Morgunblaðið - 22.03.1995, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
MIÐVIKUDAGUR 22. MARZ 1995 21
Tónlistarskóli
Rangæinga
Popptónleik-
ar á Hellu
POPPDEILD Tónlistarskóla
Rangæinga heldur sína árlegu
tónleika í Félagsmiðstöðinni á
Hellu í dag miðvikudag kl. 21.
Þetta er þriðja árið sem nem-
endur skólans halda slíka tón-
leika. Boðið er upp á fjöl-
breytta dagskrá og munu nem-
endur bæði leika saman og með
kennurum sínum.
Tónleikarnir eru öllum opnir.
Framlag
Norræna
menningar-
sjóðsins
NORRÆNI menningarsjóður-
inn hefur ákveðið að veita 5,6
milljónir danskra króna til ís-
lands. Eftirfarandi verkefni
hafa fengið loforð fyrir styrk-
veitingu:
1. Sýningin „Luz del norte“
— Norræn aldamótalist í Lista-
safni íslands. Upphæð
250.000 danskar kr.
2. Kór Melaskólans, söng-
ferð til Danmerkur og Svíþjóð-
ar í maí 1995. Upphæð 20.000
danskar kr.
3. Söguleg fiskveiðiráð-
stétna á íslandi um veiði í
norðlægum höfum 1400-
1990. Upphæð til þátttöku
Grænlendinga 20.000 danskar
kr.
Nýjar bækur
• ICELAND Review hefur
endurútgefið safn íslenskra
þjóðsagna á ensku, en heildar-
útgáfa þess hefur verið ófáan-
leg um sinn. Alan Boucher
valdi sögurnar, þýddi og ritaði
formála. Bækurnar komu fyrst
út árið 1977 og er þetta l'jórða
útgáfa þeirra.
Bækurnar eru þrjár saman
í fiokki og nefnist fyrsta bind-
ið Ghosts and Tales of Witc-
hcraft and the Other World;
annað bindið Elves and Stories
of Trolls and Elemental Beings
og þriðja bindið Outlaws toget-
her with Adventures and
Stories of Past Events.
Hér er á ferðinni úrval
þekktra íslenskra þjóðsagna
sem lifað hafa með þjóðinni í
ár og aldir.
Hvert bindi er 96 bls. íkilju
og kostar 896 kr.
• FYRSTA tölublað Úlfljóts
1995 er komið út. í blaðinu er
í fyrsta skipti birtur Frétta-
bálkur þar sem meðal annars
eru tilgreindir nýfallnir dómar
í Hæstarétti og merk lög og
lagafrumvörp frá 118. löggjaf-
arþingi.
í Úlfljótj.birtist grein eftir
Hafliða Lárusson cand. jur. um
lagasmíð og Hrafnhildur Stef-
ánsdóttir lögfræðingur VSI
fjallar um dóm Hæstaréttar í
máli Helgu Kress gegn Sverri
Hermannssyni menntamála-
ráðherra.
Þá koma fram í Úlfljóti að
þessu sinni skiptar skoðanir
lögfræðinga um ágæti tak-
mörkunar heimildar til áfrýj-
unar héraðsdóma til Hæsta-
réttar en hún kom til fram-
kvæmda síðastliðið vor, en nýr
efnisþáttur, Rökstólar, er til-
einkaður þessu efni.
Meðal annars efnis er um-
fjöllun í tilefni 75 ára afmælis
Hæstaréttar.
Ritstjóri Úlfljóts, tímarits
laganema, erKristrún Heimis-
dóttir.
Leiksmiðja
fyrir unglinga
Bíldudal. Morgunblaðið.
LEIKFÉLAGIÐ Baldur á Bíldudal
stóð fyrir leiksmiðju fýrir unglinga
12-15 ára dagana 27. febrúar til
6. mars. Þema leiksmiðjunnar var
hippatímabilið og veltu þátttakendur
meðal annars fyrir sér tilgangi þess,
áhrifum og tísku þessa tímabils.
Auk þess var farið í spuna, lát-
bragðsleik, förðun og fleira. Þátttak-
endur voru alls ellefu, strákar jafnt
sem stelpur. En leiðbeinendur voru
félagar úr Baldri, þau Elfar Logi og
María Guðbrandsdóttir. Á lokadegi
leiksmiðjunnar var svo foreldrum og
bæjarbúum boðið að sjá afrakstur-
inn.
30 ára afmæli
Leikfélagið á þijátíu ára starfs-
mæli í ár, en félagið var stofnað
árið 1965. Á þessum þijátíu árum
hefur félagið sett upp 22 leikrit, 11
íslensk og 11 erlend. Auk þess hefur
það staðið fyrir ýmsum uppákomum
og hátíðum. I endaðan mars verða
teknar upp æfingar á dagskrá sem
er tileinkuð verkum Jónasar og Jóns
Múla Árnasonar, en þessi dagskrá
var sýnd á árshátíð Baldurs fyrir
áramót. Leikstjóri er Oddur Bjöms-
son rithöfundur, en formaður leikfé-
lagsins er Ólafía Björnsdóttir.
