Morgunblaðið - 28.10.2000, Side 38

38 LAUGARDAGUR 28. OKTÓBER 2000
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Njrjar bækur
Guðbergur
Bergsson
• ÚTerkomin
bókin Vorhænan
og aðrar sögur
eftir Guðberg
Bergsson. I
kynningu út-
gefanda segir:
„Með þessu nýja
smásagnasafni
kemur Guðberg-
ur Bergsson les-
endum enn einu
sinni í opna skjöldu með hugmynda-
flugi og efnistökum. Hér má lesa um
ævintýralegan fund persónu við sitt
innra líf, uppákomu sem Guðbergur
hefur löngum gert óviðjafnanleg
skil. Og um vorhænu sem ferðast í
lest frá Portúgal til Spánar. Náttúra
vorhænunnar ruglar ekki aðeins
toll- og landamæraverði í ríminu
heldur einnig farþegann sem vaknar
til vitundar um undur lífsins.“
Guðbergur hefur sett mark sitt á
íslenskar bókmenntir í fjóra áratugi
og rutt nýjar brautir í íslenskri
skáldsagnaritun. Bækur hans hafa
komið út víða um heim og hlotið góð-
ar viðtökur. Skáldsagan Svanurinn
hlaut Islensku bókmenntaverðlaun-
in árið 1991 og tilnefningu til Bók-
menntaverðlauna Norðurlandaráðs
árið 1993.
Utgefandi er JPV forlag. Bókin er
125 blaðsíður, prentuð í Prentsmiðj-
unni Odda hf. Kápu gerði Wilfried
Bullerjahn. Verð kr. 3.680.
• ÚT er komin
bókin / allri
sinni nekt eftir
Rúnar Helga
Vignisson.
„Bókin inni-
heldur tíu nýjar
smásögur þar
sem kostir for-
msins eru nýttir
til hins ýtrasta
til að skapa til-
íinningalegt og kynferðislegt ná-
vígi. í listilega samsettum sögum
eru dregnar upp myndir af ber-
skjölduðum persónum í glímu við
kynferði sitt. Oftar en ekki ögrar
höfundurinn hinu viðtekna, ekki
síst með því að líta styrk og getu
karlmannsins í samlífinu nýjum
augum. Pó eru kvenpersónurnar
jafn naktar og reikandi," segir í
kynningu útgefanda.
I allri sinni nekt er fimmta
skáldverk Rúnars Helga Vignis-
sonar. Skáldsaga hans Nautna-
stuldur var tilnefnd til íslensku
bókmenntaverðlaunanna á sínum
tíma. Þá hefur hann fengið mikið
lof fyrir þýðingar sínar.
Útgefandi er JPV forlag. Bókin
er 145 síður, prentuð í Prentsmiðj-
unni Odda. Kápugerð annaðist
Hunang. Verð 3.680 krónur.
• Skáldsagan
Bróðir Lúsífer
er eftir Friðrik
Erlingsson.
Bróðir Lúsífer
er fjórða skáld-
verk höfundar en
hann hefur einn-
ig samið fjölda
leikrita og kvik-
myndahandrita
sem vakið hafa
þessu nýja verki
Rúnar Helgj
Vignisson
Friðrik
Erlingsson
athygli. „I
skyggnist Friðrik inn í hugarheim
hinna minnstu bræðra, ekki síður
en þeirra sem meira mega sín. A
heimili suður með sjó líta ung hjón
á það sem köllun sína að veita
drengjum sem erfitt eiga uppdrátt-
ar samastað og aðhald. Þar grípur
hver og einn til sinna ráða til að
heyja hina daglegu baráttu; lífs-
flótti, kaldhæðni og húmor kallast
á. Og undir niðri kraumar þung
undiralda því allir hafa sinn djöful
að draga,“ segir í frétt frá útgef-
anda.
