Morgunblaðið - 06.12.1994, Blaðsíða 30

30 ÞRIÐJUDAGUR 6. DESEMBER 1994
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Nýjar bækur
Heiða fremur
sjálfsmorð
UT ER komin skáld-
sagan Heiða fremur
sjálfsmorð eftir Hafliða
Vilhelmsson. Þetta er
sjötta skáldsaga Haf-
liða Vilhelmssonar sem
nú kemur út fyrir al-
menningssjónir en áður
hefur hann sent frá sér
bækur eins og Leið tólf
og Beyg.
Heiða fremur sjálfs-
morð Qallar að sögn
útgefenda „um nokkra
heita sumardaga í lífi
Heiðu, fjórtán ára
stúlku sem starfar með
Hafliði Vilhelmsson
vinum sínum í Vinnu-
skólanum. Heiða er
ósköp venjuleg frísk og
tápmikil stúlka, for-
eldrar hennar ham-
ingjusamir enda í góðu
starfi, auk þess sem
nýlokið er við að leggja
Káhrs-parket á stofu-
gólfin.“
Útgefandi er Hlöðugil.
Heiða fremur sjálfs-
morð er 132 bls. prent-
uð í Libris. Bókin kost-
ar innbundin kr. 2.296,
kiljan er seld á 1.968
krónur.
Nýjar bækur
Saga glæsilegasta
stórbýlisins
þegar hæst stóð. Á
Korpúlfsstöðum vann
Thor Jensen mesta
stórvirki einstaklings í
landbúnaði á íslandi
sem um getur. Síðar
eignaðist Reykjavíkur-
borg jörðina og rak þar
blómlegt bú.“
Birgir Sigurðsson
hefur áður gert sjón-
varpsmynd um Korp-
úlfsstaði. Bókin um
Korpúlfsstaði geymir
fjölda ljósmynda sem
aldrei hafa komið fyrir
augu almennings fyrr.
Bókaútgáfan Forlag-
rætast. Hann var einn af frumkvöðl- ið gefur bókina út. Hún er 168 bls.
um síldarútvegsins og stofnaði að stærð í stóru broti og er prentuð
Kveldúlf sem talinn var eitt stærsta í Prentsmiðjunni Odda hf. Grafít hf.
útgerðarfyrirtæki í heimi í einkaeign gerði kápu. Hún kostar 3.480 kr.
Nýjar bækur
Ljóðabók eftir
Guðrúnu Gísladóttur
Annað Ijóðakver kom
út eftir Guðrúnu 1978,
Skagfirskar glettur.
í Eyjunni svörtu sem
er 158 blaðsíður eru
allmörg ljóð og vísur.
Útgefandi er.Skákprent
sem einnig sá um prent-
vinnslu. Flatey batt
bókina inn. Upplag er
takmarkað. Eyjan
svarta fæst hjá Sjöfn
Helgadóttur, Sléttuvegi
frá árunum 1945-47. Guðrún Gísladóttir 7 í Reykjavík.
EYJAN SVARTA nefn- ist ljóðabók eftir Guð- rúnu Gísladóttur frá Sauðárkróki. Guðrún fæddist árið 1918 á Bergsstöðum í Svart-
árdal í Húnavatnssýslu og lést í Reykjavík II ^
1988. Jm
Guðrún gaf út ljóða- kver sem hún nefndi C' ’■ íi
Norðfjarðar lofsöngur, ■rv, ■ VVV'.
um menn oe málefni
KORPÚLFSSTAÐIR -
Saga glæsilegasta stór-
býlis á íslandi eftir
Birgi Sigurðsson rithöf-
und er komin út.
í kynningu útgef-
anda segir: „Korpúlfs-
staðir voru fullkomn-
asta kúabú á Norður-
löndum og þótt víðar
væri leitað. Sá sem
reisti þetta býli hét
Thor Jensen. Hann kom
hingað sem kornungur
danskur maður, var ís-
lenskari en margur Is-
lendingurinn, dreymdi
stóra drauma og lét þá
Birgir Sigurðsson
Bókahandbók allt áríð
[ ÍSLENSK bókatíðindi 1994 eru kom-
in út og er verið að dreifa þeim á
öll heimili landsins þessa dagana.
Lestur Bókatíðindanna er orðinn
fastur liður í jólaundirbúningi þeirra
sem vilja gjarna geta skoðað í ró og
næði hvaða bækur eru komnar á
markaðinn og haft til hliðsjónar við
jólagjafavalið.
