Morgunblaðið - 20.08.2000, Blaðsíða 42

42 SUNNUDAGUR 20. ÁGÚST 2000
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
+ Þorbjörg Jóns-
dóttir fæddist á
Akureyri 9. ágúst.
1934. Hún lést á
Landspitalanum í
Fossvogi sunnudag-
inn 13. ágúst síðast-
liðinn. Foreldrar
hennar voru Ingi-
björg Benedikts-
dóttir, saumakona
og húsmóðir á Ak-
ureyri, f. í Breiðu-
-* vík á Tjörnesi 3.
desember 1900, d. í
Reykjavík 29. ágúst
1988, og Jón Hallur
Einarsson, húsasmíðameistari á
Akureyri, f. 1. október 1885 að
Arnarstöðum í Sléttuhlíð, Skaga-
fírði, d. 1. október 1963. Systkini
Þorbjargar eru Erla Jónsdóttir,
bæjarbókavörður, f. 22. október
1929, gift dr. Stefáni
Aðalsteinssyni, og
Haukur Jónsson,
tryggingarmaður, f.
3. september 1931.
Árið 1953 giftist
Þorbjörg Magnúsi
Jónssyni frá Stokks-
eyri. Þau skildu
1958. Árið 1963 gift-
ist hún Maurice
Middleton sem síðar
varð þekktur kvik-
myndaleikari undir
nafninu Morris Col-
borne. Þau skildu.
Þau eignuðust dótt-
urina Ingu Lísu Middleton, lista-
konu sem gift er Michael Rose
og eru þau búsett í Bristol í Eng-
landi. Dóttir þeirra er Sunneva
Margot, f. 12. febrúar 2000.
Þegar Morris og Þorbjörg
skildu flutti hún aftur heim til
fslands.
Árið 1989 giftist hún eftirlif-
andi eiginmanni sínum Þórarni
Gíslasyni, forstjóra.
Þorbjörg gekk i Gagnfræða-
skóla Ákureyrar og fór síðan og
lærði leiklist í Reykjavík og
síðar í London. En eftir að dótt-
irin fæddist lærði hún snyrtingu
og vann við það í London með
öðru. Síðar lauk hún sjúkralið-
anámi. Hún stundaði ýmis versl-
unar- og skrifstofustörf og fljót-
lega eftir að heim kom hóf hún
störf á Skrifstofu lögreglustjór-
ans í Reykjavík og vann þar alla
tíð á meðan heilsa hennar leyfði
eða í um 30 ár. Hún vann nokkur
ár sem trúnaðarmaður starfs-
fólks á skrifstofu lögreglustjór-
ans í Reykjavík hjá BSRB. Einn-
ig var hún mjög virk í starfí
Sam-frímúrarareglunnar í
Reykjavík.
Utför Þorbjargar fer fram frá
Fossvogskirkju, mánudaginn 21.
ágúst og hefst athöfnin klukkan
15.
ÞORBJÖRG
JÓNSDÓTTIR
Nú er Þorbjörg Jónsdóttir, mág-
kona mín, horfin yfir móðuna miklu.
Hún barðist hetjulega við andstæð-
inginn sem að henni sótti og gafst
ekki upp íyrr en öll sund voru lokuð.
Ég kynntist Þorbjörgu ekki fyrr
^ en árið 1999, þegar hún varð mág-
kona mín, en þau kynni voru góð. Þá
var hún í meðferð gegn veikindum
sínum, og hún var svo jákvæð, svo
glöð og sigurviss að allir fylltust
bjartsýni. Hún tók svo miklum fram-
forum við meðferðina að það var eins
og kraftaverk. Að lokinni meðferð
fóru þau Þorbjörg og Þórarinn mað-
ur hennar í þriggja vikna skemmti-
siglingu um Miðjarðarhafið og komu
sæl og ánægð til baka. En enginn má
við ofureflinu, og nú er hún horfin
okkur sem þekktum hana og þótti
vænt um hana.
Þorbjörg var framar öllu kát og
lífsglöð. Hún sá björtu hliðarnar á líf-
inu og skapaði öðrum birtu með sér.
Þar var aldrei vol eða víl, þótt á móti
blési.
Þau Þorbjörg og Þórarinn bjuggu
við Hátún í Reykjavík. Þangað var
gott að koma. Meðan við Þórarinn
ræddum um landsins gagn og nauð-
synjar sátu þær systur einhvers stað-
ar til hliðar og spjölluðu. Þær voru
svo uppteknar í samræðunum að það
var eins og þær hefðu ekki hist vikum
saman. En þær annað hvort sáust eða
töluðu saman í síma á hverjum degi.
