnslusvæðinu við Líbýu.
Gaddafi með veislu
á Miðjarðarhafi
í bílfeijunni Granata. Reuter.
MOAMMAR Gaddafi Líbýuleið-
togi hélt mikla veislu sl. sunnudag
til heiðurs Zine al-Abidine Ben
Ali Túnisforseta og fór hún fram
í bílfeiju á Miðjarðarhafi. Var til-
efnið það, að 19 ár eru liðin síðan
Gaddafi hrifsaði til sín völdin í
Líbýu.
Siglingin stóð í sólarhring og í
ferðinni skýrði Gaddafi frá stofnun
túnísks-líbýsks olíuleitarfélags og
vígði jafnframt Bouri-olíusvæðið, það
stærsta, sem fundist hefur í Miðjarð-
arhafi. Líbýustjóm og Túnisstjóm
tóku upp stjómmálasamband á
síðasta ári eftir tveggja ára hlé og
eru nú engir fáleikar lengur með
formönnunum. Hefur Ben Ali meðal
annars tekið vel í síðustu hugmyndir
Gaddafis um aukið samstarf og sam-
einingu ríkjanna í Norður-Afríku.
Feijan sótti Ben Ali til borgarinn-
ar Zarzis á sunnudagsmorgni og var
haft mikið við þegar hann gekk um
borð. Að lokinni dýrlegri veislu héldu
þeir foringjamir blaðamannafund og
síðan vora þeim fluttar drápur og
lofaðir á alla kanta.