Friðrik hefur hlotið ýmsar viður-
kenningar og hefur verðlaunasaga
hans um Benjamín dúfu, sem jafn-
framt var hans fyrsta bók, verið
kvikmynduð og sýnd víða um heim.
Útgefandi er Iðunn. Bókin er 227
bls., prentuð í Prentsmiðjunni Odda
Art in America tekur íslenska myndlist til umfjöllunar
Myndlist á
köldum klaka
ISLENSK myndlist var nú á haust-
dögum til umfjöllunar hjá banda-
ríska myndlistartímaritinu Art in
America, en að mati greinar-
höfundar, myndlistargagnrýna-
ndans Gregory Volk, eiga Islend-
ingar listamenn sem fyllilega
standast samanburð við það sem
þekkist annars staðar.
I grein sinni, sem nefnist „List á
klaka“, rekur Volk stuttlega lista-
sögu landsins og fjallar um nokkra
ísienska Iistamenn, m.a. þau Rögnu
Róbertsdóttur og Birgi Andrésson
og segir hann ísland jafnan eiga
stóran þátt í verkum íslenskra
listamanna.
„Ein af þverstæðum Islands er sú
að af fjölmörgum ástæðum - m.a.
landfræðilegri einangrun, sárri fá-
tækt og áherslu á bókmenntir - er
myndlist tiltölulega nýlega komin
fram á sjónarsviðið. Hugmyndin
um listamenn sem höfðu atvinnu af
Iist sinni gerir ekki vart við sig
fyrr en við aldamót 20. aldar, er
frumherjar í landslagsmálun, menn
á borð við Ásgrím Jónsson og Þór-
arin B. Þorláksson sneru aftur til
Islands eftir nám við listaakademiu
Kaupmannahafnar.“
Að inati Volk einkennist listalíf
landsmanna þó engu að síður af
mikilli fjölbreytni. „Mikið vatn hef-
ur runnið til sjávar frá þessum
tíma og fjölmargar mynd-
listarhreyfíngar sett mark sitt á ís-
lenska myndlist er erlendar stefn-
ur og straumar hafa verið
kannaðir og lagaðir að list lands-
manna.
í dag er listheimur Reykjavíkur
frjór og afkastamikill," segir í
grein Volk sem telur Island þó
engu að síður skorta betra skipu-
lag í menningarmálum sínum.
„Þrátt fyrir þetta bendir ferð mín
um sýningarsali og vinnustofur,
auk athugana á sýningum fslenskra
listamanna erlendis, engu að síður
til þess að á landinu sé að finna Iif-
andi og auðkennandi listmótun."
ísland auðkennandi
fyrir verkin
Fjölbreytnin er þó að sögn Volk
slík að erfitt kann að vera að henda
reiður á hvað sé í raun auð-
kennandi fyrir íslenska myndlist.
Eitt auðkenni segir hann þó ein-
kenna verk listamannanna öðrum
fremur - ekki skipti máli hversu al-
þjóðlegir listamennirnir séu, Is-
land, í einni eða annarri mynd,
komi jafnan fram í verkum þeirra.
Ymist sem landið í heild sinni, sem
náma myndrænna líkinga, í efni-
viði eða sem einskonar samræða
listamanns við land sitt.
Volk segir verkin þó ekki fjalla
Island skipar stóran sess í myndlist islenskra listamanna, að mati banda-
ríska myndlistargagnrýnandans Gregory Volk.
um Island í bókstaflegum skilningi,
heldur sé landið einfaldlega sam-
vaxið verkum listamannanna. „ís-
land er engu að síður nálægt og
stöðuga nærveru þess má nálgast
sem furðuverk, af gamansemi eða
kaldhæðni, með ljóðrænum hætti
eða af gagnrýni."
