Morgunblaðið - 22.07.1999, Side 35
MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 22. JÚLÍ 1999 35
Morgunblaðið/Rax
[öfðabrekku telur litlar líkur
t þvi ekki um búskapinn.
Morgunblaðið/Rax
Sigurjónsson, Bjarki Már Fjeldsted,
Gylfadóttir í unglingavinnunni í Vík
þótt hún minni af og til á sig.
dags. Komu þau að brúnni yfír Jök-
ulsá á Sólheimasandi um kl 2.30, en
þá var hlaupið í hámarki og eru þau
að líkindum ein um að hafa séð til
þess í þeim ham. Þegar þau eru
spurð um hvernig áin hafi litið út á
þessum tíma svarar Smári því til að
hún hafi verið bakkafull pg í henni
mjög mikill straumur. „Ég skoðaði
aðstæður áður en ég fór yfir brúna og
fór aðeins norður fyrir hana. Þá sá ég
að það var u.þ.b. metri frá vatnsborði
og upp í brúarbita og það pusaðist af
brúarstöplinum og upp á brúna rétt
vestan miðju hennar. Það vætlaði þó
aldrei yfir brúna eins og sagt hefur
verið í sumum fréttum.“
Smári og Svanhvít segja jakafram-
burð ekki hafa verið mikinn í ánni er
þau komu að og að jakamir sem þá
komu hafi verið fremur litlir. Lit ár-
innar telja þau hins vegar eftirtektar-
verðan, en hún var blágrá og segist
Smári aldrei hafa séð það áður þrátt
fyrir að hafa farið nánast daglega yfir
brúna í 26 ár.
Þrátt fyrir nálægðina við Kötlu
segja Smári og Svanhvít íbúa Víkur
ekki órólega vegna hræringanna.
„Við skynjum þetta heldur ekkert
mikið meira en aðrir,“ segir Svanhvít.
„Við verðum að fá fréttir úr útvarp-
inu, en um leið og einhver raunveru-
leg hætta steðjar að erum við auðvit-
að látin vita í skyndingu."
Unglingar á Vík
áhyggjulausir
Fimm manna unglingavinnuílokk-
ur varð á vegi blaðamanna í Vík og
var hann að sögn að undirbúa komu
Græna hersins til þorpsins í dag.
Tóku unglingarnir í sama streng og
Smári og Svanhvít og töldu Kötlu lítt
ógnvekjandi nágranna. „Við erum
ekkert smeyk við hana og finnst
raunar bara skemmtilegt að vita af
henni. Það vita líka allir hér hvað á að
gera ef það skyldi gjósa.“ Þegar þeim
var sagt að allt virtist nú vera með
kyrrum kjörum og að viðbúnaðarstig
hefði verið fellt úr gildi varð einum
drengjanna á orði að þá fyrst færi
Katla að gjósa. „En það væri bara
flott að fá smá gusu. Þá færi skólinn
þannski."
Ferðafélag- Islands fagnar ákvörðun úrskurðarnefndar en telur áhrifín lítil
HAUKUR Jóhannesson for-
seti Ferðafélags íslands
kveðst fagna þeirri ákvörð-
un úrskurðarnefndar
skipulags- og byggingamála að fella
úr gildi deiliskipulag fyrir Hveravelli
sem sveitarstjórn Svínavatnshrepps
samþykkti í maí í fyrra. FÍ kærði
samþykkt sveitarstjórnarinnar til úr-
skurðarnefndarinnar.
Haukur kveðst hins vegar ekki
gera ráð fyrir að ákvörðun nefndinn-
ar hafi mikil áhrif á þróun málsins
fyrir utan að seinka frágangi
deiliskipulags, og hann telji þörf á að
setjast niður og komast að samkomu-
lagi við sveitarstjórnina.
Lögfræðileg skyssa
„Við vorum nokkuð vissir um að fá
þessa útkomu og fögnum því auðvit-
að að hafa haft rétt fyrir okkur, en
áhrifín eru hins vegar hverfandi utan
þess að fresta deiliskipulaginu um
einhvern tíma. Svínavatnshreppur
virðist hafa gert lögfræðilega skyssu
í sambandi við deiliskipulagið og
byggt það á aðalskipulagi sem síðar
var breytt og stangast því á við nú-
gildandi aðalskipu-
lag. Það er ekkert
annað framundan en
að semja við Svína-
vatnshrepp og menn
höfðu reyndar sam-
mælst um það áður
en úrskurðurinn
féll. Það er eina
lausnin,“ segir
Haukur.
Hann kveðst gera
ráð fyrir að reynt
verði að komast að
samkomulagi við
hreppinn síðar í
sumar eða í haust.
Ómögulegt sé hins
vegar að segja fyrir-
fram hverjar mála-
lyktir verða. „Það er
óljóst hvemig þetta
endar. Skálarekstur
okkar á Hveravöll-
um er í hálfgerðu
uppnámi, við höfum
ekkert gert þar í
fjögur ár og svæðið
líður fyrir þessa
óvissu,“ segir Hauk-
ur.
