Morgunblaðið - 23.05.1989, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ
VlDSKIPrLMVlNNUIÍF þriðjudagur 23. maí 1989
Fólk í atvinnulífinu
Nýttskipurit tekur
gildiá Hótel Sögu
ÞÆR breytingar hafa verið gerðar á rekstri Hótel Sögu, að hótel-
ið sjálft tók aftur við öllum veitingarekstri eftir sjö ára hlé. Einnig
hefiir verið tekið í notkun nýtt skipurit og skipulag.
Á undanfömum misserum hefur
reksturinn smám saman verið að
færast meira út í funda- og ráð-
stefnuhald af ýmsu tagi, bæði fyrir
innlenda og erlenda aðila, enda hefur
hótelið lagt áherslu á þennan hluta
starfseminnar. í frétt frá hótelinu
segir, að eigendur og stjóm hótelsins
muni enn færa út kvíamar á þessu
sviði á næstu mánuðum og misserum
og sé í gildi sérstök langtíma áætlun
í þessu skyni. Hótelstjóri er eftir sem
áður Konráð Guðmundsson, sem
verið hefur hótelstjóri Hótel Sögu
allt frá 1963. í nýjum störfum eru
meðal annars:
Jónas Hvannberg, markaðs- og
sölustjóri, 36 ára háskólamenntaður
í spænsku, og enskum og amerískum
bókmenntum. Jónas starfaði sem
móttökustjóri á Hótel Sögu
1977—’79 og aftur 1980—’82, en þá
var hann ráðinn aðstoðarhótelstjóri.
1. desember 1976 réðst hann sem
hótelstjóri til Holiday Inn í Reykjavík,
en kom aftur til Hótel Sögu 31.
mars í ár.
Snorri Snorrason, fjármálastjóri,
er 27 ára viðskipta- og hagfræðing-
ur. Hann var deildarviðskiptafræð-
ingur hjá Pósti & síma 1985—’86 og
tók við starfi sem hagfræðingur hjá
Vinnuveitendasambandi íslands um
áramótin 1987/88. Hann réðst til
Hótel Sögu 1. september 1988.
Karen Þórsteinsdóttir, forstöðu-
maður hóteldeildar, er 38 ára mynd-
listarmenntuð. Karen starfaði við
gestamóttöku á Hótel Sögu
1972—’80, varð síðan læknaritari á
sjúkrahúsinu á Akranesi og kom aft-
ur til Hótel Sögu í árslok 1985. Hún
varð móttökustjóri 1. september
1987.
Halldór Skaftason, forstöðumað-
ur veitingadeildar, er 47 ára. Hann
lauk prófi sem framreiðslumaður frá
Hótel- og veitingaskóla íslands 1965
og réðst sama ár til Hótel Sögu.
Halldór starfaði sem framreiðsiu-
meistari og veitingastjóri til ársins
1987, en þá varð hann sölustjóri hjá
Gildi hf., sem annaðist veitingarekst-
ur á Hótel Sögu um sjö ára skeið.
Sveinbjörn Friðjónson, fram-
leiðslustjóri, er 35 ára matreiðslu-
maður frá HVSÍ. Hann hóf stöf á
Hótel Sögu 1987, var aðstoðaryfir-
matreiðslumeistari 1980—’82 og
yfirmatreiðslumeistári frá 1982.
Sveinbjöm hefur verið einn af eig-
endum Gildis hf. frá 1986.
Þorvarður Óskarsson, yfirmat-
reiðslumeistari, er 34 ára. Hann lauk
námi frá HVSI 1976, var aðstoðar-
yfirmatreiðslumeistari á Hotel St.
Olav í Sarpsborg í Noregi 1979—’81,
yfirmatreiðslumeistari á Naustinu
1981—’84, Gauki á Stöng 1984—’88
og aðstoðaryfirmatreiðslumeistari á
Hótel Sögu frá síðustu áramótum.
Sigurbjörg Bjamfinnsdóttir,
gjaldkeri, er 25 ára. Hún lauk versl-
unarprófi frá Fjölbrautarskóla Sel-
foss 1983, starfaði um eins árs skeið
hjá Eyrarbakkahreppi og var bókari
hjá Meka hf. í tvö ár. Hún var ráðin
sem gjaldkeri hjá Gildi hf. 1. janúar
1988.
BREYTIIMGAR — Konráð Guðmundsson hótelstjóri Hótel Sögu ásamt starfsfólki sínu, gömlu og nýju.
