Morgunblaðið - 24.06.1990, Blaðsíða 14

14 MORGUNBLAÐIÐ SUNN i ( rr JDAGUR 24. JÚNÍ ! n Il; Tj111 T 1 TV S r^^ÍT- , -prjii' l |l. 'IjT
i
HÆTTtlLEG
lll.imiSVIIT
Stella
eftir Þórunni Valdimarsdóttur/ljósmynd: Björg Sveinsdóttir
í NÆRFELLT tvo áratugi hefur Megas
verið að, og sent frá sér plötur. Listi
heíur verið valinn til þess að gera þessa
áratugina upp, fínna hinar bestu plötur
tímans. Spurningalisti var sendur út til
gagnrýnenda, tónlistarmanna og fólks
sem tengist dægurlagatónlist á einn eða
annan hátt. Platan Bleikir náttkjólar
var valin besta plata áttunda áratugar-
ins. Á níunda áratugnum í þriðja sæti
afmælisplata í tilefiii 201 árs afinæli
borgarinnar sem hann ól, Loftmynd, og
í fimmta sæti hin umdeilda plata Höfúð-
lausnir. Nú er tíundi áratugurinn í renn-
unni, runninn upp og að renna upp, það
fer eftir því hvort árþúsundið hefst árið
2000 eða 2001. Segja sumir að í stað
hins kalda og svalandi stríðs sé runnin
upp hlý og yndisfeg endurreisn, fin de
siecle, sem reynsla aldanna sýnir að er
höfúgur og sætur gerjunartími í fistum
og hugvísindum. Nú er kominn út leiðar-
vísir upphafs aldalokanna, platan Hætt-
uleg hljómsveit og glæpakvendið Stella.
/ /
RÆH m MEGASITEEIM AFIWUTK0MM PL0TU HAMS
19B ífflM egas, getur þú í stuttu
1W/H máli gert grein fyrir
I W |H lýrísku innihaldi þcss-
I arar plötu?
I W Textarnir eru upp-
JL V -^fl. rifjun, uppgjör og dað
ur við kaldastríðsárin, ljúfsár tregi:
tilfinningaarfurinn sem maður hélt
að væri manns einkaskynjun, reyn-
ist við reikningsskil hafa verið upp-
lifun annarrar kynslóðar og manni
alls óviðkomandi. Þessi plata hamr-
ar inní fólk að ekki þýði að hengja
sig í neitt þessa heims, textamir
minna á gamla sálma, ekki þýðir
að hengja sig í sjóntaugina, eða
treysta um of á skilvitlegan kraft.
Lagið um íslenska bóndann segir
frá því hvernig bjargræðið verður
hans banabiti. Allt sem þú átt er
refur og aftur refur, og þótt refur
sért kemurðu honum aldrei í verð.
Eina sem refabóndinn getur gert
er að dreyma sig burt frá sorg og
sút. Góður vilji fer beint í gjaldþrot
og alþrot, viljinn er aðhlátursefni
guðanna, svefn er allt, sem þarf.
Lagið um hina alíslensku hríð
fjallar um hina sígildu þjóðlegu
kvöl, náttúrulögmálið sem brýtur
öll náttúrulögmál, mönnum er hér
á landi ekki blásið í bijóst heldur
blásið á bijóst. Lagið um Basil
fursta er um endurreisnarmanninn
sem brann inni áður en endurreisnin
gekk í garð, með tilvísun í þann sem
ekki má nefna. Talsmaður tilvistar-
stefnunnar er ekki talkúmhvítur
gáfubiti á frönsku kaffihúsi, heldur
íslensk bóndakona sem er að rem-
bast við að koma skipulagi á líf
sitt. Tilvistarvandann er að finna í
texta um greip og eplasafa og í
heilræðayísum, sem er viðvörun
vegna skeíjulausrar upphafningar
skynfæranna, sem fákænu fólki er
hætt við. Menn koma', sjá og eru
sigraðir. Sjónin er böl eins og dæm-
in sanna. Ef auga þitt hneykslar
þig, haltu þá blaðamannafund, og
það er alkunna. Fæðing dúalismans
í barnshuganum er dokumenteruð í
laginu um rauðu rútumar, sem aka
samkvæmt áætlun um heima alla.