Loftskeytamaður
lætur að sér kveða
KVIKMYNDIR
Iláskólabíó:
II a m s u n -
kvikmyndahátíö
Loftskeytamaðurinn -
Telegrafisten
Leikstjóri Erik Gustavson. Hand-
ritshöfundur Lars Saalbye, byggt á
skáldsögunni Draumóramaðurinn
eftir Knut Hamsun. Aðalleikendur
Bjöm Floberg, Marie Richardson,
Jarl Kulle, Ole Emst, Bjöm Sund-
quist. Noregur 1992.
Loftskeytamaðurinn er létt og
vellukkuð gamanmynd í flesta
staði. Handritshöfundinum Sa-
albye hefur tekist vel að halda
rétta tóninum í einni af fáum sög-
um Hamsuns sem skrifaðar eru á
glettnari nótunum og kemur inni-
haldi hennar, boðskap og persón-
um vel til skila. Ekki skaðar leik-
stjórn Gustavsons og leikhópurinn
er vel saman settur.
Sögusviðið er afskekktur smá-
bær í Noregi þar sem flestir lúta
stjórn faktorsins og verksmiðju-
eigandans Macks (Kulle), almætt-
isins í þorpinu. En einn rekst ekki
með í hópnum, loftskeytamaður-
inn Rolandsen (Floberg). Hann er
þungamiðja bæjarlífsins. Sól-
brúnn, söngelskur ljóðamaður sem
lætur þung högg fjúka ef svo ber
undir og herðabreiður og vöðva-
stæltur ærir hann lostann í kven-
peningi staðarins. Allt frá ungu
verksmiðjustúlkunum uppí sóma-
kæra prestsmaddömuna. Sjálfur á
hann sér þann fjarlæga draum að
eignast hina undurfríðu Elísu fakt-
orsdóttur og satt að segja virðist
það fjarlægur draumur.
En Rolandsen deyr ekki ráða-
laus, hann er hugvitsmaður mikill
en hefur skort fé til að koma
vænlegri uppfinningu á framfæri
en tækifærið kemur þegar Mack
er rændur og lofar fundarlaunum.
Loftskeytamaðurinn er harla
óvenjuleg gamanmynd, kannski
dulítið barnaleg á vogarskálum
hraðfara nútímamanna, engu að
síður ætti hún að falla íslendingum
vel í geð, mannfólkið, viðfangsefn-
ið og umhverfið hans Hamsuns
er skylt okkur einsog náttúran
sjálf. Sagan jákvæð og meinfyndin
og minnir okkur á ævintýri um
lottóvinning eða einhveija ámóta
velþegna himnasendingu. Loft-
skeytamaðurinn lífsglaði er í góð-
um höndum Björns Flobergs og
Mack faktor er borgið hjá sænska
stórleikaranum Jarl Kulle sem
túlkar hann af list. Þetta er kjörið
hlutverk fyrir húmoristann Kulle
sem nýtir sér skoplegu hliðarnar
á faktornum svo úr verður e.k.
Bör Börsson. Marie Richardson
hefur til að bera ósnortna fegurð
sem er vel við hæfi og skín einsog
sól í heiði á þessum léttu, norsku
sumardögum.
Sæbjörn Valdimarsson
Nýjar bækur
• ÚT ER komið 9. heftið í Ritröð
Guðfræðistofnunar. Ber það heitið
Biblían og bókmenntir og er helgað
minningu sr. Jakobs Jóns-
sonar dr. theol.
Séra Jakob var alla tíð
áhugamaður um bókmennt-
ir, ekki síst leikbókmenntir.
Segja má að sá áhugi hans
hafi verið kveikjan að dokt-
orsritgerð hans sem bar heit-
ið Humour and Ironyin the
New Testament, og ráðið
miklu um skilning hans á
Nýja testamentinu. Yfir-
skrift þessa rits, Biblían ogbók-
menntirnarev því í anda sr. Jakobs.
Það eru bókmenntafræðingar,
guðfræðingar og íslenskufræðingar
sem leggja ritinu til efni. Hinn
heimskunni nýjatestamentisfræðing-
ur, dr. Bruce M. Meztger, skrifar
minningarorð um sr. Jakob. Að öðru
leyti er efnið sem hér segir: Dr. Álfr-
ún Gunnlaugsdóttir skrifar grein sem
hún nefnir: Með öfugum formerkjum.
