Morgunblaðið - 14.01.1994, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 14. JANÚAR 1994
Á níunda hundrað sjómenn í baráttuhug á fundi í Bíóborginni

Segja bráðabirgðalög á
verkfallið löggilda þjófnað
MIKILL fjöldi sjómanna sótti fund sjómannasamtakanna í Bíóborginni
í gærdag. Baráttuhugur var í fundarmönnum, sem voru á níunda hundr-
að, og var tillaga fundarins, þar sem sjómenn voru m.a. hvattir til þess
að standa saman og samningamenn að hvika hvergi frá þeirri kröfu
að sjómenn taki ekki þátt í kvótakaupum útgerða í framtíðinni, sam-
þykkt með dynjandi lófataki. Benti Helgi Laxdal, formaður Vélstjórafé-
lags íslands, á að kjaradeila sjómanna snerist ekki síst um það að kjara-
samningar væru plögg sem vinnuveitendum bæri að fara eftir. Guðjón
A. Kristjánsson, formaður Farmanna- og fiskimannasambands íslands,
vakti athygli viðstaddra einnig á að þessi deila varðaði launþegahreyf-
inguna alla og hvort stéttarfélög hefðu bolmagn til þess að verja kjara-
samninga sína. Nokkrir vöruðu stjórnvöld við því að „hlutast til um
kjör sjómanna með setningu laga“ og þegar einn fundarmanna hótaði
því að sjómenn myndu segja upp ef gripið yrði til setningar bráða-
birgðalaga stóðu allir fundarmenn upp með þrumandi lófataki. Sjó-
menn lögðu ríka áherslu á að fá „kvótabraskið burt“ og sögðu að lög
sem viðhéldu núverandi ástandi jafngiltu því að lögleiða þjófnað.
væri tímaspursmál þar til það yrði
regla en ekki undantekning.
Segjum allir upp!
Þórarinn Sigvaldason furðaði sig
á því að ekki væri hægt að semja
um lágmarksverð á fiski, það vefðist
^ ^ ^ Morgunblaðið/Kristinn
Benedikt Davíðsson forseti ASÍ kemur til fundar. ítrekaði miðstjórn ASI stuðning við baráttu sjómanna
á fundinum.
Fundurinn hófst á erindum Helga
Laxdal, formanns Vélstjórafélags
íslands, Guðjóns A. Kristjánssonar,
formanns Farmanna og fiskimanna-
sambands íslands, og Oskars Vigfús-
sonar, formanns Sjómannasambands
íslands. Einnig var lögð fram tillaga
þar sem stuðningi var lýst við samn-
inganefndina, mælt gegn þátttöku
sjómanna í kvótakaupum, áhersia
lögð á að gengið yrði frá sérkjara-
samningum sem lyktað hefði með
„endalausum bókunum" allt frá árinu
1987 og varað við setningu bráða-
birgðalaga af hálfu stjórnvalda. Orð-
ið var síðan gefið laust og tók fjöldi
sjómanna til máls.
Guðjón A. Kristjánsson lagði
áherslu á að ríkisstjómin styrkti rétt-
arstöðu sjómanna með tilliti til þess
að framtíðin bæri hugsanlega í skauti
sér nýjar veiðigreinar og útgerð á
fjarlaig mið og va’r því tekið með
dynjandi lófataki. Óskar Vigfússon
sagði viðsemjendur hafa lifað í skjóli
samstöðuleysis sjómanna en eftir
þennan fund þyrftu hvorki þeir né
alþjóð að velkjast í frekari vafa um
hug sjómanna. Hann spurði einnig í
lok fundar hvort það yrði hlutskipti
sjómanna einu sinni enn að þurfa
að sætta sig við að stjórnvöld settu
bráðabirgðalög, þjóðin stæði með
sjómönnum gegn kvótabraskinu og
ef setja ætti lög á verkfallið væri
jafn gott „að pakka draslinu sam-
an“.
Fyrstur tók til máls úr röðum sjó-
manna Ingvi R. Einarsson og benti
hann á að þótt ekki væru allir út-
gerðarmenn fylgjandi kvótabraski
ekki fyrir útgerðarmönnum að
ákveða það á miðri vertíð og skrýtið
væri að á tuttugu ára ferli hefði
hann aldrei orðið var við að útgerðin
reyndi að fá hæsta verð fyrir fisk-
inn. Síðan þyrftu sjómenn að taka á
sig kostnað við kvótakaup og þegar
tekið væri tillit til þess að þeir tækju
þátt í olíukaupum líka mætti segja
að þeir væru famir að gera út. Hann
kvaðst orðinn þreyttur á því að þurfa
að segja já og amen við tilmælum
útgerðarinnar af ótta við að missa
plássið, hvatti sjómenn til að standa
saman og klykkti út með því að ef
stjómvöld gerðu alvöru úr hótun
sinni um setningu bráðabirgðalaga
segðu sjómenn upp. Stóðu fundar-
menn upp með dynjandi lófataki.
