Morgunblaðið - 07.06.1992, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 7. JÚNÍ 1992
KAUPMANNAHAFNARBRÉF
I núinu o g þáinu - eða
- hinn mannlegi þáttur
Báðir hópamir áttu jafn erfitt með að
komast úr þáinu í núið kosningakvöldið í
þinghúsinu. í Danmörku tíðkast á kosninga-
kvöldi að innsti hringur flokksmanna safn-
ist saman í flokksherbergjunum í Kristjáns-
borg. Eins og nafnið bendir til er þinghúsið
gömul höll og þar er hátt til lofts og vítt
til veggja. Flokksherbergin eru fremur í
ætt við sali, en herbergi. í samræmi við
stöðu Jafnaðarmannaflokksins í danskri
stjórnmálasögu er herbergi hans ótvíræður
salur.
Þennan dag kemst enginn inn í þinghús-
ið nema að hafa aðgangskort upp á vas-
ann, svo óbreyttir flokksmenn geta ekki
ónáðað forystuna, ef það dettur skyndilega
í þá. Almenningur fær þó að leggjast á
skjáinn, því lið sjónvarpsmanna stikar >
gangana og varpar völdum glefsum úr öng-
þveitinu yfir þá, sem eru utan veggja.
Stöðvamar em tvær, danska ríkissjónvarp-
ið sem er með vel á þriðja hundrað manns
að störfum þama og svo 2. stöðin, nokkurs
konar einkaframtak í ríkiseign, sem er með
um sextíu manns að störfum. Skýringin á
mannfjöida ríkisstöðvarinnar er meðal ann-
ars sú að í húsinu er sjálf miðstöð kosninga-
dagskrárinnar með tölum, umræðum og
öðru tilheyrandi.
Jáið hafði legið í loftinu og huga stjóm-
málamannanna, rækilega stutt af ijölmiðl-
um og skoðanakönnunum alveg fram að
lokun kjörstaða kl. 20. Já-flokkamir vom
í startholunum að fagna jáinu, hinir tilbún-
ir að taka því sem að höndum bæri. Um
daginn hafði ég séð Ritt Bjerregaard í stutt-
um sumarkjól á sólbökuðum þinghúströpp-
unum, þar sem hún stóð fyrir hjá ljósmynd-
ara og skálaði í kampavíni. Af einhveijum
ástæðum hefur þessi mynd ekki birst í neinu
blaðanna.
Við dymar að flokksherbergi Vinstri-
flokksins vom allir tólf fánar landanna, sem
gerðu Maastricht-samkomulagið. Danir
geta vart komið saman án þess að borða
og um kjörstaðalokun var setið að snæð-
ingi í flokksherbergjunum. Kalt kjöt var
uppistaðan, svínasteik, rúgbrauð og fleira
hjá jafnaðarmönnunum í salnum þar sem
einn veggurinn var helgaður helsta slagorði
þeirra, Norðurlöndin inn í Evrópu, ásamt
fjórum fánum. Vinstrimenn fengu kalt
nautakjöt. í brauðbollunum þeirra vora litl-
ir EB-fánar. Grasrótarhreyfingamar, sem
börðust gegn samkomulaginu, fengu út-
hlutað herbergjum í þinghúsinu í tilefni
dagsins og þar var maturinn samskotsleg-
ur. Segið mér hvað þið borðið og ég skal
segja ykkur hvað þið kjósið, treysti ég mér
til að segja eftir stutta vettyangskönnun..
Minnugir lesendur Kaupmannahafnarbréfa
geta auðvitað getið sér til um að matnum
fylgdu diykkjarföng. Nóg af sódavatni.
Borðvín sá ég aðeins á einum stað, minnir
að það hafí verið hjá íhaldsflokknum, en
bjórinn var aðal drykkurinn. Hjá litlum
flokki eins og Kristilega þjóðarflokknum
var gert ráð fyrir að það væri borgað fyrir
drykkjarföngin, annars var yfirleitt fijáls
aðgangur.
Maturinn rann greiðlega ofan í stjómmál-
'amennina og starfslið þeirra um kl. 20.
Fyrstu tölurnar komu um 20.30 og þær
voru ekki lystaukandi. Þær byggðust á
aðeins örfáum prósentum atkvæða en þegar
í þeim var jáið undir 50%, en neiið aðeins
yfír. í vinstraherberginu urðu menn þungir
á brún. Utanríkisráðherrann og flokksfor-
maðurinn sat við langborð fyrir miðju her-
berginu, umkringdur nánustu samstarfs-
mönnum og horfði þungbrýnn á sjónvarpið.
