Morgunblaðið - 22.10.1989, Blaðsíða 11

lega verið yfirgefnir í margar vik-
ur. Þeir voru hræðilega horaðir og
viti sínu fjær af skelfingu.
Þrír hundanna voru af Labrador-
tegund og rétt líkamsþyngd er um
30 kíló. Þessir hundar vógu þó ekki
nema 10 kíló og voru því ekki ann-
að en skinnið og beinin. Hvorki var
mat né vatn að finna í bústaðnum
og þegar við höfðum náð hundunum
út byijuðu þeir að gleypa í sig snjó-
inn af mikilli áfergju. En þeir héldu
engu niðri og ældu snjónum strax
aftur.
Þetta var átakanleg sjón. Vesal-
ings hundarnir voni svo máttfarnir
að við urðum að bera þá út í bíl.
Og það var ekkert annað hægt að
gera en ióga þeim. Eigandann náð-
um við aldrei í en heyrðum að hann
hefði farið til útlanda og skilið
hundana eftir til að deyja drottni
sínum. Það versta af öllu er að það
vissi að minnsta kosti einn maður
af þessu og vafalaust fleiri, en samt
lét enginn okkur vita.
Það var fyrir tilviljun að skáta-
stúlkur sem voru þarna á ferð sáu
hundana í gegnum glugga bústað-
arins og sögðu okkur af þessu.
Tóku þær tali sauðfjárbónda sem
bjó rétt hjá sumarbústaðnum og var
honum greinilega vel kunnugt um
hundana, því hann sagði si svona
að eigandinn ætlaði sér greinilega
að svelta þá í hel. Það hafði samt
aldrei hvarflað að. honum að láta
yfirvöld eða dýraverndunarfólk
vita.“
Teymdur ójárnaður austur
fyrir flall
Það er vinsælt meðal landsmanna
að eiga hesta og í Reykjavík og
nágrenni er fjöldinn allur af fólki
með hesta á húsi. Maður hallast
þó að því að í mörgum tilfellum sé
það eitthvað annað en væntum-
þykja og áhugi sem fær menn út í
hestaíþróttina. Jórunn þekkir mörg
átakanleg dæmi um illa meðferð á
hestum, þar sem þeir eru greinilega
ekki annað en tilfinningalaus verk-
fæn í augum eigenda sinna.
„í mör ár höfum við verið að elt-
ast við mann sem við vitum að fer
illa með hestana sína,“ segir Jór-
■ unn. „Hann er með aðstöðu í hest-
húsahverfi í nágrenni Reykjavíkur
og fyrir nokkrum árum fór hann í
burtu í vikutíma og bað engan fyr-
ir hestana á meðan. Fólki í nær-
liggjandi hesthúsi ofbauð meðferðin
og braust inn til hestanna og gaf
þeim. í sumar fréttum við svo af
því að dýrin stæðu enn inni í húsi
þó komið væri langt fram í júlí.
Við kærðum manninn til lögreglu
og sagðist hann þá ætla að sleppa
þeim í haga úti í sveit.
En það tók ekki betra við. Maður-
inn setti það ekki fyrir sig þó einn
hesturinn væri ójárnaður og teymdi
hann þannig austur fyrir fjall. Það
er ekki að sökum að spyija að þeg-
ar á leiðarenda var komið voru
hófarnir á hestinum uppumir, enda
gekk hann á kvikunni. Dýravinir
fyrir austan sáu til þess að hestinum
var lógað enda var ekkert annað
hægt að gera.“
Stóðu ekki í fæturna
fyrir hungri
„Ég kann fleiri ljótar sögur af
hestamönnum," segir Jórunn. „Fyr-
ir nokkrum árum var okkur í dýra-
verndunarsambandinu sagtfráfólki
á Vesturlandi sem sveiti hestana
sína. Þegar málið var kannað kom
í ljós að nokkrir hestanna voru svo
illa haldnir af hungri að þeir stóðu
ekki í fæturna og voru þeir aflífað-
ir samstundis.
Samskonar mál kom upp fyrir
örfáum árum. Reykvíkingur nokkur
átti laxveiðijörð uppi í Borgarfirði
og dvaldi þar á sumrin, meðal ann-
ars við útreiðar. Á haustin fór hann
svo í bæinn og skildi hestana eftir,
en gerði aldrei ráð fyrir því að það
þyrfti að fóðra þá. Þannig gengu
hestarnir úti yfir vetrartímann og
fengu ekki svo mikið sem hey-
tuggu. Maðurinn var samstundis
kærður þegar við fréttum af þessu
og hestunum bjargað úr prísund-
inni. Ég þekki ótalmörg önnur dæmi
um vanrækslu hesta. Væri þess
óskandi að hestamannafélögin á
MORGUHBLAÐIÐ SL’NNUDAGLR 22. OKTÓBKK
11
landinu væru vandari að virðingu I
sinni, og létu það ekki viðgangast
að óhæfir menn séu með hesta."