Þórður Gíslason tók næstur til máls
og krafðist þess að eftirleiðis yrði
allur fískur seldur á fiskmörkuðum
eins og eðlilegt væri. Ekki þýddi að
setja á fót nefndir og umræðuhópa,
hnúturinn myndi ekki leysast með
endalausu „nefndakjaftæði".
Sjómenn líka kjósendur
Ámi Árnason tók til máls og lagði
áherslu á að þótt útgerðin stæði
straum af kostnaði við forsætisráðu-
neytið væru það sjómenn sem meðal
annarra kysu ráðherrann til starfa.
Þvínæst sagði Kristján Jökulsson
samninganefndina hafa fullan og
óskoraðan stuðning sjómanna,
kvótabraskið skyldi burt. Ef ríkis-
stjórnin setti bráðabirgðalög á deil-
una jafngilti það því að lögvernda
þjófnað; í lagi væri að stinga hendi
í vasa næsta manns. Hann sagði að
ekki væri um kjaradeilu að ræða
milli sjómanna og útgerðarinnar
heldur væru þeir fyrrnefndu að beij-
ast fyrir því að halda því sem þeir
ættu.
Síðan sagði Ásgeir Þórðarson að
ef rekstur útgerðar og fiskvinnslu-
stöðva yrði of samtvinnaður gæti
fiskvinnslan stýrt kaupverði útgerð-
arinnar og notað mismuninn til þess
að draga úr rekstrarkostnaði.
Þórður Gíslason gagnrýndi
nefndarstörf og vildi allan fisk á
markað.
Sjómenn eða leiguliðar?
Jóhann Þorvarðarson vakti athygli
á því að lagt hefði verið upp í verk-
fall með óvissu um tímasetninguna
en ekki færi á milli mála að sjómenn
styddu forystumenn sína og brýnt
væri að gefast ekki upp fyrr en búið
væri að semja. Ekki yrði bakkað
fyrr en braskið heyrði sögunni til
enda væri það upphafið að nýju leig-
uliðaskipulagi. Haukur Sigurðsson
bætti því við að þótt ekki væru allir
útgerðarmenn í braskinu væri sá
hópur sem það stundaði áhrifameiri.
Hann kvað ærlega útgerðarmenn
standa með sjómönnum og furðaði
sig á viðhorfum ýmissa starfsbræðra
sinna sem teldu braskarana slynga
við rekstur útgerða sinna. Ef sjó-
menn væru að verða þessarar skoð-
unar væri spurning hvort þeir væru
ekki þjóð í hlekkjum hugarfarsins.
Síðastur tók til máls Valgarður Jök-
ulsson og sagðist þess reiðubúinn að
vera iengi, í verkfalli ef það mætti
verða til þess að kvótabraskið hætti.
Ef sjómenn mölduðu ekki í móinn
liði ekki á löngu þar til það yrði alls
ráðandi því þótt heiðarlegum útgerð-
armönnum sviði braskið myndu þeir
ekki láta það duga endalaust að vera
áhorfendur að því.
Þyrlukaupum verði flýtt
Fundinum bárust hvatningarorð
frá starfsbræðrum í níu félagasam-
tökum viðs vegar um landið, auk
annarra starfsstétta, m.a. vagnstjór-
um SVR.
Ennfremur var á fundinum skorað
á stjórnvöld að flýta þyrlukaupum
og komið á framfæri þakklæti til
þyrlusveitar varnarliðsins fyrir björg-
unarafrekið í Vöðlavík. Loks var lát-
inna sjómanna minnst með stuttri
þögn.
