Morgunblaðið - 06.12.1994, Blaðsíða 46

46 ÞRIÐJUDAGUR 6. DESEMBER 1994
MORGUNBLAÐIÐ
JÓNEINAR
GUÐJÓNSSON
+ Jón Einar Guð-
jónsson, frétta-
ritari Ríkisútvarps-
ins í Noregi, fædd-
ist á Akureyri I.
janúar 1954. Hann
lést í Ósló 24. nóv-
ember síðastliðinn.
Jón Einar var sonur
Guðjóns Einarsson-
ar og Halldóru
Jónsdóttur. Eftir
lát móður sinnar,
eða frá fjögurra
ára aldri, ólst hann
upp hjá móðurafa
sínum og ömmu í
Kópavogi, en fluttist um
fimmtán ára aldur með þeim
til Akureyrar, þar sem hann
dvaldist hjá venslamönnum
fram undir tvítugsaldur. Jón
Einar var í Laugaskóla í
Reykjadal, starfaði á Akur-
eyri, meðal annars hjá Pósti
og síma, en fór síð-
an til náms í lýðhá-
skóla í Noregi. Þar
kynntist hann eft-
irlifandi konu
sinni, Yngvild
Svenson, en með
henni átti hann tvo
drengi. Hann kom
síðan heim og var
blaðamaður á Al-
þýðublaðinu og
Vísi um tíma, en
fór þá til náms við
Blaðamannahá-
skólann í Ósló og
settist þar að. I
Noregi starfaði hann við ABC-
bankann og einnig að útgáfu-
málum á vegum norsku kaup-
mannasamtakanna. Hann var
fréttaritari Ríkisútvarpsins í
níu ár. Útför Jóns Einars verð-
ur gerð frá Nordstrandkirkju
í Ósló í dag.
JÓN EINAR baðst nánast afsökun-
ar á því — hálfum mánuði fyrir
andlátið — að hann gæti ekki sinnt
starfi sínu fyrir Útvarpið þegar svo
mikið væri að gerast sem hlustend-
ur á íslandi varðaði: dómur í Há-
gangsmálinu í Tromsö, þjóðarat-
kvæðagreiðsla í Svíþjóð um Evrópu-
sambandið og önnur slík í Noregi.
Orðin sögðu sína sögu um áhuga
hans og dugnað sem fréttaritara
Ríkisútvarpsins í Noregi í níu ár.
Ég kynntist Jóni Einari fyrst sem
blaðamanni í Reykjavík og síðar enn
betur í Ósló. Hann hafði brennandi
áhuga á fjölmiðlum og hóf útvarps-
feril sinn í sjálfboðavinnu fyrir út-
varpsstöð sem stofnuð var í Ósló
eftir að einkaréttur norska ríkisút-
varpsins var afnumin árið 1981.
Ljósvakamiðlum var þá bannað að
birta auglýsingar og þeir voru
margir hveijir reknir af áhugafólki
fyrir samskotafé. Því þurfti menn
á borð við Jón Einar til að halda
þessu hugsjónastarfi gangandi. Ég
man vel eftir honum með segulband
á öxlinni að sendast út og suður
um Óslóarborg til að safna efni
fyrir útvarpsstöðina sina í frístund-
um — eins og ekkert væri sjálfsagð-
ara. Jón Einar var þekktur í röðum
blaða- og fréttamanna í Noregi og
til hans var oft leitað þegar afia
þurfti upplýsinga um fréttnæma
atburði á Islandi. Hann hafði ekki
síður áhuga á að hjálpa Norðmönn-
um að fylgjast með á íslandi en að
sjá íslendingum fyrir fréttum frá
Noregi. Og erlendir fréttaritarar í
Noregi sakna vinar og samstarfs-
manns. Hann var í stjórn samtaka
erlendra fréttaritara í Ósló og drif-
fjöður í félagsstarfi þeirra.
