Morgunblaðið - 13.10.2000, Blaðsíða 24

24 FÖSTUDAGUR 13. OKTÓBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI
Búnaðar-
banki og
Landsbanki
á athugun-
arlista YÞI
Stefnumótun heilsugæslustöðva á höfuðborgarsvæðinu
Markmiðið að skerpa sam-
eiginlega framtíðarsýn
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
Stofnfundurinn var vcl sóttur af slarfsfólki heilsugæslunnar á þriðjudag.
VERÐBRÉFAÞING íslands hf.
(VÞI) hefur sett öll verðbréf sem
Búnaðarbanki Islands hf. og
Landsbanki íslands hf. hafa gefíð
út og skráð eru á þinginu á athug-
unarlista. I fréttatilkynningu frá
VÞI kemur fram að þetta sé í
fyrsta sinn sem þingið setur verð-
bréf á athugunarlista en aðrar
kauphallir í NOREX-samstarfinu
setji verðbréf iðulega á slíkan
lista. VÞÍ hyggist taka upp svipuð
vinnubrögð og sé það liður í þeirri
samræmingu sem fylgi aðildinni að
NOREX.
I tilkynningunni kemur jafn-
framt fram að sú ákvörðun að
setja verðbréf á athugunarlista feli
ekki i sér mat á verðleikum við-
komandi bréfa eða útgefenda
þeirra, þetta sé eingöngu gert til
að vekja athygli fjárfesta á því að
verðmyndun bréfanna sé af ein-
hverjum sökum óviss.
Óvissa vegna umræðu um
hugsanlega sameiningu
Þegar Morgunblaðið spurði
Finn Sveinbjörnsson, fram-
kvæmdastjóra VÞÍ, hvers vegna
bankarnir hafi verið settir á athug-
unarlistann sagði hann umræðuna
á opinbenim vettvangi um hugsan-
lega sameiningu bankanna vera
ástæðu þess. Vegna hennar hafi
verið haft samband við báða bank-
ana og viðskiptaráðuneytið til að
kanna hvort þessir aðilar væru
reiðubúnir til að gefa út yfirlýs-
ingu sem mundi skýra ástandið.
Þeir hafí hins vegar ekki verið
reiðubúnir til þess og því sé óvissa
ríkjandi og stjórn VÞI hafí þess
vegna þótt ástæða til að setja
bankana tvo á athugunarlista til að
vekja athygli fjárfesta á óvissunni.
HEILSUGÆSLUSTÖÐVAR á
höfuðborgarsvæðinu og VSÓ Del-
oitte & Touche - Ráðgjöf og Sí-
mennt Háskólans í Reykjavík hafa
undirritað samning um verkefni
við stefnumótun og breytinga-
stjórnun fyrir 12 heilsugæslustöðv-
ar á Stór-Reykjavíkursvæðinu.
Verkefnið, sem hefur hlotið vinnu-
heitið „Heilsugæsla til framtíðar",
er þegar hafíð og nær fram á
sumarið 2001.
Markmið samstarfsins er að
skerpa sameiginlega framtíðarsýn
heilsugæslustöðva, greina ytra og
innra starfsumhverfi þeirra, taka
afstöðu til framtíðarstefnu og meg-
inmarkmiða, þróa framkvæmda-
áætlun og aðstoða við að innleiða
stefnuna, að því er fram kemur í
fréttatilkynningu.
Fjölmargir starfsmenn
heilsugæslustöðva koma með bein-
um hætti að verkefninu sem m.a.
byggist á umfangsmikilli fræðslu
og hópstarfi.
Áhersla lögð á að
virkja starfsmenn til að
móta framtíðarsýnina
Að sögn Þórönnu Jónsdóttur hjá
Háskólanum í Reykjavík er það
sem er sérstakt við þetta verkefni
m.a. umfangsmikil fræðsla til allra
stjórnenda heilsugæslunnar, allir
yfirlæknar og
hjúkrunarframkvæmdastjórar, auk
yfirstjórnar munu taka þátt í
stjórnendanámi á vegum Háskól-
ans í Reykajvík.
Ennfremur verður lögð rík
áhersla á að virkja sem flesta
starfsmenn og fá þá til að taka þátt
í að móta framtíðarsýnina fyrir
heilsugæsluna.
