Morgunblaðið - 10.12.1992, Blaðsíða 24

r
24
ACIUTMVH ©GEAJfiMUöHOM
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 10. DESEMBER 1992
Serbía
Panic fær að
bjóða sig fram
Sarajevo. Reuter.
HÆSTIRÉTTUR Serbíu úr-
skurðaði í gær að Milan Panic
forsætisráðherra gæti boðið sig
fram gegn Slobodan Milosevic
forseta við forsetakosningarnar
20. desember. Miklar vonir eru
bundnar við að hann nái kosn-
ingu þar sem meiri líkur eru þá
taldar á friðsamlegri lausn mála
í Bosníu.
Kjömefnd hafnaði framboði
Panics á sínum tíma á þeirri for-
sendu að hann hefði ekki dvalist
nógu lengi í landinu en hann hafði
verið búsettur um áratuga skeið í
Bandaríkjunum er hann var kvadd-
ur heim til þess að taka við starfi
forsætisráðherra sl. júlí. Hæstirétt-
ur hefur nú ógilt þá ákvörðun.
Milosevic kvaddi Panic til starfa
í Belgrad sl. sumar en fljótlega
greindi þá um stjóm landsins. Panic
er mun hófsamari og lq'ör hans af
ýmsum talin forsenda þess að hægt
sé að finna friðsamlega lausn deil-
unnar í Bosníu.
Panic kvaðst sigurviss í gær þrátt
fyrir að ríkissjónvarpið hefði rekið
áróður gegn honum og tekið af-
stöðu með Milosevic. Hann sagði
að þjóðin vildi efnahagslegar um-
bætur, frið og losna undan við-
skiptabanni Sameinuðu þjóðanna.
Hann væri eini frambjóðandinn sem
væri þess megnugur að koma þess-
um málum í farsæla höfn.
----- ADEINS
h.Crfnkfúhííngur
nVfrönskum sóau
gos og salat
MÍNÚTUSTEIK
Kryddsmjör, salat,
599«.
5957
HAMBORGARI 199«
ny frörrskum og sósu 325t
"Vosti, 345«
nvbacon, 375«
2.fatdurnVfrönskum og sósu 425«
FISKBORGARI m/sósa,skenka,8vepptr 3507
IX” PIZZA 3-teg 3997
FISKUR "Köiiu 370«.
oy.kenka, oetur og ananas »99-
PTLSAmoiiu 997
Hlfepsi 85,*
Frltt KAFFI, töttu sjó Pig ogspéðul
’ ;
:_____t_
BONUS
Blóöugt stríð í nafní Rama
Reuter.
Ofbeldinu mótmælt
Hindúskar og múslímskar konur gengu í gær um stræti Bombay og kröfðust þess að ofbeldinu vegna eyðilegg-
ingu moskunnar myndi linna. Óeirðir héldu áfram víðs vegar um Indland í gær og er talið að alls hafi nú 600
manns fallið frá því ofbeldið hófst á sunnudag.
ÞEGAR herskáir hindúar rifu
niður moskuna i indverska bæn-
um Ayodhya á sunnudag eyði-
lögðu þeir ekki aðeins 400 ára
gamla byggingu heldur kunna
þeir einnig að hafa brotið niður
þann grundvöll sem indverska
ríkið byggir á.
Helgispjöllin í moskunni, sem
pólitískir leiðtogar hindúa stuðluðu
að og lögreglan lét viðgangast,
hafa alvarleg áhrif á tilraunir til
að koma á einingu meðal Indveija.
Niðurrif moskunnar getur aðeins
stóraukið spennuna milli ind-
verskra hindúa, sem eru um 80%
Indveija, og 100 milljóna múslima
í landinu. Þetta vandamál hefur
verið í brennidepli í indverskum
stjómmálum í hartnær tíú ár.
Þótt leiðtogar hindúa haldi því
fram að átökin um moskuna í Ay-
odhya snúist um trúmál er hér í
raun um pólitískt stríð að ræða sem
öfgaflokkar hindúa hafa notfært
sér til hins ýtrasta. Þeir tveir flokk-
ar sem hafa kynt undir þessu stríði
eru Bharativa Janata-flokkurinn,
BJP, sem er stærsti stjómarand-
stöðuflokkurinn á Indlandi, og Vis-
hwa Hindu Parishad, VHP (Heims-
ráð hindúa).
