Morgunblaðið - 28.04.1992, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 28. APRÍL 1992
19
ábyrgðarmönnum. Tengsl Spari-
sjóðsins við borgina hafa frá upp-
hafi verið náin eins og í öðrum
bæjarfélögum þar sem sparisjóðir
starfa.
„Það var engan veginn sjálfgefið
fyrir mig að taka að mér þessa
stöðu,“ segir Baldvin. „Það er svo
skrýtið að ekkert af þvi sem ég hef
sýslað við um ævina hefði mér dott-
ið í hugað ég ætti eftir að fást við
eða sóst eftir að fyrra bragði. Ég
lærði lögfræði og ætlaði að stunda
embættisstörf, en varð fram-
kvæmdastjóri Fulltrúaráðs Sjálf-
stæðisflokksins 1956. Þegar Eyjólf-
ur Konráð Jónsson verður ritstjóri
Morgunblaðsins er mér boðið starf
hans sem framkvæmdastjóri Al-
menna Bókafélagsins. Á dauða mín-
um hefði ég nú frekar átt von en
að ég færi að fást við bókaútgáfu,
en svona hefur lífíð stundum
skemmtilega vit fyrir manni.
Ég var búinn að vera í sextán
ár hjá AB þegar mér var boðið starf
sparisjóðsstjóra. Ég hafði alls ekki
hugsað mér að hætta í bókunum
og var lengi tvístígandi. En afréð
svo að slá til. Fannst ég kominn á
þann aldur að annað hvort væri að
skipta um gír þá eða aldrei.
Eg verð nú að viðurkenna að
fyrstu tvö árin hér í Sparisjóðnum
var þetta ósköp þægilegt og mikil
viðbrigði frá því starfi sem ég hafði
verið í. Ég kom heim á réttum tíma
í kvöldmat — og jafnvel fyrr — því
hér var allt í býsna föstum skorðum.
En þetta gjörbreyttist á fáum árum,
einkum eftir að vaxtafrelsið kom til
sögunnar og nú er löngu liðin sú
tíð að ég komi heim klukkan fimm.
Það hefur verið áhugavert að
fylgjast með breytingunum í þjóðfé-
laginu gegnum þetta starf. Til dæm-
is hvemig hlutverk kvenna hefur
breyst. Þegar ég settist í stól spari-
sjóðsstjóra kom það örsjaldan fyrir
að konur kæmu og bæðu um lán,
en þá sjaldan það gerðist komu þær
uppábúnar og sögðu að maðurinn
þeirra væri að byggja, hvort hægt
væri að fá lán. Smám saman breytt-
ist þetta í „við erum að byggja“ og
nú er orðið mjög algengt að konur
komi og í raun virðist mér það vera
að gerast í vaxandi mæli að konur
séu að yfirtaka fjármál heimilanna.
Og nú segja þær: „Ég er að byggja
og vantar lán“.
Fyrstu árin sat maður hér í hálf-
gerðu skömmtunarstjórasæti, því
að eftirspurnin eftir peningum var
svo miklu meiri en framboðið. í raun
var verið að gera mönnum greiða
þegar þeim var veitt lán með nei-
kvæðum vöxtum.
Eitt af því sem til allrar hamingju
er horfið, eru upphringingar stjórn-
málamanna vegna vina og kunn-
ingja. Þeir komu jafnvel með við-
komandi í viðtal. Þetta er gjörsam-
lega horfið.
Við eiguin ekki þessa peninga
heldur sparifjáreigendur
Það er vandi að stjórna svona
stofnun. Ég verð stundum var við
að fólk heldur að það felist helst í
að taka á móti fólki sem vantar lán
og segja já eða nei. En það er að
sjálfsögðu mikill misskilningur. Fyr-
ir utan hefðbundin dagleg verkefni
og samráð við mitt fólk, er mikil-
vægt að fylgjast með. Þjónustan
verður sífellt meiri og flóknari, sam-
keppnin er vægðarlaus og þegar
einhver bankanna kemur með eitt-
hvað nýtt verðum við að hafa svar
við því og helst að vera á undan.
Ég tel líka mjög mikilvægt að við
gerum okkur grein fyrir því að við
eigum ekki þessa peninga sem hér
er verslað með, heldur sparifjáreig-
endur. Okkar hlutverk er að ávaxta
og varðveita það sem okkur er trúað
fyrir, því við verðum að standa skil
gagnvart þessu fólki. Þess vegna
er farið fram á það við lántakendur
að þeir setji tryggingar fyrir lánum.
Það vefst fyrir mörgum hver
munurinn er á sparisjóði og banka.
Sparisjóður er sjálfseignarstofnun
sem enginn á. Stjórn hans er kosin
á aðalfundi tvö hundruð sparifjár-
eigenda, sem kjósa þijá fulltrúa, en
borgaryfirvöld kjósa tvo. Ef sjóður-
inn hættir, ganga eigur íbúa á
starfssvæði sjóðsins, til almanna-
heilla.