Þijár skáldsögur frá Suður-Ameríku.
Ásdís Egilsdóttir skrifar grein um
biskupasögur, dr. Clarence Edvin
Glad um Lestur og ritskýringu 1.
Korintubréfs 8, dr. Einar Sigur-
björnsson um Píslarsögu ogPassíu-
sálma, dr. Guðrún Kvaran um nokk-
_______Tónllst
Akadcmiska
Sángförcningcn
Langholtskirkju 16. maí
Stjómandi John Schultz, einsöngvari
Bjöm Haugan. Píanóleikur Henrik
Wirkström.
HÁSKÓLAKÓRINN finnska
stofnaði Fr. Pacius fyrir tæpum 150
árum og hefur kórinn æ síðan verið
áberandi þáttur í finnsku tónlistar-
lífi, bæði innanlands og utan. Kórn-
um hafa stjórnað margir þekktustu
tónlistarmenn og tónskáld Finna,
m.a. Bengt Carlson, Nils-Eric Foug-
stedt, Erik Bergman og marga fleiri
mætti telja. Um tíma a.m.k. var
kórinn í nánu sambandi við M.M.
kórinn finnska, sem er líklega þekkt-
asti karlakór Finna og meðlimir há-
skólakórsins fóru gjarnan yfir til
M.M., þegar háskólaverunni lauk.
Þetta leiðir það af sér að meðalaldur
kórmanna háskólakórsins eru ekki
nema rúmlega 20 ár, sem eðlilega
hefur áhrif á getu kórsins.
Á þessum aldri hefur röddin ekki
enn náð þeim þroska og fyllingu sem
ur orð um málið á Steinsbiblíu, dr.
Gunnar Kristjánsson grein er hann
nefnir Út af Edens fold. Um Paradís-
armissi Miltons og þýðingu
séra Jóns á Bægisá. - ,
Gunnar Stefánsson „Ég
kveiki á kertum mínum“
Um trúarleg viðhorf í kveð-
skap Davíðs Stefánssonar.
Jón G. Friðjónsson um áhrif
Biblíunnar á íslenskt mál.
Pétur Pétursson um Aftur-
hvarfsreynslu Matthíasar
Ólafssonar og bændavakn-
inguna á Fellsströnd. Silja
Aðalsteinsdóttir um Trú ogsiðferði
ííslenskum barnabókum og Svava
Jakobsdóttirskrifargrein sem hún
nefnir Ljós og litir í Alsnjóa. Loks
eru birtir tveir ritdómar eftir þá dr.
Einar Sigurbjörnsson og dr. Gunn-
laug A. Jónsson sem er ritstjóri Ritr-
aðar Guðfræðistofnunar og skrifar
hann jafnframt inngangsorð að rit-
inu.
Ritið er alls 296 blaðsíður að
stærð. Útgefandi er Guðfræðistofnun
Háskóla Islands en umsjón með út-
gáfu ritraðarinnar hefur Skálholtsút-
gáfan, útgáfufélag kirkjunnar. Ritið
fæst íbóksölu stúdenta, Kirkjuhús-
inu Laugavegi 31 ogíhelstu bóka-
verslunum.
þarf til að skila voldugum og þéttum
hljómi. Þetta hlaut að koma niður á
þeim lögum sem krefjast mikilla
styrkleikasveiflna og mikils úthalds.
Finnskir karlakórar eru töluvert frá-
brugðnir íslenskum hvað snertir nið-
urröðun í raddir. Finnar hafa mjög
fjölmennan annan bassa, en oft fáa
fyrstu tenóra, og í þessu tilfelli voru
tenórarnir „fyrstu“ aðeins sjö tals-
ins. Það er aðalsmerki hvers karla-
kórs að_ hafa hljómmikinn annan
bassa, og Finnar hafa mjög fjöl-
mennan annan bassa, en Finnar eiga
frábæran bassa. Sjö fyrstu tenórar
nægja móti fjölmennum bassa, ef
þessir tenórar eru vel skólaðir og
hafa mikið úthald, á þetta vantaði
nokkuð hjá Háskólakórnum finnska.
Kórinn byijaði á nokkrum lögum
eftir Sibelius við ljóð úr Kalevala-
ljóðabálknum, sem vitanlega gerði
andrúmsloftið strax finnsk-mettað
og áfram hélt þessi andblær í Hjárt-
ats sáng, sem kórinn söng ljóðrænt
og fallega. Nokkuð kom mér á óvart
að lag Pr. Gustafs, Glad, Sásom fág-
eln, skyldi ekki kvikna og lag eins
og Gryning vid havet var kórnum
ofviða.