Fjármál
Hagnaður Iðnþróunarsjóðs
111 milljónir króna í fyrra
Lánveitingar 900 milljónir á árinu
HAGNAÐUR Iðnþróunarsjóðs á síðastliðnu ári nam rúmum 111
milljónum króna. Sjóðurinn afgreiddi ný lán að íjárhæð 900 millj-
ónir króna á árinu 1988, en synjað var umsóknum að Qárhæð
600 milljónir króna. Á ársfundi Iðnþróunarsjóðs fyrir skömmu
kom fram að þróun útlána hefúr orðið sú að þau hafa dreifst í
ríkari mæli á fleiri atvinnugreinar. Almennt virtist eftirspum
eftir lánsfé fara minnkandi er líða tók á siðastliðið ár. Fleiri at-
vinnugreinum en áður býðst nú Iánsfé frá sjóðnum í kjölfar útvíkk-
unar á verksviði hans.
Heildareignir Iðnþróunarsjóðs
námu um 3.582,6 milljónum króna
í árslok 1988 og þar af námu úti-
standandi lán rúmum 3.087,9 millj-
ónum króna. Skuldir sjóðsins í lok
ársins námu 1.724,2 milljónum og
eigið fé 1.858 milljónum. Eigið fé
skiptist í stofnframlög hinna Norð-
urlandanna, 477 milljónir og íslands
23 milljónir og óráðstafað eigið fé
1.359 milljónir.
Iðnþróunarsjóður stóð á síðast-
liðnu ári fyrir 150 milljón króna
skuldabréfaútboði. Auk þess voru
undirritaðir tveir lánssamningar við
Norræna fjárfestingarbankann að
flárhæð 450 milljónir í dollurum en
af samningsupphæðinni voru 350
milljónir til ráðstöfunar á árinu. Öll
erlend lán sjóðsins hafa til þessa
verið tekin hjá Norræna fjárfesting-
arbankanum.
Iðnlánasjóður stofnaði seint á
árinu 1987 sérstakt dótturfélag sem
hefur það að markmiði að stuðla
að þróun hlutabréfamarkaðar. Upp-
haflegt hlutafé var 150 milljónir
sem er nánast að öllu leyti í eigu
sjóðsins. Á fyrsta starfsári félagsins
í fyrra festi það kaup á hlutabréfum
í nokkrum fyrirtækjum. Áhersla er
lögð á fjárfestingu í hlutabréfum
starfandi fyrirtækja, þar sem engar
Fjötrar og miðstýring kosta
hagvöxtinn 1,82% á ári
eftir Bjarna Sigtryggsson
Mistúlkaðasta orð stjómmála-
sögunnar er sennilega hugtakið
„frelsi". Boðberar allra stjómmála-
kenninga hafa tekið sér einkaleyfi
á túlkun þess, en lúmskust allra
slíkra pólitískra blanda er kokkteill
eftir forskriftinni:
Frelsi
Jafnrétti
Bræðralag.
Þessi drykkur á það sameiginlegt
með vodka í appelsínusafa, að
ávaxtabragðið deyfir spírann og
fyrr en varir er neytandinn heillum
horfinn og endar svo veisluna ósjálf-
bjarga, láti hann bragðið blekkja
sig til lengdar.
Hagfræðin skoðar hins vegar
hugtakið „frelsi" með augum bind-
indismannsins, svo áfram sé haldið
líkingamáli, og þeir þjóðarleiðtogar,
sem ná að skilja eðli hins görótta
drykkjar, ná jafnan að öðlast skiln-
ing á þeim mikla mætti til fram-
fara, sem býr í frelsi fólks til at-
hafna. Hraðfara umbætur í efna-
hagskerfí austantjaldsríkja og frétt-
ir um að nú sé að rofa til í stjóm-
málalífi sömu ríkja bera vott um
það að æ fleiri skilji nú samhengið.
Meðal hagvöxtur á mann í löndum ólíkra stjórnkerfa 1960—80.
Einkenni kerfis Hagvöxtur Einkenni kerfis Hagvöxtur Munur
Stjómmálalegt frelsi 2,53% Stjómmálalegt ófrelsi 1,41% 1,12%
Frelsi einstaklinga 2,75% Skert frelsi einstaklinga 1,23% 1,52%
Efiiahagslegt frelsi 2,76% Efiiahagslegt ófrelsi 1,10% 1,66%
Fijálsræði einstakl- inga, efnahags og stjórnmála 2,73% Ófrelsi einstakl- inga, efnahags og stjóm- mála 0,91% 1,82%
Svíar uppgötva sannleikann
Kjell-Olof Feldt, ljármálaráð-
herra Svía og boðberi hægri-
kratisma þar í landi, hefur jafnvel
náð að sannfæra róttæklinga í eig-
in flokki um að það er frelsið sem
skapar velferðina, en ekki öfugt.
Efnahagslegt frelsi og minnkandi
skattaáþján mun leiða til aukinnar
þjóðarframleiðslu, og gera Svíum
þannig mögulegt að viðhalda vel-
ferð í anda jafnréttis og bræðralags.