Það er sjaldgæft að sjá systur sem
eru svo samrýndar.
KATRÍN
SÆMUNDSDÓTTIR
+ Katrín Sæmunds-
dóttir var fædd á
Stóra-Bóli á Mýrum í
Austur-Skaftafells-
sýslu 4. október 1919.
Hún lést á Hjúkrunar-
heimilinu Eir 11.
ágúst siðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru Sæmundur Hall-
dórsson, bóndi og
i póstur, f. 1887 að
Geirsstöðum á Mýr-
um, d. 1976 og Guð-
rún Þorsteinsdóttir,
húsmóðir, f. 1892 á
Homi í Nesjum, d.
1973. Systkini Katrínar voru: Hall-
dór, f. 1913, d. 1991; Guðríður, f.
1914, d. 1982; Aðalsteinn, f. 1915,
d. 1995; Halla, f. 1917, d. 1993; Sig-
urbjörg, f. 1998, d. 1997; Guð-
mundur, f. 1921; Helgi, f. 1924, d.
1987; Hallgrímur, f. 1926; Sigrún,
f. 1928; Óskírður, f. 1930, d. 1930;
Siguijón, f. 1932, d.1934.
Katrín giftist Eiríki S. Guðjóns-
syni 9. júlí 1952. Hann fæddist i
Villingadal á Ingjaldssandi við Ön-
undarfjörð 30. júní 1929 og lést 22.
september 1993. Þau bjuggu fyrstu
árin á Miðsandi í Hvalfirði, en vor-
ið 1955 fluttu þau til Reykjavíkur,
þar sem Eiríkur vann
sem verkamaður,
lengst af í Mjólkur-
samsölunni. Flest súi
hjúskaparár, eða frá
1961, bjuggu þau í
Barmahlfð 44. Katrín
var lengst af heima-
vinnandi húsmóðir,
en vaim þó bæði við
fískvinnslustörf, í
Heymleysingjaskól-
anum og sem mat-
ráðskona um skeið.
Böm þeirra hjóna
em:l) Agnes Sigríð-
ur, f. 9.9. 1951, gift
Marinó Ó. Gíslasyni, sonur þeirra
Gísli Erlendur; 2) Guðjón, f. 10.4.
1955, böm hans: Bára Dís og
Bjarki Dagur; 3) Þröstur, f. 10.12.
1958, kvæntur Ane Holme. Böm
Þrastar af fyrra hjónabandi: Ing-
var Öm og Agnes Sunniva. Böm
Þrastar og Ane: Hanna og Eiríkur;
4) Guðrún Katrín, f. 26.9.1960, gift
Jóhannesi Brynjólfssyni, böm
þeirra: Katrín Þóra og Brynjar.
Útför Katrínar fer Iram frá
Laugameskirkju mánudaginn 21.
ágúst og hefst athöfnin klukkan
13.30. Jarðsett verður í Gufúnes-
kirkjugarði.
Margar minningar hafa reikað í
gegnum huga minn þessa síðustu
daga sem ég sat hjá henni mömmu
minni. Mikið voru hendur hennar
mjúkar og fallegar þrátt íyrir mikla
erfiðisvinnu um ævina. Það var gott
að finna að hún gat nú sótt styrk til
okkar þegar þrek og kraftur var að
þrotum kominn.
1 Við systkinin áttum því láni að
fagna að hafa mömmu heimavinnandi
að mestu okkar uppvaxtarár. Heimil-
ið var alltaf eins og nýhreingert og í
eldhússkápunum voru margir dunk-
ar fullir af nýbökuðum kleinum, kan-
elsnúðum eða öðru góðgæti. Þegar
mamma steikti kleinur mátti iðulega
sjá marga krakka á tröppunum til að
'» ná sér í ijúkandi kleinur. í eldhúsinu
var mamma á heimavelli. Hún var
einstaklega flink í eldamennsku og
hafði alltaf gaman af því að prófa sig
áfram með nýja rétti. Hún virtist
ekkert hafa fyrir því að töfra fram
veislumat með litlum fyrirvara.
Mamma og pabbi voru að verða
úrkula vonar um að þau myndu nokk-
uð eignast bamaböm þegar ég átti
hana Katrínu Þóra 19. ágúst 1985.
