Skírnir - 01.01.1872, Qupperneq 86

86
PORTÓGAL.
konar lagabótum og umbótum á landstjórninni, og um fram allt
skattaljetti. IivaS af því verSur efnt, er bágt a8 vita, e0a hvort
eigi fer fyrir honum sem fyrir fleirum, aS hann verði aS gefa upp
völdin, á5ur nokkuS hefir áleiSis komizt.
R e I g i a.
BankahruniS, sem vjer gátum um í fyrra, var bæSi þeim
mönnum ófagnaðaratburður, er misstu þaS sem þeir áttu, aS mikl-
ura hluta eSa öllum, og hinum eigi síSur, sem viS hankafjelagiS
voru riSnir, höfSu staSiS fyrir deildum þess, vafizt í brögS þess
og klæki og reynt aS halda því uppi sem lengst. Margir þeirra
manna græddu aS vísu stórmikiS fje, en Ijetu og óspart fjúka, meS-
an þeir voru í veitunni, og höfSu mikiS viS. Til dæmis hjer um
eru tekin veizlugildin, er þeir hjeldu hver öSrum, þar sem mál-
tíSin komst á 60—70 dali. þegar bankinn hrundi og formaSur-
inn, Langrand, var strokinn meS nálega allt, er til var í gulli
og silfri og öSru gjaldgengu fjemæti, þá töpuSu þeir og allir
ærna miklu fje — en flestir því, er þó var meira vert, flekkleysi
mannorSs sins. A5 yfir þetta mundi svo fjöSur dregin, sem hægt
var, má nærri geta, þar sem svo mart stórmenniS átti hlut aS
máli — og sjerílagi klerkarnir. Bankinn var aS vísu kallaSur
„landyrkju“ eSa „sveitamannabanki11, en ráSin voru í höndum
klerkaflokksins, og tilgangurinn meS stofnun hans var sá, aS
koma fje alþýSunnar undir meSfæri þessa flokks, og efla svo
völd hans í landinu og bagsmuni kaþólskrar kirkju, bæSi þar og
á öSrum stöSum. Páfinn sjálfur hafSi skrifazt á viS Langrand og
komizt svo aS orSi, „aS auSlegSin væri hjer gerS kristileg, er kaþ-
ólskir heimilisfeSur þyrftu eigi aS leita til peningamanna í
hinna (frelsismanna) flokki, eSa .eiga undir þeim fjárhald sitt.“
Prestarnir gengu og ötult fram og kappsamlega aS laSa hændafólkiS
aS bankanum, og hjetu þeim því hvorutveggja, sem fæstir mundu
hafna, fáheyrSum rentugróSa — og fullsælu annars lífs. Klerkaflokk-
urinn var viB stjórnina, er bankinn hrundi, og mátti þola mart