Morgunblaðið - 02.10.1999, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 2. OKTÓBER 1999 15
___________FRÉTTIR_________
Þrír bæir eiga jafn-
an hlut í Háfsfj öru
HÖFUÐBORGARSVÆÐIÐ
Yfír 100 íbúar
mótmæla by gg-
ingaráformum
við Skógarhlíð
Hlíðar
HÆSTIRÉTTUR hefur dæmt að
Háfsfjara í Rangárvallasýslu, þar
sem flutningskipið Víkartindur
strandaði í mars 1997, tilheyrir
jörðunum Háfi, Hala og Háfshóli
að jöfnu. Eigendur Háfs höfðuðu
málið til að fá viðurkenndan rétt
sinn yfir öllu svæðinu.
I málinu var deilt um tæplega
1.100 hektara strandlengju, sem
fram yfir miðbik aldarinnar var að
mestu leyti nær ógróinn sandur.
Til margra ára var landsvæðið
undirorpið vatnavöxtum Þjórsár og
Markarfljóts og á veturna var
landið alísa og skóf þá sandinn yfir
ísinn, inn á graslendi. Með land-
græðslustörfum allt frá 1928 tókst
að hefta sandfokið. í mars 1997 var
svo komið að svæðið hafði tekið
stakkaskiptum og víða samfelldur
gróður þar sem raki var til staðar,
en annars þakti melgresi landið að
mestu.
Tilheyrði landnámsjörð
Gróðurinn varð fyrir verulegum
skemmdum vegna aðgerða á
strandstað Víkartinds, að mati eig-
enda jarðarinnar Háfs, án þess að
þeir gætu aðhafst nokkuð, þar sem
eignatilkall þeirra hafði hvorki ver-
ið viðurkennt af yfirvöldum né eig-
endum jarðarinnar Hala og Háfs-
hóls.
Eigendur Háfs byggðu kröfu
FIMM af öflugustu fyrirtækjum
landsins hafa sameinast um að
styðja þau áform Háskóla íslands
að tengja nýjar diplóma-námsleiðir
við viðskipta- og hagfræðideild, ís-
lensku atvinnulífi. Fyrirtækin eru
Islandsbankasveitin, Landssíminn
hf., Marel hf., Sölusamband ís-
lenskra fískframleiðenda hf. og
VÍS, Vátryggingafélag íslands.
Forsaga málsins er sú að í haust
býður Háskóli Islands í íyrsta
skipti nýjar eins- og hálfsárs náms-
leiðir í nokkrum deildum skólans.
Hér er verið að koma til móts við æ
stærri og fjölbreyttari hóp þeirra
sem stunda vilja háskólanám. Níu
nýjar námsleiðir hófust haustið
1999, en haustið 2000 bætast fleiri
við.
Fimm þessara námsleiða eru
innan viðskipta- og hagfræðideild-
ar: Tölvunotkun í rekstri fyrir-
tækja; Rekstrarstjórnun; Við-
skiptatungumál; Markaðs- og út-
flutningsfræði; Hagfræði. í haust
innrituðu sig um eitthundrað og
tuttugu nemendur í námsleiðirnar.
Var sú aðsókn meiri en reiknað var
með og virðist ekki koma niður á
innritun í hefðbundið nám deildar-
innar.
Ætlun Háskóla Islands er að
tengja þessar nýju námsleiðir ís-
lensku athafnalífi eins og kostur er
og fara þar nýjar og mismunandi
leiðir. Við námsleiðir viðskipta- og
hagfræðideildar hefur verið stofn-
að styrktarráð með þátttöku for-
svarsmanna áðurnefndra fyrir-
tækja. Þeir eru Axel Gíslason for-
stjóri VÍS, f.h. Vátryggingafélags
íslands, Geir A. Gunnlaugsson for-
stjóri, f.h. Marel hf., Gunnar Örn
Kristjánsson forstjóri og Friðrik
Pálsson stjórnarformaður, f.h.
Sölusambands íslenskra fiskfram-
leiðenda hf., Sigurður B. Stefáns-
son, forstöðumaður Verðbréfa-
sína á því, að allt frá landnámi
hefði þetta umdeilda landsvæði til-
heyrt landnámsjörðinni Háfi og
aldrei verið frá henni skilið. Þeir
hefðu eignast jörðina með gögnum
og gæðum samkvæmt fullgildum
eignaafsölum og teldu því til beins
eignaiTéttar yfir landsvæðinu.