Ég myndi gjaman vilja fjölga
stofnfláraðilum til mikilla muna og
að þeir kysu fulltrúaráð sem síðan
kysi stjórn sem endurnýjaðist þriðja
hvert ár. Ég tel mjög varasamt að
skipta um stjórn árlega í svona
stofnun, en vildi sjá aukna stjórnar-
aðild viðskiptamanna sjóðsins. En
með því að vera stofnfjáraðili geta
menn haft áhrif á hveijir stjórna
sjóðnum. Ef hann yrði gerður að
hlutafélagi, myndu tengslin við
heimabyggðina rofna, í okkar tilviki
við Reykjavíkurborg. Reynslan frá
Danmörku er sú, að þar sem spari-
sjóðum hefur verið breytt í hlutafé-
lög, hafa þeir verið yfirteknir eða
sameinaðir öðmm bönkum.
Tímamót
Þegar ég tók við starfi sparisjóðs-
stjóra varð Jón G. Tómasson for-
maður sjóðsins. Samvinna okkar og
annarra stjórnarmanna hefur að
mínu mati verið mjög farsæl.
Við Jón tökum við sjóðnum á
mjög spennandi tímum og má segja
að þetta tímabil hafí verið afar við-
burðaríkt. Þjóðfélagið hefur gjör-
breyst og Sparisjóðurinn auðvitað
líka.
Árið 1977 styttum við lánstíma
lána, þannig að bið eftir lánum stytt-
ist til muna. Við fómm smám sam-
an að veita almenrta bankaþjónustu
og þjóna viðskiptalífínu í heild sinni,
kaupa víxla af fyrirtækjum, veita
skammtímalán og yfírdráttarheim-
ildir í stað þess að lána eingöngu
til íbúðakaupa.
Níundi áratugurinn markar tíma-
mót. Árið 1983 fá sparisjóðimir
heimild til að hefja gjaldeyrisvið-
skipti, árið 1985 fá þeir sömu rétt-
indi og viðskiptabankarnir og árið
1987 er gefið fullt frelsi í vaxta-
ákvörðunum og gjaldskrártöku sem
varð sjóðnum til mikilla heilla. Við
erum nú með fímm afgreiðslustaði
og starfsmannafjöldi sem var 14
árið 1976 er nú um 90.
Það urðu þáttaskil í sögu spari-
sjóðanna hér á landi þegar ný lög
um sparisjóði voru sett árið 1986.
Ýmsum hömlum var- aflétt og sjóð-
irnir gátu nú keppt á jafnréttis-
grandvelli við bankana.
Sparisjóðurinn er nú tæknivædd
nútíma fjármálastofnun þar sem
megináhersla er lögð á persónulega
þjónustu og fagleg vinnubrögð. Við
bjóðum upp á alhliða þjónustu fyrir
fjölskyldur og fyrirtæki og ég er
satt að segja stoltur af þeim spari-
sjóði sem heldur upp á sextíu ára
afmæli sitt í dag.
Framtíðarsýn
Við hjá Sambandi íslenskra spari-
góða höfum lagt mikið upp úr
tengslum við erlend sparisjóðasam-
bönd til að forða íslenskum spari-
sjóðum frá því að einangrast í al-
þjóðlegu tilliti. Innganga í Norræna
sparisjóðasambandið Nordspar árið
1978, styrkti íslensku sparisjóðina
þar sem þeir fengu hlutdeild í
reynslu og þekkingu nágrannaþjóð-
anna í sparisjóðarekstri. Árið 1990
fékk samband íslenskra sparisjóða
aðild að Evrópusambandi spari-
sjóða, European Savings Bank Gro-
up, sem eru samtök sparisjóða allra
EB-landanna, en aukaaðilar era
landsamtök sparisjóða í EFTA-ríkj-
unum. Þetta er mikilvægt skref í
að gera Sparisjóðina hæfari til að
mæta breyttum samkeppnisaðstæð-
um sem munu fylgja í kjölfar aukins
frelsis á fjármagnsmarkaði. Samn-
ingurinn um Evrópskt' efnahags-
svæði, tekur væntanlega gildi 1993,
en eins og kunnugt er veitir hann
frelsi til fjármagnsflutninga milli
íslands og annarra Evrópulanda og
starfsemi erlendra fjármálafyrir-
tækja á íslandi.
Þessi síðustu ár og ekki síst síð-
ustu misseri hafa verið mjög við-
burðarík í heiminum og einnig hér
heima. Við lifum á spennandi tímum
og engin ástæða til að ætla annað
en framundan séu margvísleg við-
fangsefni sem við sjáum ekki fyrir
í dag. Við hjá Sparisjóði Reykjavík-
ur og nágrennis eram tilbúin að
mæta áskorunum framtíðarinnar.
Markmið okkar er fyrsta flokks
þjónusta við alla aldurshópa í
Reykjavík, því þetta er þeirra sjóð-
ur,“ segir Baldvin Tryggvason.
Sœvar Karl Olason
Bankastræti og Kringlunni: 13470 og 689988
NÝR DAGUR ... AU G L ÝSINGASTO FA