Ég var svo heppinn að geta heim-
sótt Jón Einar á sjúkrahúsi hálfum
mánuði fyrir andlátið. Hann var
helsjúkur, en vildi frekar nota kraft-
ana sem eftir voru til að tala um
fréttir en veikindi. Að skilnaði rétti
hann upp krepptan hnefa, brosti
og sagði að nú væri bara að beij-
ast. Við vissum báðir að kveðju-
stund var runnin upp — augnablik
sem ég mun aldrei gleyma.
Ég votta Yngvild, börnum þeirra
og öðrum ættingjum innilega sam-
úð. Dauðinn hjó fyrir fáum árum
skörð í fjölskyldu hennar og minnir
enn á sig nú svo undan svíður. A
Yngvild er mikið lagt. Alltaf verður
bjart í kingum Jón Einar Guðjóns-
son í minningunni.
Atli Rúnar Halldórsson.
Nú fáum við á Fréttastofu Út-
varps ekki lengur upphringingar frá
Jóni Einari í Noregi um hvað sé
að gerast í þessu nágrannalandi
okkar, því hann er látinn langt fyr'
ir aldur fram — aðeins rúmlega
fertugur — ötull fréttaritari og
drengur góður er horfínn á braut.
Það var fyrir um níu árum að
t
Faðir okkar, tengdafaðir, afi og langafi,
JÓN HALLDÓRSSON
fyrrverandi bifreiðastjóri
á ísafirði,
verður jarðsunginn frá Garðakirkju mið-
vikudaginn 7. desember kl. 13.30.
Elín Jónsdóttir,
Haraldur J. Hamar, Sigríður Guðjónsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
Steinn er kjörið efni í allskonar minnismerki. Veitum
alla faglega ráðgjöf varðandi hverskonar minnismerki.
Áralöng reynsla.
SKEMMUVEGI 48 • SIMI 91-76677
BiS. HELGASON HF
ISTEINSMIÐJA
Minnismerki úr steini
MINNIIMGAR
okkur á Fréttastofu Útvarps vant-
aði fréttaritara í Noregi og var þá
bent á að ef til vill væri Jón Einar
Guðjónsson fáanlegur til að taka
starfið að sér. Hann hafði þá verið
fréttaritari fyrir aðra íslenska miðla
í Noregi, jafnframt því sem hann
stundaði blaðamennsku ytra. Er
ekki að orðlengja það að hann tók
starfíð að sér þegar eftir var leitað
og reyndist allt upp frá því einn
traustasti útvörður Fréttastofu Út-
varps á erlendri grund.
Það var hreint með ólíkindum
hve Jón Einar fylgdist vel með
Noregi og nágrannalöndunum og
hve hann var naskur á fréttir fyrir
okkur. Hann var vakinn jafnt á
nóttu sem degi þegar eitthvað var
um að vera og jafnvígur á allt virt-
ist vera, hvort sem það var pólitík,
umhverfismál, menningarmál, at-
vinnumál eða íþróttir, svo nokkuð
sé nefnt. Jón Einar var mikið ljúf-
menni í umgengni og viðkynningu.
Eftir áralanga dvöl í Noregi var
íslenskan hans stundum svolítið
norskuskotin, enda var hann starf-
andi blaðamaður í Noregi, og lang-
mest af því sem hann skrifaði var
á norsku. Hann vildi því gjarnan
lesa yfir pistlana sína fyrir okkur,
áður en þeir voru sendir út á öldum
ljósvakans. Oft er þetta svolítið við-
kvæmt mál fyrir pistlahöfunda, en
í tilfelli Jóns Éinars var þetta aldrei
neitt vandamál, hann breytti og
bætti eins og hægt var í gegnum
símann, með sinni ljúfmennsku og
góðu lund. I Noregi starfaði hann
hjá ýmsum stofnunum og fyrirtækj-
um við blaðamennsku, lengst af hjá
kaupmannasamtökunum í Ósló og
annaðist m.a. útgáfu fréttabréfa og
kynningarbæklinga. Þá starfaði
hann um tíma hjá ABC-bankanum
í Noregi. Jón Einar átti því að baki
um 20 ára starfsferil við blaða-
mennsku þegar hann lézt 24. nóv-
ember sl. eftir erfíð veikindi. Hann
greindist með krabbamein í maga
skömmu eftir vetrarólympíuleikana
í Lillehammer og þrátt fyrir mikla
lyfjameðferð og uppskurð nú í haust
tókst ekki að vinna bug á meininu.