Máli sínu til stuðnings nefnir
Volk Ijósmyndaseríu Birgis And-
réssonar, „Öðruvísi fólk“, þar sem
ljósmyndum af íslenskum sérvitr-
ingum á 19. öld er fylgt eftir með
upplýsingum í textaformi. Sér-
stæða notkun Rögnu Róbertsdóttur
á gjalli telur hann þá ekki síður
merki um slíkt, sem og eyjaför
Óskar Vilhjálmsdóttur og heklverk
Hildar Bjamadóttur.
Gjöruingaklúbburinn, auk fjöl-
margra annarra listamanna, er þá
einnig tekinn til umfjöllunar og
segir Volk þær stöllur vefa sak-
leysi, kaldhæðni, líf og fjör saman
við kunnáttu á því að notfæra sér
fjölmiðla, gáskafenginn húmor og
helgisiði með gjörningum sinum og
innstillingum.
Á síðum Art in America, sem er
með virtari bandarískum mynd-
listartímaritum, er þá einnig að
finna sérstaka umfjöllun um lista-
söfn landsins og athyglinni þar sér-
staklega beint að Listasafni
Reykjavíkur í Hafnarhúsinu. Volk
tekur hins vegar fyrir Nýlistasafn-
ið og Gallerí i8, sem hann telur
bæði eiga stóran þátt í þróun nú-
timamyndlistar á íslandi. „Þetta
sérkennilega þjóðfélag á hjara
norðursins á nú listamenn sem eiga
það sameiginlegt að verk þeirra
eru í senn íhugul, einkennileg, þol-
inmóð og mikilvæg á sjónrænan
máta,“ eru lokaorð Volks um lista-
lif Iandsins.
Næstum því of falleg tónlist
til að hægt sé að flytja hana
SÖNGLJÓÐ eftir Hugo Wolf úr ít-
ölsku og spænsku ljóðabókinni og
við ljóð Eduard Mörike, Ariette Ou-
bliées eftir Claude Debussy og Þrjú
ljóð Ófelíu eftir Richard Strauss
eru meðal þess sem þær Þóra Ein-
arsdóttir sópransöngkona og Helga
Bryndís Magnúsdóttir píanóleikari
munu flytja á ljóðatónleikum í Saln-
um í Kópavogi á morgun, sunnu-
dag, kl. 20.00.
„Þetta er yndisleg tónlist, næst-
um því of falleg til að geta flutt
hana. Það eru forréttindi að fá að
vera með svona tónleika," segir
Þóra. Hún segir tónskáldin þrjú öll
eiga það sameiginlegt að gera ljóð-
inu hátt undir höfði. „Þeir eiga það
líka sameiginlegt að skrifa alveg
rosalega fallega fyrir píanóið," bæti
hún við og segir að algjört jafnræði
sé með söngkonunni og píanóleikar-
anum.
Samstarf þeirra Þóru og Helgu
Bryndísar hófst fyrir tæpum þrem-
ur árum þegar sú fyrrnefnda söng
hlutverk Maríu í Söngvaseið á Ak-
ureyri. Þær hafa síðan haldið tón-
leika á Norðurlandi, Kópavogi og í
New York, í Weill Recital Hall í
Carnegie Hall. Þóra lofar mjög
samstarfið við Helgu Bryndísi, sem
var ekki komin suður yfir heiðar
þegar viðtalið fór fram í Kópavogi í
gær en hún býr á Bakka í Svarfað-
ardal, þar sem þær stöllur hafa ver-
ið við æfingar að undanförnu. „Það
var svo gaman að vinna með Helgu
og vera hjá henni í Svarfaðardaln-
um. Þar eru bestu æfingabúðir sem
til eru og ekkert sem truflar í
sveitasælunni,“ segir Þóra. Hún
segir að þær hafi ýmislegt á prjón-
unum og óskalistinn sé langur - það
sem þær vanti helst sé tími. Ofar-
lega á listanum er Brahms, Fauré
og þjóðlög, íslensk jafnt sem er-
lend.
