Morgunblaðið - 07.06.1992, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 7. JUNI 1992
Skerðing þorskkvótans
og áhrífá heildarbotnfiskkvóta* valdra staða
*Botnfiskkvótinn er metinn í þorskígildum
Hlutfalisleg
skerðing
botnfiskkvótans
TILLOGUR
ALÞJÓÐAHAF-
RANNSÓKNA-
RÁÐSINS UM 40%
Sur SKERÐINGU í
ÞORSKSÓKN ER
MIKIÐ ÁFALL FYR-
IR ÞJÓÐARBÚ-
SKAPINN. SLÍKUR
SAMDRÁTTUR
KÆ.MI MISÞUNGT
NIÐUR Á BYGGÐ-
UM LANDSINS.
VEIÐISKIP SUNN-
ANLANDS YRÐU
HLUTFALLSLEGA
FYRIR MINNSTRI
SKERÐINGU Á
MEÐAN VEIÐISKIP
í ÖÐRUM LANDS-
HLUTUM, SEM
HAFA AÐ MESTU
BYGGT Á ÞORSK-
VEIÐUM, FENGJU
STÆRRI SKELLI.
eftir Jóhönnu Ingvorsdóttur
EITT aðalmarkmið kvótakerfisins, sem komið var á koppinn árið
1984, var efling fiskistofnanna umhverfis landið. Nú, sex árum síð-
ar, stendur þjóðin frammi fyrir 40% samdrætti í þorsksókn, ef farið
verður að ráði Alþjóðahafrannsóknaráðsins, sem þýðir að mati for-
stjóra Þjóðhagsstofnunar allt að 15 milljarða króna minnkun á út-
flutningstekjum þjóðarinnar. í fyrra nam landsframleiðslan 382,5
milljörðum króna. Þar af var hlutur þorsksins tæpir 40 miljjarðar
króna, eða 46,4% af heildarútflutningi sjávarafurða.
iskveiðiráðgjafarnefnd Alþjóðaha-
frannsóknaráðsins mælir með 40%
samdrætti í þorsksókn á næsta al-
mannaksári. Leyfilegur þorskafli
yrði þannig 100 þúsund tonnum
minni en hann er í ár, sem samsvar-
ar 90 þúsund tonna samdrætti milli
fiskveiðiára. Veiða má 265 þúsund
tönn af þorski á yfírstandandi fisk-
veiðiári, en þorskaflinn yrði 175
þúsund tonn á því næsta sem hefst
þann 1. september nk. og stendur
til 31. ágúst 1993 ef filiögur ráðsins
ná fram að ganga, Skerðing á
þorskkvótanum milli fiskveiðiár-
anna næmi því 34%.
Ráðið kemst að þeirri niðurstöðu
að hrygningarstofn þorsks hafí
minnkáð úr því að vera yfir milljón
tonn milli áranna 1955 og 1960 í
rúmlega 200 þúsund tonn árið 1992.
Einnig að allir árgangar frá 1985
séu undir meðallagi og að 1986-
árgangurinn sé sá Iélegasti frá
1955. Sjávarútvegsráðherra segir
þetta vera einhver þau alvarlegustu
tíðindi, sem yfir sjávarútveginn hafi
dunið fyrr og síðar. Ljóst sé að veru-
!eg skerðing þurfi að eiga sér stað
á næsta fiskveiðiári. Þar með er þó
ekki allt talið því ráðgjafarnefndin
býst ekki við að þorskstofninn styr-
kist á ný fyrr en í fyrsta lagi eftir
tvö til þtjú ár ef farið verður að
ráðum hennar. Þá má ætla að
hrygningarstofninn muni stækka og
að líkindum ná um 300 þúsund tonn-
Þorskurinn og landsframleiðslan sl. 4 ár
Hlutfall þorsks af heildar
verðmæti sjávarafurða
Verg landsframleiðsla
(milljarðar kr.) 333 5
um árið 1995 auk þess sem afli
mun aukast hægt og bítandi á næstu
árum vegna stækkunar stofnsins.
„Málið er einfaldlega ekki komið
lengra. Við bíðum eftír tillögum
Hafrannsóknastofnunar og áliti sér-
fræðings í Englandi sem fenginn
hefur verið til að leggja mat á niður-
stöður Hafrannsóknastofnunar um
ástand þorskstofnsins sem væntan-
legar eru eftir aðra helgi. Aftur á
móti ef af slíkum samdrætti verður
er ljóst að hann kemur misþungt
niður. Verst verða þeir auðvitað úti
sem byggja mestmegnis á þorskin-
um, en eru minna í öðrum tegund-
um,“ segir Kristján Skarphéðinsson,
deildarstjóri í sjávarútvegsráðuneyt-
inu.
Frá því að við fengum fullan yfir-
ráðarétt yfir fiskveiðilögsögunni um
miðjan áttunda áratuginn höfum við
verið einráð um stjórn okkar á fisk-
veiðum. Eftir nær tveggja áratuga
stjómun stöndum við hinsvegar
frammi fyrir því að þörskafli á þessu
ári verður einn sá minnsti síðan
nútímafískveiðar hófust við landið.
Ekki nóg með það, heldur er meðal-
ársafli þorsks á stjórnunartímabil-
inu talsvert minni en þegar við sjálf
og útlendingar stunduðu óhefta
sókn. Því er ekki að undra að menn
velti yöngum yfir fiskveiðistjórnun-
inni. Ýmsar kenningar hafa komið
fram hjá lærðum sem leikum. Og
hvað háværastir hafa verið þeir
gagnrýnendur Hafrannsóknastofn-
unar sem staðhæfa að litlir þorsk-
stofnar gefi af sér besta nýliðun.
Allt talið um „ofveiði" eigi sér því
hvorki tilverurétt né vísindalegan
grundvöll. Þeir benda á að bestu
nýliðunarárin frá 1960 hafi verið
árgangamir 1973, 1983 og 1984.
Þorskstofninn hafí verið á þessum
ámm 100 þúsund tonnum minni en
hann er í dag og veidd voru 330 til
380 þúsund tonn af þorski á þessum
ámm. Auk þess hafi ný met verið
slegin hvað nýliðun varðar. Að mati
annars gagnrýnanda leiddi tilraunin
til uppbyggingar stofnsins í ljós að
ekki var fæðugrundvöllur fyrir
stækkun stofnsins. Minnkað veiðiá-
SJÁ BLS. 12
I