Morgunblaðið - 05.05.1991, Blaðsíða 15

heimilda og tilvitnanir geti verið
margslungin, í sama riti standi: „Að
á íslandi hafi húngur og hallæri opt
að höndum borið, þarf eigi kynlegt
að þykja, þar sem mörg betri lönd
hefir einatt sama hendt þó sýnast
mætti, að þeirra milda lopt, fijóf-
semi, ríkidæmi og hæga kauphöndl-
an mundi varna þeim við því. En
þó ísland sé hallærasamt, þá er það
samt eigi óbyggjanda; þau góðu
árin eru miklu fleiri en þau hörðu.“
— Islandssagan er sem sagt ekki
„hallærisleg baráttusaga"?
„Þessi áhersla á hallærin er í
sjálfu sér „hallærisleg" í nútíma-
skilningi þess orðs. íslendingar hafa
í sínum huga mjög sterkt þá mynd
af sjálfum sér og sínum forfeðrum
að hér hafi lifað „lítil þjóð í harð-
býlu landi í baráttu við óblíð nátt-
úruöflin". Myndin getur ekki verið
svona einföld. En það hefur reynst
sagnfræðingum mjög erfitt að skilja
að baráttu landsmanna við náttúru-
öflin og baráttu við mannamein
ýmis konar.
Hvað er líkt og hvað er ólíkt í
sögu Islendinga og sögu annarra
þjóða? Önnur lönd máttu líka þola
harðæri öðru hveiju — t.a.m. Nor-
egur. Það kom þó ekki í veg fyrir
að fólkinu fjölgaði. Mannfjölgun í
Noregi 1500-1850 var e.t.v. tíföld-
un úr 150 þúsundum í eina og hálfa
milljón.
Ef maður lítur eftir einhveij u sem
er ólíkt þá hlýtur maður að festa
augun við farsóttirnar. Hér kom
Stóra-bóla og felldi þriðjung þjóðar-
innar en engin dæmi eru um farsótt-
ir í Noregi sem ollu þriðjungsfækk-
un landsmanna eða neitt nálægt
Hannes Finnsson biskup
því síðan í Svarta-dauða. Þar af
leiðandi var fólksfjölgunin þar stöð-
ugri og meiri en hér. Var Noregur
betra land? Hannes biskup segir á
einum stað í sinni bók: „Eg heyrði
optar en einusinni þann vitra og í
mörgu af íslandi velforþénta merk-
ismann, etatsráð og depúteraðan í
Bergverks-collegio, Andreas Holt,
er sjálfur hafði ferðast og dvalið
bæði á Islandi og í mörgum öðrum
löndum, segja það að Islands al-
múga kjör væru mikið betri en í
mörgum öðrum löndum, og einkum
að Islands bændur hefðu meiri og
betri landskosti, bústofn og viður-
væri en landar hans norðanfjalls í
Noregi."
Greinin í Sögu er skrifuð til að
vekja til umhugsunar og umræðu.
Sú mynd hefur verið gefin af gamla
samfélaginu að þetta hafí verið
staðnað þjóðfélag í kreppu og kyrr-
stöðu. En þetta er rangt. íslenskt
samfélag bjó yfir miklum sveigjan-
leika. íslendingar eru eins fólk er
flest. Þeir reyna að bjarga sér. Þeg-
ar fjölgaði í landinu jókst sjósókn
og það var vísir að þéttbýli við sjáv-
arsíðuna sérstaklega undir Jökli.
En eftir mannfelli þá komust þeir
meira og betur af því sem landbún-
aðurinn gaf af sér. íslendingar kom-
ust yfirleitt ekki verr af heldur en
aðrar þjóðir. Segir ekki Hannes
biskup: „Hefir landið þó þess á
milli optast náð sér aptur, fæðt sín
börn og framleiðt margan merkis-
mann, gott verkfæri í Guðs hendi,
þarft og farsælt þessa heims, en
síðan fullsælt í hinum betra.“
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 5. MAÍ 1991
-... ■ : --------:--■-----------;
C 15

Morgunblaðið/Gunnar E. Hauksson
Þingeyrarkirkja
80 ára vígsluafmæli Þingeyr-
arkirkju haldið hátíðlegt
Gestir við kaffisamsætið. Fremst á myndinni eru Ingunn Angan-
týsdóttir, Camilla Sigmundsdóttir og Mattliías Guðmundsson.
