Morgunblaðið - 26.04.1990, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 26. APRIL 1990
37
Háskólinn á Akureyri
eftir Önnu S.
Snorradóttur
Lengi hefir legið í náttborðinu
rnínu grein, sem Þórarinn Þórar-
insson fyriv. ritstjóri birti í Tíman-
um 23. febrúar sl. og nefndi „Há-
skólinn á Akureyri þarf sjálfstæð-
an tekjustofn".
Það riíjaðist upp við lestur þess-
arar ágætu greinar, að undirrituð
var svo lánsöm að vera á ferða-
lagi fyrir norðan — á leið í Svarf-
aðardal á ættarmót — sama dag
og Háskólinn á Akureyri var sett-
ur í fyrsta sinn. Sem betur fer
gafst tími til að vera í kirkjunni
og hlusta á frábæra ræðu fyrsta
rektors skólans, Haraldar Bessa-
sonar. Þar voru einnig flutt ávörp,
og gaman var að hlýða á söng
ofan af kirkjulofti þar sem Akur-
eyringurinn Kristján Jóhannsson
fyllti kirkjuna með hinni gullfal-
legu rödd sinni. Þetta var mikil
hátíð og snerti strengi í brjósti
gamallar skólastjóradóttur. Mér
fannst Akureyri stækka og fríkka
og gladdist innilega.
Það er útbreiddur misskilning-
ur, að allar stofnanir eigi að vera
í höfuðborginni. Þvert á móti ber
nauðsyn til þess að dreifa þeim
eins og kostur er ef okkur er það
alvara, að halda byggð í landinu
víðar en við Faxaflóann.
Þegar MA fékk réttindin
Mikil saga er af baráttu norðan-
manna til þess að gera gamla
gagnfræðaskólann, sem var arf-
taki Möðruvallaskóla, að stúdents-
skóla. Engum dettur í hug í dag
að efast um réttmæti þeirrar ráð-
stöfunar, og nú eru menntaskólar
víða. En háskóli á Akureyri er
rökrétt framhald þess máls, þótt
ekki hvarfli að greinarhöfundi, að
setja eigi niður háskóla víða um
land. Einn háskóli utan höfuðborg-
arinnar er nauðsyn fyrir lands-
byggðina, og ég minnist samtals
við hjón í Mývatnssveit, sem
sögðu, að nú yrði þeim kleift að
styðja dóttur sína til háskólanáms,
sem enginn kostur hefði verið fyr-
ir þau, ef hún hefði þurft að fara
suður. Það var nálægðin, sem
gerði þetta auðveldara og dró úr
kostnaði með heimili og foreldra
að bakhjarli í grennd. Þannig mun
áreiðanlega verða um fleiri ung-
menni í nálægum héruðum.
Peningar, peningar, peningar
í greininni, sem getið er um hér
að framan, hefír Þórarinn ritstjóri
það eftir ívari Jónssyni, sem skrif-
að hafði um þetta mál í Tímann
í janúar leið, að hinn nýi háskóli
hafi farið þess á leit við ijárveit-
ingavaldið að fá 210 milljónir á
árinu 1990 en ijármálaráðherra
og menntamálaráðherra lækkað
það niður í 78 milljónir. Það var
stórmannlegt! Þar segir einnig að
sökum harðra mótmæla hafi þetta
framlag verið hækkað aftur um
20 milljónir í meðferð þingsins.
Síðan ég las þetta hef ég ekki
fylgst með fjárveitingum til Há-
skólans á Akureyri, en þ. 29.
mars sl. rakst ég á frásögn í Morg-
unblaðinu ásamt mynd, þar sem
segir frá því að Sölusamtök ísl.
fiskframleiðenda hafi afhent Há-
skólanum á Akufeyri eina milljón
króna að gjöf, sem veija skuli til
rannsókna. Þetta var merk frétt
og hefði mátt vera á forsíðu allra
blaða. Milljón krónur er að vísu
ekki talið mikið fé í ijármálaheim-
inum, en framtakið er lofsvert og
hvetur til þess að rétta fram hönd
og styðja við bakið á hinni ungu
menntastofnun. Það má leiða hug-
ann að því, hve miklar rannsóknir
hafi farið fram hérlendis áður en
menn köstuðu sér til sunds í fisk-
eldið og, hve smávaxin upphæðin,
sem hinn nýi skóli fór fram á,
verður í samanburði við gjaldþrot-
aupphæðir fiskeldisstöðvanna vítt
og breitt um landið.