Ritið gagnast ekki síður sem hand-
bók allt árið. Þar eru ýtarlegar upp-
lýsingar um bækumar, skýrt frá
heiti þeirra, höfundum og útgefend-
um, stærð, verð og efni kynnt. Bóka-
kynningar eru flokkaðar í bama- og
unglingabækur, íslenskar og þýddar,
íslensk skáldverk og þýdd, ljóð, bæk-
ur almenns efnis, ævisögur og endur-
minningar, og handbækur. Til hægð-
arauka fyrir bókasöfn og dreifendur
eru birt ISBN-númer bókanna, skrá
með heimilisföngum og símum útgef-
enda auk höfundaskrár og titlaskrár
‘ sem auðveldar leit í heftinu.
24 bókavinningar að eigin vali
fyrir 10 þúsund krónur verða dregn-
ir út í desembermánuði, en happ-
drættismiði á baksíðu Bókatíðinda
er gjöf bókaútgefenda til heimilanna.
Hefti sem ekki er dreift á heimili eru
ónúmemð. Dregið verður daglega í
happdrættinu frá 1. desember og
vinningsnúmerin birt í dagbókum
DV, Morgunblaðsins og Tímans, en
bóksalar og skrifstofa Félags ís-
lenska bókaútgefenda geta einnig
gefíð upplýsingar'um þau. Vinning-
anna má vitja í næstu bókabúð gegn
framvísun baksíðunnar með happa-
númerinu.
Nokkrir nemendur í grafískri
hönnun við Myndlistar- og handíða-
skóla íslands kepptu um hönnun á
kápu Bókatíðindanna og varð kápa
Ásgeirs Jónssonar fyrir valinu. Rit-
stjóri íslenskra bókatíðinda 1994 er
Vilborg Harðardóttir framkvæmda-
stjóri Félags íslenskra bókaútgef-
enda.
Kynlífið og gnð
BOKMENNTIR
Tcxtar
OG TURNINN RÍS HÆRRA
OG HÆRRA
eftir Ólaf Sveinsson. Óljónista-
samtökin. 1993.38 síður.
ÞESSARI bók Ólafs Sveinssonar
er skipt í ellefu hluta; sex prósa-
þætti og fímm þættir sem mætti
nefna raddir á sviði. Prósaþættina
nefnir Ólafur sögur og númerar frá
I og uppí VI. Fyrir utan
IV söguna, fjalla þær all-
ar á sinn hátt um sam-
band guðs og manns,
annaðhvort á alvörulaus-
an hátt eða afar líkam-
legan. „Einu sinni, löngu
fyrir löngu, þegar amma
var ekki einu sinni til,“
stendur í upphafi þeirrar
fýrstu, sem segir í níu
línum frá því þegar guð
fékk nesti og nýja skó
hjá móður sinni, „og lenti
í fullt af ævintýrum og
svo varð hann hjón með
Maríu og þau áttu saman
lítið barn sem heitir Jesúbarnið".
Saga þijú greinir hins vegar ólíkt frá
ævintýrinu. Þar kemur maður með
augu, „full af kvöl og ofsa“ að Maríu
og nauðgar henni: „Tók hana aftur
og aftur, eins og púlshestur, aftur
og aftur og aftur.“ Hún eignast barn
og hver annar en Jósef er fósturfað-
irnn, en Jósef, „sem var svo góður,
svo óendanlega góður, gæti hún aldr-
ei elskað“.
Guð kemur líka við sögu í þeim
hluta kversins sem ég nefni raddir á
sviði. Fjórar ólíkar raddir halda mi-
slangar einræður. Þriðja röddin veltir
fyrir sér tilvistarlegum spurningum
og kemst að þeirri niðurstöðu, að „þá
fyrst hefur maður tekið út fullan
þroska þegar maður þráir að verða
aftur barn, þráir að heimurinn verði
aftur nýr og ekkert ómögulegt". Hin-
ar raddirnar velta kynferðismálum,
afbrýðisemi og ástinni fyrir sér.
Fjórða röddin gerir það á grunnhygg-
inn og subbulegan hátt: „Auðvitað
eru þær allar mellur ... vilja standa
gleiðar útá horni ... og láta einhvern
feitan ka.ll, sem hefur ekki séð á sér
graðnaglann nema í spegli í tíu ár,
reka sig í gegn.“ Önnur röddin er
einskonar mótvægi við þá fjórðu en
sú fýrsta byijar á heimspekilegum
vangaveltum, um að án
sköpunarverksins væri
guð ekkert „nema þung-
lyndur möguleiki“, en
endar í brjálkenndri lýs-
ingu á kynsvalli.