En hefur nokkur sannað þessa
kenningu? Eru áhrif frelsisins á
þjóðarframleiðsluna mælanleg? Jú,
það hafa hagfræðingar gert. Einn
þeirra, Gerald W. Scully, hagfræði-
prófessor í Texas, gerði saman-
burðarrannsókn á hagþróun 115
ríkja, sem teljast búa við markaðs-
búskap, eða að minnsta kosti við
blandað hagkerfí. Könnunin náði
til áranna frá 1969—80. Ríkin vom
flokkuð eftir skilgreiningu prófess-
orsins á því hversu mikið frelsi ríkti
þar, svo sem efnahagslegt, pólitískt
og einstaklingsfrelsi. Hann bar
síðan saman efnahagsþróun hinna
einstöku ríkjahópa, og komst að
þeirri niðurstöðu, sem sést í með-
fylgjandi töflu.
Niðurstöðurnar bar fyrir augu
höfundar þessa pistils í sérprentun
úr tímaritinu Journal of Economic
Growth, nóvemberhefti 1988, en
það er tímarit sem sent er ráða-
mönnum í ríkjum þriðja heimsins,
og því við hæfi að þar sé að finna
góð ráð til að auka hagvöxtinn og
bæta velferð þegnanna.
Neðst í töflunni, sem hér fylgir,
má sjá að á tveggja áratuga skeiði
jókst þjóðarframleiðsla á mann í
þeim ríkjum, sem bjuggu við al-
mennt frelsi til athafna og skoðana-
skipta um 2,73 af hundraði á ári
að meðaltali. Meðaltalshagvöxtur í
þeim ríkjum, sem bjuggu við mark-
aðsbúskap eða blandað hagkerfi,
en þar sem réttindi þegnanna voru
verulega skert, var á sama tima
mun minni, eða 0,91% á ári. Dæmi
bandaríska prófessorsins er einfalt:
Ófrelsið kostaði þessar þjóðir 1,82%
hagvaxtarskerðingu á ári.
Afleit nýting auðlinda
Gerald W. Scully hefur einnig
gert hliðstæða rannsókn á nýtingu
auðlinda hjá sömu þjóðum, flokkað
á sama hátt eftir mælikvarða frels-
is. Niðurstaða hans varð sú, að þar
sem frelsið ríkir er nýting náttúru-
auðlinda helmingi meiri en þar sem
fjötrar ráða.
Ein af niðurstöðum hans er sú,
að þróunaraðstoð við ríki þriðja
heimsins verði áhrifaríkust, takist
iðnríkjum vesturlanda að stuðla að
auknu frelsi til athafna í þróun-
arríkjunum.
Dæmin frá Ungveijalandi, Pól-
landi, Sovétríkjunum og. Svíþjóð
benda til þess að fyrr eða síðar
renni af ráðamönnum þróunarlanda
og ríkja sósíalismans víma miðstýr-
ingarkokkteilsins.
hömlur eru lagðar á viðskipti með
hlutabréf. Heimilt er að auka hlut-
afé félagsins um 150 milljónir og
er ætlunin að opna það síðar fyrir
þátttöku annarra aðila.
Sérstakur gestur ársfundar Iðn-
þróunarsjóðs að þessu sinni var
Rolf Kullberg, formaður banka-
stjórnar Seðlabanka Finnlands, en
hann er vel þekktur í finnsku at-
hafna- og efnahagslífi.
Verslun
Sérstök lag-
erverslun fyr-
ir skip opnuð
SAMBAND íslenskra samvinnu-
félaga, Búvörudeild, hefiir opn-
að sérstaka „lagerverslun“, þar
sem skip og bátar geta keypt
allar mat- og hreinlætisvörur á
einum stað. Er verslunin til
húsa að Hringbraut 121, (JL-
húsinu). Allar vörur sem versl-
unin sendir frá sér eru annað
hvort á heildsöluverði, svo sem
kjötvörur, fatnaður, veiðarfæri
og kartöflur eða með 8—10%
álagningu, eins og pakkavara,
dósamatur og grænmeti. Segir
Jens P. Kristinsson verkefiiis-
sljóri það ljóst vera, að verðlag
sé með allra lægsta móti hjá
Skipaversluninni, enda sé ein-
ungis selt til rekstraraðila í
miklu magni í einu.
Skipaverslunin hefur gefið út
„kostlista“, sem inniheldur 520
vörunúmer í öllum flokkum mat-
vara, hreinlætisvara, sjófatnaðar
og ýmiss konar viðhaldsvara fyrir
skip. „Eiginlegur skipahöndlari
hefur ekki verið starfræktur hér
á landi, að því er við best vitum,
frá því að Jes Ziemsen hætti með
þess háttar þjónustu í kringum
1955. Sambandið vill með þessari
nýju þjónustu gera sjómönnum
kleift að nálgast vörur á góðu
verði án þess að þurfa að hlaupa
á eftir þeim út um allan bæ eins
og nú tíðkast. í þessu sambandi
hefur Skipaverzlunin gert sam-
komulag við um 12 fyrirtæki um
vöruútvegum“, sagði Jens P.
Kristinsson.