Skírnir - 01.08.1914, Blaðsíða 50

274
íhald og framsókn.
eins og alda, sem fallið hefir yfir margfaldan skerjagarðinn..
Fjölskyldubönd, vinátta, stéttatengsli og samábyrgðartil-
finning halda honum rígskorðuðum innan vébanda borg-
aralegs lífs. Þar bætist við sárbeitt reynsla og vonbrigði.
Margur maður berst djarflega »með hvassleg sverð í mund-
um«, meðan hann er í blóma aldurs, en þreytist og missir
áhugann, þegar lítið vinst á og æskuvinirnir skerast ár leit
og ieik. Allir þessir strengir hverfa saman í traustan
fjötur, sem bindur allan þorra aldraðra manna í fylkingu
íhaldsseminnar; og þó undantekningar séu til, menn sem
yngjast með árum, og verða bjartsýnni og framsæknari
með aldrinum, þá eru þær svo fáar, að þær sanna a&
eins regluna.
Þær orsakir til kyrstöðu, sem nú hafa verið nefndar,.
eiga rætur hið innra í mannlegu eðli. Þær eru því einna
stöðugastar og óbreytilegastar. En aðrar, engu ómerkari,
spretta af ytri kjörum. Er þar í stuttu máli að telja öll
þau gæði, sem misskift eru og vandfengin en þó eftirsótt,.
eins og auðlegð, völd, nafngöfgi, frægð, og hvers konar
veraldargengi. Því meiri umbúðum, sem maðurinn er
vafinn, því hræddari er hann um, að sér verði kalt, og
reifarnar ásóttar af þeim, sem minna hafa. Sumar af
þessum hömlum eru svo sterkar að þær meira en vega á
móti og eyða eðlilegri framsóknarþrá æskuáranna, þær
gera skjólstæðinga sína gráhærð gamalmenni, meðan þeir
eru börn að aldri.
Fastast í liði íhaldsmanna standa landeigendur á göml-
um óðalsstóreignum, og þá fyrst og fremst aðalsmenn, því
þar er bæði auði og ættgöfgi til að dreifa. Varla geta
hugsast kjör betur löguð til að spekja menn og sætta þá
við »táradalinn« en þau, sem enski aðallinn hefir átt við
að búa. Mann fram af manni hafa aðalsmennirnir setið
á blómlegum stóreignum í sveit, með höll i höfuðborginni,
stúku í leikhúsunum, með arfgengt sæti í þingi þjóðarinn-
ar, með hefðarforrétt að tignustu störfunum í her, flota,
kirkju- og ríkis-stjórn; setið yfir stórauði, verið tilbeðnir
og dáðir af alþýðunni, átt greiðan aðgang að ljómanum