Þorsteinn Pálsson eftir fundi ráðherra með forystu útgerðar og sjómanna
Viðræður áfram
þar til lausn finnst
DAVÍÐ Oddsson forsætisráðherra og Þorsteinn Pálsson sjávarútvegs-
ráðherra lögðu áherslu á að fulltrúar sjómanna og vinnuveitenda
reyndu enn til þrautar að finna lausn á kjaradeilunni eftir fund
ráðherra með fulltrúum sjómannasamtakanna síðdegis í gær. Deilu-
aðilar féllust á að fara yfir málið í sameiningu með ráðuneytisstjór-
um forsætis- og sjávarútvegsráðuneytis í sjávarútvegsráðuneytinu
og hófst fundurinn kl. 18 og í framhaldi af því átti svo að reyna
að hefja samningaviðræður að nýju hjá ríkissáttasemjara. Davíð
sagði að ríkisvaldið hefði ekki áhuga á að beita lagasetningu í kjara-
deilu af þessu tagi. „Ég hef hins vegar sagt, eins og ég sagði á
Alþingi þegar við frestuðum þinginu, að það væri aldrei hægt að
útiloka það fyrirfram að til slíks þyrfti ekki að grípa til að forða
ófremdarástandi,“ sagði forsætisráðherra. „Einhvern tíma verða
menn að finna lausn og það þýðir ekki að gefast upp. Menn verða
að halda áfram þar til hún finnst," sagði Þorsteinn.
Forystumenn VSÍ og LÍÚ gengu á
fund forsætisráðherra og sjávarút-
vegsráðherra í gærmorgun til að
skýra ástæður þess að upp úr viðræð-
um slitnaðh Kristján Ragnarsson, for-
maður LÍÚ, sagði eftir fundinn að
ekkert nýtt hefði komið fram en sagð-
ist telja að möguleikar ættu að vera
fyrir hendi til að leysa deiluna innan
eins eða tveggja daga ef hugarfars-
breyting yrði hjá viðsemjendunum.
„Ég tel að frá okkar hendi höfum við
nálgast þeirra sjónarmið þannig, að
málið eigi að vera ásættanlegt þegar
mennirnir eru búnir að átta sig á því
í rólegheitum. Þá eiga menn að sjá
að þetta geti gengið eftir með þeim
hætti sem við höfum verið að leggja
til og þeir líka,“ sagði Kristján.
Sjómenn vilja fulla tryggingu
Eftir fund forsætis- og sjávarút-
vegsráðherra með fulltrúum atvinnu-
rekenda í gær komu Guðlaugur Þor-
Morgunblaðið/Þorkell
Staðan metin í stj órnarráðinu
FORYSTUMENN sjómannasamtakanna komu af fjölmennum baráttufundi sjómanna í Bíóborginni til
fundar við forsætisráðherra, sjávarútvegsráðherra og utanríkisráðherra í stjórnarráðshúsinu síðdegis
í gær.
valdsson ríkissáttasemjari og Geir
Gunnarsson vararíkissáttasemjari á
fund ráðherra og tók Jón Baldvin
Hannibalsson utanríkisráðherra þátt
í fundinum. Að loknum fjölmennum
baráttufundi sjómanna í Bíóborginni
eftir hádegið gengu svo forystumenn
sjámannasamtakanna á fund Davíðs,
Þorsteins og Jóns Baldvins í stjórnar-
ráðshúsinu.
Helgi Laxdal, formaður Vélstjóra-
félags Islands, sagði eftir fundinn
að lagasetning á verkfallið hefði ekki
verið nefnd á fundinum en hins veg-
ar hefðí m.a. verið fjallað um laga-
setningu til að styrkja réttarstöðu
sjómanna og hann vænti þess að
stjómvöld stæðu við það. Helgi sagði
að samninganefnd sjómanna hefði
fengið mikið traust á baráttufundi
sjómanna í gær og sjómenn væru
ekki tilbúnir að ljúka deilunni fyrr
þeir hefðu fengið fulla tryggingu
fyrir að kvótabraskinu yrði útrýmt.
Davíð Oddsson sagði að máljn
hefðu skýrst í gær. „Þetta er óvenju-
lega snúin og erfið deila en ég tel
að það megi þó finna ákveðinn samn-
ingsvilja í báðum herbúðum," sagði
Davíð. Sagðist hann vonast til að
tækist að finna leið sem leiddi til
samninga og kvaðst eiga von á að
fundir gætu staðið fram á nótt. Ef
deiluaðilar fyndu samningsflöt gæti
þó tekið nokkurn tíma að ganga frá
öllum þáttum. „Menn eru að tala
bæði um grundvallaratriðið sem sjó-
menn kalla kvótabrask og svo um
sérkjarasamninga um margvísleg og
ólík málefni," sagði hann. Sagðist
Davíð hafa skilning á kvörtunum sjó-
manna um þátttöku þeirra í kvóta-
kaupum og minnti á að hann hefði
viljað stuðla að því með lögum að
réttur sjómanna yrði styrktur.