Tölumar drógu bæði úr matarlystinni og
samræðugleðinni. Nokkrir frétta- og blaða-
menn reyndu að ryðjast að ráðherranum,
en hann sem annars er draumur hvers blað-
amanns, af því hann er alltaf til í viðtal,
bandaði höndum og sagðist vilja doka við.
í herbergjum grasrótarhreyfínganna
hafði líka dregið niður í fólki. Viðstaddir
létu sér nægja að brosa hikandi hver til
annars með — það-skyldi-þó-ekki-vera-svip.
Strax á eftir tölunum kom viðtal við for-
sætisráðherrann, sem sat einn með frétta-
manni í friði og ró heima hjá sér. Nei, hann
var ekki hikandi við að segja að spilið væri
búið, hlaupið keyrt eins og það heitir á
máli innfæddra. Kjósendur hafa alltaf rétt
fyrir sér, nú er bara að reyna hvað hægt
er að gera. Daginn eftir sagði danskur
blaðamaður við mig, að viðbrögð hans hefðu
verið frétt kvöldsins, þó að hún hafí hvergi
birst. Hvernig stóð á því að hann var svona
óhikandi við að marka úrslitin af tölum,
byggðum á örfáum prósentum atkvæða?
Kannski af því að hann sá niðurstöðumar
sem útbreidda sæng utanríkisráðherrans,
sem hann hefur víst aldrei verið hrifínn af,
frekar en margir íhaldsmenn? Pólitík er
ekki bara meiningar, heldur einnig menn.
Svo komu fleiri tölur og þær bentu allar
í sömu átt. Utanríkisráðherra sat enn sem
fastast. Orðtækið að trúa ekki sínum eigin
augum stóð skrifað á andlit hans og sessu-
nauta hans. Nú átti hann um tvo kosti að
velja og báða slæma. Að sitja áfram, svo
fréttamenn kæmust ekki að honum, en hinn
var að fara fram og þurfa þá að svara
óumflýjanlegum spumingum um hvað hon-
um fyndist, hvort hann væri leiður, hvort
hann kenndi sjálfum sér um, eða einhveijum
öðmm og hvað með framtíðina og... Sem
dyggur lesandi Njáls sögu hefur hann hugs-
að með sér að best væri að bíta á jaxlinn
og taka verri kostinn.
Hann stóð upp, fréttamennimir tróðu
hver annan undir í ákafanum eftir að heyra
ráðherrann segja eitthvað um það sem hann
gæti ekki vitað um.
Honum var efst í huga að svar kjósenda
væri högg í andlit allra þeirra 130 þing-
manna, sem studdu samkomulagið. Fransk-
ur fréttamaður spurði ráðherrann spurning-
ar á frönsku, vitandi það að hann er hrað-
mæltur á því máli, um leið og hann kýldi
að honum hátalarann. Þegar ráðherrann
svaraði á ensku spurði Frakkinn óþægilega
undrandi af hveiju hann talaði ekki frönsku,
svo ráðherrann svaraði nokkuð höstugur
að það væm fleiri viðstaddir en þeir tveir.
Dæmigert fyrir Frakkann að hafa ekki
hugsað út í það.
Ráðherrann ætlaði fyrst og fremst að
hugsa. Bros ráðherrans til ákafra frétta-
mannanna var mjúklegt, allt að því blíð-
legt. Svipurinn var annar en venjulega.
Margir útlendingar taka til þess hvað hann
sé öðm vísi en flestir Danir, sem hafí oft
einhvern sjálfsútstrokandi svip. Þessa
stundina líktist hann meira Dana en sjálfum
sér. Loksins tókst honum að mjakast fram-
hjá og komast fram á gang, þar sem hann
var eltur af þeim allra harðsnúnustu. Þegar
hann gekk framhjá bækistöðvum einnar af
grasrótarhreyfíngunum stukku nokkrir fé-
lagar hennar fram í dyr og hlógu hátt og
hæðnislega á eftir ráðherranum, þegar
hann gekk fram ganginn, svo glumdi í.
