Skírnir - 01.01.1908, Blaðsíða 74

74
Upptök mannkynsins.
kom þar, að James Watt gerði gufuvél, fullkomnari en
Papins hafði verið, og 1807, réttum hundrað árum á eftir
Papin, hefur Fulton gufuskipaöld nútímans. Eimskip, er
Fulton hafði smíðað, fer 1818 i fyrsta sinni á 26 dögum
frá Ameríku til Englands. Nú geysa 100 faðma löng gufu-
skip sömu vegalengd á minna en fjórðungi þeirrar tíma-
lengdar. En sjálf gufuvélin, sem Byron fanst svo mikið
um, að hann segir (þó í gamni sé) að bráðum muni hún
fiytja menn til tunglsins1), er nú að sumu leyti farin að
úreldast. Og hver veit, 2007 þekkist gufuvélin ef til vill
að eins sem forngripur, og létt verður af þeirri reykjar-
öld, sem einkum hófst með henni, en rafmagnsvélar búnar
að taka við. Enn betur en gufuvélin sýna rafmagnstækin,
hversu framfarir í notkun náttúrukraftanna verða æ stór-
stígari og stórstígari, og er undarlegt að hugsa til þess,
að ekki skuli vera full 90 ár síðan örsted fann rafsegul-
aflið; en með því má segja að rafmagnsöldin hefjist.
Ihugum hversu mjög nokkrir ávextir tiltölulega ungrar
og ót'ullkominnar þekkingar á náttúrunni hafa breytt þjóð-
högum á að eins einni öld og varla það, og gerum svo
ráð fyrir, að mannkynið eigi eftir að lifa á jörðunni jafn-
langan tíma og af er æfl þess; segjum eina miljón ára.
Vér sjáum, að jafnhægt væri að kanna dýpt úthafsins með
göngustaf eins og að segja nokkuð af viti um það, hvar
muni lenda breytingar þær, sem vísindin geta unnið á
högum mannkynsins áður lýkur. Og jafnvel þó að vér
tökum til þúsund sinnum skemmri tíma, þá mundi enginn
gerast svo djarfur að halda að hann geti gert sér rétta
hugmynd um, hvar sögu mannkynsins verði komið jafnvel
*) . . . For, ever since immortal man has glow’d
With all kinds of mechanics and fnll soon
Steam-engines will conduct him to the moon.
Þeir, sem ern svo skapi farnir, gætu að gamni sinu litið svo á sem
þessi orð Byrons séu spádómur um flugvélarnar, sem éinmitt á þessum
tímum eru að komast á loft, þó að naumast verði nú flogið til tungls-
ins fyrst um sinn, og þó að það sé ekki sjálf gufnvélin, heldur nokkurs konar
niðji hennar benzinvélin (,,-motorinn“), sem þar hefir gefið byr undir vængi.