Ég hitti hann í vor skömmu eftir
fyrstu sjúkrahúsleguna og þá var
engan bilbug á honum að fínna,
þegar ég sat heima í stofu hjá þeim
hjónum og sonunum tveimur í
srtotra raðhúsinu þeirra rétt utan
við miðkjarna Óslóar. Við ræddum
þá hvað væri framundan og hann
sagðist verða orðinn góður þegar
slagurinn um inngöngu Norðmanna
í Evrópusambandið hæfíst fyrir al-
vöru í haust. Hann hafði sínar heil-
brigðu skoðanir á því máli eins og
öðrum baráttumálum í Noregi og
vissulega söknuðum við þess að
heyra ekki rödd hans nú á síðustu
vikum baráttunnnar. Hann var þá
að heyja aðra og örlagaríkari bar-
áttu sem endaði með því að hann
varð að láta undan.
Þrátt fyrir veikindin í sumar og
mikla sumarhita í Ósló, sem voru
honum erfiðir, lagði Jón Einar ekki
árar í bát varðandi fréttamennsk-
una. Hann jafnvel hringdi í okkur
í farsímanum sínum af sjúkrahús-
inu þar sem hann var í meðferð.
Þá hafði hann heyrt eitthvað um
Smugudeiluna sem við þurftum að
vita, — þannig var Jón Einar, sívak-
andi og ötull fréttamaður sem hélt
merki Islands hátt á lofti og naut
mikillar virðingar meðal starfs-
bræðra sinna í Noregi.
Starfsmenn útvarpsins senda
Yngfvild Svenson eiginkonu hans,
sonum þeirra tveimur og ættingjum
innilega samúðarkveðjur.
Kári Jónasson.
Undanfarna daga og vikur hafa
fréttir verið tíðar frá Noregi. Norð-
menn hafa verið í sviðsljósinu og
úrslitin í þjóðaratkvæðagreiðslunni
um aðild landsins að Evrópusam-
bandinu hafa vakið óskipta athygli.
Jón Einar, elskulegur vinur og
starfsfélagi, hefði notið sín í þessu
fréttaflæði. En það átti ekki fyrir
honum að liggja að senda okkur
fréttir heim af úrslitunum í þjóðar-
atkvæðagreiðslunni. Þess í stað
fluttu fjölmiðlar fréttir af andláti
hans, langt fyrir aldur fram. — Ég
hlustaði á hann í útvarpinu þegar
vetrarólympíuleikarnir í Lillehamm-
er fóru fram í byijun árs. Þá gladdi
það mitt gamla fréttamannshjarta
hversu skemmtilega hann sagði frá
og hversu vel hann stóð sig sem
fréttamaður og einstaklingur. Ég
var stolt af honum.
Ég kynntist Jóni Einari á Akur-
eyrij þá nýráðin ritstjóri vikublaðs-
ins Islendings. Hann kom með ljós-
myndavélina dinglandi framan á sér
og bauð mér fréttaljósmyndir til
kaups, þá innan við tvítugt. Slíkt
gerðu ekki margir á Akureyri fyrir
rúmum tuttugu árum. Ég varð svo
hissa að ég keypti þessar myndir.
Þessi ungi maður með þykku gler-
augun vakti áhuga minn. Það var
eitthvað við hann sem laðaði fólk
að honum. Við urðum vinir í gegn-
um myndirnar hans og hann fór
að segja mér frá áhuga sínum á
því að læra eitthvað á sviði frétta-
mennsku. — Ég þekkti til í Noregi
og það varð úr að við sóttum sam-
eiginlega um dvöl á lýðháskóla fyr-
ir hann þar í landi. Seinna rifjaði
hann upp í gríni að það eina sem
hann hefði þurft að gera var að
skrifa undir umsóknina. Hann
komst inn.
Þessi för varð honum lánsför.
