Morgunblaðið - 29.12.1988, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 29. DESEMBER 1988
Framkvæmdaslj óri
fjárhagsdeildar Sambandsins:
Tap kaupfélaga
hefur aukist í ár
AFKOMA smásöluverslana í
dreifbýlinu var snöggtum lakari
fyrstu níu mánuði ársins en á
sama tíma í fyrra, að sögn Kjart-
ans P. Kjartanssonar, fram-
kvæmdastjóra fjárliagsdeildar
Sambandsins. Ekki liggur fyrir
samantekt um afkomu kaupfé-
laganna á landinu þetta árið.
Aðalstjórn
Borgaraflokksins:
Skattaálögur
stjórnarinn-
ar harmaðar
AÐALSTJÓRN Borgara-
flokksins samþykkti ályktun
á fundi í gærkvöldi þar sem
harmaðar voru „þær stórau-
knu skattaálögur á þjóðina
sem samþykktar voru á Al-
þingi fyrir jól,“ eins og segir
i ályktuninni. Aðalheiður
Bjarnfreðsdóttir þingmaður
flokksins sat ekki fundinn,
en hún greiddi atkvæði með
stærstu tekjuöflunarfrum-
vörpum ríkisstjórnarinnar.
Júlíus Sólnes formaður
flokksins sagði við Morgun-
blaðið að þessi fundur hefði
hreinsað andrúmsloftið í
flokknum og undirstrikað
stefnu hans, og menn hefðu
farið af honum samstilltir.
Hann sagði að stjómin hefði
verið sammála um að ef leitað
yrði eftir viðræðum um þátt-
töku flokksins í ríkisstjóm, þá
myndi hann ekki skorast undan
því, og niðurstaða slíkra við-
ræðna yrði síðan metin með
tilliti til hagsmuna flokksins.
Aðalstjómin setti Júlíus Sól-
nes formlega inn í embætti
formanns flokksins, en Albert
Guðmundsson lét af því starfi
fyrir jólin. Frestað var að skipa
í embætti varaformanns til
næsta reglulegs aðalstjórnar-
fundar, en fyrir lá túlkun á
skipulagsreglum sem segir að
aðalstjóm sé heimilt að fela
einhvetjum að gegna starfi
varaformanns ásamt öðrum
trúnaðarstörfum ef sétstakar
ástæður eru fyrir hendi. Sam-
kvæmt lögum flokksins á að
kjósa í stjóm flokksins á Iands-
fundi.
í fyrra nam samanlagt tap kaup-
félaganna 358 milljónum króna, en
árið áður var 69 milljón króna hagn-
aður af þeim. Kjartan sagði að
rekstrarumhverfið væri mun erfið-
ara á þessu ári en í fyrra og það
hefði ekki bara komið niður á sam-
vinnuhreyfingunni, heldur líka
einkarekstrinum í landinu. Ástandið
hefði eitthvað skánað nú með lækk-
un vaxta.
Kaupfélögin voru 36 talsins þeg-
ar aðalfundur Sambandsins var
haldinn í júní síðastliðnum, en erfíð-
ur rekstur þeirra hefur meðal ann-
ars komið fram í því að Kaupfélag
Ámesinga hefur tekið yfír rekstur
Kaupfélags Skaftfellinga og Kaup-
félags Vestmannaeyja síðan þá. Þá
fékk Kaupfélag Norður-Þingeyinga
greiðslustöðvun til þriggja mánaða
nú í desember, en viðræður um
samstarf hafa staðið yfir á milli
fulltrúa KNÞ og Kaupfélags Eyfirð-
inga á Akureyri og Kaupfélags
Þingeyinga á Húsavík.
Frá slysstað í Elliðavogi.
Morgunblaðið/Ingvar
Þrír fluttir á slysadeild
HARÐUR árekstur varð á mót-
um Elliðavogs og Dugguvogs
síðdegis í gær er tveir bílar
skullu þar saman. Þrennt var
flutt á slysadeild en meiðsli
voru ekki talin alvarleg. Bilarn-
ar skemmdust mikið.
Samkvæmt upplýsingum frá
lögreglunni gekk umferðin á höf-
uðborgarsvæðinu annars stór-
slysalaust fyrir sig í gærdag og
gærkvöldi miðað við færð.
Loðnuverð mun hærra erlendis:
Einni og hálfiri milljón get-
ur munað á einum farmi
Lægra olíuverð erlendis bætir lengri siglingu ríflega upp
VERÐMUNUR á ferskri loðnu á íslandi annars vegar og í nágranna-
löndunum hins vegar er á annað þúsund krónur fyrir hvert tonn.
Mun lægra verð á olíu til Sskiskipa erlendis gerir meira en að vega
upp lengri siglingu með loðnuna. Þvi kemur mismunurinn á verðinu
rúmlega sem hreinar tekjur umfram sölu heima. Miðað við 1.000
tonna farm getur verðmunurinn orðið allt að 1,5 milljón króna.
Miðað við að stærri skipin landi um hálfúm kvóta sinum erlendis,
um 12.000 tonnum, geta verðmæti þess hluta kvótans aukizt um nær
17 milljónir króna frá löndun heima.
Sé miðað við að 1.000 tonn komi verðmæti nálægt 7,9 milljónum
til vinnslu hér innanlands má reikna
með því að þau gefí í útflutnings-
©
INNLENT
króna. Fyrir sama farm erlendis
seldan ferskan fengjust hins vegar
5,8 til rúmlega 6 milljónir. Ávinn-
ingur af lægra olíuverði skiptir
þama máli og vegur mismuninn
hugsanlega upp, en erfítt er að
reikna það út vegna mismunandi
olíuverðs erlendis, sem miðast við
dagverð á Rotterdam-markaði, og
mislangrar siglingar af miðunum
til erlendra hafna.