Þóra segir ýmislegt spennandi á
döfinni. Strax að loknum tónleikun-
um í Salnum, eða á mánudag, held-
ur hún til Sviss, þar sem hún mun
Þéra Einarsdöttir sópransöngkona.
Morgunblaðið/Ásdís
erunni í Lausanne.
Frumsýningin verður
12. nóvember og mun
Þóra taka þátt í fimm
sýningum. Þá liggur
leiðin aftur heim til
Islands, þar sem hún
mun syngja á jólatón-
leikum með Söng-
sveitinni Fílharmón-
íu. Að þeim loknum
flýgur hún til London
til að syngja á fleiri
jólatónleikum með
London Mozart
Players. „Við byrjum
í Royal Festival Hall
og förum um allt land,
m.a. til Manchester,
Helga Bryndís
Magnúsdóttir
leika á aðfangadag.
Þannig að ég veit hvar
ég verð á aðfangadags-
kvöld,“ segir Þóra. Eft-
ir jólin syngur hún svo í
Brúðkaupi Fígarós í
Opera North og svo
liggur leiðin aftur heim
til þess að syngja Mus-
ettu i La Bohéme í Is-
lensku óperunni.
Hvernig skyldi söng-
konunni svo líka það að
þeytast svona í sífellu
milli landa, óperu- og
tónleikahúsa? „Ég er
búin að vera á svo
miklu flakki síðastliðin
fimm ár og kann mjög
Liverpool, Glasgow og Edinborgar vel við mig á hreyfingu. Ég verð
og endum í Royal Albert Hall, þar eiginlega bara óróleg ef ég er lengi
syngja i The Rape-of Lucretiu í óp- sem við verðum með tvenna tón- á sama stað,“ segir.Þóra.
Þorsteinn
frá Hamri
Nýjar bækur
• Vetrarmyndin
er ný ljóðabók
eftir Þorstein frá
Hamri.
Þetta er fimm-
tánda ljóðabók
skáldsins og inni-
heldur hún þrjá-
tiu og sjö ljóð sem
öll eru ort á ný-
liðnum árum.
í kynningu út-
gefanda segir: „Nú á haustdögum
sendir Þorsteinn frá sér nýja bók
sem rata mun til allra ljóðaunnenda.
„Það læðist í hjartað, / líður um vitin:
/ angurværð, sagði ég / ungur
forðum og lausmáll ...“ Meitlaður
skáldskapur Þorsteins frá Hamri er
tær og og margræður í senn, gædd-
ur einstæðum töfrum og kynngi-
mætti; hógvær en um leið áleitinn,
kraftmikill og áhrifaríkur."
Útgefandi er Iðunn. Kápumynd er
eftir Magnús Kjartansson.
Bókin er 56 bls., prentuð í
Prentsmiðjunni Odda hf. Leiðbein-
andi verð: 2.980 krónur.
--------------
Fyrirlestur
og tón-
leikar
ELLIOTT Schwartz heldur fyrir-
lestur í sal Tónskóla Sigursveins D.
Kristinssonar, Engjateigi 1, á mánu-
dag, kl. 20. í spjalli sínu mun hann
fjalla um bandaríska tónlist frá þess-
ari öld og með aðstoð tónlistarnema
flytja brot úr nokkrum verka sinna.
Elliott Schwartz er í senn tón-
skáld, pianóleikari, rithöfundur og
kennari. Hann hefur komið fram
víða um Bandaríkin og Evrópu sem
flytjandi eigin tónlistar og hljóðritað
mörg verka sinna. Eftirtalin verk
sem flutt verða á mánudagskvöldið
munu spanna 20 ár af ævi tónskálds-
ins: „Jet piece“ fyrir hljómborð og
þrjú laglínuhljóðfæri (1980), „A Gar-
den for R.K.B.“ (1990), „Souvenir"
(1978) og Tónverk fyrir einleikara og
áheyrendur (1970).......