KIRKJAN á Þingeyn var þett
setin sunnudaginn 14. april, er
Þingeyringar héldu upp á 80
ára vígsluafmæli hennar.
Þingeyrarkirkja var vígð á
pálmasunnudag 9. apríl árið 1911.
Á safnaðarfundi árið 1897 var fyrst
hreyft þeirri hugmynd að flytja
sóknarkirkjuna að Söndum til Þing-
eyrar, er hún yrði endurbyggð. Það
var þó ekki fyrr en árið 1907, sem
sóknarnefnd ákvað að hefja skyldi
byggingu kirkju. Tveimur árum
seinna var svo ákveðið að kirkjan
skyldi byggð úr steini og var Rögn-
valdur Olafsson byggingarmeistari,
sem var Dýrfirðingur, fenginn til
að senda teikningu af kirkju svo
og kostnaðaráætlun. Hófst bygg-
ing kirkjunnar eftir téikningu
Rögnvalds árið 1910. Allur undir-
búningur og framkvæmdir við
kirkjuna einkenndust af miklum
stórhug þeirra sem að unnu. Sá
stórhugur hefur fylgt öllu starfi við
Þingeyrarkirkju síðan.
Hátíðin hófst um morguninn er
Ólafur Veturliði Þórðarson dró fána
að húni á nýjum fánastöngum við
kirkjuna.
Klukkan tvö hófst hátíðarguðs-
þjónusta og eins og áður sagði var
kirkjan þétt setin. Sóknarprestur-
inn séra Gunnar Eiríkur Hauksson
prédikaði og þjónaði fyrir altari.
Eftir guðsþjónustuna hófst há-
tíðarsamkoma. í upphafi ávarpaði
Andrés Guðmundsson sóknar-
nefndarformaður samkomuna og
bauð boðsgesti sérstaklega vel-
komna, prófast ísafjarðarprófasts-
dæmis séra Baldur Vilhelmsson í
Vatnsfirði, Guðrúnu Sigurðardótt-
ur fyrrverandi prestsfrú og Baldur
Siguijónsson sem var organisti í
Þingeyrarkirkju i u.þ.b. 40 ár.
Kirkjukórinn söng nokkur lög.
Ágrip af sögu Þingeyrarkirkju var
flutt, nemendur úr tónlistarskólan-
um léku á píanó og prófastur
ávarpaði samkomuna. Tveimur
heiðurskonum, Camillu Sigmunds-
dóttur og Ingunni Angantýsdóttur,
voru færðar viðurkenningar fyrir
fórnfúst starf við kirkjuna, en báð-
ar hafa þær sungið með kirkjukóm-
um í 60 ár. Eftir samkomuna í
kirkjunni bauð sóknarnefndin til
^kaffisamsætis í félagsheimilinu.
Margar veglegar gjafir og heilla-
óskir bárust kirkjunni á þessum
tímamótum, sem kirkjan á eftir að
búa að í framtíðinni.
- Gunnar Eiríkur
Baldur Sigur-
jónsson flytur
ávarp í félags-
heimilinu, en
hann var org-
anisti í Þing-
eyrarkirkju í
um 40 ár.
Brúðargjatir
Nýborgr#
Ármúla 23, sími 83636
I |V\. v •' • , Cy/
# Lofta- plötur og lím Nýkomin sending
_ Nýkomin sending
Þ.Þ0RGR(MSS0N&C0
Ármúla 29, Reykjavik, simi 38640
V^terkurog
kJ hagkvæmur
auglýsingamiöill!
® íþróttavörur í úrvali
Dæmi um verð:
Fótboltaskór - verð frá kr. 1.990,-
íþróttaskór m/frönskum lás - verð frá kr. 1.990,-
íþróttagallar- verð frá kr. 3.995,-
»huMrá^P
SPORTBÚÐIN
ÁRMLILA 40, SÍMI 83555