Morgunblaðið - 31.12.1989, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 31. DESEMBER l98ð
SPURNINGAR TIL STJÓRNMÁLA-
MANNA VIÐÁR4MÓT
Morgilnbláðið héfiír snúið sér tíl forýstumáiiná AlþýðubándalágSj Alþýðiiflokks, Bórgarafiokks,
Fi’ánisóknarfiokks, Fiijáisiýiidá hægri flokksins, Sámtáká uinjafntétti Og íelágshýggju og Samtáká
UiU kvennalista ög lágt fyrir þá fímm áráinótáSþurningar; Þær birtást hér ásamt svörlim
forystumannanna.
4.
Mvað ielur J)u að hfelst ggetí hiudrað
að sánikoinulág tákist á UIÍÍÍÍ Ftíversl-
uriarbafKÍalags Fvrópu (EFTÁ) og
EvtðþUbáttdálágsÍttS (EÍ3) á áríttu
1990?
1.
Telur þú að vandi ríkissjóðs sé þannig
vaxinn að hann sé að verða óviðráðan-
legur?
2.
Áttu von á'því, að á árinu Í990 verði
samið við erlenda aðiia um smíði nýs
álvers?
3,
Gagnrýni á meðferð fríðirtdá á efeðstu
stöðum hefur verið mikil' á árinu.
Hvernig telur þú skynsamlegast að
bregðast við henni?
Hváð hefur eÍnkUm vakið athygli þína
við hrun koittttiúnismatts í AustUf-
Evrópu?
Steingrímur Hermannsson,
forsætisráðherra, formaður Framsóknarflokksins:
Stórauka verður skatttekjur
eða draga úr velferðarkerfínu
í.
Vandi ríkissjóðs er að sjálfsögðu
ekki óviðráðanlegur. Hins vegar er
hann orðinn það mikill að hann verð-
Atr ekki leystur án þess að horfast í
augu við staðreyndirnar og taka
ýmsar óþægilegar ákvarðanir.
Eins og glöggt kom fram í grein
i tímaritinu Vísbending frá 7. desem-
ber sl., hafa skatttekjur ríkisins sem
hundraðshluti af landsframleiðslu
staðið í stað allt frá árinu 1968. Jafn-
framt kemur í ljós að tekjur ríkis og
sveitarfélaga eru þær lægstu meðal
aðildarríkja Efnahags- og framfara-
stofnunarinnar í París.
Á sama tíma hafa útgjöld sam-
kvæmt ríkisreikningi einnig staðið
nokkum veginn í stað, en þó fremur
hækkað, og eru nú nokkru hærri en
tekjurnar.
Þessar staðreyndir segja þó ekki
nema hálfa söguna. Hið rétta er að
útgjöld ríkissjóðs hafa verið skorin
niður ár eftir ár með því að ýta til
hliðar ýmsum útgjöldum, sem Al-
þingi hefur samþykkt, draga úr opin-
berum framkvæmdum ár eftir ár og
skera niður nauðsynleg eða æskileg
útgjöld á fjölmörgum sviðum. Við-
hald opinberra bygginga hefur t.d.
verið vanrækt um áratugi, sjúkrahús
eru byggð en heilum deildum síðan
lokað í sparnaðarskyni, svo eitthvað
sé nefnt.
Sá innbyggði vandi, sem þannig
er orðinn, verður aðeins leystur með
því annaðhvort að stórauka skatt-
tekjur ríkissjóðs eða með því að
draga mjög úr velferðarkerfinu, t.d.
láta þá sem njóta greiða sjálfa stærri
hluta kostnaðarins. Að sjálfsögðu
kemur blanda af þessu tvennu til
greina og sparnað og aðhald er nauð-
synlegt að hafa.
2.
Heldur á ég von á því að samið
verði við erlenda aðila um smíði nýs
álvers á árinu 1990. Mikið undirbún-
ingsverk hefur verið unnið og vegna
samdráttar í efnahagslífinu hér
heima er slík framkvæmd nú æski-
leg.
Verð á áli hefur að vísu lækkað
nokkuð erlendis upp á síðkastið, en
þegar til lengri tima er litið, er spáð
vaxandi eftirspurn. Ég geri mér því
vonir um að unnt muni reynast að
fá traustan álframleiðanda til þess
að taka þátt í byggingu álvers með
þeim tveimur evrópsku álnotendum,
sem enn virðast hafa fullan áhuga.
Steingrímur Hermannsson
3.
Mikilvægt er að reglur um fríðindi
séu ljósar. Vel má vera að úr því
þurfi að bæta í einstökum atriðum.
Hafa verður í huga að þessi svo-
nefndu fríðiridi eru ætluð til þess að
mæta kostnaði vegna embættis. Mik-
I ilvægt er að Ríkisendurskoðun fylg-
ist vel með því að þannig sé slfkum
útgjöldum ætíð háttað, en ekki til
annarra þarfa eða í auðgunarskyni.
4.
Ég tel ekki stórar hindranir í vegi
fyrir samkomulagi á milli Fríverslun-
arbandalags Evrópu og Evrópu-
bandalagsins, þegar á heildina er lit-
ið. Hins vegar kann að reynast tor-
sótt að ná þeim sérstöku samningum
sem við íslendingar þörfnumst.
Evrópubandalagið telur sjávaraf-
urðir með landbúnaðarframleiðslu og
veitir mjög mikla styrki til greinar-
innar. Um ftjálsa samkeppni með
sjávarafurðir er þvi ekki að ræða,
eins og nú er háttað. Það kann að
reynast mjög erfitt að fá þessu fyrir-
komulagi breytt.
5.
Athyglisvert sýnist mér m.a. að
hrun kommúnismans hefur komið
innanfrá, frá fólkinu sjálfu, og verið
án blóðsúthellinga, þegar hinir
hörmulegu atburðir í Rúmeníu eru
undanskildir. Ekki er síður mikilvægt
að Sovétríkin hafa ekki leitast við
að stöðva eða sporna gegn þessari
þróun. Þvert á móti hefur a.m.k.
Gorbatsjov, opinberlega fagnað
breýtingunum. Þetta boðar gífurlega
breytingu í Austur-Evrópu og von-
andi endalok kalda stríðsins.
*
>
ÞÖKKUM
STUÐNINGINN
Hjálparstofnun kirkjunnar þakkar öllum þeim
sem studdu landssöfnunina
„Brauð handa hungruðum heimi“.
Með ykkar hjálp heldur hjálparstarfið áfram.
Gleöilegt nýtt árl
VX/ HJÁLPARSTOFNUN KIRKJUNNAR