Máli sínu til stuðnings vísuðu eig-
endur jarðarinnar Háfs meðal ann-
ars til lögfestu frá 1874, landa-
merkjaskrár frá 1885, Jarðabókar
Árna Magnússonar og Páls
Vídalíns frá 1708 og vísitasíugjörð-
ar frá 1885. Þá vísuðu Háfseigend-
ur til þess, að jarðirnar Hali og
Háfshóll hefðu verið hjáleigur,
engin gögn hefðu fundist þar sem
tekið væri fram að þær væru það
ekki lengur og hjáleigubændur
gætu ekki með nokkru móti talist
eiga land utan landamerkja sinna.
Hjáleigur í orði,
ekki borði
Ekki var ágreiningur í málinu
um að reki á ströndinni hefði verið
nýttur af öllum íbúum Háfshverfis-
ins, en menn greindi á um hver
önnur not hefðu verið af svæðinu.
Eigendur Háfs sögðu að þótt reka
hefði verið skipt í ákveðnum hlut-
föllum gæti það engan veginn talist
grundvöllur þess að hinar jarðimar
ættu fjömna, enda hlunnindi ekki
bundin beinum eignarrétti.
markaðs íslandsbanka hf., f.h. ís-
landsbankasveitarinnar og Þórar-
inn V. Þórarinsson forstjóri, f.h.
Landssímans hf. Með þeim munu
starfa þeir Gylfi Magnússon dós-
ent, umsjónarmaður námsleiðanna,
Ingjaldur Hannibalsson prófessor
og Margrét S. Björnsdóttir fram-
kvæmdastjóri.
Styrktaráðið mun skipuleggja í
samstarfi við kennara deildarinnar
málstofur fyrir nemendur á náms-
leiðunum, þar sem kynntar verða
og ræddar áhugaverðar aðferðir í
rekstri og stjórnun fyrirtækjanna.
Eigendur Hala og Háfshóls
sögðu fjöruna í óskiptri sameign
Háfshverfisjarðanna, þannig að
hver um sig ætti þriðjung, enda
landi Háfshverfisjarða lýst sameig-
inlega í öllum skjallegum heimild-
um. Þá fullyrtu þeir, að við sölu
Hala og Háfshóls á sínum tíma,
fyi-ir 1802, hefðu jarðimar orðið
sjálfstæðar og fullgildar jarðir með
sömu réttarstöðu og Háfur. Þótt
jarðirnar hefðu verið nefndar hjá-
leigur í jarðabókinni frá 1861
breytti það því ekki að hvergi í síð-
ari tíma gögnum, hvorki í afsölum
jarðanna né fasteignmatsbókum,
væri þess getið að jarðirnar væru
hjáleigur og eigendur og ábúendur
annarra jarða i Háfshverfinu hefðu
aldrei innt af hendi afgjald til eig-
enda Háfs.
Hæstiréttur var sammála þeirri
niðurstöðu Héraðsdóms Suður-
lands á sínum tíma að eigendum
Hala og Háfshóls hefði tekist að
sanna að Háfsfjara hefði verið í
óskiptri sameign jarðanna í Háfs-
hverfinu. Vísaði Hæstiréttur m.a.
til skipta haustið 1938 á svokölluð-
um Fiskivatnseyrum, svipuðu land-
svæði og Háfsfjöru, en því svæði
var skipt milli jarðanna í þrjá jafna
hluta, sem Hæstiréttur segir
benda til samkomulags um að
svæðið væri í óskiptri sameign í
þeim hlutföllum.
Jafnframt verða fyrirtækin stutt-
lega kynnt á málstofunum. Einnig
verða tekin fyrir önnur viðfangs-
efni eftir því sem tilefni gefast. St-
arfsmenn fyrirtækjanna fimm
munu einnig geta sótt málstofurn-
ar.
Ráðið mun ennfremur eiga
frumkvæði að því að bjóða til
landsins þekktum fyrirlesurum,
sem nýst geta bæði nemendum
námsleiðanna og starfsmönnum
fyrirtækjanna. Loks mun styrktar-
ráðið aðstoða Háskóla Islands við
að afla fjár til námsleiðanna.
YFIR 100 manns, flestir íbúar við
Eskihlíð, hafa mótmælt áformum
um að reisa 5-6 hæða skrifstofuhús
á byggingarlóð við Skógarhlíð 12.