Nútímalegu viðfangsefnin voru
Ys og þys
LEIKLIST
Fjölbrautaskólinn
Brciöholti
YS OG ÞYS ÚT AF ENGU
Leiklistarfélagið Aristófanes: Ys og
þys út af engu eftir William Shake-
speare. Leikstjóri: Bryndís Loftsdótt-
ir. Tónlist: Hafdís Bjarnadóttir, Aðal-
heiður Hansdóttir, Rakel Sigur-
steinsdóttir. Aðalleikendun Róbert
O’Neill, Stella Krisljánsdóttir, Snæv-
ar Sigurðsson, Franklin Grétarsson,
Sturla Þórisson, Jón Jónsson, Ágúst
Kristnianns, Sólrún Káradóttir.
Þriðjudaguriim 14. mars.
ÞAÐ veltur á miklu fyrir leiklistar-
félög framhaldsskóla að velja sér
rétt verkefni. Með því að færast of
mikið í fang er hætt við að áhugi
almennra nemenda kvikni ekki eða
að leikarar nái ekki að þroskast á
sviðinu vegna þess að þeir þurfa að
koma frá sér of miklu af of erfiðum
texta. En aftur á móti má vissulega
segja að einmitt með því að ráðast
á garðinn þar sem hann sé hæstur
fái nemendur sitt besta tækifæri.
Það er ekki heiglum hent að setja
það á efnisskránni sem kórinn sló í
gegn með. Erik Bergman, sem telja
verður frumkvöðul nútímatónlistar í
Finnlandi, a.m.k. á sviði kórtónlist-
ar, átti magnað verk á efnisskránni,
Första Maj heitir það, skrifað fyrir
karlakór og tenór-einsöngvara. Þá
kom til sögunnar Björn Haugan,
norskur óperusöngvari, — Wagner-
raddgerð, en með ótrúlega hæð og
úthald. Bergman hlífir engu í kór-
verkum sínum, en þarna lék sér
kórinn í Iínuspili Bergmans. Það seg-
ir nokkuð um mat og menningarlega
sýn kórsins, að þetta flókna og erf-
iða verk hefur kórinn á sinni föstu
efnisskrá og allt til taks. Ágætan
húmor sinn sýndi kórinn í leiktilburð-
um sínum í lagi Folke Rabins, Ron-
des, svo og í kór Carls Orff, úr Carm-
ina Burana, einnig í skemmtilegu
lokaverki tónleikanna, einskonar ít-
ölsku óperusallati eftir R. Genée.
Ekki hefur gleymst að minnast á
þátt ungs stjórnanda kórsins, John
Schultz, en eins og allir vita er
stjórnandanum að kenna þegar lakar
gengur, en kórnum að þakka þegar
vel gengur. En hafi kórinn þökk
fyrir komuna og ágæta finnska
kynningu.
Karlakórinn Fóstbræður var mót-
tökuaðili Akademiska Sángförening-
en.
Ragnar Björnsson.
á svið leikrit eftir Shakespeare og
Aristófanar í Breiðholti fá prik fyrir
að reyna það. Ys og þys út af engu
hefur verið sýnt sem bíómynd í vetur
og á það eflaust sinn þátt í því að
Breiðhyltingar völdu það. Þeir hafa
ekkert eiginlegt svið í skólaleikhúsi
sínu, en Þorgerður Elín Sigurðardótt-
ir velur lausn sem er í senn einföld
og formræn með því að hafa tjöld í
bakgrunni og litla, hringlaga tjörn
fyrir miðju.
Leikarar eiga að vonum sumir
fullt í fangi með textann enda hljóm-
fall hans og orðaforði all ólík tal-
máli nú. Þetta verður til þess að
sumir spennast upp og eiga erfitt
með frjálslegar hreyfingar á sviðinu.
Þarna hefði leikstjórinn átt að koma
til hjálpar með því að æfa hirðlega
(spjátrungslega) framkomu og einn-
ig hefði hann átt að gæta formfestu
í dönsum. Samræmi getur skipt
sköpum í svona sýningum.
En líka er vert að geta þess sem
vel er gert. Stella Guðný Kristjáns-
dóttir stóð sig mjög vel sem Beatrís.
Framsögn hennar var prýðiieg og
hún hefur þokka og öryggi á sviði
(svo ekki sé minnst á gullfallegt el-
drautt hárið). Hennar leikur kom
innan frá.
Róbert Michael O’Neill var ágætur
sem Leónató og Franklin Grétarsson
bráðskemmtilegur og óheftur sem
Þistill varðstjóri.
Þá var ánægjulegt að heyra hvað
Sesselja Konráðsdóttir fór vel með
sinn texta sem systir Fransesca.
Frumsamin tónlist Hafdísar Bjarna-
dóttur var þægileg og ljúflega flutt
af þeim stöllum.
Guðbrandur Gíslason
Sr. Jakob
Jónsson
Finnskir tónar