1 Og turninn rís hærra
og hærra veltir Ólafur
fyrir sér samskiptum
kynjanna, einstaklingn-
um og sambandi manns-
ins við guð. Ólafur hefur
ágætis tilfinningu fyrir
tungumálinu og hann
ræður yfír ólíkum stíl-
brigðum. En mér fínnst
skorta dýpið sem við-
fangsefnin kalla á. Þetta er, eftir því
sem ég kemst næst, fyrsta bók Óiafs
og því auðvelt að skrifa gallana á
reikning reynsluleysisins. Ef maður
neitar sér um þann lúxus og reynir
að grufla eftir öðrum skýringum, má
halda fram að Ólafur sé full ákafur
að afhjúpa hinar eilífu andstæður;
líkamann og guð — og því verði heim-
ur bókarinnar full einhæfur. Jafnvel
svolítið óeinlægur. Kannski er ég ein-
faldur maður, en _af einhveijum
ástæðum fínnst mér Ólafi best takast
upp í IV sögu þar sem segir bara frá
Kidda nokkrum, með viðumefnið
brjálaði. Það er skemmtileg og hnit-
miðuð frásögn.
Jón Stefánsson
Ólafur Sveinsson
Fengur fyrir
áhugalj ósmyndara
BOKMENNTIR
Kcnnslubók
ALLT UM LJÓSMYNDUN
eftir John Hedgecoe. Ömólfur
Thorlacius þýddi. Setberg, 1994.
Prentuð í Hong Kong - 224 síður.
í FORMÁLA bókar sinnar, Allt um
ljósmyndun, segir John Hedgecoe að
víst verði ljósmyndarinn að kunna á
myndavélina, „en meiru varðar þó
að hann geti greint í fyrirmyndinni
efni í góða ljósmynd. Það lærist best
með reynslunni, með því að leita fyr-
ir sér á skipulegan hátt á ýmsum
sviðum ljósmyndunar". Trúr þeirri
sannfæringu byijar Hedgecoe bókina
á að kynna helstu undirstöðuatriði
greinarinnar fyrir lesandanum, en
meginhiutinn byggist á 71 verkefni
sem ljósmyndarinn getur skoðað og
leyst á eigin spýtur, og miða þau öll
að því að opna augun hans fyrir þeim
ótal möguleikum sem ljósmyndun
býður upp á og fá hann til að fikra
sig áfram.
Kennslubækur höfundarins hafa
náð milljónasölu og verið þýddar á
ýmsar tungur, enda kann hann að
setja efnið fram á einfaldan og skilj-
anlegan hátt. Allt um ljósmyndun er
bók fyrir byijendur en eins getur hún
komið misreyndum áhugaljósmynd-
urum að mjög góðum notum.
í raun er bókin viðamikið nám-
skeið í ljósmyndun. Farið er í helstu
tækniatriði og þau skýrð á einfaldan
og hnitmiðaðan hátt og þá taka verk-
efnin við, en þau skiptast í sex hluta.
Fyrst eru það frumatriði ljósmyndun-
ar, þá myndir af fólki, landslagi og
byggingum, kyrralífí, lífheiminum og
myndir „á ferð og flugi“. Hvert verk-
efni er sett fram á einni opnu. Greint
er frá því um hvað það snýst, lesand-
anum er bent á hagnýtar leiðir til
lausnar þess, tæknilegar upplýsingar
hjálpa til og svo sýnir höfundur í eig-
in myndum hvernig ná má fram mis-
munandi áhrifum. í bókarlok koma
síðan góðar ráðleggingar varðandi
uppsctningu á ljósmyndaaðstöðu í
heimahúsum, tækjaval, frágang á
myndum og öðru slíku.
Texta bókarinnar er mjög stillt í
hóf, hver kafli er stuttur og hnitmið-
aður og Hedgecoe útskýrir oft
skemmtilega með myndadæmum
hvað hann, er að fara. Myndirnar —
um 500 talsins — eru allar eftir höf-
undinn og þótt hann sé sjálfur merki-
legri kennari en ljósmyndari þá hefur
hann tæknina á valdi sínu.
í öllum útskýringum er miðað við
þær 35 mm myndavéiar sem eru á
markaðnum í dag, bæði alsjálfvirkar
og stillanlegar, veitt er tilsögn um
helstu tækniatriði, um ljósmyndun í
lit sem og svart/hvítu. Réttilega ít-
rekar höfundur það að gerð mynda-
vélarinnar skipti ekki máli, heldur
auga og árvekni ljósmyndarans. Góða
mynd er nefnilega hægt að taka á
hvaða myndavél sem er — flókinn
tækjabúnaður getur bara þvælst fyr-
ir áhugamanninum.
Örnólfur Thorlacius þýddi bókina
og ferst ágætlega úr hendi að ís-
lenska leiðbeiningar og koma tækni-
málinu í viðunandi búning. Þá eru
orðaskýringar í bókarlok gagnlegar,
en þar eru helstu hgutök útskýrð og
sum þeirra komin með ný og ágæt
íslensk heiti — súmlinsa er til dæmis
kölluð breytilinsa og „mode“ er ham-
ur. Ég vil þó finna að því að þýða
portrett sem andlitsmynd; í mörgum
portrettmyndum er viðfangsefnið
nefnilega mikið meira en andlitið eitt
og sér.