Rífa á gamalt, niðurnítt og yfir-
gefið hús, Hjarðarholt, sem stendur
á lóðinni, en hún er í eigu Isarns hf.
Upphaflega samþykktu borgaryfir-
völd byggingu á lóðinni 1994 en þá
var ekki ráðist í framkvæmdh’.
Aform fóra að nýju í gang á þessu
ári og þegar deiliskipulagstillaga
sem byggist á notkun lóðarinnar
samkvæmt aðalskipulagi var lögð
fram og auglýst bárast 29 athuga-
semdabréf frá yfir 100 einstakling-
um, sem flestir era búsettir í Eski-
hlíð.
Mótmæli íbúarina eiga það sam-
merkt að annars vegar er kvartað
undan því að húsið, sem er hærra
en önnur hús sem standa neðar í
brekkunni við Skógarhlíð, muni
spilla útsýni úr blokkunum við
Eskihlíð og einnig hafa íbúarnir
áhyggjur af umferð sem fylgja
muni starfseminni, en við húsið er
gert ráð fyrir 163 bílastæðum.
Dregur úr birtu og gildi eigna
„Þetta mun valda okkur íbúun-
um miklu umferðarónæði og Ioft-
mengun, auk þess sem byggingin
mun rísa beint fyrir framan stofu-
gluggana okkar og draga úr birtu
íbúðanna og spilla fyrir útsýni. Við
teljum að þetta muni draga stór-
lega úr gildi eigna okkar,“ segir í
undirskriftarlista íbúa í fjölbýlis-
húsinu Eskihlíð 14 og 14a. „Fjöl-
býlishús okkar stendur við Eski-
hlíð en það liggur ljóst fyrir að hús-
ið stendur einnig við Skógarhlíð.
Umrætt athafnasvæði með öllu
sem því tilheyrir er einfaldlega
alltof nálægt húsinu okkar,“ segir
ennfremur.
Einnig hafa borist mótmæli frá
íþróttafélaginu Val. Þar segir að
fyrirhuguð bygging sé á svæði sem
fjölmargir gangandi vegfarendm’,
börn sem fullorðnir, fara um í
hverri viku á leið á íþróttasvæði
Vals og í útivistarsvæðin í Öskju-
hlíð og Nauthólsvík. Öryggi þess-
ara vegfarenda sé að áliti Vals ekki
tryggt nægjanlega eins og aðstæð-
um er háttað í dag. „Ný stórbygg-
ing á þessu svæði sem væntanlega
hefur í för með sér mikla umferð
ökutækja af ýmsum stærðum og
gerðum kemur til með að draga
enn úr öryggi gangandi vegfarenda
á svæðinu. Það er forráðamönnum
Vals mikið áhyggjuefni og einnig
fjölmörgum foreldram barna í
hverfinu sem haft hafa samband við
okkur og lýst áhyggjum sínum
vegna málsins,“ segir í bréfi Vals,
þar sem hvatt er til að hugað verði
að bættum hag gangandi vegfar-
enda með undirgöngum og eða
gangbrautum og gangbrautarljós-
um.
Slökkvilið Reykjavíkur hefur
einnig sent inn andmæli vegna
áhrifa byggingarinnar á aðkomu og
akstursleiðir frá slökkvistöðinni.
„Gatnamót Flugvallarvegar og Bú-
staðavegar era þegar orðin erfið
fyrir akstur með forgangi vegna
mikillar umferðar. Með tilkomu svo
stórs húss á lóðinni númer 12 við
Skógarhlíð eins og kynnt er verður
að gera ráð fyrir verulegri aukn-
ingu umferðar um Flugvallarveg.
Það getur valdið veralegum töfum,
en einnig aukinni hættu vegna
neyðaraksturs Slökkviliðs Reykja-
víkur,“ segir í bréfi Hrólfs Jónsson-
ar slökkviliðsstjóra sem óskar eftir
að viðunandi lausn fáist áður en
húsið rís.
í sama streng er tekið í athuga-
semdum frá læknum neyðarbflsins
þar sem lýst er áhyggjum af áhrif-
um byggingarinnar á umferð um
akstursleiðir frá slökkvistöðinni.