í herbergi íhaldsflokksins var andrúms-
loftið þungt. Snyrtilega klæddir og renn-
sveittir menn, flestir á skyrtunni, stóðu og
horfðu ýmist hver á annan eða á sjónvarps-
skjáinn. Einn frammámaður í flokknum
stóð í beinni útsendingu og sagði upplits-
djarfur að nú þyrfti bara að athuga alla
möguleika. Fréttamaðurinn mettaðist og
sneri sér frá honum. Á sjónvarpsskjánum
mátti sjá að einhvers staðar í húsinu var
annar tekinn við. í framhaldi af orðum
danska fréttamannsins vék ég spurningu
að frammámanninum, sem eins og seig
saman um leið og sjónvarpsvélarnir liðu frá
honum. Hann sneri sér hægt að mér. Um
leið og hann svaraði stóð hann og raðaði
saltkexmylsnu í öskubakkanum. Hann hall-
aði sér yfir borðið á milli okkar til að kom-
ast betur að mylsnunni. Tungan á hálsbind-
inu með stjörnunum tólf lenti í einu af
mýmörgum hálffullum bjórglösum úr plasti
sem stóðu á borðinu. Sem hann rétti aftur
úr sér eftir tiltektina í öskubakkanum draup
úr hálsbindinu niður á buxurnar, einmitt á
óheppilegasta stað. Af því að það vora eng-
ar líkur til að sjónarhorn myndavélanna
næði svo neðarlega þarna í þrengslunum
fannst mér ég með góðri samvisku geta
þagað yfír þessu slysi við hann.
I flokksherbergi Vinstriflokksins hafði
fækkað, því kjaminn í fjölmiðlaliðinu hafði
yfírgefíð staðinn um leið og formaðurinn,
sem var hins vegar kominn aftur og talaði
í ró og næði við nokkra fréttamenn og
flokksmenn, á milli þess sem hann hlustaði
á sjónvarpið. Einn frammámaður Vinstri-
flokksins var í viðtali og iauk því með
hressilegu „það gengur betur næst“, sem
fréttamaðurinn gerði sér að góðu um leið
og hann sveif á næsta. Ég spurði frammá-
manninn hvað hann ætti við með „næst“.
Hann hikaði, byijaði að segja eitthvað um
að það væri alltaf eitthvað næst, en hætti
skyndilega við. Brosti svo afsakandi brosi
um leið og hann klappaðii mér á öxlina og
sneri sér að næsta manni.
Svona leið kvöldið. Jáið, sem virtist vera
á vörum landsmanna í þáinu, breyttist í nei
í núinu þegar blýanturinn var kominn í
hönd þeirra í afdrepi kjörklefans. Allir virt-
ust eiga erfitt með að átta sig á að þáið
var ekki núið, meðan tölumar streymdu
inn. Úrslitin staðfesta gjá milli almennings
og sjtómmálamanna, er sagt. Skrýtið, því
þeir bregðast alveg eins við og allir aðrir
við óvæntar uppákomur, verða hikandi,
óömggir, óttaslegnir og fumandi. Hver
skyldi þá vera munurinn á þeim og hinum?
Sigrún Davíðsdóttir
Kristjón Þ. ísaks
son — Minning
Fæddur 23. nóv. 1913
Dáinn 29. mal 1992
Kveðja:
Jónas B. Hallgríms
son, Helgavatni
Það er margs að minnast. í
gegn skín þó sú birta, hlýja og
gleði sem stafaði frá afa, Kristjóni
Þorgrími ísakssyni. Það var ætíð
gaman að eiga við hann samtal.
Hann lumaði alltaf á skemmtileg-
um frásögnum og hann hafði af-
skaplega gaman af því að minnast
æskuáranna. Margar sögur síðan
þá fékk maður að heyra og oftar
en ekki brá fyrir undarlegum orða-
tiltækjum eins og „sumir fá allt
en allir ekkert".
Hann var alla ævi fróðleiksfús
og var vel lesinn. Ef eitthvað var
til sem hann vissi ekki um bar
hann sig sem mest hann mátti
eftir því. Hann fylgdist vel með
fréttum og því sem var að gerast
í kring um hann. íþróttaáhugi
hans var mikill fram á síðasta dag
og gaman var að koma að honum
í hita leiksins fyrir framan sjón-
varpsskjáinn í miðjum fótboltaleik.
Kristjóni afa var margt til lista
lagt. Hann var alla tíð hagyrtur
og lunkinn teiknari. Margar skop-
myndir og enn fleiri tækifærisvís-
ur liggja eftir hann. Afi hafði gam-
an af því að ferðast um landið og
ekki mátti yfirgefa sumarbústað-
inn án þess að „beija saman vísu“
í gestabókina. Það er stutt síðan
að hann dvaldi í iðjuþjálfun og tók
hann í framhaldi af því þátt í
myndlistasýningu VR í listasafni
A.S.Í.