Verkefninu var formlega hrundið
af stað á þriðjudag í Borgarleik-
húsinu þar sem allir starfsmenn
heilsugæslunar (rúmlega 400 tals-
ins) voru boðaðir. A meðan voru
heilsugæslustöðvarnar mannaðar
af yfírlæknum og hjúkrunarfor-
stjórum sem voru í umfangsmikilli
fræðslu um síðustu helgi.
Formaður SÍH segir íslenskt samfélag kjörið til að þróa hugbúnaðarlausnir
Neikvæð starfsskilyrði
geta hrakið íslensk
tæknifyrirtæki úr landi
NEIKVÆÐ starfsskilyrði íslenskra
hugbúnaðarfyrirtækja gætu leitt til
þess að slík fyrirtæki kjósi í ríkari
mæli að byggja upp höfuðstöðvar
sínar erlendis verði ekki breyting á
umhverfí hugbúnaðarfyrirtækja hér
á landi. Þetta kom fram í ræðu Ing-
vars Kristinssonar, formanns Sam-
taka íslenskra hugbúnaðarframleið-
enda, á morgunverðarfundi Dansk-
íslenska verslunarráðsins og Sam-
bands íslenskra hugbúnaðarfram-
leiðenda í gærmorgun. Ingvar er
jafnframt aðstoðarframkvæmda-
stjóri GoPro hugbúnaðarfyrirtækis-
ins sem verið hefur að byggja upp
starfsemi erlendis.
Ingvar sagði að íslenskt samfélag
væri tilvalið til að þróa og prófa nýj-
an hugbúnað. „Við höfum sagt það
og segjum það enn að örmarkaður-
inn Island er okkar sterkasta vopn.
Það er smæð þessa markaðar og ná-
lægð við okkar viðskiptavini, þetta
litla þjóðfélag, sem hjálpar okkur að
þróa lausnir inn í viðskiptaumhverf-
ið. ísland er besta umhverfíð til að
þróa og prófa hugbúnaðarlausnir,
ég fullyrði það eftir að hafa reynt
það annars staðar í heiminum. Þetta
er okkar forskot, við höfum ekkert
annað.“
íslenskur hugbúnaðariðnaður
hefur verið í örum vexti síðustu tíu
árin. I dag starfa um 2.200 manns
við sölu, þróun, þjónustu og ráðgjöf
varðandi hugbúnað. Starfsmönnum
fjölgaði um 400 á milli áranna 1998
til 1999 og hefur fjölgað um 800 á
síðustu fimm árum. Veltan í grein-
inni var 13 milljarðar á síðasta ári en
veltuaukningin var 75% á milli ár-
anna 1998 og 1999 en það er mesta
aukning sem orðið hefur í greininni.
Hlutfall af þjóðartekjum hefur auk-
ist á síðustu fjórum árum úr 3,2% í
4,3% og úflutningur hefur aukist úr
því að vera enginn í upphafí 10. ára-
tugarins í það að vera um 2,2 millj-
arðar í lok hans. Útflutningstekjur
nema 17% af veltunni en að sögn
Ingvars er það athyglisvert að út-
flutningstekjur eru að lækka sem
hlutfall af heildarveltu í greininni.
„Það er ósköp eðlileg skýring á
því. Menn eru ekki að flytja út þenn-
an hugbúnað heldur eru menn að
færa starfsemina til útlanda og
byggja hana þar upp. Það verða til
talsverðar erlendar tekjur, ekki út-
flutningstekjur, sem verða til í hag-
kerfum erlendis og koma ekki fram
hér nema í uppgjörum fyrirtækja."
íslensk lög henta ekki viö-
skiptafélögum í hugbúnaði
Að sögn Ingvars er margt í okkar
þjóðfélagi og vinnuskipulagi sem
hentar ekki hátæknifyrirtækjum og
þessum nýju hugbúnaðarfyrirtækj-
um sem eru að byggja sig upp bæði
hér á landi og erlendis. Fyrirtækin
eru því frekar að hasla sér völl er-
lendis, setja þar upp starfsemi og
skapa tekjur sem verða til erlendis
en telja ekki sem útflutningstekjur í
þjóðhagsreikningum.