Jóhann Antoníusson, útgerðar-
maður Hilmis SU og Hilmis II SU,
sagði í samtali við Morgunblaðið,
að í desember hefðu Norðmenn
borgað tæpiega 5.800 krónur fyrir
tonnið af loðnu, verð hefði verið
heldur lægra í Færeyjum. Frá Dan-
mörku hefðu borizt boð um rúmlega
6.000 krónur. Verð á loðnu hér
hefði í lok haustvertíðar verið kom-
ið í um 4.400 krónur hér og virtist
mönnum að verksmiðjurnar hefðu
með því spennt bogann til hins ýtr-
asta. Vissulega munaði um það að
lengri sigling væri til erlendu hafn-
anna en heimahafna, en ótrúlegur
verðmunur á olíu til fískiskipa gerði
meira en að vega siglingakostnað-
inn upp. Sem dæmi mætti nefna,
að verð á olíu í Noregi hefði á haust-
mánuðum verið frá 5,30 krónum
upp í 6,30, en væri hér 9 krónur.
Svipaða sögu væri að segja um
verðið i öðrum löndum í kringum
okkur.
„Það verða allir að fá sem mest
út úr kvótanum. Eg veit að sumir
hafa áhyggjur af því að siglt sé
með loðnuna, en um það verður
tæpast mikið. Veðrið ræður því
hvort stóru skipin sigla, þau litlu
gera það ekki. Mér fyndist það
hæpið, ætluðu menn að koma í veg
fyrir að þeir, sem geta, öðlist meiri
möguleika á áframhaldandi útgerð
skipa sinni með því að fá hærra
verð fyrir afurðimar erlendis en hér
heima. í Noregi gerir ríkið verk-
smiðjunum kleift að halda uppi háu
verði, við það geta íslenzku verk-
smiðjumar ekki keppt,“ sagði Jó-
hann Antoníusson.
Vandi skreiðarframleiðenda óleystur:
Vinsamleg viðbrögð
en engar aðgerðir
- segir Björgvin Jónsson um afstöðu sljórnvalda
„VANDI skreiðarframleiðenda er enn óleystur. Síðan í vor hafa
borizt hingað frá Nígeríu greiðslur fyrir 2.000 til 3.000 pakka. Stjóm-
völd gera ekkert þrátt fyrir vinsamleg viðbrögð og yfirlýsingar í
Qölmiðlum um alvarlegt ástand. Þetta er bara leikaraskapur,11 sagði
Björgvin Jónsson, formaður hagsmunanefndar skreiðarframleið-
enda, í samtali við Morgunblaðið.
Fyrir rúmlega ári síðan skipaði
þáverandi forsætisráðherra, Þor-
steinn Pálsson, sérstaka nefnd að
beiðni þáverandi utanríkisráðherra,
Steigríms Hermannssonar, til að
fara ofan í saumana á skreiðarút-
flutningnum og koma með tillögur
til úrbóta og bjargar framleiðend-
um. Nefndin skilaði af sér á yordög-
um þessa árs. Taldi hún útistand-
andi skreiðarskuldir í Nígeríu vera
um 830 milljónir króna og þar af
væru um 440 glataðar. Lagði
nefndin til að framleiðendum yrði
bættur skaðinn með því að Seðla-
bankinn lánaði þeim fé til kaupa á
skuldabréfum Seðlabanka Nígeríu,
sem fáanleg væru á fimmtungi
nafnverðs. Bankinn keypti síðan
bréfín aftur af framleiðendum á
nafnvirði. Jóhannes Nordal, seðla-
bankastjóri, haftiaði þessari lausn
með öllu og síðan nefur málið legið
í láginni að sögn Björgvins Jónsson-
ar.
Björgvin sagði að menn hefðu
ítrekað borið erindi sín vegna þessa
upp við sijómvöld. Undirtektir
hefðu verið vinsamlegar, en aðeins
í orði, ekki á borði. Staðan færi því
bara versnandi. Hann sagði, að
Skeiðardeild Sambandsins hefði
fengið greitt fyrir útflutning sinn
og Skreiðarsamlagið megnið af
sínum. Innheimta íslenzku umboðs-
sölunnar gengi hins vegar hægar,
en megnið af ógreiddum skuldum
væri á hennar vegum. Staðan væri
því í engu betri en í vor sem leið.
Er skreiðamefndin skilaði af sér í
vor sagði Björgvin að heildartap
skreiðarframleiðenda væri ekki
undir tveimur milljörðum króna og
tap einstakra framleiðenda allt að
100 milljónir.
Viðskiptaráðherra Nígeríu, Al-
haji Samaila Mamman, var hér á
ferð um mitt þetta ár og sagði þá
í samtali við Morgunblaðið, að öll
skreið, sem hefði verið flutt löglega
inn í Nígeríu yrði greidd. Greiðslur
myndu berast á næstu 8 til 10 árum.
Þjóðleikhúsið:
Getur aldrei
greitt skuid
sína við
ríkissjóð
ÞJÓÐLEIKHÚSIÐ getur
aldrei greitt skuld sína við
ríkissjóð, að mati Ríkisendur-
skoðunar, en þessi skuld nam
í árslok 1987 129 miUjónum
króna og hafði aukist um
33% Crá árinu á undan.
í skýrslu Ríkisendurskoðun-
ar um ríkisreikninga 1987 seg-
ir að óraunhæft sé að taka
ekki á máli Þjóðleikhússins
bæði til skamms tíma og lengri
tíma, og gera forsvarsmönnum
leikhússins kleift að reka það
samkvæmt raunhæfum áætl-
unum.