Heittrúaðir hindúar telja að guð-
kóngurinn Rama, einn æðsti guð
hindúa, hafi fæðst í Ayodhya,
hofbæ í fjölmennasta ríki Indlands,
Uttar Pradesh, sem er einnig það
mikilvægasta í indverskum stjóm-
májum.
Ýmsir trúarleiðtogar hindúa
hafa árum saman reynt að sann-
færa hindúa um að fæðingarstaður
Rama sé einmitt þar sem moskan
í Ayodhya stóð. Þeir halda því fram
að moskan - sem fyrsti múslimski
keisari Indlands, Babar, lét reisa
árið 1528 - hafi verið byggð eftir
að hof til dýrðar Rama hafi verið
rifið til grunna á þessum stað.
Þeir segja að með því að gera kröfu
til staðarins séu þeir að bæta fyrir
„ranglæti sögunnar“.
Þótt þessi krafa sé frekar byggð
á trúarkenningum en staðreyndum
hafa hindúaflokkamir gerst sekir
um alvarlega rangtúlkun á sög-
unni. Héraðsdómstóllinn í Fa-
izabad, sem Ayodhya heyrir til,
kvað aðeins upp úr um það árið
1946 að Babar hefði látið reisa
moskuna. Þremur árum síðar réð-
ust samt hindúar inn í moskuna,
eignuðu sér hana og komu fyrir
helgimyndum af Rama. Yfírvöld
skipuðu svo fyrir að moskunni
skyldi lokað og bönnuðu hverskon-
ar helgihald þar. Dómstóllinn úr-
skurðaði síðar að moskan skyldi
vera lokuð áfram og ekki bæri að
fjarlægja helgimyndimar.
Deilan magnast
Hindúar og múslimar létu við
það sitja þar til árið 1984, þegar
leiðtogar VHP lögðu fram áætlun
um að rífa niður þijár moskur í
Ayodhya, Mathura og Varanasi,
sem em allir helgir staðir sam-
kvæmt trú hindúa.
Deilan magnaðist aftur árið
1986 þegar héraðsdómstóllinn í
Faizabad kvað upp þann dóm að
opna bæri moskuna að nýju, án
nokkurra takmarkana, auk þess
sem hann staðfesti fyrri úrskurð
um eignarrétt múslima til mos-
kunnar. Eftir það hafa hindúa-
flokkamir tveir beitt Kongress-
flokkinn æ meiri þrýstingi. Leiðtog-
ar flokksins - Rajiv Gandhi,
Chandra Sekhar og Narashima
Rao, núverandi forsætisráðherra -
hafa allir notfært sér deiluna í póli-
tísku skyni og reynt að friða bæði
hindúa og múslima. Þótt múslimar
séu í minnihluta er stuðningur
þeirra afar mikilvægur fyrir flokk-
inn, sem getur á hinn bóginn ekki
unnið gegn hindúska minnihlutan-
um.
Púðurtunna
Deilan um moskuna varð mesta
hitamálið í indverskum stjómmál-
um árið 1989 þegar leiðtogar VHP
lögðu fram áætlun um Qármögnun
hofs á þeim stað þar sem moskan
stóð. Ifylgismenn VHP efndu til
vígsluathafnar á staðnum í septem-
ber sama ár og brutu þannig gegn
úrskurði héraðsdómstólsins.
Þetta var upphafíð að heiftúðug-
um og blóðugum átökum milli
hindúa og múslima. Ayodhya
breyttist úr friðsamlegum hofbæ í
trúarlega púðurtunnu. Miklar
blóðsúthellingar urðu í norðurhluta
Indlands frá september til nóvem-
ber árið 1989. Aætlað er að 4.000
manns hafi beðið bana í átökunum
til ársins 1990.
Stjórnir falla
Hæstiréttur Indlands hefur að-
eins kveðið upp þann úrskurð að
deilt sé um moskuna og bannaði
byggingarframkvæmdir á stóru
svæði umhverfís hana. Niðurrif
moskunnar brýtur í bága við þetta
bann. Kalyn Singh, leiðtogi stjóm-
arinnar í Uttar Pradesh, lofaði því
að moskan yrði ekki rifín og hof
ekki reist á svæðinu. Singh sagði
af sér eftir niðurrif moskunnar og
indversk stjómvöld véku stjóm
hans frá. Þetta er í annað sinn sem
stjóm Uttar Pradesh-ríkis fer frá
vegna deilunnar, því stjómin á
undan sagði af sér vegna hennar.
