Morgunblaðið - 17.03.1994, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 17. MARZ 1994
Þrjár sýningar
_______Myndlist
Bragi Ásgeirsson
í aðalsölum Hafnarborgar
sýnir Baltasar Samper 23 ný
myndverk, sem flest eru af
stærri gerðinni og sum þeirra
mjög stór. Aðallega eru þetta
málverk, en í innri sal eru einnig
nokkrar teikningar.
Á undanfömum árum hefur
listamaðurinn verið gagntekinn
af fomum kveðskap og sækir
viðfangsefni sín aðallega í Eddu-
kvæðin. Eins og hann sjálfur
segir í viðtali hefur henn gleypt
í sig lesningu sem þeim tengjast
og þreytist ekki á að mála mynd-
ir sem skara þau.
Baltasar er einn af þeim
myndlistarmönnum sem liggur
mikið á hjarta og er mjög í mun
að segja frá lifunum sínum.
Hann er sem sagt málari ná-
lægðarinnar og og er ekki nema
mjög gott um það að segja.
Einnig er það mjög til fyrir-
myndar að leita til arfleifðarinn-
ar í fombókmenntum okkar og
vinna úr sjálfri sögunni. Það er
og í samræmi við vinnubrögð
ýmssa nafnkenndustu núlistar-
menn álfunnar á undanfömum
áram, jafnframt því sem arki-
tektar leita til húsagerðarlistar
fyrri alda og færa í nýjan og
ferskan búning.
þetta er ánægjuleg þróun, því
ég man vissulega þá tíð að slfldr
þóttu „afturkreistingar" og við-
undur af framsæknum myndlist-
armönnum.
Á seinni tímum hefur tjáfrelsi
í listum aukist til muna og hið
heimspekilega innihald og hug-
myndafræði jafnvel orðið mikil-
vægara sjálfri útfærslunni
Áhættan við að leita myndefna
í bókmenntum er þó jafnaðarlega
sú, að myndimar beri full mikinn
dám af þeim og að gerandinn
missi sjónar á innri og ytri lög-
málum myndflatarins, vegna
þess að upphafin kyngi orðlistar-
innar glepur honum sýn.
Myndverk getur aldrei helgast
af myndefninu einu hversu há-
leitt sem það er, því eins og
Rainer Maria Rilke sagði í
óbundnu máli: „Það gengur mik-
il og eilíf fegurð gegnum veröld
alla og henni er réttlátlega dreift
yfir stóra og smáa hluti."
Þannig er hægt að gera mikil-
fenglegt listaverk úr mosabarði
ekki síður en helgisögu og yfir-
leitt er það sjálf úfærslan og
virkjun innri lífæða myndflatar-
ins sem máli skiptir í tilorðningu
myndverka.
Þetta mun Baltasar vera ljóst,
en samt þrengir sjálft myndefnið
iðulega mjög að sköpunarverk-
um hans og hann sér sjálfur
vafalítið margt í myndum sínum
sem öðram er hulið og fer þann-
ig framhjá hinum almenna skoð-
anda, nema kannski ef sá er jafn
eldheitur unnandi Eddukvæða
og hann sjálfur.
Eitt málverk, sérstæðum
galdri magnað, vakti fljótlega
athygli mína er inn í salinn kom
og ég þóttist strax viss um að
það væri hrifmesta mynd sýning-
arinnar og jafnfram sú er fæli í
sér sterkustu tilvísunina til
Eddukvæðanna. Eftir endur-
tekna heimsókn er ég enn á sömu
skoðun, þótt sumar myndanna,
t.d. „Loki klippir gull“ (3) og
Þrymheimar (10), stæðu þá
sterkar en uppranaleg áhrif ann-
arra töpuðust eins og gengur.
Var hér um að ræða myndina
„Landslag í álögum“ (1) , sem
er létt og áreinslulaust máluð en
samt svo sterk í byggingu og
fjölbreytileg í formrænum stíg-
andi.
Engar beinar hlutlægar tilvís-
anir eru í myndinni en samt
skynjar maður svo mikla lífræna
gerjun og lífsmögn í henni, jafn-
framt því sem dularfullur upp-
hafinn ljóðrænn strengur gengur
eins og rauður þráður um mynd-
flötinn allan.
Önnur mynd, sem vakti einnig
strax athygli mína var kröftug-
lega máluð mynd af fígúra er
nefnist „Persóna úr Eddu“ (2) .
Hér koma greinilega fram áhrif
frá landa hans, Katalóníu-
manninum Antonio Tapies, sem
er einn nafnkenndasti núlista-
maður Spánar um þessar mund-
ir.
Það vora fleiri myndir sem ég
staldraði sérstaklega við, svo
sem „Freyja“ (7), Hlutteinar"
Baltasar og Kristjana Samper.