Trúnaðarmenn vel á verði
Jórunn hefur sem fyrr segir haft
afskipti af dýraverndunarmálum
um árabil. Segir hún að stundum
finnist henni hún vera að beija
höfðinu við stein. „Það er eins og
starf okkar í dýraverndunarfélögum
beri lítinn árangur. Alltaf er jafn
mikið um illa meðferð á dýrum og
alltaf er þessum málum jafn lítill
gaumur gefinn. Starfssvið Sam-
bands dýrarverndunarfélaga Is-
lands er fyrst og fremst að vera
yfirvöldum til ráðuneytis um dýra-
vernd. Þó fer langmestur tíminn í
að sinna dýraverndunarmálum og
vera á verði. Og við höfum svo sann-
arlega í nógu að snúast. Stjórnar-
menn sambandsins eru aðeins sjö
en hins vegar eigum við náið sam-
starf við 154 trúnaðarmenn um allt
land, sem við köllum „augu okkar
og eyru“. Fylgjast þeir með því að
vel sé búið að dýrum. Trúnaðar-
menn okkar eru vel á verði og hafa
unnið ómetanlegt starf.
Það er löngu orðið ljóst að þörfin
á dýraverndunarsamtökum er mik-
il, til að sjá til þess að lögum um
dýravernd sé framfylgt. Samt held
ég að við séum stundum ekki tekin
alvarlega. Yfirvöld hafa í það ,
minnsta alltaf skellt við skollaeyr-
um þegar við höfum lagt fram
beiðnir um fjárstyrk frá hinu opin-
bera. Höfum við nú gefist upp á
því að reyna. Allt okkar starf er
sjálfboðavinna og með því að reka
flóamarkað getum við aflað þess
lágmarksfjár sem við þörfnumst.“
Jórunn segir að þegar fregnir
berist af dýrum sem sæti illri með-
ferð, taki það oft ótrúiega langan
tíma að fá viðkomandi yfii’völd til
að grípa í taumana. „Stundum er
unnt að leysa málið á friðsamlegan
hátt, en oft er um svo alvarlegt
brot að ræða að ekki er annað
hægt en leggja fram kæru. Hvað
um sumar þeirra verður veit ég
aftur á móti ekki. Mér sýnist að
þær týnist meira og minna í kerf-
inu, í það minnsta er mjög sjald-
gæft að kærur hljóti afgreiðslu og
menn fái sinn dóm.“
Margir þora ekki að kæra
Samband íslenskra dýraverndun-
arfélaga rekur símaþjónustu og að
sögn Jórunnar er mikið um það að
fólk hringi og kvarti yfir illri með-
ferð á dýrum, seríi það hefur heyrt
um eða orðið vitni að. „Það sorg-
lega er þó að við vitum ótalmörg
dæmi þess að fólki hafi verið kunn-
ugt um illa meðferð, en ekki látið
okkur eða yfirvöld vita af einhveij-
um ástæðum. Slíkt er auðvitað ófyr-
irgefanlegt, því samkvæmt dýra-
verndarlögum er það skylda allra
að segja frá því ef illa er farið með
dýr. Við hjá Sambandi dýravernd-
unarfélaga íslands gætum að sjálf-
sögðu fýllsta trúnaðar og því þarf
fólk ekki að óttast að eitthvað frétt-
ist.“
Frásögn Jórunnar í upphafi
greinarinnar er um illa meðferð
fullorðinna á dýrum sínum. En börn
geta líka verið vond við dýr.
„Af og til heyrum við af börnum
og unglingum sem pynta gæludýr
en þar er oftast um að kenna þekk'-
ingarleysi. Oft gefa foreldrar börn-
um sínum dýr og láta þau svo ein
um að hugsa um þau. Það er auðvit-
að alvarlegt mál því börn geta ekki
ein borið ábyrgð á dýrum, með
tímanum missa þau oft áhugann
og byija að vanrækja þau. Og sorg-
lega oft endar það með því að aflífa
verður dýrin, af því að enginn hefur
tíma til að sinna þeim. Sökin er þá
að stórum hluta foreldranna sem
gefa dýr í hugsunarleysi, þó að það
sé að sjálfsögðu vel meint.“
Ljóst er að mun meira er um að
dýr sæti illri meðferð hér á landi
en margan grunar. Jórunn telur að
kominn sé tími til að almenningur
og stjórnvöld fari að vakna til vit-
undar um mikilvægi þess að dýra-
verndarlögum sé framfylgt, rétt
eins og öðrum lögum í landinu.