Þau vissu ekki í hvom fótinn þau áttu
að stíga af gleði og hamingju og
þreyttust ekki á að halda á henni og
tala við og syngja fyrir hana. Hún var
örfárra vikna gömul þegar mamma
var farin að syngja fyrir hana Fóst-
urlandsins Freyja og fleiri lög. Þegar
ég fór aftur að vinna að loknu fæðing-
arorlofi var Katrín Þóra átta mánaða
Þorbjörg átti góða æsku á Akur-
eyri hjá traustum og góðum foreldr-
um og systkinum, en hún átti þó við
veikindi að stríða framan af ævi. Hún
yfirvann þó þá erfiðleika og fór til
Reykjavíkur og síðar til London til að
læra leiklist og fleira. I leiklistarnám-
inu í London kynntist hún glæsileg-
um manni úr hópi leikara, sem síðar
varð þekktur kvikmyndaleikari, og
þau giftust. Það hjónaband stóð þó
stutt, en veitti henni gleði til lífstíðar,
því að þá eignaðist hún dótturina
Ingu Lísu, sem hefur verið henni ljós-
geisli síðan.
Síðar komst Þorbjörg í kynni við
varanlega hamingju, þegar hún
kynntist Þórami Gíslasyni, sem þá
var ekkjumaður. Þau giftust og flutt-
gömul og fannst mömmu ekki annað
koma til greina en að hún myndi
passa hana. Það var mikil gæfa fyrir
þær báðar og mynduðust alveg sér-
stök tengsl á milli þeirra. Þær sungu
mikið saman og lærði ég mörg lög af
Katrínu sem mamma hafði kennt
henni. Katrín var tæplega tveggja
ára þegar hún kom frá ömmu Kötu
og söng fyrir mig:
Elskulega mamma mín,
mjúk er alltaf höndin þín,
tárin þoma sérhvert sinn,
sem þú strýkur vanga minn;
þegarstórégorðinner
allt það launa skal ég þér.
(Sig. Júl. Jóhannesson.)
Þetta ljóð hefur oft leitað á huga
minn þessa síðustu daga. Ég er ekki
enn orðin svo stór að ég hafi náð að
launa henni mömmu það sem hún var
mér og fjölskyldu minni. Stærsti gall-
inn hennar var kannski sá hvað hún
átti erfitt með að þiggja af öðram. Nú
síðustu árin þegar heilsu hennar var
farið að hraka kunni hún ennþá ekki
að biðja bömin sín um að gera nokk-
um hlut fyrir sig. Við urðum að finna
út hverju sinni hvað hana vanhagaði
um eða hvað við gætum gert íyrir
hana því ekki kvartaði hún eða bað
um hjálp.
Jafnvel þegar við sóttum hana á
jólum eða afmælum hafði hún
áhyggjur af því að hún væri byrði á
okkur. Hún naut þess að vera innan
um fjölskylduna sína og fylgjast með
bamabömunum vaxa úr grasi. Það
var henni mikil gleði þegar Eiríkur,
nýjasta bamabamið, fæddist úti í
Noregi í nóvember síðastliðnum.
Hún gladdist sérstaklega yfir nafn-
gjöfinni og naut þess að fá að sjá
hann og Hönnu þegar Ane kom með
þau í stutta heimsókn í febrúar á
þessu ári.
Þessa síðustu mánuði fann ég æ
meir hve mikið mamma missti þegar
pabbi dó.
Eftir því sem tíminn leið og hún
varð lélegri til heilsunnar talaði hún
meira um pabba og um hve mikið hún
saknaði hans. Ég trúi því að þau hafi
nú hist, laus við líkamlega kvilla og
njóti þeirrar umhyggju sem þau
sýndu hvort öðra alla tíð.
Ég vil þakka starfsfólkinu á fjórðu
hæð á Hjúkrunarheimilinu Eir fyrir
einstaklega góða og alúðlega umönn-
ust að Hátúni 37 og áttu þar gullfal-
legt kærleiksheimili.
Á síðastliðnu ári féll Þorbjörgu
mikil hamingja í skaut, þegar Inga
Lísa dóttir hennar kynntist Michael
Rose. Þau búa nú í Énglandi. Þegar
þau eignuðust dóttur í vetur sem leið
var ákveðið að skíra hana hér heima.
Var það gert við hjartnæma athöfn í
heimahúsi ömmunnar, sem hélt dótt-
urdóttur sinni undir skfrn. Fáum vik-
um síðar komu þau Inga Lísa og
Michael aftur til landsins og gengu í
hjónaband í borgaralegri vígslu í Ás-
mundarsal. Þar var Þorbjörg við-
stödd og ljómaði af hamingju.