Hann kynntist elskulegri eiginkonu
sinni Yngvild Svendsen á þessum
árum. Hann kynnti mig fyrir henni
með stolti þegar þau konu til ís-
lands. Síðar þróuðust málin þannig
að hann flutti alfarinn til Noregs
með fjölskylduna. Upp úr því
sáumst við sjaldnar. Einhvern tíma
sagði hann við mig í síma með stolti
að hann ætti tvo syni — „alveg eins
og þú — Sigrún".
Mér fannst ég alltaf eiga eitthvað
í Jóni Einari. Þegar fréttist að hann
væri orðinn veikur af krabbameini
töluðum við saman í síma. Þá var
augljóst að unglingurinn með
myndavélina var orðinn þroskaður
faðir sem greinilega lagði ofur-
áherslu á að gera konu sinni og
sonum áfallið sem léttast. Hann
sagði mér að hann liti svo á að það
væri ekkert sjálfgefíð að hann
slyppi undan höggi þessa vágests.
Hann var þá bjartsýnn í orði —
hvað sem að baki bjó.
Með Jóni Einari Guðjónssyni er
fallinn góður drengur. Ég mun allt-
af sakna þín — elskulegur. Guð
geymi fjölskyldu þína og hjálpi
henni við að vinna úr sorginni.
Sigrún Stefánsdóttir og synir.
Látinn er í Noregi kær vinur, Jón
Einar Guðjónsson fréttamaður. í
þriðja sinn á einu ári sjáum við hjón-
in á eftir kærum vini, sem lotið
hefur í lægra haldi í baráttu við
krabbamein. Jón Einar var mér
meira en kær vinur. Hann og eigin-
kona mín vorum systkinaböm og
sem börn og unglingar ólust þau
að nokkru leyti upp saman. Því leit
ég gjarnan á Jón Einar sem mág
. minn.
Jón Einar Guðjónsson missti
móður sína, Halldóru Jónsdóttur,
ungur og ólst eftir það upp hjá
móðurforeldrum sínum, Guðbjörgu
Benediktsdóttur og Jóni Jónssyni,
í Kópavogi. Þar naut Jón Einar
nálægðar Ríkharðs Jónssonar, móð-
urbróður síns og fjölskyldu hans. Á
efri árum sínum fluttu þau Guð-
björg og Jón Jónsson til Ákureyrar
og settust að á elliheimilinu þar í
bæ. Jón Einar flutti þá norður og
stundaði nám í Laugaskóla og sett-
ist að á Akureyri hjá Sigríði Jóns-
dóttur móðursystur sinni og Kol:
beini Helgasyni manni hennar. í
sama húsi bjuggu einnig verðandi
tengdaforeldrar mínir, þau Rósa
Sigurðardóttir og Þorvaldur Jóns-
son, móðurbróðir Jóns Einars. Þeg-
ar ég hóf að venja komur mínar
um tvítugt á heimili Rósu og Þor-
valdar var ég í fyrstu ekki alveg
viss um hvar Jón Einar eiginlega
bjó, svo mikill var samgangurinn á
milli heimila þeirra systkina, Sigríð-
ar og Þorvaldar. Jón Einar naut
alla tíð mikils ástríkis ömmu sinnar
og afa sem og móðursystkina og
fjölskyldna þeirra. Þannig átti Jón
í raun óvenju stóra og samheldna
fjölskyldu.
Eftir að Jón Einar lauk gagn-
fræðaprófi að Laugum hóf hann
störf hjá Pósti og síma á Akureyri.
Alls staðar var hann hrókur alls
fagnaðar, hvort heldur var á vinnu-
stað, á heimilinu eða hvar annars
staðar sem hann kom. Mér er lífs-
ins ómögulegt að muna Jón Einar
nokkru sinni dápran, kátínan var
alltaf í fyrirrúmi. Um leið og Jón
Einar birtist einhvers staðar tók
kætin öll völd. Hann gat komið öll-
um í gott skap með nálægð sinni
og skemmtilegheitum.
Á unglingsárum sínum fékk Jón
Einar mikla ljósmyndadellu. Hann
var með myndavélina á lofti við öll
möguleg og ómöguleg tækifæri.