Allt um ljósmyndun er fengur fyr-
ir íslenska áhugaljósmyndara og
væntanlega byijendur í faginu, og
ekki kæmi á óvart ef meðlimir ljós-
myndaklúbba ættu eftir að kynna sér
efni bókarinnar vel. Vitaskuld geta
lesendur valið hvort þeir leysi mörg
verkefnanna, en þau eru gagnleg og
líklega gæti það hjálpað ef tveir eða
fleiri leystu þau saman og gætu þá
rætt útkomuna sín á milli. Því víst
er að besta leiðin til að ná valdi á
ljósmyndun er að mynda eins mikið
og mögulegt er.
Einar Falur Ingólfsson
Nýjar bækur
• ORMAGULL - verðlaunasög-
ur heitir bók sem nýlega kom út.
Bókin inniheldur 14 bestu sögurnar
sem bárust í verðlaunasamkeppni
Barnabókaráðsins í tilefni af ári
fjölskyldunnar og lýðveldisafmæl-
inu.
Verðlaunasögumar eru eftir Að-
alstein Ásberg Sigurðsson, Arn-
heiði Borg og Steinunni Arnþrúði
Björnsdóttur, en auk þess eiga
margir þekktir höfundar sögur í
bókinni. Sögurnartengjast allar
þjóðsögum eða ævintýrum.
Útgefandi erMál ogmenning. Bók-
in er 155 bls. og prentuð í
G.Ben./Eddu Prentstofu hf. Hún
kostar 1.290 krónur.
NEÐRI RÖÐ f.v.: Freydís Kristj-
ánsdóttir, Árni Árnason og Hall-
dór Baldursson. Efri röð: Leó
Torfason, Sigurþór Jakobsson
og Kolbeinn Árnason.
• VÍSUR, kvæðabrot og þulur
er bókin sem hefur að geyma úr-
valskveðskap frá ýmsum tímum. í
bókinni er eldri kveðskapur áber-
andi; kveðskapur sem margir vilja
kunna og gott er fyrir fólk á öllum
aldri að hafa á takteinum. Hér er
þessum kveðskap miðlað til barna
og ungmenna í nýjum búningi en
bókin er ríkulega myndskreytt.
Arni Hafstað og Árni Árnason
völdu efnið. Freydís Kristjáns-
dóttir, Halldór Baldursson og
Kolbeinn Arnason gerðu myndirn-
ar.
Útgefandi er Barnabókaútgáfan.
Bókin er96 bls. ogerhúngefin út
íhandhægu broti. Útlit er unnið í
samvinnu Barnabókaútgáfunnar og
Prenthönnunar hf. ogannaðist
Prenthönnun einnig umbrot og
filmuvinnslu. Bókin erprentuðí
Prenthúsinu sf. ogbundin hjá Flat-
eyhf.
• LITLI maðurinn tekurítaum-
ana er eftir Christine Nöstlinger.
Litli maðurinn hefur það markmið
að gera öll börn hamingjusöm.
Hann ferðast um á hjólaskautum,
með þyluvængi og Ijósahúfu, en
stundum er hann seinheppinn og
góðmennska hans og skemmtiatriði
veldur misskilningi. Jórunn Sig-
urðardóttir þýddi söguna sem er
myndskreytt af RoIfRettich og
ætluð 9-12 ára börnum.
Útgefandi er Mál og menning.
Kápan er hönnuð íNæst og bókin
prentuð í Prentsmiðjunni Odda hf.
Bókin er 171 bls. ogkostar 1.290
krónur.
• í FLOKKNUM Litlir lestrar-
hestar er komin út sjötta bókin um
Frans eftir Christine Nöstlinger.
Jórunn Sigurðardóttir hefur ís-
lenskað allar bækurnar. Sjúkra-
sögurafFrans fjallar um hve ergi-
legt er að liggja veikur heima þeg-
ar skemmtilegt er í skólanum og
jafn ergilegt að vera frískur þegar
eitthvað fyrirkvíðanlegt stendur
fyrir dyrum.
Útgefandi er Mál ogmenning. Bók-
in er 70 síður og kostar 890 krón-
ur. G. Ben-Edda prentstofa prent-
aði, auglýsingastofan Næst hannaði
kápu.
• í FLOKKNUM Litlir lestrar-
hestarer komið út ævintýrið Tumi
þumall í þýðingu Þorsteins Erl-
ingssonar. Sagan um Tuma þumal
sem sífellt lenti í ógöngum vegna
smæðar sinnar naut vinsælda barna
lengi fram eftir öldinni. Nú er hún
aftur fáanleg með sömu myndum
og í útgáfunni frá 1913.
Útgefandi er Mál og menning.
Bókin er 80 síður ogkostar 890
krónur. G. Ben-Edda prentstofa
prentaði, auglýsingastofan Næst
hannaði kápu.