Afí var einn af þessum mönnum
sem eiga einstaklega gott með að
kynnast fólki. Kannski var það
vegna þess að hann talaði við alla
sem jafningja og vegna þess að
hann bar virðingu fyrir sjónarmið-
um annarra. Þegar við töluðum
við hann fannst okkur stundum
eins og hann væri náinn vinur en
ekki bara afí. Hann gaf sér líka
alltaf góðan tíma fyrir okkur og
var alltaf tilbúinn að passa okkur
þegar við vomm yngri. Hann hafði
mikinn áhuga fyrir því sem við
vomm að gera og fylgdist jafnan
með því sem við höfðum fyrir
stafni.
Sín síðustu ár bjó afí í sama
húsi og dóttir hans og bamaböm
og hafði hann gaman af því að
eiga svo mikil samskipti við þau.
Það var gagnkvæmt og munu þær
minningar sem við eigum frá þess-
um tímum lifa með okkur. Erfítt
er að venjast tilveranni án Kris-
tjóns afa en við munum alltaf eiga
þær stundir sem við áttum með
afa innra með okkur.
Þrátt fyrir að afí hafí verið bund-
inn hjólastól þessi síðustu ár hélst
lundin áfram létt. Alltaf var hægt
að leita til afa með vandamál og
raunir og fá hjá honum góð ráð.
Ungur nemur þá gamall temur
og höfum við lært margt af afa
okkar. í gegnum lífíð munum við
fylgja ráði hans: „Farið varlega
en þó djarflega."
Bamabörn.
Fæddur 13. maí 1945
Dáinn 3. mai 1992
3. maí sl. lést á sjúkrahúsinu á
Blönduósi tengdasonur okkar, Jón-
as Bergmann Hallgrímsson, eftir
harða baráttu við þann sjúkdóm
sem læknavísindin kunna engin ráð
við. Andlát hans kom engum á
óvart, sem með fylgdist.
Jónas fæddist á Helgavatni í
Vatnsdal 13. maí 1945. Foreldrar
hans em Þorbjörg Jónasdóttir frá
Marðamúpi og Hallgrímur Eð-
varðsson frá Helgavatni. Að honum
stóðu traustar bændaættir og frá
þeim erfði hann sína góðu eigin-
leika. Hann var traustur, sterkur
og hlýr persónuleiki.
Kynni okkar hófust er hann,
ásamt dóttur okkar Sigurlaugu
Helgu, hóf búskap á Helgavatni.
Þau bjuggu fyrst í félagi við for-
eldra hans, en tóku síðar við búinu.
Jónas var mikill náttúmunnandi
og náttúmskoðari sem og Bjöm
Bergmann, frændi hans, var. Það
var ætíð tilhlökkunarefni að fara í
heimsókn að Helgavatni. Alltaf var
hugsað til þess hvað hægt væri að
gera okkur til skemmtunar. Margar
ferðimar fórum við með Jónasi og
fíölskyldunni fram á heiðamar og
víðar um Húnavatnssýslurnar. Allt-
af var hann að fræða okkur um
umhverfíð og lífshætti fólksins, sem
þar býr. Dalinn sinn fallega var
hann búinn að kenna okkur allan.
Hann var góður sonur sinnar sveit-
ar og nú hefur Vatnsdalurinn misst
einn sinna góðu sona. Jónas var
ekki maður metorða. Líf hans og
starf var helgað jörðinni hans og
fjölskyldu, sem hann unni mjög.
Þar vann hann sín störf af þeirri
alúð og hlýju sem einkenndu hann
allt til enda. Þá var einstakt hve
mikla umhyggju hann bar fyrir
tengdaföður sínum eftir að hann
varð fyrir þungu áfalli. Við eigum
honum svo óendanlega mikið að
þakka og kveðjum hann með sámm
söknuði.
Tíminn einn megnar að milda
sorgina hjá ástvinum hans, Sigur-
laugu og börnunum þremur, öldmð-
um foreldmm hans og systkinum.
En eftir stendur minningin um góða
drenginn okkar allra. Við biðjum
algóðan Guð að leiða hann á landi
ljóss og lífs. Blessuð sé minning
hans.
Kristín Bjarnadóttir,
Maron Pétursson.