Indversk stjóm hefur einnig farið
frá vegna þessa máls, því stjórn
V.P. Singhs, leiðtoga Þjóðarfylk-
ingarinnar, féll árið 1990 þegar
BJP-flokkurinn hætti stuðningi við
hana eftir að Singh hafði látið
stöðva fjöldagöngu hindúa til Ay-
odhya.
^Narasimha Rao, forsætisráð-
herra Indlands, er einnig afar valt-
ur í sessi vegna niðurrifs moskunn-
ar og óeirðanna sem fylgdu í kjöl-
farið. Mið- og vinstriflokkamir
hafa krafist þess að hann segi af
sér þar sem hann hafí ekki reynt
að afstýra niðurrifí moskunnar og
veija hagsmuni múslima.
Heimild: Politiken.
Sviss
60% vilja kjósa aftur um EES
Zttrich. Frá Önnu Bjarnadóttur, fréttaríti
SEXTÍU prósent Svisslendinga
myndu vilja fá að kjósa aftur eftir
eitt til tvö ár um aðild þjóðarinnar
að Evrópska efnahagssvæðinu
(EES) samkvæmt skoðanakönnun-
um. Aðeins 34% þjóðarinnar eru
ánægð með niðurstöðu þjóðarat-
kvæðagreiðslunnar um helgina.
50,3% þjóðarinnar og 16 af 23
kantónum felldu þá tillögu um
aðild að EES. Aðeins 10% vijja að
Sviss einangrist í Evrópu sam-
Morgunblaðsins.
kvæmt könnuninni. 45% viþ'a að
tengslin við önnur Evrópuríki
aukist hægt og sígandi og 53%
vilja að undirbúningi umsóknar
að Evrópubandalaginu (EB) verði
haldið áfram í Brussel.
Skoðanakönnun sem var gerð á
kosningadag sýnir að 27% stuðnings-
manna EES greiddu atkvæði með
aðild til að koma í veg fyrir einangr-
un Sviss, 23% af efnahagsástæðum,
15% til að opna Sviss fyrir umheimin-
um og 13% til að auðvelda unga fólk-
inu framtíðina. 15% andstæðinga
EES nefndu aukningu erlends vinnu-
afls sem helstu ástæðuna fyrir af-
stöðu sinni, 11% óttuðust sjálfstæði-
missi landsins og um 8% nefndu föð-
urlandsást, andúð á EB eða ástandið
í Evrópu almennt.
Meirihluti íbúa allra kantóna
franska hlutans og Basel greiddu
atkvæði með aðild en meirihluti íbúa
allra þýsku kantónanna og hinnar
ítölsku greiddu atkvæði á móti. Leið-
togar ,já-kantónanna“ velta nú fyrir
sér hvaða stefnu samstarf þeirra við
nágrannana í Frakklandi og á suð-
vesturhomi Þýskalands getur tekið.
Kantónumar hafa takmarkaðan rétt
til að fara eigin leiðir í utanríkismál-
um samkvæmt stjómarskránni en
Vincent Granjean, sérfræðingur í
Evrópumálum, segir að sérstakur
EES-samningur við þær komi ekki
til greina.
SKMFBOSffiSTÓLL 150
er með Þykkbólstraðri
setu og stillanlegu baki.
Hœgt er að stilla bak í
hvaða stöðu sem er.
Stóllinn er á fimm arma
fœti og á hjólum sem
bremsa Þegar enginn er
í honum en renná létt
og liðug Þegar sest er í
hann.
Parket hjól eru einnig
fóanleg.
13.870,- STGR.
€gHS
SKRIFSTOFUHÚSGÖGN
HALLARMÚLA 2
SÍMI 813211 & 813509
TELEFAX 689315
TÖLVUT/EKI
FURUVÖLLUM 5 AKUREYRI
TÖLVUBORÐ 23«
10.950,- STGR.
Ódýrt og hentugt,
með útdraganlegri
hliðarplötu og ó
hjólum.
Hæðastilling 66 - 80
cm.
þetta tölvuborð er
fáanlegt ( hvítu og
beyki með gróu
stelli. Fáanleg er
prentaraplata 236
36 x46 cm.