(9), „Skáldamjöður, „Bæli Bill-
ingsdóttir“ og Nifhel (11, 12 og
13) sem allar eru magfnaðar og
goðfræðilegar, en í þeim felast
þó einnig leikrænir taktar og
mikið spil með áhrifameðöl, sem
er ekki það sem ég met mest hjá
listamanninum.
Kristjana
Samper
í Sverrissal á jarðhæð sýnir
Kristjana Samper, eiginkona
Baltasars, 15 skúlptúra og lág-
myndir.
Ýmsir muna vafalítið eftir
sýningu hennar á Kjarvalsstöð-
um fyrir nokkram áram, er hún
kom fyrst fram með þessa teg-
und mynda og dijúga athygli
vakti.
Þennan myndstíl hefur Krist-
jana leitast við að þróa, en nú
notast hún mun meira við jarð-
liti og fram koma einnig sterk
áhrif frá Tapies og er líkast sem
þau hjónin hafí heimsótt Tapies-
safnið á Aragó-reiðgötunni í
Barcelona og eðlilega orðið fyrir
sterkum áhrifum.
Það era nokkur umbrot í
myndum Kristjönu, en leikrænir
taktar era einnig áberandi og
Kristbergur Pétursson.
þar líkist hún bónda sínum.
Áhrifaríkustu og formrænt
sterkustu skúlptúramir á sýn-
ingunni era að mínu mati svörtu
verkin er blasa við er inn er
komið „Stúdía fyrir Ask og
Emblu“ (12), sem menn gætu í
fyrstu álitið að væra úr steini
eða jafnvel marmara en era
hoggin í leir!
Þessir skúlptúrar era svo
hreinir, beinir og formrænt
sterkir að þeir bera af öllu öðra.
Hin leikræna og frásagnarlega
tjáning er hins vegar full rík í
ýmsum verka Kristjönu, t.d. í
verkinu „Persóna", en þar er
höndin á brjóstinu og fæturnir
sem eins og spretta út úr stytt-
unni neðst, viðbót sem ég á bágt
með að sætta mig við vegna
þess að ég tel höfuðið og búkinn
standa fullkomlega fyrir sínu í
formrænum styrkleika.
Litrænt áhrifaríkust er vafa-
lítið verkið „Draumur" (8), sem
ber sterkan keim af Tapies og
verkið „Drangey" (2) er mjög
áleitið og vel formað frá öllum
hliðum.
Listakonan leggur mikla
áherslu á lýsinguna, sem gerir
fyrstu áhrifin mun magnaðari
en ella en það eykur einnig á
leikrænt yfírbrað sumra mynd-
anna.
Þótt margt sé mjög athyglis-
verð í myndgerð Kristjönu Sam-
per er ég þess fullviss að mun
meira er í hana spunnið en fram
kemur á sýningunni og einkum
hygg ég að hún ætti að leggja
meiri áherslu á heildaráhrifin í
stað þess að bæta við hjáleitum
atriðum sem færa myndgerð
hennar nær listiðnaðinum.
Krist-
bergnr
Péturs-
son
í Kaffistofu Hafnarborgar er
þriðja sýningin og er um að ræða
nokkur olíumálverk á striga eftir
Kristberg Pétursson.
Kristbergur lauk námi við
MHÍ 1985 og var svo við fram-
haldsnám við Ríkisakademíuna í
Amsterdam 1985-88. Hann hefur
haldið fjórar sýningar og þeirra
viðamest var sýning í aðalsölum
Hafnarborgar á sl. ári er góða
athygli vakti og er þeim er hér
ritar í fersku minni.
það era 9 verk á sýninunni
og öll frekar smá og litaskalinn
er áberandi brúnn og rauður
jafnframt því sem örfínum blæ-
brigðum kaldra frumlita bregður
við. Einkenni myndanna er jafn
og hægur litrænn stígandi með
ljóðrænu yfírbragði.
Myndverkin era fyrirferðarlítil
á veggjunum, era vel og var-
fæmislega máluð en luma á sér,
auk þess sem dijúg íhugun virð-
ist liggja að baki þeirra.
Ég tók varla eftir þessum
myndum við fyrstu skoðun, en
þær urðu þeim mun ágengari í
annari yfirferð, enda er aðall
þeirra að gerandinn er eins spar
á áhrifameðölin (effektana) og
hugsast getur. í þeim er einhver
dularfull kosmísk birta og ró í
bland við eilífðina sem kemur
einkum fram í aflöngum mynd-
um nr. 1 og 2.
Satt að segja njóta myndimar
sín ekki á staðnum, því að eðli
þeirra kallar á sérstakt umhverfi
og lýsingu. Allar þessar þijár
sýningar standa til sunnudagsins
20 marz.