Þorbjörg var þakklát fyrir lífið allt
til loka. Hún sá alltaf björtu hliðam-
ar, hún hafði yndi af að hitta fólk og
ræða við það, enda var hún vinsæl.
Hún var fróð um fólk, ættfróð í besta
lagi og þekkti aragrúa af fólki víða
um land.
Þau voru hamingjusöm í hjóna-
bandi sínu Þórarinn og Þorbjörg.
Sem dæmi um það leiddust þau alltaf
þegar þau vora á hópferðalögum úti í
löndum, og þá tóku önnur hjón það
gjaman upp eftir þeim. Þau vora
mörgum gleðigjafi. Það var fallegt að
sjá hversu vel Þórarinn hugsaði um
konu sína fram á síðasta dag í veik-
indum hennar.
Ég vil með þessum línum þakka
fyrir kynni mín við Þorbjörgu og bið
Guð að blessa og varðveita minningu
hennar. Fjölskyldu hennar sendi ég
innilegar samúðarkveðjur.
Stefán Aðalsteinsson.
Ég minnist nú með fátæklegum
orðum vinkonu minnai’ og reglusyst-
ur í Sam-Frímúrarareglunni, Þor-
bjargar Jónsdóttur, sem lést 13.
ágúst sl. eftir erfið veikindi. Kynni
okkar hófust fyrir rúmlega 30 áram
er við vígðumst í Sam-Frímúrararegl-
una á Islandi og þar störfuðum við
saman óslitið þar til leiðir skiljast nú.
un.
Ég kveð hana mömmu mína með
þessu versi sálmaskáldsins sem var
lesið svo fallega í útvarpinu eitt
kvöldið sem ég sat hjá henni.
Vaktu, minn Jesú, vaktu í mér.
Vaka láttu mig eins í þér.
Sálin vaki, þá sofnar líf,
sé hún ætíð í þinni hlíf.
Guðrún Katrín.
Mig langar til að minnast móður
minnar, Katrínar Sæmundsdóttur,
nokkrum orðum, en hún lést á hjúkr-
unarheimilinu Eir aðfaranótt föstu-
dagsins 11. ágúst sl. eftir stutta en
erfiða sjúkdómslegu.
Síðustu sólarhringana duldist það
engum að hveiju stefndi. Samt er það
svo að maður er aldrei alveg tilbúinn
að missa móður sína.
Hún mamma mín var sannarlega
stórbrotin kona; seiglan og dugnað-
urinn voru með ólíkindum. Jafnframt
var hún hlý og glaðlynd. Eins og
margir á hennar aldri, var hún búin
að lifa ólíka tíma. Hún ólst upp í bam-
margri fjölskyldu við mikla fátækt.
Þegar hún var níu ára að aldri var
henni komið í fóstur hjá Halli Sæ-
mundssyni, afabróður hennar, og
konu hans, Katrínu Pálsdóttur, sem
þá vora orðin fullorðin og bjuggu á
Höfn í Homafirði.
Katrín og Hallur vora henni mjög
góð, en það er þó engin spuming að
þetta setti spor sín í bamssálina. í
næsta húsi bjuggu hjón sem hétu
Agnes og Sigurður (Eymundsson).
Þau tóku mömmu strax undir sinn
verndarvæng og urðu dætur þeirra
allar mjög góðar vinkonur mömmu.
Alltaf þegar foreldrar þeirra gáfu
þeim eitthvað, fékk mamma eins.
Mamma talaði oft um það við mig
hvað þau Agnes og Sigurður hefðu
verið henni góð. Því var það nánast
sjálfsagt þegar fyrsta barn mömmu
og pabba var stúlka, þá var hún látin
heita Agnes Sigríður.
Mamma fæddist með mjöðmina úr
liði og gekk ávallt hölt. Það aftraði
henni þó ekki, hvorki í leik né starfi.
Það lýsir henni vel að hún vildi sýna
að hún væri enginn eftfrbátur hinna
þó hún væri hölt. Ég man eftir einu
dæminu sem hún sagði mér frá, þar
sem hún og fleiri vinir hennar vora að
Þorbjörg var sérstaklega starfsfús
og ósérhlífin og hafði brennandi
áhuga á frímúrarastarfinu og reynd-
ar andlegum málum yfirleitt og var
ávallt með þá viðleitni að bæta við
andlegan þroska sinn og skilning á
mannlífinu. Hún lagði sig alla fram
við þau störf sem henni vora falin.