Jóhann Guðmundsson oddviti
Svínavatnshrepps segir að ákvörðun
úrskurðarnefndar skipulags- og
byggingamála sé vonbrigði, en hann
telji þó að hreppurinn geti haldið
áfram á svipaðri braut og áður.
Ákvörðunin muni þó seinka af-
greiðslu skipulagsmála á Hveravöll-
um og hafi einhvem kostnað í för
með sér. Hann kveðst telja að
ákvörðun nefndarinnar hljóti að vera
leiðbeinandi fyrir Skipulagsstofnun
og aðra þá aðila sem að deiliskipulag-
inu koma. „Við verðum að stoppa í
götin og ganga frá deiliskipulaginu í
samræmi við vilja úrskurðarnefndar.
Ég vil samt benda á að þessi vinna öll
var unnin undir leiðsögn Skipulags-
stofnunar og eftir þeim ábendingum
sem hún veitti okkur um frágang á
þessum hlutum. Þar töldum við okk-
ur vera í góðum málum en þarna
virðast einhverjir textalegir agnúar
hafa verið fyrir hendi,“ segir Jóhann.
Málið undirbúið betur
Hann kveðst telja sveitarstjórnina
hafa farið að gildandi lögum en um
það leyti sem textagerð lauk af henn-
ar hálfu, hafi verið gerð breyting á
skipulags- og byggingalögum. „Ég
þori ekki að fullyrða að sú breyting
hafi haft það í för með sér að við fór-
um á skjön við núgildandi lög, enda
komið út í lögfræðileg álitamál. Það
er hins vegar möguleiki og líka má
vera að við höfum á einhverju stigi
ekki verið nægjanlega vandvirkir í
textagerðinni. Ég þori ekki að tjá um
mig um það fyrr en ég hef skoðað álit
úrskurðarnefndarinnar vandlega og
fengið álit lögmanns hreppsins og
arkiteksins að svæðinu."
Úrskurðarnefndin vekur m.a. á því
athygli að sveitarstjórn Svínavatns-
hrepps hafi samþykkt deiliskipulag
áður en fyrir lá afgreiðsla Skipulags-
stofnunar og staðfesting umhverfis-
Samninga-
leiðin talin
eina lausnin
Akvörðun úrskurðarnefndar skipulags- og
byfffflngamála um að fella deiliskipulag á
Hveravöllum úr gildi hefur ekki mikil áhrif á
þróun deilunnar um skipulag á Hveravöllum
fyrir utan að seinka fráganffi deiliskipulags,
að mati forseta Ferðafélags Islands.
LENGI hefur verið deilt um skipulag á Hveravöllum.
ráðherra á þeirri breytingu á aðal-
skipulagi sem deiliskipulagið grund-
vallaðist að hluta til á, sem samræm-
ist ekki ákvæðum skipulags- og
byggingalaga. Jóhann kveðst hafa
talið að Skipulagsstofnun væri búin
að afgreiða málið til sveitarstjórnar-
innar áður en deiliskipulagið var
samþykkt. Rétt geti þó verið að sam-
þykktin hafi ekki verið gerð með lög-
bundnum hætti, en vísir menn hefðu
tjáð honum að málsmeðferðin væri í
lagi, þar sem deiliskipulagið gæti
engan veginn tekið gildi fyrr en búið
væri að auglýsa það í B-deild Stjórn-
artíðinda. „Auglýsingin í Stjórnartíð-
indum birtist í nóvember en ráð-
herra undirritaði aðalskipulags-
breytinguna í ágúst í fyrra, þannig
að við töldum þetta í lagi. Mér sýnist
hins vegar að þarna sé um lagaflækj-
ur að ræða sem leysa þarf úr,“ segir
hann.
Hann segir að aldrei hafi staðið á
sveitarstjórn Svínavatnshrepps að
vinna í sátt við Ferðafélag Islands,
en hins vegar hafi sáttatilraunum lít-
ið eða ekkert verið svarað. „FÍ hefur
að mínu viti reynt að setja eins
marga þröskulda fyrir okkur og
kostur hefur verið, en það er engin
spurning að við viljum vera í sátt við
þá eins og aðra aðila,“ segir Jóhann.
Rekistefna frá 1993
Rekistefna um skipulagsmál á
Hveravöllum hefur staðið um nokk-
urra ára skeið. Segja má að stærstu
vörður í þeirri sögu séu eftirfarandi:
Sveitarstjórnir Svínavatnshrepps
og Torfalækjarhrepps hófust handa
við að vinna að deiliskipulagi 1993, í
kjölfar þess að umhverfisráðherra
staðfesti í nóvember það ár aðal-
skipulag hreppsins til ársins 2012.