Fundur með íbúum
Margrét Þormar hjá borgar-
skipulagi Reykjavíkur sagði í sam-
tali við Morgunblaðið að þessi nýt-
ing lóðarinnar væri í samræmi við
aðalskipulag þar sem gert væri ráð
fyrir lóðinni sem athafnasvæði. Þá
væri nýtingarhlutfall lóðarinnar,
0,75, við lægri mörk nýtingar á at-
hafnasvæði miðsvæðis í borginni
samkvæmt aðalskipulagi. Margrét
sagði að nokkurs misskilnings hefði
gætt um það að umrætt hús yrði
verslunarhús en svo væri ekki held-
ur yrðu þar skrifstofur og þjón-
ustufyrirtæki. Hún sagði að upp-
haflega hefði byggingin verið sam-
þykkt 1994 og þessi nýting sem nú
stæði fyrir dyrum væri svipuð
þeh-ri sem þá var afgreidd. Þá sagði
hún að þegar hefði verið ákveðið að
ráðast í úrbætur á stýringu um-
ferðarljósa á gatnamótum Flugvall-
arvegar og Bústaðarvegar með
hagsmuni slökkviliðsins og annarr-
ar umferðar í huga.
Borgarskipulagið hélt fund á
fimmtudag méð íbúum, sem sendu
inn mótmælabréf og mættu um 20
manns til fundarins. Margrét
Þormar sagði að ekki hefði orðið
sérstök niðurstaða af fundinum en
þar hefðu íbúum verið kynntar
ákveðnar úrbætur á húsinu. Hún
sagði að fólkinu hefði ekki fundist
nóg að gert og þeir væru ekki sáttir
við húsið þótt tillögurnar væra til
úrbóta en þær felast m.a. í því að
hluti hússins verði lækkaður.
Vandræðagangur
Gylfi Guðjónsson, arkitekt húss-
ins, sagði í samtali við Morgunblað-
ið að lóðin á Skógarhlíð 12 væri
byggingarlóð samkvæmt aðalskipu-
lagi. Borgin hefði ítrekað þrýst á
lóðarhafa að hefjast handa um
framkvæmdir frá því bygging var
upphaflega samþykkt á lóðinni
1994. Á þeim tíma hefðu menn sæst
á ákveðið byggingarmagn og húsa-
hæðir en nú væri rætt um ívið
minna byggingarmagn en þá. Allt
málið væri í samræmi við gildandi
aðalskipulag og innan marka þeirra
samþykkta sem gerðar voru 1994.
„Við fóram að stað með undirbún-
ingsvinnu í góðri trú og þetta virk-
ar á mig eins og hálfgerður vand-
ræðagangur," sagði hann.
Gylfi sagði að hönnun hússins
væri á frumstigi en reynt hefði ver-
ið að koma til móts við mótmæli
íbúa við Eskihlíð með því að lækka
húsið um eina hæð næst Eskihlíð-
inni. Um bflastæðamál hússins
sagði hann að ákvörðun um 163
bílastæði væri til komin vegna þess
að skipulagslög hefðu hert á kröf-
um um bflastæði við nýbyggingar;
nú þurfi 1 stæði að vera fyrir
hverja 35 fermetra í byggingunni.
Hann sagði að samkvæmt umsögn
umferðardeildar borgarverkfræð-
ings væri lítið gert úr áhrifum
hússins á umferð á svæðinu en fyrir
sé talsverð umferð til sýslumanns
og Krabbameinsfélagsins, neðar við
Skógarhlíð. „En ég hef fulla samúð
með fólkinu í blokkunum næst hús-
inu því þetta verður breyting á að-
stæðum þess. En þá hefði það þurft
að mótmæla aðalskipulaginu. Þarna
er verið að byggja á grandvelli gfld-
andi aðalskipulags," sagði Gylfi.
Fyrirtæki styðja nám við Háskóla Islands
Vilja efla viðskipta-
og hagfræðideild
Á myndinni eru eftirtaldir: Axel Gíslason, forstjóri VÍS, Geir A. Gunn-
laugsson, forstjóri Marel hf., Sigurður B. Stcfánsson, forstöðumaður
Verðbréfamarkaðs Islandsbanka hf., Þórarinn V. Þórarinsson, for-
stjóri Landssfmans hf., Páll Skúlason rektor, Gylfi Magnússon dósent
og Ingjaldur Hannibalsson prófessor. Á myndina vantar þá Gunnar
Örn Kristjánsson forstjóra og Friðrik Pálsson, stjórnarformann Sölu-
sambands íslenskra fiskframleiðenda hf., en daginn sem myndin var
tekin átti sér stað sameining SÍF og ÍS.