Morgunblaðið - 02.08.1991, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 2. ÁGÚST 1991
15
Tryg’giiigar náms-
manna erlendis
eftir Ástu R.
Jóhannesdóttur
Um þessar mundir eru þeir
námsmenn sem ætla að -stunda
nám erlendis að undirbúa brottför
sína. Eitt af því sem huga þarf að
þegar haldið er utan til námsdval-
ar, eru tryggingar ýmiskonar. Þá
er mikilvægt að menn kynni sér
hvaða tryggingar þeir hafa fyrir.
Ymsir skólar erlendis krefjast
ákveðinna trygginga af nemendum
og veit ég þó nokkur dæmi þess
að íslenskir námsmenn, sem ekki
hafa kynnt sér rétt sinn gagnvart
almannatryggingunum, hafa þurft
að leggja út í heilmikinn kostnað
vegna slíkra trygginga að óþörfu.
Allir landsmenn eru sjúkra-
tryggðir samkvæmt lögum um al-
mannatryggingar, eigi þeir lög-
heimili hér á landi. Þar með eru
íslenskir námsmenn erlendis sjúkr-
atryggðir samkvæmt þessum lög-
um, eigi þeir lögheimili hérlendis.
Eg ætla að fjalla í stuttu máli
um þær reglur sem gilda um þátt-
töku almannatrygginga í sjúkra-
kostnaði erlendis, en þær eru mis-
munandi eftir löndum.
Námsmenn á Norðurlöndum
Gagnkvæmur samningur um
félagslegt öryggi er í gildi milli
Norðurlandanna. Samkvæmt hon-
um njóta íslenskir námsmenn og
fjölskyldur þeirra sömu réttinda
og íbúar viðkomandi lands gagn-
vart sjúkrakostnaði. Algengast er
að íslenskir námsmenn á Norður-
löndum flytji lögheimili sitt til við-
komandi lands og gangi þar með
inn í almannatryggingakerfi þess.
Sjúkrakostnaður úr íslenska al-
mannatryggingakerfinu er því
enginn vegna þessara námsmanna.
Samningur við Bretland
íslenskir námsmenn í Bretlandi
sem þarfnast nauðsynlegrar
sjúkrahjálpar eiga sama rétt og
íbúar viðkomandi landsvæðis, til
þeirrar þjónustu sem opinbera heil-
brigðisþjónustan breska veitir
(National Health Service). Réttind-
in eru samkvæmt gagnkvæmum
samningi milli landanna um heil-
brigðisþjónustu.
Sjúkrahjálp aðila í einkarekstri
heyrir ekki undir þennan samning.
Fæst kostnaður vegna hans að
takmörkuðu leyti endurgreiddur
hjá Tryggingastofnun.
Endurgreiðsla kostnaðar
Námsmenn erlendis með lög-
heimili á íslandi eru sjúkratryggðir
hér á meðan þeir dveljast erlendis,
nema þar sem gagnkvæmur samn-
ingur er í gildi milli landanna.
Tryggingastofnun ríkisins endur-
greiðir því erlendan sjúkrakostnað
í sama mæli og kostnaður Trygg-
ingastofnunar hefði verið af sams-
konar tilviki hérlendis. A reikning-
um vegna læknisþjónustu erlendis
verða að vera allar nauðsynlegustu
upplýsingar um hverskonar sjúkra-
kostnað sé um að ræða og helst
þarf læknisvottorð að fylgja.
Dæmi um sjúkrakostnað sem
endurgreiðist eftir sömu reglum
og hérlendis, er sjúkrahúsvist,
læknishjálp, rannsóknir, lyf, röntg-
engreining, sjúkraþjálfun, sjúkra-
flutningur, tannlækingnar á böm-
um og lífeyrisþegum og kostnaður
vegna fæðingar.
Greiðslur umframkostnaðar
Verði námsmaður fyrir veruleg-
um kostnaði vegna veikinda eða
slyss erlendis og fær hann ekki
endurgreiddan nema að litlu leyti,
er heimilt að sjúkratryggingamar
taki meiri þátt í slíkum kostnaði.
Tryggingastofnun greiðir þá 75%
„Ég- hvet því námsmenn
og aðra sem ætla utan
til dvalar, að kynna sér
þann rétt sem þeir eiga
samkvæmt íslenskum
lögum, áður en haldið
er af stað.“
af hlut sjúklings í fyrstu 1.000
bandaríkjadollurum, en 90% af
þeim kostnaði sem fer þar yfir.
Reglan tekur til námsmannsins
sjálfs, maka hans og barna.
Námsmannareglan gildir einnig
um elli- og örorkulífeyrisþega sem
eru með tekjutryggingu, en þátt-
takan er aftur á móti minni hjá
öðmm.
Námsmaður samkvæmt þessu
er sá sem er í lánshæfu námi. Sé
námsmaður tryggður hjá trygg-
ingafélagi, bæta almannatrygg-
ingarnar aðeins þann hluta sem
tryggingafélagið bætir ekki.
Staðfesting frá
Tryggingastofnun getur
sparað útgjöld
Margir erlendir skólar krefjast
þess að nemendur hafi tilteknar
lágmarks sjúkra- og slysatrygg-
ingar. Þær þurfa oft að vera betri
en þær tryggingar sem almanna-
tryggingarnar bjóða. Einnig krefj-
ast sumir skólar þátttöku í hóp-
tryggingu hjá tilteknu erlendu vá-
Ásta R. Jóhannesdóttir
tryggingafélagi. Nemendur geta
fengið skriflega staðfestingu hjá
sjúkratryggingadeild Trygginga-
stofnunar ríkisins Laugavegi 114,
um það að þeir séu sjúkratryggðir
samkvæmt íslenskum lögum. Vott-
orð frá skóla eða lánasjóði þarf að
fylgja beiðni um staðfestinguna.
Með því að framvísa þessu plaggi
er oft hægt að sleppa við eða fá
afslátt af skyldutryggingum er-
lendra skóla.
Frekari tryggingar
Þessar upplýsingar ættu samt
ekki að draga úr því að námsmenn
kaupi sér tryggingar hjá trygg-
ingafélögum. Slíkar tryggingar
greiða oft mun fleiri tegundir
sjúkrakostnaðar, en almanna-
tryggingakerfíð. Einnig þurfa
menn að leggja út fyrir kostnaði
og fá síðan endurgeitt samkvæmt
almannatryggingunum, en sjúkra-
reikningar eru sendir beint til
tryggingafélags gegn framvísun
tryggingaskírteinis í hinu tilvikinu.
Það er því að ýmsu að hyggja í
þessum efnum.
Ég hvet því námsmenn og aðra
sem ætla utan til dvalar, að kynna
sér þann rétt sem þeir eiga sam-
kvæmt íslenskum lögum, áður en
haldið er af stað.
Höfundur er deildarstjóri
félagsmála- og upplýsingadeildar
Tryggingastofnunar ríkisins.