Aðeins eru eftir tvær sýningar á ballettsýningu íslenska dansflokks-
ins á stóra sviði Þjóðleikhússins.
íslenski dansflokkurinn
Síðustu sýningar á stóra
sviði Þjóðleikhússins
AÐEINS eru tvær sýningar eftir
á ballettsýningu íslenska dans-
flokksins sem nú er á stóra sviði
Þjóðleikhússins. Á sýningunni
eru sýndir fjórir ballettar. Tvö
verkanna eru samin sérstaklega
fyrir íslenska dansflokkinn:
Mánans ar eftir Auði Bjamadótt-
ur, við tónlist eftir Atla Heimi
Sveinsson og Vitlaust númer eft-
ir Maríu Gísladóttur við tónlist
Péturs Grétarssonar. Að auki
eru sýnd tvö erlend dansverk:
Draumar eftir bandariska dans-
höfundinn Stephen Mills og verk
eftir Lambros Lambrou, sem
ættaður er frá Kýpur.
Sýningin hefur fengið lofsamleg
ummæli hjá gagnrýnendum og
áhorfendum. Allir dansarar flokks-
ins taka þátt í sýningunni. Leik-
mynd og búningar era hannaðir af
Karli Aspelund og Leslie Bonnell,
Lauren Hauser aðstoðaði við svið-
setningu, lýsing er í höndum Björns
B. Guðmundssonar og sýningar-
stjóri er Kristín Hauksdóttir. Síð-
ustu sýningamar verða sunnudag-
inn 20. mars kl. 20 og laugardaginn
27. mars kl. 14.
(Fréttatilkynning)
DAGBÓK
VINAFÉLAGIÐ verður með
sælkerakvöld í kvöld kl. 20 í
Templarahöllinni og er það
öllum opið.
BARNADEILD Heilsu-
verndarstöðvar Rvíkur og
Hallgrímskirkja eru með
opið hús fyrir foreldra ungra
bama í dag kl. 10-12 í Hall-
grímskirkju. Umræðuefni:
Mataræði bama.
REIKI-HEILUN. Opið hús í
kvöld kl. 20 í Bolholti 4.
FLÓAMARKAÐSBÚÐIN,
Garðastræti 2, er opin
þriðjudaga, fimmtudaga og
föstudaga frá kl. 13-18.
KIRKJUSTARF___________
ÁSKIRKJA: Opið hús fyrir
alla aldurshópa í dag kl.
14-17. Biblíulestur kl. 20.30.
Fyrsta Mósebók. Ámi Bergur
Sigurbjömsson.
BÚSTAÐAKIRKJA:
Mömmumorgunn kl. 10.30.
DÓMKIRKJAN: Kirkju-
nefnd kvenna Dómkirkjunnar
hefur sinn árlega kaffisölu-
dag sunnudaginn 20. mars.
Við guðsþjónustu dagsins kl.
14 prédikar frú Ebba Sigurð-
ardóttir, biskupsfrú. Eftir
messuna verður kaffisala í
safnaðarheimilinu við Lækj-
argötu.
HALLGRÍMSKIRKJA:
Kvöldbænir með lestri Passíu-
sálma kl. 18._________
HÁTEIGSKIRKJA: Starf
fyrir 10-12 ára böm kl. 17.
Kvöldsöngur með Taizé-tón-
list kl. 21. Kyrrð, íhugun,
endumæring.
LANGHOLTSKIRKJA:
Vinafundur kl. 14-15.30 í
safnaðarheimili. Umfjöllun:
Efri árin. Leiðbeinandi Sigrún
Gísladóttir, framkv.stj. Elli-
málaráðs. Aftansöngur kl. 18.
LAUGARNESKIRKJA:
Kyrrðarstund kl. 12. Orgel-
leikur, altarisganga, fyrir-
bænir. Léttur málsverður í
safnaðarheimili að stundinni
lokinni. Starf fyrir 10-12 ára
í dag kl. 17.
BREIÐHOLTSKIRKJA: í
kvöld kl. 20.30 fjölskyldu-
samvera fyrir börn sem ferm-
ast eiga 4. apríl nk. Mömmu-
morgunn föstudag kl. 10-12.
FELLA- og Hólakirkja:
Æskulýðsfundur 10-12 ára
kl. 17 í dag. Föstuguðsþjón-
usta kl. 20.30. Ragnheiður
Guðmundsdóttir syngur litan-
íu, píslarsagan lesin, organisti
Lenka Mátéová. ________
KÁRSNESSÓKN: Starf með
eldri borguram í safnaðar-
heimilinu Borgum í dag kl.
14-16.30.
SELJAKIRKJA: Frímerkja-
klúbbur í dag kl. 17.
t
I
!
I
i
i
t
i
i
l
I

i
\
i
1
í
i
I
i

I
t
i
I
i
l
l
i