Skólarnir og framtíð þjóðar
Við eigum allt undir góðri
menntun þegnanna. Margt er í
ólestri í skólakerfinu, en í hvert
sinn og jákvæðar fréttir berást er
það raunverulegt gleðiefni, og þá
er að sjálfsögðu ekki átt við pen-
inga einvörðungu. En nýr skóli,
sem er að vinna sig upp í hinn
virðulega sess háskóla, þarf að
sjálfsögðu mikið fé en ekki síður
góðvild og skilning. Heyrst hafa
Anna S. Snorradóttir
„Nú þurfa snjallir menn
að liugsa djúpt. Á hvern
hátt er hægt að tryggja
Háskólanum á Akur-
eyri sjálfstæðan tekju-
stofh?“
neikvæðar raddir um þennan
skóla, en það er alltof snemmt að
vera með úrtölur. Ef við lítum til
nágrannalandanna sjáum við, að
þar er að finna háskóla á fleiri
stöðum en í höfuðborgunum þar
sem allt er að kafna í annríki.
Mér er næst að halda, að Akur-
eyri sé kjörinn staður fyrir há-
skóla. Bærinn býður upp á margt
og þar er meiri ró og meira næði
heldur en í höfuðborginni. Það
væri óskandi-að fleiri stórfyrirtæki
gætu séð af ijármunum til Háskól-
ans á Akureyri heldur en SÍF.
Þórarinn ritstjóri talar um sjálf-
stæðan tekjustofn og segir þar
margt greindarlegt eins og hans
er von og vísa. Alveg var ég búin
að gleyma því, að það var hinn
mæti maður Guðjón Samúelsson,
sem gaf Alexander Jóhannessyni
það ráð, að stofna til happdrættis
til að tryggja Háskóla íslands
sjálfstæðan tekjustofn. Það er
auðvitað raunalegt, að þjóð sem
vill heita menningarþjóð, skuli
reka háskóla sinn að hluta til fyr-
ir happdrættispeninga en ætla
ekki til þess fé úr sameiginlegum
sjóði þjóðarinnar. En svona er
þetta, og happdrættið hefir reynst
vel.
Nú þurfa _ snjallir menn að
hugsa djúpt. A hvern hátt er hægt
að tryggja Háskólanum á Akur-
eyri sjálfstæðan tekjustofn? Margt
norðanmanna býr um allt land og
flestum er, held ég, hlýtt til Akur-
eyrar. Þá er eiginlega ekki eftir
annað en að brýna alla til að
standa vörð um skólann fyrir norð-
an og leggja á góð ráð um, hvern-
ig hann megi spjara sig í framtíð-
inni. Það er ekki treystandi á pólit-
íkusa og fjárvana ríkissjóð. En
mörgu Grettistaki hefir verið lyft
með samstilltu átaki fólks. Það
má kannski taka sér í munn,
svona í lokin, orð skáldsins frá
Fagraskógi í skólasöng MA, sem
hljómaði á Brekkunni og gerir
enn, og einnig eftir að leiðir skildu
og fundum bar saman á ný: „Höld-
um saman, Norðanmenn.“
Höfundur er fyrrvcrandi
blaðamaður.
Breiðfirðingnr-
inn má ekki de^ja
eftir Bergsvein
Skúlason
í iðjuleysi ellinnar, nær karlæg-
ur, hef ég verið að fletta gömlum
Breiðfirðingi (tímariti Breiðfirð-
ingafélagsins). Ég mun að vísu
hafa litið yfír hann, þegar mér
barst hann í hendur á liðnum
árum, en hef þá haft öðrum hnöpp-
um að hneppa, og þótt lítið til
hans koma oftast. Skal ekki fjöl-
yrt um það hér. En nú sé ég að
þetta er merkisrit, sem ég vildi
síst láta vanta í mitt fátæklega
bókasafn.