Haustið 1995 var gengið frá hug-
myndum að deiliskipulagi í fram-
haldi af staðfestingu ráðheiTa á aðal-
skipulagi fyrir Svínavatnshrepp.
Ferðafélag Islands sendi umhverfis-
ráðherra stjórnsýslukæru á hendur
hreppsnefndinni í nóvember 1995,
vegna þess hluta staðfests aðalskipu-
lags Svínavatnshrepps sem laut að
Hveravallasvæðinu. Fór FÍ fram á
ógildingu aðalskipulagsins fyrir
svæðið, enda hefði það hlotið stað- _
festingu skipulagsyfirvalda á röngum
forsendum um yfirráðasvæði hrepps-
ins.
Svínavatnshreppur lagði fram
frumumhverfismat og tillögu að
deiliskipulagi fyrir Hveravallasvæðið
í byrjun janúar 1996. I kjölfarið fór
fram mat á umhverfisáhrifum þeirra
framkvæmda á Hveravöllum sem
gert var ráð fyrir í deiliskipulaginu
og var komist að þeirri niðurstöðu að
þær væru jákvæðar fyrir Hveravelli
og nauðsynlegai' til að hægt sé að
taka á móti þeim ferðamönnum sem
heimsækja staðinn, án þess að hann
láti á sjá. Meðal þeirra framkvæmda
sem gert var ráð fyrir, var að láta
fjarlægja skála Ferðafélags íslands
sem reistur var 1980 og fluttur á nú-
verandi stað 1989. í febrúar 1996
sagði Skipulagsstjóri ríkisins í bréfi
til umhverfisráðuneytis að embættið
teldi hreppinn hafa stjórnsýsluheim-
ildir á svæðinu sem aðalskipulagið
næði til, en óvissa ríkti um eignar-
hald. I mars 1996 hafnaði Skipulags-
stjóri ríkisins því
að samþykkja
deiliskipulag fyrir
Hveravelli og úr-
skurðaði að ráðist
skyldi í frekara „
mat á umhverfisá-
hrifum þeirra
framkvæmda sem
fyrirhugaðar voru
á vegum Svína-
vatns- og Torfa-
lækjarhrepps á
Hveravöllum.
Embættið benti
m.a. á í því sam-
bandi að eignar-
hald á svæðinu
þyrfti að liggja
ljóst fyrir áður en
unnt væri að veita
leyfi fyrir fram-
kvæmdum.
í júlí 1996 lauk
umhverfisráðu-
neytið umfjöllun
um stjórnsýslu-
kæru FI og komst
að þeirri niður-
stöðu að aðalskipu-
lag Svínavatns-
hrepps skyldi standa óbreytt, Hvera-
vellir falli innan staðarmarka Svína-
vatnshrepps og hreppsnefnd Svína-
vatnshrepps fari með stjórnsýsluvald
á Hveravöllum og hafí því verið vald-
bær til þess að fjalla um aðalskipulag
þess svæðis. Ferðafélag íslands
ákvað í sama mánuði að kæra úr-
skurð umhverfisráðherra til umboðs-
manns Alþingis, m.a. á þeirri for-
sendu að efnislegir annmarkar og
formgallar væru á úrskurði ráðu-
neytsíns. Vorið 1997 var lögð fram ný
tillaga að deiliskipulagi á svæðinu og
umhverfismat á framkvæmdum. Vor-
ið 1997 féll dómur í Hæstarétti þess
efnis að Svínavatns- og Torfalækjar-
hreppur hefðu ekki sannað eignar-
hald sitt á Auðkúluheiði, en umhverf-
isráðherra kvaðst í framhaldinu
þeirrar skoðunar að óvissa um eign-
arréttinn hefði ekki áhrif á ákvörðun
um skipulagsstjórn á svæðinu.
Ekki í samræmi við
gildandi aðalskipulag
í ágúst 1997 lagði FÍ til við Skipu-
lagsstjóra ríkisins að deiliskipulagi á
Hveravöllum yrði hafnað, þar sem
það væri í mótsögn við hugmyndir
manna um starfsemi sem fram eigi
að fara á hálendinu. Þess var jafn-
framt krafist að aðalskipulag yrði
auglýst á ný, sökum þess að
deiliskipulagið væri frábrugðið gOd-
andi aðalskipulagi. Embættið féllst
ekki á sjónarmið félagsins og ákvað
FÍ að kæra úrskurð þar að lútandi til “
umhverfisráðherra í september 1997,
en kærafrestur rann út í október það
ár. Ráðherra staðfesti niðurstöðu
Skipulagsstjóra og samþykkti sveit-
arstjórn Svínavatnshrepps
deiliskipulag fyrir Hveravelli í maí
1998. FI kærði samþykkt deiliskipu-
lagsins til úrskurðarnefndar skipu-
lags- og byggingarmála, sem ákvað
að fella það úr gildi í júlí 1999.