Morgunblaðið - 26.01.1994, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 26. JANÚAR 1994
9
tforgunlerikfrirnri
hefst föstudaginn 28. janúar. Kennsla fer fram í íþróttamiðstöð
Seltjarnarness. Kennt verður á þriðjudögum og föstudögum kl. 7.10-8.00.
Upplýsingar í síma 622883, Margrét Jónsdóttir, íþróttakennari.
15% aukaafsláttur af útsölujökkum.
Nýjar vörur komnar.
Skipuleggbu
eigin
fjármál
Þegar þú hefur reglulegan sparnaö
með áskrift að spariskírteinum
ríkissjóðs færðu handhæga
áskriftarmöppu undir gögn um
sparnað fjölskyldunnar.
Mappan inniheldur einnig
eyðublöð fyrir greiðsluáætlun og
heimilisbókhald og með þeim getur
þú skipulagt fjármál heimilisins
enn betur en áður.
Hringdu í Þjónustumiðstöð
ríkisverðbréfa, pantaðu áskrift að
spariskírteinum ríkissjóðs og
fáðu senda möppuna
Sparnaö heimilisins - Áskrift aö -
spariskírteinum ríkissjóös.
Nú getur þú skipulagt fjármál
heimilisins - og sparað um leið.
ÞJÓNUSTUMIÐSTÖÐ
RÍKISVERÐBRÉFA
Hverfisgötu 6, sími 91-626040
Ræða Portillos
Michael Portillo fjárlagaráðherra er
ásamt Kenneth Clarke fjármálaráðherra
talinn sá sem helst kemur til greina sem
næsti leiðtogi breska íhaldsflokksins ef
John Major forsætisráðherra yrði hrakinn
úr embætti. Þann 14. janúar flutti hann
ræðu um „einhverja mestu ógn, sem
breska þjóðin hefur nokkurn tímann stað-
ið frammi fyrir". Tímaritið Economist ritar
forystugrein um ræðu Portillos í nýjasta
hefti sínu.
Léleg og illa
rökstudd
í leiðara Economist
segir: „Þó Thatcher-sinn-
ar og fleiri hafi hælt ræð-
unni sem frábærri kemur
á óvart hvað hún var und-
arlega léleg. Léleg vegna
þess að hún var illa rök-
studd og stundum hallær-
islega. Undarlega léleg
vegna þess að Portillo er
almennt talinn vera mjög
klár. En þar að auki trufl-
aði hún mann. Til að
breikka skírskotun sína
innan flokksins hefur
Portillo ákveðið að kynna
sig ekki bara sem róttæk-
an markaðssinna heldur
einnig sem talsmann for-
réttinda. Það er í besta
falli óaðlaðandi samsetn-
ing. í versta falli hættu-
leg.
Portillo skýrði þeim,
sem hlýddu á ræðuna, frá
því að sú ógn sem blasti
við Bretum væri „nýja
breska veikin: Hinn nið-
urbijótandi sjúkleiki
þjóðlegrar kaldhæðni".
Jafnvel þeir sem minnst
eru kaldhæðnir hljóta að
hrökkva við er þeir heyra
þessi orð. Gervileg föður-
landsást, sú afstaða að
það að ráðast á stefnumið
íhaldsmanna eða fulltrúa
þeirra sé að ráðast á eig-
in þjóð, er hvorki ný né
sérstaklega bresk. Þetta
er hefðbundið hægra-
lýðskrum og sem slíkt
fékk það hið fyrirsjáan-
lega hól úr hinni fyrirsjá-
anlegu átt. Það sem sló
mann í ræðu Portillos var
hvemig hann vann úr
þessum klisjum og hvaða
rök hann færði þeim til
stuðnings.
Meginröksemd Portill-
os var að hið stöðuga
karp „blaðurskjóðanna“
(með því er þá átt við þig)
hafi grafið undan virð-
ingu þeirra stofnana sem
séu horasteinar sam-
félagsins. Hann leggur
áherslu á virðingu fyrir
„krúnunni, þinginu og
kirhjunni". Hvers vegna?
Vegna þess að án hennar,
að hans mati, væri ekki
til staðar nein virðing fyr-
ir „lögum, dómurum, lög-
reglumönnum, né heldur
prófessorum, kennurum
eða þá félagsráðgjöfum,
yfirmönnum, fyrirtækja-
stjórnendum eða verk-
stjóram."
Yið hverja er
átt?
Áfram segir: „Bíðum
nú aðeins hæg. Hvaða
prófessorar eru það sem
verðskulda virðingu?
Varla þeir sömu og, sam-
kvæmt Portillo skömmu
áður, „velta sér upp úr
sjálfbirgingshætti" og
bera ábyrgð á því að búið
sé að „skrumskæla hina
göfugu dyggð þjóðlegs
umburðarlyndis yfir í
nýja gereyðingarlineigð“.
Hvaða virðingarverðu
kennara skirskotar Port-
illo til? Maður gengur út
frá þvi að hann eigi ekki
við þá sem kenna í skólum
þar sem „samkeppni ...
hefur í besta falli verið
útvötnuð en í versta falli
afnumin“. Hvaða fram-
úrskarandi félagsráð-
gjafa? Örugglega ekki þá
sem aðhyllast villukenn-
inguna um að „árangurs-
leysi sé hægt að útskýra
út frá félagslegum að-
stæðum“.