Hann hafði og mikinn áhuga á
íþróttum, sérstaklega á fótboltan-
um, og átti mikið safn fótbolta-
mynda. Ég er sannfærður um að
enginn tók eins margar myndir á
Akureyri á árunum 1970 til 1976,
þegar hann flutti sig um set og hóf
störf við blaðamennsku á Alþýðu-
blaðinu. Kynni hans af blaða-
mennskunni leiddu síðan til þess
að hann fór til náms í blaða-
mennsku í Osló. Um skeið starfaði
Jón sem blaðamaður hjá Vísi. Jón
starfaði lengst af í Noregi sem
blaðamaður við blað þarlendra
kaupmannasamtaka. Þá starfaði
hann sem upplýsingafulltrúi við
norskan banka. Meðfram starfaði
Jón Einar sem ötull fréttaritari út-
varps og sjónvarps í Noregi.
Á námsárum sínum í Noregi
kynntist Jón Einar eiginkonu sinni,
Yngvild Svenson. Þau eignuðust tvo
drengi, Sindra og Frey. Drengirnir
tveir voru sérlega hændir að föður
sínum, enda eyddi Jón Einar mjög
miklum tíma með þeim. Jóni var
mjög í mun að drengjunum væri
ljós íslenskur uppruni sinn.
Tvívegis á síðustu árum dvöldu
Yngvild og Jón Einar ásamt drengj-
unum tveimur hjá okkur norður á
Akureyri nokkra daga í senn. Þá
var mikil kátína og hændust dreng-
irnir mjög að börnum okkar þó svo
aldursmunur væri nokkur. Til stóð
að Yngvild, Jón Einar og drengirn-
ir sæktu okkur heim á liðnu sumri.
Forlögin gripu í taumana. Jón Einar
greindist með krabbamein. Þrátt
fyrir þann úrskurð gafst hann ekki
upp. Kátínan og bjartsýnin var til
staðar, hann ætlaði sér sigur. Sú
glíma var hins vegar ójöfn. Smátt
og smátt dró af Jóni Einari. Tveim-
ur dögum fyrir andlát Jóns fékk
kona mín boð um að hringja til
hans á sjúkrahúsið. Jón Einar átti
við hana ákveðið erindi sem hún
geymir fyrir sig. Hann var mjög
máttfarinn og gekk þess ekki dulinn
að hveiju stefndi. í lok samtals
þeirra gat hann þó stunið upp að
verst þætti sér að geta ekki lagt
krötum lið í komandi kosningum
hér uppi á íslandi.
Jón Einar Guðjónsson hafði mjög
ákveðnar pólitískar skoðanir. Hann
var sérlega sannfærður krati. Hann
starfaði mjög ötullega fyrir Alþýðu-
flokkinn heima á Akureyri meðan
hann var þar og eftir að til Noregs
kom fylgdist hann mjög vel með
pólitíkinni hér heima. Hann fylgdist
einnig mjög vel með norskri pólitík
og þekkti rrmrga norska stjórnmála-
menn persónulega. Aldrei komu þó
pólitískar skoðanir Jóns Einars
fram í fréttum hans sem bar fyrir
eyru og augu landsmanna í útvarpi
og sjónvarpi. Að mínu mati voru
fréttir hans jafnan sérlega athyglis-
verðar og vel fram settar. Það var
greinilegt að pilturinn hafði traust
margra æðstu stjórnmálamanna
Noregs og svo var einnig með
marga forkólfa í norsku atvinnulífi.
Ég og eflaust fleiri munu sakna
þess að heyra ekki framar þessa
dálítið syngjandi íslensku í fréttum
ljósvakamiðlanna hér heima.
Það er sjónarsviptir þegar ungur
og farsæll maður er hrifínn á brott
í blóma lífsins. Það ríkir söknuður
í bijóstum okkar. Söknuður og
missir sonanna ungu og Yngvildar
er þó sýnu mestur. Eftir lifa minn-
ingar um skemmtilegan og sérlega
vandaðan úrvalsmann.
Megi góður guð styrkja alla þá
sem um sárt eiga að binda.
Sigbjörn Gunnarsson.