Þess vegna var ekki nema eðlilegt að
hún væri kjörin til æðstu embætta í
Reglunni.
Það sem einkenndi Þorbjörgu
mest að mínum dómi var hin óbilandi
bjartsýni og lífskraftur og hin já-
kvæðu áhrif sem hún hafði á um-
hverfi sitt, allt til hins síðasta.
Hún skilur svo margt jákvætt eftir
í minningunni að mér finnst að hún
muni lifa með okkur áfram um ókom-
inn tíma.
Ég veit að hún var mjög hamingju-
söm seinni hluta ævi sinnar eftir að
hún kynntist eftirlifandi eiginmanni
sínum, Þórami Gíslasyni, og það gaf
henni einnig mikla lífsfyllingu hversu
innilegt samband var við einkadótt-
urina Ingu Lísu, sem var ljósgeislinn
í lífi hennar og annar ljósgeisli kom
þegar bamabarnið fæddist.
Eftir að hafa verið við skírn þess
og giftingu dóttur sinnar vai- eins og
allt væri fullkomnað og hún gat kvatt
sátt og í friði.
Fyrir hönd Sam-Frímúrararegl-
unnar á Islandi kveð ég með söknuði
og virðingu þessa góðu reglusystur
og vinkonu og bið öllum ástvinum
hennar blessunar Guðs.
Garðar Steinarsson.
Trú von og kærleikur koma í
hugann þegar ég hugsa um vinkonu
mína Þorbjörgu Jónsdóttur. Við
vorum ungar konur með áhuga á
leiklist þegar við bundumst vináttu-
böndum sem aldrei slitnuðu. Við vor-
um saman einn vetur í leiklistarskóla
en síðan hvarf hún til náms í Lundún-
um og spann sinn lífsvef þar. Sá vefur
reyna með sér, hver gæti stokkið
lengst og vora að stökkva yfir skurð.
Hún stökk yfir skurðinn þar sem
hann var breiðastur. Eins og áður
sagði ólst mamma upp hjá Katrinu og
Halli frá níu ára aldri. Hún var ekki
búin að vera lengi hjá þeim þegar
hún var nánast farin að sjá um heim-
ilið.
Mamma og pabbi kynntust í Hvalf-
irðinum, þegar hún vann sem matr-
áðskona í Olíustöðinni en hann vann í
Hvalstöðinni. Þó ég hafi ekki verið
gömul þegar við fluttum úr Hvalfirð-
inum til Reykjavíkur, þá á ég nokkur
minningabrot þaðan. Ég man eftir að
hafa setið hjá hinum og þessum í
matsalnum á milli þess sem ég fór í
eldhúsið til mömmu. I eldhúsinu var
mamma á heimavelli.
Hún talaði oft um hvað hún hefði
lært mikið af kokkunum sem hún
vann með í Hvalfirðinum. Eftir að við
fluttum í bæinn var varla haldin svo
veisla í fjölskyldunni eða hjá vinkon-
um mömmu að hún væri ekki fengin
til að hjálpa til. Þegar gesti bar að
garði, virtist hún hrista veisluborð
fram úr erminni. Hún naut þess að
geta veitt vel og af rausnarskap.
Samt kenndi hún okkur ávallt að fara
vel með. Það má með sanni segja að
hún hafi verið sparsöm við sjálfa sig
en rausnarleg við alla aðra.
Fyrstu árin efir að við fluttum í
bæinn eru afmælisveislumar okkar
mér minnisstæðar. Fyrir utan allar
kökumar, þá bjó mamma alltaf til
rjómaís.
Þegar við voram búin með allar
kræsingamar var mikið sungið. Þá
spilaði mamma á gítar og pabbi á
munnhörpu. Mamma var mikil söng-
manneskja og söng m.a. í Borgfirð-
ingakórnum. Oft fór ég með henni á
kóræfingar í gamla Skátaheimilinu
við Snorrabraut.
Mamma var ein af þessum konum
sem féll aldrei verk úr hendi. Ég man
eftir því eftir að við fluttum í Barma-
hlíðina, að mamma sat oft við eldhús-
borðið á kvöldin og var að gera við föt
eða sauma. Þá sat pabbi við borðið
hjá henni og las upphátt ljóð, gjaman
eftir Davíð Stefánsson eða Tómas
Guðmundsson, og við systkinin sát-
um þá ósjaldan á gólfinu í kring og
hlustuðum á.
Svo lengi sem ég man eftir, var
alltaf mjög gestkvæmt hjá okkur,
%
I