Það er augfjóst að
Portillo aðhyllist þá skoð-
un að sum okkar verða
að verðskulda virðingu
en að aðrir eiga heimt-
ingu á henni. Sem betur
fer, fyrir atvinnustjóm-
málamanninn Portillo, á
þingið heima í síðari
fiokknum. Honum finnst
sem það njóti þessa stimd-
ina ekki þeirrar virðingar
sem það eigi réttilega
skilið. Breskir kjósendur
eru ekkert yfir sig hrifnir
af framferði þingmanna
í þingsalnum. Þeir myndu
helst vilja færri dýrsleg
hfjóð og smá viðleitni, við
og við, í átt að gáfulegri
umræðu. Portillo telur
hins vegar að allt sé í
besta lagi í þinginu. Af
hverju nýtur það þá ekki
tilhlýðilegrar virðingar?
„Ég tel að það hafi verið
rangt hjá þinginu að
hleypa sjónvarpsmynda-
vélunum inn.“ Ef Portillo
yrði einhvern tímann for-
sætisráðherra myndi
stjómsýsla fyrir opnum
tjöldum, af þessari ræðu
að dæma, ekki verða ein
af hans sterkustu hlið-
um.“
Tökumhanná
orðinu
Loks segir: „Hið yfir-
borðskennda ósamræmi í
hinum nýja stefnugrund-
velli Portillos er því aug-
ljóst. Hann hvetur til rót-
tækra breytinga á þeim
stofnunum, sem hann hef-
ur andúð á, en vill skilyrð-
islausa lotningu fyrir
þeim sein hljóta náð fyrir
augum hans (eða þar sem
hann gegnir embætti). Á
bak við þetta allt liggur
(Jjúpstæðara ósamræmi.
PortiUo er eindreginn
talsmaður frjáls markað-
ar. Og hvað felst i því?
Hann gæti svarað því til
að kapítalismi gangi mjög
vel upp. Vissulega gerir
hann það, en í þvi felst
aftur á móti engin sið-
ferðileg réttlæting. Kap-
ítalismi er eitt afsprengi
frelsis. Ef fólki em veitt
ákveðin réttindi (s.s.
eignaréttur og réttur tU
að selja eigið vinnuafi) og
látið óáreitt verður út-
koman kapítalismi. Kapít-
alismi er fyrst og fremst
jákvætt fyrirbrigði vegna
þess að frelsi er það.
En í fijálsu samfélagi
verður vald stofnana að
byggja á samstöðu. Þær
sem hafa staðist tímans
tönn öðlast virðingu og
um þær ríkir samstaða
að hluta til vegna þess.
Þetta er æskUegt og
raunar eitt af því sem
bindur samfélag saman.
Ábyrgðarlaus og staðlaus
gagmýni getur valdið
skaða. Gagnrýni undanf-
arinna missera á hendur
kirkjunni, konungsfjöl-
skyldunni eða ríkisstjórn-
inni hefur hins vegar
hvorki verið ábyrgðar-
laus né staðlaus. Þegar
stofnanir byija að bregð-
ast almenningi eiga þær
að vera opnar fyrir skoð-
un og umbótum. PortUlo
virðist vera annarrar
skoðunar.
Hvaða rök er hægt að
færa honum tU varnar?
Bretar em í þunglyndis-
kasti, líkt og PortiUo
bendir á. Þvi miður em
kröfur hans um forrétt-
indi ekki liklegar tU að
breyta því. Hann segist
hafa ætlað að ögra. Þýðir
það að hami var að grín-
ast? Glöggir fréttaskýr-
endur segja hann hafa
verið að tala tíl rótgró-
inna afia innan fiokksins;
það eigi að setja málið í
rétt samhengi; þetta var
bara enn ein ræðan. Bret-
ar em hins vegar orðnir
þreyttir á slíkum kaldr-
analegum túlkunum á því
sem liggur að baki orðum
og gjörðum ráðherra.
Kjósendur eiga að sýna
ráðheixanum þá virðingu
sem hann á skUið og taka
hann á orðinu. Svo þegar
loks kemur að því, eiga
þeir að hugsa sig um
tvisvar áður en þeir veita
honum þau völd, sem
hann fer fram á.“
r

Öryggi frá upphafi til framtíðar
Við ávöxtun verðbréfasjóða VIB hefur
jafnan verið lögð megináhersla á
öryggi, stöðugleika og góða ávöxtun.
Stærstur hluti eigna sjóðanna er
þannig ávaxtaður í skuldabréfum ríkis,
sveitarfélaga og banka.
Ársraunávöxtun verðbréfasjóðanna
hefur að meðaltali verið 8,2%
síðastliðin fimm ár og stuðla lækkandi
vextir undanfarið að áframhaldandi
góðri ávöxtun sjóðanna.
Hægt er að innleysa sjóðsbréfin
hvenær sem er án innlausnargjalds.
Þess í stað er greitt upphafsgjald við
kaup í sjóðina. Bréfin eru fáanleg í
hvaða einingum sem er.
Spegilsjóðir VÍB henta best til
ávöxtunar sparifjár í eitt ár eða lengur.
Ráðgjafar VIB yeita Jrekari upplýsingar
um Spegilsjóði VIB og einnig er hœgt aðfá
sendar uppljsingar í pósti.
Verið velkomin í V7B!
VlB
VERÐBRÉFAMARKAÐUR ÍSLANDSBANKA HF.
• Aðili að Verðbréfaþingi Islands •
Ármúla 13a, 155 Reykjavík. Sími: 68 15 30. Myndsendir: 68 15 26.