Það má kannski segja, að hann
hafi verið á bernskuskeiði, en hafi
nú náð fullorðinna manna aldri,
senn fimmtugur. Hann hefur þá
tekið út seinni vöxtinn, eins og
stundum var sagt um þá sem sein-
þroska voru í æsku, en seinna
náðu góðum þroska. Um Breiðfirð-
inginn má segja, að aldrei hefur
hann verið betur á sig kominn en
um þessar mundir, síðan Einar
Kristjánsson tók við stjórntaum-
unum. — Einar mun vera Dala-
maður og skólastjóri. En er nú
hættur ritstjórninni, að mér er
sagt, því miður. Þar sýnist mér
að verið hafi réttur maður á rétt-
um stað. —
Einar hefur leitt fram á ritvöll-
inn marga ágæta höfunda, sem
fáir eða engir vissu um áður að
gætu dregið saman orð í blaða-
grein, ekki síst konur. Má þar til
nefna Sigurborgu Eyjólfsdóttur
frá Dröngum og Kristínu Níels-
dóttur frá Saurlátri auk margra
annarra sem hér gefst ekki kostur
á að nefna.
Hefði einhver þjóðháttaspek-
ingurinn skrifað álíka ritgerð og
þarna er eftir Sigurborgu frá
Dröngum, og birt í virtara tíma-
riti en Breiðfirðingurinn er, þætti
mér ekki ótrúlegt að hún hefði
hlotið lof fyrir, en hvergi hef ég
séð endurminninga Sigurborgar
getið.
Þá hefur ritstjórinn skotið inn
í síðasta árganginn sem ég hef
Bergsvein Skúlason
„Nú sé ég að þetta er
merkisrit, sem ég vildi
síst láta vanta í mitt
fátæklega bókasafti.“
séð, stórfróðlegri ritgerð eftir Lúð-
vík Kristjánsson, um Lúðvík
Harboe kristniboða, nokkra ís-
lenska biskupa og uppfræðingar-
fisk. Þann fisk hef ég, og senni-
lega fleiri fáfróðir, ekki heyrt
nefndan áður. Lúðvík bregst ekki
frekar en fyrri daginn.
Og nú vantar mann í ritstjóra-
stólinn. Sæti Einars kann að verða
vandfyllt. En svo margir ungir
menn hafa tekið próf í sagnfræði
og skyldum greinum við Háskóla
íslands, að þar ætti að vera hægt
að finna hæfan mann, ef vilji
væri til að halda Breiðfirðingnum
á floti. Það gæti eins verið kona.
Dettur mér þá fyrst í hug Þórunn
Valdimarsdóttir. Ekki skortir hana
ritleikni. Biðst ég svo afsökunar á
þessum slettirekuskap. En Breið-
firðingurinn má ómögulega deyja
á besta skeiði ævinnar.
Höfundur er ríthöfundur.
FI) I! EI, IIIIU!
Ævintýraleg sumardvöl
fyrir 6-12 ára börn
að sumardvalarheimilinu
Kiarnholtum í Biskupstungum
Á sjötta starfsári okkar bjóðum við upp á
fjölbreytta og vandaða dagskrá: Reiðnámskeið,
íþróttir, leiki, sveitastörf, siglingar, ferðalög,
sund, kvöldvökur o.fl.
V E R Ð :
1 vika 15.800 kr., 2 vikur 29.800 kr.
Staðfestingargjaldfyrir 1 viku 5.800 kr., 2 vikur 9.800 kr.
Systkinaafsláttur: 1. vika 1.200 kr., 2 vikur 2.400 kr.
T í M A B I
27. maí - 2.júní (1 vika)
3.júní — 9.júní (1 vika)
10-júní - 16. júní (1 vika)
17. júní - 23. júní (1 vika)
24.júní — 6.júlí (2vikur)
8.júlí - 14.júlí (1 vika)
15. júlí — 21. júlí (1 vika)
22.júlí - 3.ágúst (2vikur)
6. ágúst - 12. ágúst (1 vika)
12. ágúst - 18. ágúst (1 vika)
Innritun fer fram á skrifstofu
SH verktaka, Stapahrauni 4, Hafnarfirði
Sími 65 22 21