— Á einum stað má heyra mjög
greinilega að þú kveðst heita Elísa-
bet, orðrétt „Auðvitað heiti ég Elísa-
bet hvað annað?“
Lagið Ekki heiti ég Elísabet? er
útlegging á hinni sígildu og ban-
vænu gestaþraut „að vera eða vera
ekki“. Með svipuðu sniði en þó í
öðrum dúr eru nokkrir textar sem
fjalla um útgerð næturlífsins í
hrefnuhreðjum (krummaskuðum,
útkjálkum) hugans á okkar viðsjár-
verðu tímum. í þessum flokki er
Marta smarta, sem er of móðins til
að mæðast. Marta er jafnframt
vamarlaus gagnvart hinni lífrænu
forritun sem verið hefur í gangi allt
frá stóm sprengingunni í upphafi
vega og afvega, eins og öll hennar
fórnarlömb. Ungfrú Reykjavík er
stóra systir Mörtu, sem alla klækina
kann. Þema lagsins sýnir hin skil-
yrtu viðbrögð í samskiptum kýnj-
anna, og vamarleysi beggja í út-
gerðinni. Keflavíkurkajablús fjallar
um það þegar ódýrar lausnir ein-
staklinga gera innsiglinguna á end-
anum ómögulega, og skilin þegar
hin mannlega náttúra verður ónátt-
úra og mennskir hafsbotnar gnæfa
yfir öldumar. En togarasjómanni
tamast það er að tala sem minnst
um það allt.
— Þér er hugstæð heimsstyrjöld-
in .. .
Stríðið var hér með sinn hrylling
og glamör, en drengir aldir upp eft-
ir stríð sáu bara eftirskinið í tindát-
um og fundu af stríðinu eftirkeim-
inn. Eftirstríðsárabarnið upplifír
þannig eina sterkustu goðsögn allra
tíma, hinn skelfílega blossa. Bmni
stríðsins er niðurtaining að fæðingu
eftirstríðsárabarns sem er skotið inn
í nýjan tíma.
Hafmeyjarblús er um hafmeyjuna
sem yfírgefur sinn ömgga botn og
eigrar í áttina að villuljósi. Öðmm
þræði er þetta lag um einmanaleik-
ann, um hina ógnvænlegu stöðu
þegar allar minningarnar em úr
framtíðinni og borgin böðuð ljósi
sem einhvemtímann mun skína.
Skásti kosturinn er óskomð völd í
Þykjustunni. Prinsinn reynist ann-
arrar kynslóðar ónytjungur, erfingi
athafnamanns, se.m vill treysta ítök
sín í viðskiptalífínu með mægðum.
Hann hefur verið rekinn gegnum
erlendan verslunarskóla, klyfjaður
krítarkortum, en er fávís um eðli
og langanir — skynjar hvorki eigin
tilfínningar né tilfinningar ástar-
. . . Segja má ab
tcíli mínu sé beint
til kjama ein-
staklingsins, en
ekki tilþeirra
umbúba semjjöl-
miblar hafa skap-
ab. Einhverra
hluta vegna virb-
ast textar mínir
seinteknir.
þurfí og ofurnæmra hafmeyja.
— Eitt lagið ber nafnið Partí, það
er ekki góð íslenska...
Partíið er um afstæðið og
skammtaeðlisfræðilegar verkanir í
mannlegum samskiptum. Með því
að skoða ákveðið ferli breytir þú
því. Veraleikinn getur aldrei orðið
fastur nema þegar endurskoðun lýk-
ur með lögboði. Partíinu lýkur með
því að réttvísin sigrar. Hin blinda
réttlætisgyða staulast inn og vinnur
þreytulega enn einn Pyrrhosarsigur-
inn.
Lagið „Ékkert hefur skeð“ fjal
lar ekki síður um ummyndanir, hina
líffræðilegu læsingu sem ekki vill
hleypa frelsinu og hamingjunni inn.
Eitt lítið bros getur gefið lífínu lit.
— Hvemig getur maður þá skilið
lagið Dansleikur?
í textanum um dansleikinn er
limbóið sálum fordæmdra lífs ígildi.
Gólfið, loftið og veggimir em úr
iðandi kjöti. Þar er þrettánda kyn-
fónían leikin af iyomsveit hússins.
Fólkið ber höfuðið hátt allt til þess
það fýkur. Háhælaðir skór skilja
eftir för í parketinu. Dýrlingar þess-
ir em syndarar með framtíð. Allir
vita sinn næturstað. Þegar birtir af
degi hefur kirkjan í Hmna annað
hvort sokkið eða upp stigið.
— Eitt lagið heitir Söngur um
ekkert. Hvernig getur ekkert orðið
að yrkisefni?
Öll er platan meira og minna um
ekkert, það er að segja nýraunsæið.
Á ákveðnum tímum dags fyllast
útvarpsrásirnar af engu. Fólk öðlast
tilvist gegnum það eitt að útvarpa
sér. Á þetta fólk sér tilvist utan ljós-
vakans? Sögumaður sannar tilvem
sína með því að telja upp það sem
hann hefur ekki. Tómið hjalar við
sjálft sig og fínnur með því lífsfyll-
ingu.
— Margt í útskýringum þínum í
textum plötunnar gæti virst bera
vitni um hroka og vanmetakennd,
og þú talir því viljandi þannig að
alþýða manna geti ekki skilið . . .
Tal mitt er ekki daður við hinn
lága samnefnara. Alþýða manna er