„Þannig að hlutfall útflutnings af
veltu er að minnka, erlendar tekjur
eru að aukast vegna þess að starf-
semi íslenskra fyrirtækja er auðvit-
að að byggjast upp erlendis. Til þess
að fyrirtækin geti haldið áfram hér
heima verða starfsskilyrðin auðvitað
að vera í lagi. Menn verða að vera
tilbúnir til að laga starfsskilyrðin
vegna þess að uppbyggingin getur
auðvitað stöðvast mjög snöggt ef
móðurfélögin og viðskiptafélögin
munu flytja úr landi á einni nóttu.“
Ingvar segir það mjög freistandi
fyrir fyrirtæki, sem hafi haslað sér
völl í landi eins og Danmörku, að
færa viðskiptafélagið frá íslandi til
Danmerkur. Hann segir að lög sem
sett voru á síðasta ári um alþjóðleg
viðskiptafélög á íslandi, með það að
markmiði að laða að erlenda fjár-
festa og fyrirtæki, henti engan veg-
inn íslenskum viðskiptafélögum.
„Það stendur klárt í lögum að fyr-
irtæki getur verið eignaraðili að öðr-
um alþjóðlegum viðskiptafélögum
en ekki að öðrum íslenskum lögað-
ilum. Ef við ætluðum að falla að
þessum lögum yrði GoPro að selja
íslensk fyrirtæki sín eða taka þau út
og eiga bara erlend fyrirtæki.
Við mættum ekki heldur nota
þetta félag til að markaðssetja og
selja þær vörur sem við höfum
þróað og prófað hér á Islandi. Þann-
ig að lög um alþjóðleg viðskiptafélög
eins og þau eru sett upp henta ekki
íslenskum viðskiptafélögum, þau
eru fyrir einhverja allt aðra.“
Erfitt að færa starf smenn
á milli landa
Að mati Ingvars gæti það orðið
mjög áhugavert fyrir íslensk fyrir-
tæki, sem huga að uppbyggingu og
markaðssetningu erlendis, að þess-
um lögum yrði breytt þannig að lög-
gjöfin næði utan um starfssemi
þeirra og fyrirtækin gætu haslað sér
völl heima og erlendis og haft sínar
bækistöðvar á íslandi.
„Þar viljum við auðvitað vera, þar
eru okkar rætur og við viljum helst
ekkert þurfa að fara héðan en menn
þrjóskast auðvitað ekki við ef
stjómvöld og umhverfi er okkur
ekki vingjarnlegt."
Ingvar nefnir sem dæmi um nei-
kvætt umhverfi að tvísköttunar-
samningar eru aðeins til við örfá ríki
sem skipti verulegu máli og tak-
marki mjög fljótt hversu lengi hægt
er að stunda þessa starfsemi frá Is-
landi. Þá nefnir hann, að á meðan ís-
lensk skattalöggjöf hafí ekki skil-
greint með hvaða hætti starfsmaður
geti fært á móti kostnað vegna veru
sinnar erlendis, sé í raun ófram-
kvæmanlegt fyrir íslendinga og ís-
lensk fyi'irtæki að færa starfsmenn
á milli landa til að vinna að ýmsum
þróunarverkefnum.
Forsenda aukins
hagvaxtar þjóðarinnar
Að sögn Ingvars er síðan ekki til
nein skattaleg ívilnun vegna mark-
aðs- eða þróunarstarfa þó svo að
menn hafi reynt að koma slíkri lög-
gjöf í gegn. I samanburði við Dan-
mörku bendir Ingvar á að þar geti
fyrirtæki sem stunda þróunarstarf
sótt um viðbótarskattafrádrátt sem
getur numið allt að 50% af kostnaði. i
Þá segir Ingvar að þegar fyrir-
tæki séu komin með mikla starfsemi
og tekjur erlendis og vilji því gera
upp ársreikninga sína í öðrum gjald-
miðli en íslenskum krónum sé það
óheimilt samkvæmt íslenskum út-
flutningslögum.
„Þetta eru auðvitað hlutir sem
þarf að breyta. Við verðum að laga
og breyta þessum tilskipunum okk-
ar og löggjöf um viðskiptafélög ef
við viljum sjá að viðskiptafélög vaxi i
hér og dafni, ekki bara einhver út-
lensk fyrirtæki sem kannski dettur í
hug að stoppa hér við. Við verðum
að laga þetta þannig að Islendingar
geti byggt hér upp viðskiptafélög
með útrás í huga.“
Ingvar segir nauðsynlegt að búið
sé til rekstarumhverfi á íslandi sem
geti varið hátækniiðnaðinn og stuðl-
að að áframhaldandi uppbyggingu
og vexti hans, sem skapi svigrúm til
að auka tekjur og laða að erlenda
fjárfesta. Slíkt hljóti að vera for-
senda aukins hagvaxtar þjóðarinn-
ar.