„Brot á dýraverndarlögum er mjög
alvarlegt mál sem enginn má horfa
framhjá.“
STUTT
LÍF
Mörg gæludýr eiga ekki langa ævi. Oft fær
fólk sér dýr í hugsunarleysi og svo kemur á
daginn að það hefur engan tíma til að sinna
þeim. Einnig geta aðstæður fólks breyst
skyndilega, þannig að það hefur ekki önnur
ráð en láta lóga dýrum sínum. Þorvaldur Þórð-
arson er dýralæknir á Dýraspítalanum í Víðid-
al og lendir daglega í því að þurfa að aflífa
fullfrísk dýr, af því að eigendurnir geta ekki
annast þau af einhverjum ástæðum.
orvaldur hefur eng-
ar tölur yfir það hversu
mörgum gæludýrum er
lógað á Dýraspítalanum
á ári, en hann segir að
þau séu allt of mörg.
„Það er mjög mikið um
að fólk komi með dýr til
aflífunar og síðastliðið
sumar virtist það auk-
ast,“ segir hann. „Fólk
kemur mest á vorin og
sumrin og hallast ég að
því að ástæðan sé sú að
þá eru sumárfrí í nánd
og dýrunum lógað af því
að enginn getur séð um
þau.“
Þorvaldur segir að á
hveijum degi sé komið
með hraust dýr á spítal-
ann til aflífunar. Sé oft-
ast um að ræða hálfst-
álpaða ketti en einnig
sé af og.til komið með
hunda. „Fólk fær sér oft
kettling eða hvolp í
hugsunarleysi, gefur
kannski börnum sínum
dýrin og gengur auðvit-
að aðeins gott eitt til.
En svo verða dýrin stór
og þá tekur alvaran við.
Börn eru oft fljót að
missa áhugann á dýrum
og stundum hefur eng-
inn annar á heimilinu
tíma til að sinna þeim.
Það er fátítt að fólki
takist að finna fullvöxn-
um dýrum ný heimili,
svo oftast er ekkert ann-
að að gera en láta lóga
þeim, þegar svona mál
koma upp. Einnig passa
■ margir ekki upp á læður
sínar og lenda því í
vandræðum þegar þær
eignast kettlinga. Því
Þorvaldur Þórðar-
son dýralæknir á
Dýraspítalanum
lendir daglega í dvf
að þurfa að aflífa
fullfrísk dýr
fáum við oft kettlinga
til okkar og í sjálfu sér
er best að lóga þeim
strax áður en þeir kom-
ast á legg, úr því að
þeirra bíður hvort sem
er ekkert annað en
dauðinn."
Þorvaldur segir að
fólk lendi stundum í
vandræðum með hunda
sína af þvi að þeir láti
illa að stjórn. Gefist
margir því upp á hund-
um sínum og láti lóga
þeim. „Auðvitað getur
fólk verið óheppið og
lent á óþekkum hundi,
alveg eins og börn geta
verið óstýrilát. En oft
er því líka um að kenna
að eigendur hafa enga
reynslu af hundum og
kunna því eðlilega ekki
réttu tökin. Ég ráðlegg
öllum sem fá sér hunda
að fara með þá á hlýðn-
inámskeið, enda er það
bæði hundi og eiganda
fyrir bestu.“
Morgunblaöið/Emilía Bjömsdóttir
Þorvaldur Þórðarson dýralæknir.
Mörgum sama þó
dýrin týnist
Óskiladýrum, sem
finnast á víðavangi, er
komið fyrir í gæslu í
Dýraspítalanum og eru
oft hraktir næturgestir
þar sem þarfnast að-
hlynningar. „Kettir
finnast mun oftar á
víðavangi en hundar,
enda virðist það vera svo
að eigendur séu kæru-
lausari þegar kettir eiga
í hlut, hver svo sem
ástæðan fýrir því getur
verið. Við höfum fyrir
reglu að gæta dýranna
í tiu daga en ef enginn
hefur gefið sig fram að
þeim tíma liðnum neyð-
umst við til að að aflífa
dýrin.
Oftast komast þau
sem betur fer aftur í
hendur eigenda sinna.
En stundum grennslast
enginn fyrir um dýrin
og þá er greinilegt að
eigendum er sama hvað
um þau verður. Ég hef
stundum velt því fyrir
mér hvaða tilfinningar
fólk ber i garð dýra
sinna, sem sækist ekki
eftir því að finna þau
ef þau týnast.“
Að sögn Þorvaldar er
full ástæða til að hvetja
fólk til að hugsa vel sinn
gang, áður en það fær
sér gæludýr. „Áuðvitað
geta heimilisaðstæður
breyst skyndilega þann-
ig að fólk verður að láta
aflífa dýrin sín. Slíkt
getur enginn séð fyrir.
En það er grátlegt þegar
fólk fær sér gæludýr að
vanhugsuðu máli og
kemst svo að því að það
hefur engan tíma til að
hugsa um þau.
Það er allt of mikið
um það að fullfrískum
dýrum sé lógað — að
mínum dómi er eitt dýr
of mikið.“
Höfóar til
.fólksíöllum
starfsgreinum!
Rjúpnaveiði bönnuð
ílandi Árbæjarhellis í
Holtahreppi, Rangárvallasýslu.
Landeigandi.